DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
W-exeld-Giddag-
Mamentje
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1940
32ste Jaargang No. 9805
Ste Êeki&eli^Soti/fca/iit
Bureaux Papengracfat 32.
Telefoon: Redactie 20013, Administratie 20935.
Gin 103003. Postbus U.
Dit nummer beslaat all vijl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
Morgen is het: de Wereldbiddag.
De Wereldbiddag, welken Z. H. de Paus
heeft uitgeschreven, en waarvoor hij de
intentie heeft vastgesteld.
Welke is de intentie van den Paus?
Het is een drievoudige.
Eerstens: eeuwige rust voor de tenge
volge van den oorlog gesneuvelden.
Vervolgens: troost en genade voor
de door het lijden en den nood van den
oorlog getroffenen.
Ten slotte: ware vrede in broeder
lijke eendracht voor alle volken der men-
schenfamilie.
Wij citeeren uit het Motu Proprio:
„Daarom bepalen Wij, eigener bewe
ging en op grond van Ons Apostolisch ge
zag, dat de 24ste November aanstaande al
len, die op grond van hun ambt de Mis
voor het volk (missa pro populo) verplicht
zijn te lezen, deze volgens onze intentie le
zen.
Wij mogen bovendien aaii alle priesters
van de wereld- en orden-clerus doen we
ten, dat zij Ons een groote voldoening ge
ven, indien zij op genoemden Zondag-by
het opdragen van het H. Offer, zich bij
Onze gebedsintentie aansluiten.
Onze intentie nu is deze, dat door alle
heilige Missen, die ieder oogenblik op de
geheele aarde op dezen dag den Eeuwigen
Vader worden opgedragen, alle geloovi-
gen in Christus, die tengevolge van den oor
log gestorven zijn, de eeuwige rust mogen
verwerven; verder dat ook de menschen,
die uit hun vaderland verbannen of ge-
Vlucht zijn, of als vreemden in een land
ronddolen, of in gevangenschap zijn ge
raakt of ook op andere wijze door het lij
den en de nood van de thans woedende
oorlog getroffen zijn, de troost en de ge
nade des Hemels zullen vinden; ten 6lotte
dat, na herstel van een rechtvaardige orde
en verzoening der harten in christelijke
liefde, een ware vrede alle volken der men-
schenfamilie in broederlijke eendracht zal
verbinden tot nieuwe rust en nieuwe wel
vaart."
Om ons te doordringen van de stem
ming, die ons op dezen wereld-biddag
waaraan niemand onzer zich wil ont
trekken moet bezielen, overwegen wij
het volgende vermaan van den Paus, dat hij
ons geeft na zijn opwekking om te bid
den, veel te bidden:
„Wij hopen verder en dit is nog van
grooter gewicht dat deze kruistocht van
gebed vergezeld zal gaan van werken van
boetvaardigheid en van een verbetering
des levens van ieder afzonderlijk, in die
zin, dat wij ons leven ernstig in overeen
stemming brengen met de wetgeving van
Christus. Dat is ongetwijfeld de eisch van
dezen tijd met zijn nood, de eisch van de
toekomst met haar te voorziene gevaren,
de eisch der Goddelijke Gerechtigheid en
der Goddelijke Barmhartigheid, die wij
over ons afsmeeken.
Niets is echter, bij die smeeking en boete
voor het aanschijn van Gods Majesteit zoo
geëigend als het Eucharistische Offer, in
hetwelk de Verlosser van het menschelijk
geslacht zelf, „overal te wereld zich weg
schenkt en opoffert..., als een zuivere
spijze."
Katholiek Comité van actie
„Voor God"
God, hoor mijn gebed,
en geef acht op mijn smeeken.
Verhoor mij om Uw trouw
en om Uw barmhartigheid:
treed niet in het gericht met Uw
dienstknecht,
want geen levende ia voor Uw
aanschijn rechtvaardig.
(P..
Verbod van stoken ift
kassen e.d.
DE GLASCULTUUR.
Volgens een in de Nederlandsche Staats
courant gepubliceerd besluit van den secre
taris-generaal, wnd. hoofd van het depar
tement van Landbouw en Visscherij, is'met
ingang van heden het telen van warmoeze-
rijgewassen in kassen, serres en warenhui
zen, waarin gestookt wordt, verboden. Dit
verbod geldt niet, indien het telen uitslui
tend geschiedt voor het verkrijgen van
plantgoed van warmoezerij gewassen.
Het verbod geldt tot 1 Januari 1941.
GEEN SCHAARSCHTE AAN ZOUT.
Van bevoegde zijde verzoekt men ons
mede te deelen, dat de van tijd tot tijd op
duikende gerucht over schaarschte aan
zout in sttijd zijn met de feiten en iederen
grond missen.
De zoutrykdóm van eigen bodem en de
ongestoorde aanvoer van buitenlandsch
ruw zout als grondstof voor de zoutziede
rijen, zoomede de productiecapaciteit der
Nederlandsche behoefte aan zout. Van dit
artikel kunnen bovendien nog zelfs aan
zienlijke hoeveelheden uit ons land naar
andere landen worden uitgevoerd, zooals
reeds seder jaren het geval is.
UITVOER VAN AARDAPPELEN.
Naar aanleiding van een in de pers ver
schenen mededeeling, betreffende het be
sluit van den secretaris-generaal, waarne
mend hoofd van het departement van
Landbouw en Visscherij, d.d. 18 November
j 1., waarbij een wijziging wordt gebracht
in de uitvoeringsbepalingen van de poot-
aardappelwet 1932, maakt de directeur-ge
neraal van den Landbouw het volgende
bekend:
De bedoeling dezer wijziging is, tij
delijk, te weten tot en met 30 April
1941, aan een eventueelen export van
ongekeurde pootaardappelen naar Bel
gië en Frankrijk uit hoofde van de poot-
aardappelenwet geen belemmering in
den weg te leggen.
Ter voorkoming van misverstand zy er
de aandacht op gevestigd, dat deze maat-
ïegel dus uitsluitend betrekking heeft op
een tijdelijke wijziging van de pootaard-
appelwet. Overigens blijft de toestand met
betrekking tot den uitvoer van aardappe
len, dus ook van pootaardappelen, onge
wijzigd, zoodat deze zonder toestemming
van de Nederlandsche Akkerbouwcentrale
niet mogelijk is.
VERLICHTING MULO-EXAMEN
Alleen voor het jaar 1941
Uitsluitend op het Mulo-examen 1941 zul
len met het oog op de bijzondere omstan
digheden, waarin zeer vele scholen verkee-
ren, eenige beperkingen worden aange
bracht meldt de Maasbode. Voor het
mondeling gedeelte zullen eenige eischen
voor de vakken Ned. taal, moderne talen,
aardrijkskunde, geschiedenis en physica
wegblijven; voorde schriftelijke en monde
linge examen-eischen in de vakken algebra,
meetkunde, handelsrekenen en boekhouden.
Voor het vak natuurlijke historie wordt
alleen het onderdeel: „kennis van het men
schelijk lichaam" schriftelijk geëxamineerd;
de op het mondeling óf plantkunde óf dier
kunde naar keuze van den candidaat. Deze
verlichting is niet bedoeld als overgang
naar een duurzame vereenvoudiging van
het examen. Evenmin mag er in de aange
brachte verlichtingen bij bepaalde onder
deden, die in 1941 niet zullen geëxamineerd
worden, gedacht worden aan een overgang
naar een principieele beslissing.
DE RIJKSCOMMISSARIS IN LIMBURG
De Rijkscommissaris, rijksminister Seys
Inquart, heeft gisteren een bezoek gebracht
aan Zuid-Limburg.
In Weert aan de grens van de provincie
Limburg werd de Rijkscommissaris welkom
geheeten door zijn gevolmachtigde voor die
provincie, Kreisleiter Schmidt, en door den
plaatsvervangenden commissaris der pro
vincie Limburg, den heer Jos. Maanen, die
zich by het gezelschap voegden.
In Heerlen werd de Rijkscommissaris ont
vangen in het gebouw van de Ortsgruppe
der N.S.D.A.P. door den Ortsgruppeleiter
Maintz, waarbij de burgemeester van Heer-
en, de Ifeer M. F". G. M. Grunsven, de be
heerder der Oranje-Nassaumijnen dr. Bruck
en de directeur dier mijnen de heer Haex
aanwezig waren.
Na een kort oponthoud begaf de Rijks
commissaris zich naar de Huskens-kolonie,
een complex mijn werkers woningen, waar
hy een aanvang maakte met de versprei
ding van de brochure „Wilt u de waarheid
weten", een brochure, die Hitier laat zien,
zooals men hem den Nederlanders getoond
heeft en daartegenover, zooals hij in wer
kelijkheid is.
De Rijkscommissaris ging te voet door
een groot deel der kolonie, links en rechts
de brochure uitreikende, vergezeld van een
groote schare bewoners der kolonie, waar
onder zich vele Duitschers bevinden, die
hem hartelijk toejuichten.
Aan het einde van de wandeling sprak
de N.S.V.Kreiswalter Schillings enkele
woorden tot den Rijkscommissaris.
De Rijkscommissaris beantwoordde hier
op deze toespraak en hij wees erop, hoe
hier in de Huskens-kolonie Nederlandsche
en Duitsche arbeiders gemeenschappelijk en
eendrachtig samenwerken. Het verheugde
hem, dat de kinderspeelplaats reeds zoo
spoedig gereed was gekomen.
Ik geloof, zoo zeide hij, dat gij allen het
wel met mij eens zult zijn, dat al hetgeen
wy op het oogenblik doen voor de toekomst
van onze kinderen is. Voor de kinderen
moeten wij ons allen inzetten. Wij maken
op het oogenblik een moeilijken tijd door,,
doch ik ben ervan overtuigd, dat wij hem
goed zullen doorstaan en dat onze kinderen
een gelukkige toekomst zullen hebben.
Hij sprak hierna ~ver het groote geloof,
dat de Führer in deze toekomst heeft. Er
bestaat, zoo zeide hij, tusschen ons Duit
schers en Nederlanders een ruim begrip,
daar wij weten, dat wij elkaar zullen vin
den. Voor veel dingen hebben wij geduld
en begrip; op één punt echter hebben wij
geen begrip en wel als het om den persoon
van den Führer gaat, die dikwijls wordt be
spot, niet zoozeer door het volk als wel door
personen achter de schermen.
Daarom, aldus dr. Seyss-Inquart, ben ik
hier gekomen, niet als Rijkscommissaris,
niet als minister, doch slechts als Duitscher,
want wanneer het om den Führer gaat dan
zijn wij allen gelijk. Wij willen u toonen
hoe de Führer werkelijk is en daarom heb
ben wij dit boekje verspreid. Wij zullen
hier weinig aan toevoegen. Men behoeft de
foto's slechts te aanschouwen om een
waarachtig beeld van hem te krijgen.
De Rijkscommissaris verzocht hierop dit
boekje met aandacht door te lezen: „Wij
willen u slechts de oogen openen voor den
grooten mensch, die thans in ons midden
leeft".
Vervolgens werd een bezoek gebracht
aan Maastricht, waar de Rijkscommissaris
de overbracht bijwoonde van het nieuwe
dienstgebouw van zijn gevolmachtigde door
den rijksgebouwendienst.
DE FIETS VLAGGETJES VAN DE
NEDERLANDSCHE UNIE
De te Delft opgemaakte proces-verbalen
zijn ingetrokken
Een dezer dagen heeft de politie te Delft
tegen twee personen proces-verbaal opge
maakt wegens het voeren van een fietsvlag
van De Nederlandsche Unie. Het gold hier
een proefverbaal, teneinde op korten ter
mijn een uitspraak te verkrijgen over de
vraag, of het voeren van genoemde vlag
een inbreuk vormde t>p het uniformverbod.
Van de zyde van De Nederlandsche Unie
deelt men ons thans mede, dat bedoelde
proces-verbalen zijn ingetrokken en dat
niet tot vervolging zal worden overgegaan.
DE STILLIf OMGANG.
In verband met de huidige tijdsomstan
digheden, zal het niet mogelijk zijn den ge-
bruikelijken Stillen Omgang in Maart a.s.
te houden aldus bericht men.
De Nederlandsche Spoorwegen zouden
geen materieel beschikbaar hebben voor
het vervoeren der bedevaartgangers, nóch
zou de mogelijkheid bestaan om autobus
sen te doen rijden. Verder zijn niet alle
kerken te Amsterdam in de gelegenheid
om te verduisteren; terwijl ten slotte de
overheid niet toe staat, dat, gedurende
een zeker gedeelte van den nacht, zich pu
bliek op straat bevindt.
Het niet doorgaan van den Stillen Om
gang in Maart a.s. houdt tevens in, dat de
afgevaardigden der vereenigingen ook
geen vergadering zullen kunnen bijwonen,
die in de voorgaande jaren als regel op
een der Zondagen in Januari werd gehou
den.
(Men is met dit bericht in dezen defini
tieven vorm wel erg vroeg).
BELANGRIJKE WIJZIGING OP
WINTERGROENTEN-VEILINGEN
Voor het veilingwezen is deze week een
geheel nieuwe regeling afgekomen. Eer
stens moet 50 pet. van den aanvoer van alle
producten voor Duitschland worden ge
veild, tweedens is de exportprijs verhoogd
en derdens is bepaald, dat de exportprijs
tevens als maximumprijs voor het binnen
land geldt.
„Telegraaf
WAT BETEEKENT DE OPDRACHT VAN
DE HEER VAN ROSSEM VOOR
HET ONDERWIJS?
Zooals reeds is gemeld, heeft de Rijks
commissaris voor het bezette Nederland
sche gebied, den heer T. A. van Rossem,
opdracht gegeven en machtiging verleend,
maatregelen te onderzoeken en voor te be
reiden, opdat in alle openbare en bijzon
dere scholen rust en orde worden verze
kerd.
In verband hiermede heeft een journa
list te Zwolle met drs. van Rossem, die lee-
raar aan het christelijk lyceum te Zwolle
is, een onderhoud gehad.
Mijn taak zoo zeide de heer van Ros
sem met nadruk beteekent geen beknot
ten van de vrijheid, maar een garandeeren
van de vrijheid. Het schoolleven moet in
de toekomst ongestoord zijn gang kunnen
gaan. De politieke overtuiging van een
leeraar of van ouders van leerlingen mo
gen niet tot onaangename gebeurtenissen
leiden.
Tenslotte legde de .heer van Rossem er
nog eens den nadruk op, dat het bij zijn
opdracht niet om school-technische kwes
ties gaat. Zijn taak is te zorgen, dat de
scholen in orde en rust voortgang kun
nen vinden, hetgeen het onderwijs slechts
ten goede kan komen.
Gemeld zij nog, dat drs. van Rossem Vla
ming is en leider van de Vlaamsch sociale
volksbeweging. Hij is geboren in Eemsche
in Vlaanderen. Hij heeft zijn opleiding ge
noten aan de universiteiten te Gent, Göt-
tingen en Amsterdam en is leeraar geweest
aan de H.B.S. te Alkmaar en aan de gou-
vernements H.B.S. te Soerabaja en Ma-
lang. Sedert tien jaar is hij leeraar aan het
christelijk lyceum te Zwolle. Hij is be
stuurslid van het Nederlandsch Verbond
geweest en hij heeft actief deelgenomen
aan het werk van het Nationaal Jongeren
Verbond.
PRIJZEN VOOR MELKPOEDER*
En gecondenseerde melk.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van Landbouw
en Visscherij, deelt mede, dat met ingang
van 22 November een prijsregeling voor
melkpoeder en gecondenseerde melk is ge
troffen. Deze regeling kan als volgt wor
den samengevat:
Ie. Zijn prijzen vastgesteld waartegen
producenten van melkpoeder en geconden
seerde melk hun producten ten hoogste
aan den groothandel mogen verkoopen;
2e. Is voorgeschreven, dat de producen
ten van melkproducten bij verhandeling
van melkpoeder en gecondenseerde melk
met en aflevering aan anderen dan groot
handelaren ten hoogste de onder le. be
doelde prijzen mogen verhoogen met de op
9 Mei 1940 geldende marges, eventueel
verhoogd met het bedrag, waarmede de
omzetbelasting is verhoogd;
3o. Is voorgeschreven, dat de handelaren
in melkpoeder en gecondenseerde melk
hun inkoopprijzen ten hoogste mogen ver
hoogen met de op 9 Mei 1940 geldende
marges, eventueel verhoogd met het be
drag, waarmede de omzetbelasting is ver
hoogd.
4e. Is voorgeschreven, dat voor melkpoe
der de vóór 9 Mei 1940 bestaande afzetver-
houdingen en handelskanalen ook thans
nog moeten worden gehandhaafd; dit voor
schrift heeft ten doel te voorkomen, dat
ongewenschte verschuivingen tusschen de
verschillende bij den handel in melkpoe
der betrokken ondernemingen optreden.
De Nederlandsche Zuivelcentrale, af dee
ling zuivel, is bevoegd hieromtrent nadere
voorschriften te geven en ontheffingen te
verleenen.
In een officieele publicatie zijn de maxi
mumprijzen voor melkppeder en gecon
denseerde melk nader bekendgemaakt.
VORDERING VAN BUITENLANDSCH
BANKPAPIER.
De Nederlandsche Bank maakt bekend,
dat zij besloten heeft tot vordering van het
aangeboden bankpapier, luidende in dol
lars, Zwitsersche francs en Zweedsche kro
nen over te gaan. Te dien einde roept zij
de ingezetenen, voor zoover zij bedoeld
bankpapier nog in eigendom hebben of
daarover het beschikkingsrecht hebben als
bedoeld in artikel 9, vijfde lid der devie-
zenverordening, op dit bankpapier aan de
Nederlandsche Bank te verkoopen en over
te dragen.
Inlevering van het bankpapier in kwes
tie kan niet bij de Nederlandsche Bank ge
schieden, doch uitsluitend bij de deviezen-
banken. Deze zijn gerechtigd voor hun be
middeling een provisie van 1/4 procent
met een minimum van 0.25 vermeerderd
met de eventueele porti- en assurantiekos-
ten, in rekening te brengen. Desgewenscht
kan de inlevering bij de deviezenbanken
ook plaatsvinden door bemiddeling van
niet-deviezenbanken of commissionairs, die
hiervoor dezelfde provisie, vermeerderd
met de eventueele porti- en a ssur antiek os-
ten, in rekening brengen.
Ontheffing van de verplichting tot ver
koop kan niet worden verleend.
NIEUWE WEGEN
Ik lees zoo nu en dan iets in de
krant over wegenverbetering. Dat is
heel mooi. Wie de groote weg kent, die
naar Amsterdam, het kloppende hart
van ons land voert, heeft waarschijnlijk
reeds geleerd,dat ook in zuivere techniek
schoonheid wonen kan. Men moge er
oog voor hebben of niet, maar die lan
ge, rechte weg met hellingen en glooiin
gen, met prachtige viaducten hoog bo
ven het land, maken het land, dat er
wijd in de diepte ligt veel schooner.
Misschien zijn het de tegenstellingen,
die 't hem doen, maar een oud vergeten
boerderijtje, dat eenzaam ligt tusschen
wat hooge boomen, is vanaf dien hoo-
gen, rechten weg romantischer. Vanuit
een vliegmachine gezien, is het land
ook anders, dan is het de aarde.
Zoo zullen dus onze wegen zijn tegen
den tyd, dat de oorlog nog slechts de
herinnering is aan een naren, zwaren
droom en de auto's weer zullen suizen
over het asphalt.
Het land, ons land, zal drassig blij
ven en vruchtbaar, welig en groen. En
dwars er doorheen de wegen hoog en
recht.
Maar eigenlijk bepeins ik nu, dat de
menschen zelf hooger moesten zijn en
hun wegen rechter. Want daarom is er
zooveel onheil hier op aarde, omdat de
wegen der menschen vol kronkelingen
zyn. Men kan fier gaan en hoog opge
richt en toch het hoofd buigen. Zoo
kan men gaan, als de weg, dien men
gaat recht is.
Nieuwe wegen moeten er komen.
Vooral rechte wegen. Niet alleen voor
de voeten, maar ook voor de zielen van
alle menschen.
STEUN IN NATURA.
AAN GEZINNEN VAN HEN, DIE
ARBEID IN DUITSCHLAND
WEIGEREN.
De Nederlandsche Vereeniging voor Ar
menzorg en Weldadigheid heeft aan haar
leden een brief gezonden, waarin zy me
dedeeling doet van het feit, dat van over
heidswege geen bezwaar bestaat, dat par
ticuliere en kerkelijke instellingen bij vol
strekte noodzakelijkheid er voor zorg dra
gen, dat door steunverleening in natura de
gezinnen van de arbeiders, die passenden
arbeid in Duitschland weigeren of neerleg
gen, er tegen gevrijwaard worden, dat zij
verhongeren. Blijkens een brief van het
departement van Binnenlandsche Zaken
is deze mogelijkheid van steunverleening
in natura thans ook voor de burgerlijke
organen van Armenzorg geopend, gelijk
van de zijde van deze vereeniging was ver
zocht.
NATIONALE LOTERIJ VAN
„HEWONNEN LEVENSKRACHT".
De trekking van de 8e Nationale loterij
van „Hewonnen Levenskracht", goedge
keurd bij Ministerieele beschikking d.d. 29
Maart 1940 No. 1135, zal worden gehouden
op: Dinsdag 26 November a.s.
VERZOEK TOT NAAMSVERANDERING.
De kring Den Haag van de N.S.D.A.P.
(leider dr. E. H. van Rappard) heeft een
verzoek gericht tot den gemeenteraad van
Den Haag om het „Plein" in den vervolge
te doen heeten „Adolf Hitler-plein".
Maarschalk ladoglio inspecteert in ge
zelschap van generaal-veldmaarschalk
Keitel de eerewacht bij zijn aankomst
te Innsbrück voor de besprekingen der
generale^ staven (Foto Weltbild)
