Weerbericht t» s RECHTZAKEN De oorlog in de woestijn. BIOSCOPEN TE LEIDEN STADSNIEUWS Vr. 29 NOVEMBER 1940 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnementsprijs: voor Leiden 18 cent per week; 150 per kwartaal. Bi) onze agenten /O cent per week; 2.00 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal Losse nummers 5 cent, met geïll. Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontje» hoogstens 30 woorden, 60 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. ZONS OP- EN ONDERGANG *.on onder 17.31 Zon op 9.25 MAANSTANDEN. 29 November 30 November 1 December 2 December 3 December 4 December 9.03 op, 18.10 onder. (Nieuwe maan). 10.11 op, 19.06 onder 11.08 op, 20.06 onder 11 45 op, 21.12 onder 12.34 op, 22.29 onder 13.05 op, 23.26 onder HOOG WATER Te Katwijk aan Zee op Zaterdag 30 Nov. voorn. 4.20 en nam. 1645 uur. .OIIOIIOIIOIIOIIOIIOIIOIIOIICL 0 Verduisteringstijden 0 Er is bepaald, dat er verduisterd moet worden tusschen zonsonder- 0 0 zang en zonsopkomst 0 Deze tijden zijn voor hedenavond en morgenochtend: 0 0 ZONSONDERGANG Z 5 17.33 uur. - ZONSOPKOMST y 9.23 uur. Q 0 Tusschen deze beide tijden dient Q n er dus verduisterd te worden, r 0 Oil Oil Oil Oil Oil OII Oil Oil Oil O RECHTERLIJKE BENOEMINGEN Bij besluit van den secretaris-generaal, wnd. hoofd van het departement van Justi tie, zijn benoemd: Tot griffier van den Hoogen Raad der Ne derlanden, mr. A. B. Somer, thans substi tuut-griffier bij den Hoogen Raad der Ne derlanden; tot raadsheer in het gerechtshof te Am sterdam mr. H. D. Feenstra, thans rechter in de rechtbank te Amsterdam; tot president van de rechtbank te Utrecht mr. H. M. Fruin, thans rechter in de rechtbank te Alkmaar; tot substituut-officier van Justitie by de rechtbank te Alkmaar mr. H. B. de Brueys Tack, thans ambtenaar van het Openbaar Ministerie bij de kantongerechten in het arrondissement Alkmaar; tot griffier van de rechtbank te Gronin gen mr. W. G. Wiemann, thans substituut- griffier bij de rechtbank te Groningen. HOOFDREDACTEUR NEDERLANSCH DAGBLAD Tot hoofdredacteur van het Nederlandsch Dagblad is met ingang van 26 November 1940 benoemd de heer M. A. Cageling, te 's-Gravenhage. NIEUWE KLANKEN VOOR OUDE Naar wy vernemen, zal van 1 December af een nieuwe gramofoonplaat slechts wor den afgegeven, indien hiervoor in ruil een oude plaat wordt ingeleverd. De winkelier zal de oude plaats innemen tegen den oud- materiaalprijs v?r. 5 cents voor een kleine plaat en 8 cents voor een groote plaat. Zooals zoovele bedrijfstakken zit ook de gramofoonplatenindustrie met de moeilijk heid, hoe aan voldoende grondstoffen te komen. Men is daarom genoodzaakt, boven vermelden maatregel te treffen. De oude platen, die desnoods gebarsten of zelfs aan stukken mogen zijn, komen dan weer in dezelfde mate ter beschikking van de fa brieken één in Nederland, verschillende in Duitschland en België als de nieuwe in circulatie wordt gebracht. Een uitzondering moet slechts gemaakt worden voor gramofoonplaten, waarbij tusschen boven- en onderkant een dunne papierlaag is aangebracht, zooals bij het merk „Columbia" het geval is. Deze zijn onbruikbaar, daar het papier zich met de schellak zou vermengen. Twij- felt de handelf.ar er aan of een plaat pa pier bevat, dan zal hy dit op eenvoudige wijze kunnen constateeren door de plaat doormidden te breken. „Telegraaf'. BEMOEDIGENDE CIJFERS OVER DE STIJGENDE LEEFTIJDSGRENZEN Reeds eerder had de Maasbode de aan dacht gevestigd op de beschouwingen van dr. Neurderburg in de Verzekeringsbode over sterftekansen, hetgeen uiteraard voor onze bevolkingsopbouw van beteekenis mag heeten. Genoemd blad komt daar nader op terug en wijst op een volgende be schouwing van denzelfden schrijver, die was gewijd aan de vraag hoe het staat met de sterftekansen tusschen 40 en 80 jaar. Daarin wordt een tabel behandeld, die als 't ware een spiegelbeeld vormde van de reeds eerder besproken tabeL Vermeldde toch die eerste tabel hoeveel overlevenden er waren by het bereiken van de 45ste, 50ste enz. tot en met de 80ste verjaardag, de thans besproken tabel geeft het aantal dooden uitgaande van 100.000 40-jarigen. Men ziet hierin dus de gegevens van de eerste tabel nog eens in omgekeerde zin. Tusschen den 40sten en 80sten verjaardag stierven volgens de tabel van 18801889 82.630 mannen en 78..815 vrouwen van 100.000 40-jarigen van elk geslacht; volgens de tafel van 1937—1938 was dit slechts 69.797 mannen en 67.502 vrouwen. Ook de in deze tabel vermelde cijfers kan men met de overeenkomstige cijfers van 18801889 vergelijken door gene in procenten hiervan uit te drukken. Let men eerst op de eindcijfers: het totaal aantal dooden tusschen 40 en 80 jaar, dan blijkt dit volgens de laatste tafel nog ca. 85 pet. te zijn van dat volgens de tafel van een halve eeuw geleden. Al is dus wel, zooals de tafel der overlevenden liet zien, het aantal 80-jarigen thans meer dan de helft grooter dan volgens de tafel van 1880 1889 (74 pet. voor de mannen en 53 pet. vior de vrouwen), toch is het aantal doo den tusschen 40 en 80 jaar nog steeds zéér groot. Let men ook in deze tabel op de cijfers, die in verband te brengen zijn met de „pensioengerechtigde" leeftijd (65ste jaar), dan ziet men, dat van 100.000 mannen van de tafel van 1880—1889 39.275 en van 100.000 vrouwen 33.488 deze leeftijd niet bereikten. Volgens de laatste tafel (1937 1938) zijn deze aantallen echter verminderd tot 22.406 resp. 21.512, dat wil zeggen tot 57.0 pet. respectievelijk 64.2 van de over eenkomstige aantallen der oudste tafel. Dat het aantal dooden in de jongere leeftijden zooveel lager is geweest en toch voor de geheele leeftijdsperiode tusschen 40 en 80 jaar de daling nu niet zoo bijzon der groot is geweest, wordt veroorzaakt doordat de sterfte als het ware uitgesteld wordt. Het zyn vooral de mannen geweest, die van dit uitstel hebben geprofiteerd. Im mers is het aantal dooden bij de vrouwen tegenwoordig nog wel iets minder dan bij de mannen van overeenkomstige leeftijds groepen (95 a 99 pet.), maar volgens de oudere sterftetafel was het aantal dooden onder de vrouwen op enkele uitzonderin gen na, steeds kleiner en belangryk klei ner dan onder de mannen. Hoe de nivelleering van het aantal doo den van beide geslachten tot stand kwam, blijkt uit de verhoudingscyfers. Voor de groep van 40—44 was het aantal dooden van 1910—1920 tot 1932—1936 by de vrou wen hooger (in' de periode 19211930 zelfs ruim 18 pet. hooger) dan bij de mannen. Ditzelfde verschijnsel werkt nog door voor eenige leeftijdsgroepen tot een hoogeren leeftijd. Dergelijke verschillen, aldus de schrijver, 'wijzen er op, dat waarschijnlijk zeer be paalde omstandigheden (bepaalde doods oorzaken) een belangrijke invloed hebben op de veranderingen, die in den loop der jaren zijn opgetreden en nog optreden in het verloop van de besproken gegevens. MISHANDELING TIJDENS OORLOGSDAGEN. De Rotterdamsche rechtbank heeft een 41-jarigen majoor van politie te Rotterdam, verdacht van mishandeling op 11 Mei van eenige leden van de N.S.B., die 10 Mei in het hoofdbureau van politie waren opge sloten, veroordeeld tot f 25 boete, subs. 10 dagen hechtenis. De officier van Justitie had tegen verd. een geldboete van 40 subs. 20 dagen hech tenis geëischt. ONEINDIGE MOEILIJKHEDEN TE OVERWINNEN. STRIJD TEGEN ZAND, DORST EN HITTE. (Van onzen V.P.B.-correspondent) ROME, November 1940. Na de door het leger van Graziani be haalde overwinningen, die het over de grenzen van Egypte voerden, zyn twee maanden verloopen en velen vragen zich af; „Waarom zet men den tocht niet voort? Wanneer zal Graziani nu eind^yk tot een nieuwen opmarsch besluiten?" Het ant woord op deze vraag werd dezer dagen gegeven door een vertegenwoordiger van het Italiaansche ministerie van koloniën, die den veldtocht in Abessynië reeds heeft medegemaakt en de toestanden in Afrika dus uit persoonlijke aanschouwing kent Hy wees op de vele voorbereidingen, die Graziani noodzakelijkerwijze moest tref fen, toen hy het opperbevel op zich nam. Deze zijn niet gering. Over oneindige ge bieden moeten niet alleen groote men- schenmassa's, doch ook geweldige hoeveel heden materiaal worden vervoerd. Boven dien moet voor de ravitailleering worden gezorgd. Het daarvoor noodige Verkeer met vrachtauto's moet regelmatig kunnen plaats vinden, dag en nacht door. Tot voor Marsa Matroek moeten 150 K.M. wor den afgelegd door een woestijn, waarin elk spoor van een pad ontbreekt. De kameel paden, die dit gebied doorkruisen, komen in hun tegenwoordigen toestand niet daar voor in aanmerking. De slijtage aan auto's en motoren is enorm. Het voornaamste probleem vormt de voorziening met water. De vijand verkeert in dat opzicht in veel gunstiger omstandig heden, doch de Italianen stuiten by eiken stap, dien zy voorwaarts doen, op groote moeilijkheden. Achter hun rug strekt de woestijn zich steeds verder uit, terwijl de Engelichen steeds dichter by hun verzor gingscentra komen en hun ravit§illeering steeds gemakkelijker wordt. De huidige periode van stilstand was noodig. De Li- bysche woestijn is de waterarmste woes tijn ter wereld. Regen valt er zelden of nooit en het hemelwater, dat er valt, wordt onmiddellijk door den dorstigen grond op gezongen. Alle water moet van verren af stand worden aangevoerd. Niets dan zand, afgewisseld door verweerde rotsen, geen dalen, geen gebergte, 'geen bescherming te gen luchtaanvallen of tegen het vuur van de Engelsche marine. Daarby komt de last van het fijne zand, dat in alle poriën dringt, in de oogen en zelfs in de longen, in de kleeren en in dé horloges en voor al in de motoren van de auto's en in het oorlogsmateriaal. De auto's zinken in het zar.d weg. De slijtage aan auto's en mo toren is geweldig groot. En dan de onge looflijke hitte. Overdag vyftig graden, ter wijl daarentegen de nachten sterk afkoe len. De soldaat, die bijna stikt van het zweet en het zand en in tien of twaalf da gen geen gelegenheid heeft, zich het ge zicht te wasschen, moet helpen bij den wegenbouw. In ^bessinië ging het gemakkelijker. In de afgeloopen twee maanden zijn de kameelpaden uitgebouwd tot werkelijke wegen, in weerwil van de Engelsche vlie geraanvallen. Duizenden en nog eens dui zenden soldaten hébben daarbij geholpen. Alles moest van verren afstand worden aangevoerd, doch thans is de 120 K.M. lar.ge straatweg gereed. Intusschen moes ten de menschen, die daarmede bezig wa ren, worden verzorgd. In Abessynië ging dit veel gemakkelyker. Daar was water, wild, slachtvee en levensmiddelen. Hier is daar geen kwestie van. Alles moet 500 tot 600 K.M. ver van Benghasi naar het frent worden geëxpedieerd. Belangrijk oorlogmaterieel zelfs van Tripoli, 1700 K.M. verwijderd. Ook in dit opzicht ver keert de Engelschman in veel gunstiger positie. Binnen acht uur kan hij per spoor alles in groote goederenwagens aanvoeren van Alexandrië. Dat men al deze moeilijkheden te boven heeft weten te komen, is weinig minder dan een wonder. Per auto wordt het wa THEAiUi HOOFDFILMS INHOUD AAN V ANGbUl-t. KEURING Lido: Wintersport en min nebrieven. (Luis Trenker, Carla Rust) Sport lederen avond 7.30 u. Zondag 2.30 en 4.30 uur. Woensdag en Zaterdag matinée 2.30 uur. Goedgekeurd v volwassenen Luxor: Liefde gaat zonder linge wegen. (Karl Diehl, Olga Tschecho- wa). Splonnage lederen avond 8 uur. Zondag 26.30 uur. .ederen dag 2 uur matinée. Goedgekeurd V. volwassenen Trianon: Zal mijn vrouw zwij gen (Hansi Knoteck, Johan Heesters). Amusant Iederen avond 8 uur. Zondag van 26.30 uur. Iederen dag matinée 2 uur. Goedgekeurd v volwassenen T.exr Vervaagde sporen. (Frits van Dongen). Sensationeel lederen avond 8 uur Zondag -an 2—7 uur lederen werkdag 2 uur matinée. Goedgekeurd v. volwassenen Casino. Onverbreekbare ban den (Zarah Leander) Familietragedie Iederen avond 8 uur. Zondag 2 uur, 4 en 8 uur Zaterdag en Woens dag 2 J4 uur matinée Toelaatbaar v. volwassenen ter iederen dag over een afstand van hon derd kilometer aangevoerd. Per hoofd re kent men, dat er dagelijks vijf liter noodig is, alles inbegrepen: wasschen, drinken, keuken, enz. Een leger van honderd dui zend man heeft dus alleen reeds vyfhon- derd ton water per dag noodig. Tusschen Bardia en Sidi el Barani loopen tegenwoor dig geregeld duizend auto's in elke rich ting. De wateraanvoer mag geen dag stok ken. In de woestyn hangt het succes der wapenen in de eerste plaats af van het water. De beste Engelsche troepen in het vuur. Het eerstvolgende doel van Graziani is Marsa Matroek, dat door de Engelschen ongemeen is versterkt. Waterleidingen en een spoorlijn vergemakkelijken de verbin ding met en de ravitailleering vai uit het achterland. Een legermacht van driehon derd duizend man staaf aan Engelsche zy- de gereed, om den vijand te ontvangen. Daaronder zijn speciale divisies uit Pale stina, Australië, Nieuw-Zeeland, Canada en Zuid-Afrika. Generaal Wavell staat be kend als een van de beste Engelsche gene raals. Via de Roode Zee ontvangt hy versterkingen. Engeland weet slechts al te goed, wat het verlies van Egypte zou beteekenen voor het Empire. Al hun linies zullen ten koste van zwaren strijd één voor één moeten worden veroverd. Daar staat tegenover, dat Graziani zich heeft gespe cialiseerd in den kolonialen oorlog. Wel is waar had hy het in Abessynië heel wat gemakkelyker, doch zijn ervaring in Libye is hem hier van veel nut. DE OPBOUW IN DE PROVINCIE ANTWERPEN. Europapres meldt uit Brussel: De Com missaris voor de provincie Antwerpen heeft een veelomvattend programma sa mengesteld, volgens hetwelk eenerzijds de werkloosheid krachtig zal worden bestre den en anderzijds de wederopbouw van de verwoeste gebieden krachtig ter hand zal worden genomen. Daar de provincie Antwerpen met 530.000 inwoners in de stad Antwerpen, 60.000 in Mechelen, 30.000 in Turnhout, 20.000 in Lier in totaal 1.250.000 inwoners telt, is dit programma niet alleen van gewestelijk belang, doch voor het geheele economische leven in België. De moeilijkheden, die zich in deze provincie voordoen, vinden vooral hun oorzaak in het feit, dat de haven van Ant werpen stil ligt, de diamantindustrie slechts in beperkten omvang het werk heeft hervat, een groote meubelindustrie te Mechelen op den invoer van hout is aangewezen en de groote tapijtfabriek te Turnhout eveneens met moeilijkheden in de grondstoffenvoorziening te kampen heeft. De nadruk van het nu uitgewerkte pro gramma valt vooral op openbare werken. Het bètreft hier in de eerste plaats het weer bevaarbaar maken der kanalen door het opruimen van gezonken schepen, ge sprongen bruggen, waardoor vooral het kolen vervoer belemmerd wordt. Tot nu toe werden in de provircie Antwerpen 12 bruggen hersteld en 6 rivieren en kanalen voor het verkeer toegankelijk gemaakt. In Antwerpen zelf zullen nieuwe opslagplaat sen worden gebouwd, waarbij zoo weinig mogelijk materiaal en zooveel mogelijk ar beiders zulen worden gebruikt. Bovendien zal in de omgeving van Antwerpen 600 H.A. heidegrond worden ontgonnen, waar op in de toekomst rogge en aardappelen zullen worden verbouwd. Ook grond van particulieren zal in de toekomst voor dit doel geschikt worden gemaakt. Om zoo spoedig mogelijk met den wederopbouw van de verwoeste hui zen en gebouwen te kunnen beginnen, werken sinds geruimen tijd 5000 werkloo- zen bij het puinruimen en te oordeelen naar den huidigen stand van zaken kan binnen eenige weken met den wederop bouw worden begonnen. Bij het opbouwpro gramma is het algemeen belang voorop gesteld, hetgeen niet wegneemt, dat men in de provincie Antwerpen reeds 8 mil- lioen Belgische francs aan hypotheken heeft verleend aan particulieren. In de stedelijke bouwprogramma's, die voor de plaatsen Herenthals, Turnhout, Lier, Moordzeele en Antwerpen zijn uitge werkt, neemt het sloopen der vestingwer ken een bijzondere plaats in en men ver wacht, dat door parkaanleg, evenals dit in Lille het geval was, een aanzienlijke ver fraaiing zal worden verkregen. DE FRANSCHE AUTOMOBIEL- INDUSTRIE Productie van houtgasgeneratoren. Omtrent den toestand van de Fransche auto-industrie kunnen thans, nadat men heeft nagegaan, welke mogelijkheden er voor den economischen wederopbouw be staan, nadere inlichtingen worden verstrekt, schrijft Europapress. Vóór het uitbreken van den oorlog waren in totaal rond 110.000 arbeiders werkzaam, doch momenteel be draagt dit aantal slechts ongeveer 40.000; die dan bovendien nog maar 30 uur per week of soms nog minder werken. Alleen op het gebied van de productie van onder- deelen bestaat momenteel de mogelijkheid, dat de overblijvende arbeiders aan het werk kunnen gaan. Ook kan het program, dat voorziet in de productie van groote hoeveel heden werktuigen, die voor den bouw nood zakelijk zijn, zooals schoffels, spaden, krui wagens, enz. duizenden metaalarbeiders werk geven. In de bevoegde kringen der Parysche automobiel-industrie hoopt men een groot gedeelte der stilliggende- of met zeer inge korte arbeidstijden werkende Fransche fa brieken, weer op gang te kunnen brengen. Allereerst moet echter de aanschaffing van grondstoffen en de afzet der artikelen op bevredigende wijze worden geregeld. Voor wat betreft de eigenlijke productie van auto's kan worden geconstateerd, dat men zich met grooten ijver bezig houdt met de constructie van nieuwe auto's, die de auto's men benzinemotor zullen vervan gen. Ongeveer 8 10 fabrieken trachten een electrische auto te construeeren, waar bij evenwel het grondstoffenproblcem een groote rol speelt. Met de productie van houtgasgenerato ren houdt men zich evenenes levendig be zig. De commissaris voor dezen tak van be drijf, Hioguet, die behoort tot het Ministerie van Arbeid, legt een groote activiteit aan den dag voor wat betreft het verbruik der Fransche houtvoorraden ten behoeve van de houtgasgeneratoren. Hij acht het moge lijk, dat in Frankrijk 70 80.000 auto's van een houtgasgenerator kunnen worden voorzien, en dat de Fransche houtproductie toereikend zal zijn, om de noodzakelijke hoeveelheid hout te leveren. Teneinde de practische behoefte der koopers te bevredi gen, tracht het Ministerie van Arbeid te ko men tot de constructie van een type hout- gasgenerator, waarvan momenteel tal van soorten bestaan. En voor wat betreft het houtgas kan worden medegedeeld, dat Hicguet jaarlijks 15 milliöen ton hout wil laten produceeren en zelfs meent, dat na verloop van twee jaar Frankrijk, ten aan zien van zijn motorbrandstof-voorziening, geheel onafhankelijk zal zijn van het bui tenland. Met het oog hierop moet men ech ter niet vergeten, dat Frankrijk in tyd van vrede 60 80.000 auto's telde. De regee- ringsmaatregelen die genomen dienen te worden, om de houtgasgenerator in te voe ren zullen groote uitgaven noodzakelijk ma ken; in dit verband noemde Hicguet een bedrag van 12 a 15 milliard francs. Globaal genomen zijn dus de verantwoor delijke instanties bezig, de afzonderlijke mogelijkheden, die tot een wederopleving der Fransche industrie kunnen bijdragen, te onderzoeken en alles te ondernemen, om Frankrijk ook op dit gebied zeer spoedig de plaats te doen' innemen, welke het toe komt in het raam van de nieuwe orde in Europa. R.K. METAALBEWERKERSBOND. - Zondag a.s. zal des morgens half 8 uur in de kerk van Maria Hemelvaart en St Jozef aan den Heerensingel de j aarlij ksche H. Mis voor de leden van bovengenoemden bond worden opgedragen. Het bestuur der afdeeling vertrouwt er op, dat ale leden, zoover het hun mogelijk is, aanwezig zullen zyn. MARIA-CONGREGATIE, Parochie O. L. V. Hemelvaart en St. Jozef. A.s. Zondag is het weer Algemeene H. Communie voor de geheele mannelijke jeugd der parochie. Mogen we nu eens op de geheele mannelijke jeugd rekenen? Ook de niet-georganiseerde? Toont, dat er pit in je zit en weest op tijd (6.45 uur). De congreganisten, dus ook de Kruis vaarders, Verkenners en Voortrekkers, brengen hun lint mee. Er zal gezongen worden lied no. 10. INBRAAK BIJ DE FA. PIECK Voor 500 aan goederen ontvreemd In den afgeloopen nacht hebben in brekers zich door overklimming aan de achterzijde van het pand der firma Pieck aan de Haarlemmerstraat toegang tot de magazijyen verschaft en daaruit een groote hoeveelheid goederen ontvreemd. Voor zoover op het oogenblik kan worden nage gaan, wordt voor 500 vermist. WEER RUITENVERNIELERS AAN HET WERK Nadat in de afgeloopen week de Unie winkel op den hoek van het Kort Rapen burg het moest ohtgelden, zyn ruitenver nielers ook in den afgeloopen nacht weer bezig geweest hun vandalisme te bot vieren. Omstreeks kwart over één en daarna te half drie zijn drie groote spiegelruiten en de deurruit ingeslagen óf ingeworpen, waarbij de bedrijvers van dit vandalisme zich ook toegang tot den winkel hebben ver schaft en het propagandamateriaal op den grond hebben verspreid en vernield. De politie, die verschillende aanwijzingen bezit, heeft een uitgebreid onderzoek inge steld. Handelsregister K. van K. Nieuwe inschrijving. A. Smul ders. Leiderdorp, Hoofdstraat 43g. Com missiehandel in bouwmaterialen, (kalk, cement, enz.). Afkomstig uit Breda. Wijziging. Firma A. J. Wijnnobel. T. F. Vlieland Jr. Leiden, Nieuwe Rijn 50. Zaadhandel, graanhandel, pluimveehou dersartikelen. De zaak is d.d. 4 Dec. 1940 omgezet in een vennootschap onder firma onder den naam: fa. Th. F. Vlieland Zn. Venn.: Th. F. Vlieland Sr. en Th. F. Vlie land Jr., Leiden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 2