TRIANON
Eac'&aftmg^ Qxviot ia wvceöt
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Russische
steunpunten in
Roemenië
Ernstige spanning
Ankara- Moskou
Momentje
ZATERDAG 26 OCTOBER 1940
32ste Jaargang No. 9782
S)e Geid&^ieSoii/fca/ttt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Gin 103003. Postbus 11.
Dit nummer bestaal alt vl]i
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V Christus-Koning
Morgen is 't het feest van Christus-
Koning.
„Zijn macht is een eeuwige macht, die
niet zal worden ontnomen; en Zijn heer
schappij eene, die niet zal vergaan.
Alleluia".
Zang uit de Graduale van de Mis voor
morgen.
En in deze enkele woorden uit den
Bijbel staat vóór ons de machtige troost
bron in al ons menschelijk lijden en vree
zen: Gods heerschappij is eeuwig!
En ééns zal 't geschieden, waarnaar wij
allen zoo verlangen: Christus zal worden
erkend door allen!
„En aanbidden zullen Hem ai de ko
ningen der aarde; alle volkeren zullen
Hem dienen. Alleluia Alleluia".
Uit dezelfde Graduale.
En dat God niet lang wachte met de
menschheid dezen rijken zegen en alles-
overtreffende weldaad te schenken dat
smeeken wij morgen in het Stilgebed der
Mis:
„Wij biedei. U, Heer, het Slachtoffer
voor de verzoening der menschen aan;
geef, smeeken wij, dat Hij, dien wij door
de hier aanwezige offergave aan U op
dragen, aan alle volkeren de gaven van
eenheid en vrede verleene, Jesus Chris
tus, uw Zoon, onze Heer, Die met U
leeft en heerscht".
De gaven van eenheid en vrede.Deze
gaven zullen in overstelpenden rijkdom
aanwezig zijn, als op de wereld zal heer-
schen „het Koninkrijk der waarheid en des
levens; het Koninkrijk der heiligheid en
der genade; het Koninkrijk der gerechtig
heid, der liefde en des vredes" (woorden uit
de Praefatie).
Als wij allen ernstig zouden trachten,
dat Koninkrijk in ons te vestigen wat
zouden wij, ondanks alles, gelukkig kun
nen zijn, en hoe zou dat het allervrucht
baarste gebed zijn om van God te verkrij-
verkrijgen den wereld-vrede, waarnaar de
menschheid smacht.
En wij zullen ook na den dag van mor
gen niet vergeten het „gebed" uit de Mis op
het feest van Christus-Koning.
„Almachtige, eeuwige God, Die in uw
geliefden Zoon, den Koning van het
heelal, alles hebt willen herstellen, ver
leen goedgunstig, dat al de volkeren-
families, door de zonde gewond en ver
deeld, aan zijn allerzoetste heerschap-
pij mogen onderworpen worden!
Naar een nieuwe
maalscSiappij
*t Zou vervelend kunnen worden, als 't
te dikwijls wordt herhaald. Maar tóch wil
len we 't er nog 'n keer op wagen, om een
reden, dien wij straks zullen noemen.
Wij herhalen: een corporatieve maat
schappij, een gebonden economie en so
ciale ordening, een bedrijfswetgeving door
speciaal op elk der verscheiden: terreinen
deskundige personen wij hebben dit alles
al zoo lang gewenscht.
En nu citeeren we uit een artikel in de
„Maasbode":
„Reeds in 1919 verklaarde de katho
lieke minister van arbeid bij de ver
dediging van zijn groote arbeidswet,
welke o.m. den acht-uren-dag bracht,
dat hij hoopte, dat dit de laatste keer'
was, dat een Nederlandsche Regeering
met een dergelijke, het sociale leven re
gelende wet zou moeten komen. Naar
zijn meening was een dergelijke wet
geving, hoewel toe nog noodzakelijk,
toch in den grond fout, daar deze rege
lingen veeleer en veel beter zouden
moeten worden getroffen door publiek
rechtelijke organen in de maatschappij,
door corporaties. En toen hem enkele
jaren later in de Eerste Kamer gevraagd
werd, waarom hij niet kwam met »een
wetgeving, waardoor deze corporaties
werden ingevoerd, was zijn verstandig
antwoord, dat de Staat deze organen
niet levenskrachtig kon scheppen, maar
dat de wil tot hun vorming uit het
maatschappelijk leven zelf moest op
komen. De Staat moest dezer, groei be
vorderen en stimuleeren, en, zoo ze ont
staan was, consolideeren en erkennen.
En stelselmatig werkte hij er byv.
Toegang
Kampioenen
/liet
fcsen
van den Vijver
eiken leef tij d
in de sociale verzekeringen toe mee,
dat bedrijfsorganen niet staatsorga
nen met de uitvoering dezer wetten
zouden belast worden. Het eerste spre
kende voorbeeld hiervan was de land-
bouwongevallenwet-1922.
Zoo zouden wij kunnen doorgaan".
De reden, waarom wij hierover nog 'ns
willen schrijven?
Wij zijn het met wat de „Maasbode"
schrijft volkomen eens maar met één,
niet onbelangrijke restrictie.
In tegenstelling met de „Maasbode" mee-
nen wij, dat wij in het verleden wat het hier
besproken vraagstuk betreft i* geduldig
hebben willen wachten op een groei van
onder af.
Zeker de wetten maken niet de zeden.
Als in het volk 0,0 procent eenige sympa
thie heeft voor een bepaalden maatregel,
dan kan een wet de in een bepaald ge
val vereischte of gewenschte sympathie
niet- in 60 procent van de bevolking op
wekken. Maar: als b.v. in het volk 40 pro
cent rijp is voor een bepaalden maatregel,
dan kan een wet, die dezen maatregel in
voert, van die 40 procent wel 60 procent
maken. Dat is zeker niet uitgesloten.
Wij moeten het midden houden, het mid
den tusschen die akelige en nare de lezer
voege er nog 'n paar dergelijke adjectieven
by critiek op al wat in het verleden ligt,
eenerzyds, en tusschen een zelf-verblinding
voor de in het verleden door óns gemaakte
fouten, anderzijds.
Een feit is, naar onze overtuiging, dat wij
in het verleden wel wat traag zijn geweest
niet altijd en niet onder alle opzichten,
maar toch zeker in de hier bedoelde kwes
tie met het dóórzetten van wat wy klaar
inzagen als goed en gewenscht voor de
maatschappy.
Zélf schryft de „Maasbode", en zeer te
recht:
„Al was men er van liberale zijde doof en
blind voor, sinds tientallen jaren was ook
in ons volk een duidelijke, steeds sterker
geprononceerde, kentering in anti-liberale
richting merkbaar".
De wetgever had niet behoeven te wach
ten op den dag, waarop die kentering zou
zyn geworden een duidelijken uitgesproken
wil. Dat heeft de wetgever blijkens talrijke
sociale maatregelen ook herhaaldelijk fei
telijk niet gedaan. Wat betreft de corpo
ratieve ordening echter wèL
RUSSISCHE OFFICIEREN TE
BOEKAREST
In Boekarest, meldt Transkontinent Press,
zijn zes hoogere Sovjet Russische officieren
aangekomen. Er verluidt, dat zij met de
Roemeensche regeering onderhandelingen
zullen openen over het gebruik van de
steunpunten voor de vloot aan de Roemeen
sche Zwarte Zeekust door de Russische
Zwarte Zeevloot.
Deze onderhandelingen zouden betrek
king hebben op Constantsa of op de nieuwe
haven aan het meer van Taschau.
In Vaticaanstad wordt vernomen, dat in
verband met den steeds ernstiger worden
den toestand op den Balkan de apostoli
sche nuntius in Bulgarije aan Z. H. den
Paus heeft medegedeeld, dat de Turksch-
Russische betrekkingen een zoodanig sta
dium van verscherping hebben bereikt, dat
ieder oogenblik een openlijke breuk ver
wacht kan worden.
MET MEVR. LUPESCÜ
EN URDAREANU
WORDEN ZIJ NAAR ROEMENIë
TERUGGESTUURD?
Naar Associated Press uit Sevilla meldt,
zijn ex-koning Carol en mevrouw Lupescu
op 23 October gearresteerd. De mogelijk
heid bestaat, dat zij naar Roemenië terug
gestuurd worden. De vroegere hofmaar
schalk Urdareanu, die ex-koning Carol en
mevrouw Lupescu in ballingschap verge
zelde, werd eveneens gearresteerd. De po
litie heeft ex-koning Carol, mevrouw Lu
pescu en Urdareanu medegedeeld, dat zij
naar Granada zullen worden overgebracht
totdat het geval opgehelderd is.
Gemeld wordt, dat ex-koning Carol voor
bereidingen had getroffen om zich naar de
Vereenigde Staten te begeven en dat hy
dikwijls telefoongesprekken voerde met
Lissabon.
Alle drie schenen verrast, toen de politie
hun de plotselinge verandering in hun lot
mededeelde. Toen Urdareanu over zijn toe
stand werd ingelicht, hief hij bevend zyn
handen omhoog en riep stokk,end: „Zij zul
len mij dooden, wanneer wij naar Roemenië
teruggestuurd worden"
De commissaris van politie heeft het ge
zelschap een hotel aangewezen. Door de
half geopend deur luisterde mevrouw Lu
pescu naar het gesprek, dat gevoerd werd.
Urdareanu zag er verslagen uit. „Zijne ma
jesteit moet het weten", zeide hij. Hy begaf
zich daarop, gevolgd door den commissaris
van politie, naar ex-koning Carol. Gemeld
wordt, dat de koning zyn verbazing wist te
verbergen. Hij zeide: „Mag ik u vragen,
EX-KONING CAROL.
Foto-archief Leidsche Crt.
wie of u deze bevelen heeft gegeven? De
commissaris van politie antwoordde: „Wie
zijn uw superieuren?"
Carol scheen terneergeslagen, doch zyn
toestand verbeterde, toen hy kort daarop
een bezoek bracht aan den civielen gouver-
nuer, die hem mededeelde, dat hij en zyn
gevolg Zaterdag naar Granada zouden ver
trekken.
Wat en hoe bij inkwartiering
wordt vergoed
De secretaris-generaal van het departe
ment van binnenlandsche zaken heeft aan
de burgemeesters eer circulaire doen toe
komen, waarin hy, naar aanleiding van
hem ter zake gestelde vragen, in overleg
mét den hoofdintendant, toegevoegd aan
den weermachtsbevelhebber in Nederland,
ten aanzien van de toepassing van de ver
ordening van den rijkscommissaris no. 50/
1940, voor zoover het inkwartiering by par
ticulieren betreft, het volgende mede deelt:
De kosten voor gebruik van electriciteit
worden niet afzonderlijk vergoed. Deze
dienen uit de inkwartieringsvergoedingen
te worden bestreden.
Indien echter een werkkamer gedurende
den nacht in gebruik is, waardoor veel
licht wordt gebrand, wordt een vergoeding
van ƒ0.10 per nacht toegestaan, welk be
drag tegelijk met de inkwartieringsver-
goeding wordt verrekend.
Bij het gebruik van electriciteit voor an
dere doeleinden, den verlichting worden
de kosten van den verbruikten stroom be
taald: door den commandant van het be
treffende legeronderdeel.
Voor het gebruik van een badkamer
kan 0.25 per bad in rekening worden ge
bracht, welk bedrag contant door den
kwartiememer aan den kwartiergever
moet worden betaald.
Voor het gebruik van telefoon moeten
de gesprekken contant door den kwartier-
nemer aan den kwartiergever worden be
taald; hiervoor mag niet meer worden be
rekend, dan de prys van het gesprek be
draagt
Voor het gebruik van linnen wordt geen
vergoeding toegekend, de kosten, die aan
dit gebruik zyn verbonden, moeten uit de
inkwartieringsvergoedingen worden be
streden.
Voor het gebruik van een garage voor
het stallen van één of meer rijwielen
wordt geen vergoeding verléènd.
Indien echter ten behoeve van de Duit
se he weermacht rywielen worden onder
gebracht bij een rywielstailing, die als be-
dryf gehouden -wordt, mag voor deze stal
ling, die als r-verrichtingen wordt be
schouwd, een bedrag van 0,02 per rywiel
en per etmaal in rekening worden ge
bracht.
Voor de stalling van een auto bedraagt
de vergoeding 0.10 per etmaal hieronder
dient te worden verstaan, dat bij inkwar
tiering van een militair met auto, voor
de stalling van die auto een afzonderlijke
vergoeding van 0.10 wordt toegekend,
op dezelfde wijze als dit is 'bepaald voor
de inkwartiering van een militair met
paard.
De verrekening heeft tegelyk met de ii>-
kwartieringsvergoeding plaats.
Blykens par. 2., tweede lid, van de ver
ordening van den rijkscommissaris no. 50/
1940 worden na de vordering van het
kwartier door den kwartiernemer op het
inkwartierinigsbiljet de verschillende ge
gevens ingevuld, welke voor de uitbetaling
der vergoeding benoodigd zijn. Hieruit zou
de gevolgtrekking kunnen worden ge
maakt, dat de betaling niet eer zal kunnen
plaats vinden, dan wanneer de inkwartie
ring geheel zal zyn geëindigd. In gevallen,
waarin deze zioh over langeren tijd uit
strekt, b.v. over eënige achtereenvolgende
maanden, zou het voor de kwartiergevers
bezwaarlijk kunnen- zyn tot zoolang op de
hun -toekomende vergoeding te wachten,
aangezien zij de extra-uitgaven, die iedere
inkwartiering toch ongetwyfeld met zich
mede brengt, regelmatig moeten betalen.
Teneinde aan deze bezwaren tege
moet te komen is door den hoofd
intendant, toegevoegd aan den weer-
machtsbcvelhcbber in Nederland, be
paald, dat het inkwartieringsbiljet
maandelijks door de kwartiergevers
bij den bevoegden burgemeester kan
worden ingelost, zoodat thans door de
gemeente, voor zoover zulks nog niet
geschiedde, maandelijks het bedrag
kan worden vergoed, dat de kwartier
gever wegens gevorderd kwartier toe
komt.
Aangezien blijkens het vierde lid van
genoemde paragraaf de door de gemeenten
uitgegeven kwartiergelden door het be
voegde plaatselyke commando slechts wor
den vergoed op vertoon van de betreffen
de inkwartieririgsbi'Jctten, hetgeen toy
voortgezette inkwartiering niet mogelyk
zou zijn, omdat deze 'bescheiden in het be
zit van den kwartiergever dienen te bly-
ven, is thans beslist, dat by inkwartierin
gen van langeren duur dan één maand,
op verzoek van den kwartiergever voor
den ortskommandant maandelyks nieiuwe
inkwartierirugsbiljertten aam dezen zullen
worden afgegeven. Aan de hand van deze
inkwartierinigsbiljetten worden dan de
'kwartiergelden' door de gemeente maan
delyks vergoed.
Toepassing vestigingswet
banketbakkerij
Blijkens een beschikking van den se
cretaris-generaal van het departement van
Handel, Nijverheid en Scheepvaart betref
fende de uitvoering van de Vestigingswet
kleinbedrijf 1937 is het verboden een in
richting, bestemd of mede bestemd voor
de uitoefening van het banketbakkersbe-
dryf, voorzoover die uitoefening betreft, te
vestigen zonder vergunning van den secre
taris-generaal, waarnemend hoofd van het
departement van Handel, Nyverheid en
Scheepvaart.
Onder de uitoefening van het banketbak-
kersbedryf wordt voor de toepassing
van deze beschikking verstaan:
a. Het ten behoeve van het publiek ver
vaardigen van:
1. groot of klein gebak, als taarten,
taartjes, koekjes, petit-fours en banket;
2. schuim-, slagroom-, suiker- of dra-
gantwerk;
3. fondant, borstplaat, chocolade of mar
sepein;
4. ragout werk;
b. Het ten behoeve van het publiek ver
vaardigen, gepaard gaande met den ver
koop aan het publiek, van producten, als
onder a genoemd, behoudens indien deze
uitsluitend of in hoofdzaak bestemd zijn
voor verbruik ter plaatse van dien ver
koop.
BOVENHUIS AFVAL
Wy moeten gaan sparen. Neen, geen
levensmiddelen of geld. De waarde
daarvan is al te zeer afhankelyk van
andere factoren als daar zyn een
politieke barometer en een yskast.
Wij gaan nu andere dingen sparen.
By ons komt nu iederen dag een
man aan de deur, die zich de schille-
boer noemt Waaraan deze woord
combinatie is te danken ontgaat my,
omdat na hem de lorrenboer komt en
lorren niet van dezelfde afkomst zijn
als aardappelen. En nu verwacht ik
binnenkort de blikboer, de yzerboer,
de lekke luierboer, de papierboer en
de eierdoppenboer. Wy gaan sparen
en sorteeren. In tyden van welvaart
konden wy het ons permiteeren een
lekke pan, een sardineblikje, wat oude
vodden en vetvry papier met het
verachtelyk gebaar van uitgestrekte
handen weg te gooien. En dat ging
dan allemaal in een en dezelfde em
mer. Nu gebeurt dat niet meer. Nu
wordt er gesorteerd. En er staat nu
in mijn keuken een kistje voor de
aardappelschillen en een voor de
appelschillen maar ik heb kans, dat
dit laatste binnenkort vry komt. Dan
doe ik daarin de eierdoppen, die nu
provisorisch in een waschteil zyn op
geborgen. Daarnaast staan nog een
emmer voor de leege blikjes, een voor
de papiertjes van de roomboter en
een kist voor de vodden.
Wy kunnen er nu zelf niet meer by
en koken op zolder. Maar de organi
satie van ons afval is in orde. Dat
moet trouwens wel, als je op een
bovenhuis woont.
Het betreden van Zeeland
HET VERSTREKKEN VAN
UITZONDERINGSVERGUNNINGEN
Officieel wordt medegedeeld:
Het is den laatsten tijd herhaaldelyk
voorgekomen, dat ingezetenen van de meer
Noordelijk gelegen provinciën, die door
Zeeland willen reizen, in Roozendaal aan
komen zonder in het bezit te zyn van de
uitzonderingsvergunning voor het betreden
der Zeeuwsche eilanden.
Om in de provincie Zeeland te
mogen komen, dient men een verzoek
tot het ontvangen van een vergunning
te richten tot de burgemeesters van
die gemeenten, in welke men moet zijn.
Deze verzoeken worden na toetsing op de
noodzakelykheid van het bezoek en nadat
de burgemeesters hun standpunt te dien
opzichte hebben bepaald, gezonden naar
den bevoegden stafofficier, gedetacheerd
by den vertegenwoordiger van den Ryks-
commissaris, die opnieuw het verzoek zal
toetsen en de vergunning uitreikt.
In het verzoek, dat men tot de bur
gemeesters richt, moeten zyn vermeld:
voor- en familienaam van den ver
zoeker, beroep, woonplaats en woon
adres, datum en plaats van geboorte,
bovendien de reden, waarom men naar
Zeeland wil en de duur van het ver-
blijf aldaar.
Personen, die den voorgeschreven weg
niet bewandelen en zich desondanks in het
ontruimde gebied bewegen, worden zonder
nader onderzoek onmiddellyk gedwongen,
de eilanden te verlaten en moeten naar
huis terugreizen.
Aanvragen voor het verkrygen van een
uitzonderingsvergunning, welke aan ande
re takken van dienst gericht worden, kun
nen niet in behandeling worden genomen.
DE BOMMEN OP DE FABRIEK TE
PUTTERSHOEK.
Nader kan ten aanzien van de giste
ren te Puttershoek gevallen bommen
worden gemeld, dat een aantal voltref
fers de fabrieksgebouwen trof, waar
door brand ontstond en vele perso
nen gedood werden.
Het aantal dooden, dat reeds gebor
gen kon worden, bedraagt thans vier
en twintig, terwyl eenige zwaar ge
wonden naar het ziekenhuis te Dord
recht zyn overgebracht. De vele licht
gewonden werden ter plaatse verbon
den. Hierin hadden behalve de plaatse
lijke geneesheeren dr. Hes en ook zr.
Oostinga en de geneeskundige diensten
uit Rotterdam en Dordrecht een werk
zaam aandeel. De brand werd door de
brandweer uit Puttershoek, welke nog
eerder dan de fabrieksspuit water gaf,
met assistentie van die van 's Graven
deel en Dordrecht gebluscht. De Rot-
terdamsche en Zwijndrechtsche brtmd-
weer waren ook spoedig aanwezig,
maar behoefden geen hulp te verlee-
nen, De meeste slachtoffers kwamen
van elders. In totaal werden zeventien
bommen geworpen, waarvan tien op
de fabriek. De verslagenheid is groot.