r Momentje
DINSDAG 8 OCTOBER 1940 32ste Jaargang No. 9766
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus II,
V Geen objectieve
bestrijding
Ieder Nederlander gruwt van Engelsche
bombardementen zooals nu weer te Am
sterdam, Rotterdam, Haarlem, enz. waar
bij, zonder een militair doel of zonder een
betrekkelijk belangrijk militair doel, bezit
tingen van burgers worden verwoest,
menschenlevens worden gedood.
Er is geen Nederlander, er is geen fat
soenlijk mensch, of hij heeft deernis,
oprechte en diepe deernis met de
slachtoffers van zulk een gruwelijk bedrijf.
Toch eischt het dagblad van de N.S.B.
dergelijke gevoelens voor zich alléén op.
Het „Nationale Dagblad" schreef giste
ren een artikel, waarin het er op wijst, dat
Engelsche bommenwerpers niet hebben ge
schroomd, hun moorddadig bedrijf uit te
oefenen op den Zondag. En dan
gaat het blad voort:
„Waar blijven nu de christelijke
„Standaard" en de christelijke „Maas
bode" en „Tijd" en de christelijke „Ne
derlander"? Stellen zij geen belang in
het lot van Nederlandsche arbeiders,
die op den dag des Heeren opzettelijk
en zonder eenig militair doel ver
moord worden?
De ontwijding van den sabbath moet
hun toch ter harte gaan, al zal de moord
op Nederlandsche arbeiders door Brit-
sche plutocraten hen wellicht niet diep
treffen".
Is d a t nu een optreden tegenover mede-
landgenooten, tegenover de overgroote
meerderheid der Nederlanders (aangeduid
door het noemen van enkele persorganen),
hetwelk in overeenstemming kan worden
gebracht met een streven naar een zoo
gewenschte en noodzakelijke eenheid
onder het Nederlandsche volk.
't Is een verdachtmaking van talloozen,
wien de gruwel der bedoelde bombarde
menten zeker even zeer en even diep treft,
als welken N.S.B.-er dan ook!
In hetzelfde nummer van het dagblad
der N.S.B. staat vermeld met vette letters:
„De Nederlandsche Unie openlijk anti-
Duitsch".
Hoe komt het blad aan. een dergelijke
bewering. Als volgt: Een ongenoemde „Am-
sterdamsche berichtgever" heeft aan een
propaganda-bureau van de Nederlandsche
Unie enkele vragen gesteld (bij wien
wordt niet gezegd) en de antwoorden
welke hij op die vragen heeft gekregen,
worden nu gepubliceerd!
Wie zou de N.S.B. wille n bestrijden
met een gesprek, dat een ongenoemde heeft
gehad met een eveneens ongenoemd lid
van de N.S.B.!!
Dat is toch geen strijd-methode. Dat is
verdachtmaking, waarbij het doel de midde
len moet heiligen.
Wij vinden het zoo jammer, dat men aan
de zijde der N.S.B. op de oude wijze door
gaat, het over- en overgroote deel der Ne
derlanders tegen zich in verzet te jagen!
Verdedigt eigen standpunt, tracht anderen
voor dat standpunt te winnen, bestrijdt ook
anderen, waar gij het noodig vindt maar:
doe 't dan toch niet zóó!
Engelsche bommen op
de hoofdstad
Het A.N.P. meldt:
Gisteravond en in den loop van den
nacht hebben Engelsche vliegers wederom
Amsterdam als doelwit van hun
„heldendaden" gekozen. Reeds om 9 uur
naderden de eerste toestellen en kwam het
luchtafweergeschut in actie. Korten tijd
later stegen ook Duitsche vliegtuigen op,
die verschillende malen in heftigen strijd
met de aanvallers gewikkeld waren. In de
stad hoorde men duidelijk het mitrailleur-
vuur. Op zeer krachtige wijze werden de
Engelsche vliegtuigen beschoten en de
burgerbevolking, opgeschrikt door de zwa
re knallen, samengedrongen in de huiska
mers, vroeg zich met verbijstering af, of
dit het voorspel zou zijn van een aanval,
gelijk aan dien van de vorige week. Zy,
die zoo dachten, bleken helaas den misda-
digen opzet der Engelsche luchthelden
goed geraden te hebben. Ondanks het feit,
dat de vliegers der „Koninklijke" lucht
macht ontelbare hoeveelheden lichtfakkels
uitwierpen, waardoor de stad bijwijlen als
bij daglicht onder hen lag en dus militaire
en niet-militaire doelen duidelijk te on
derscheiden waren,heten zij niet na hun
bommen op de woningen van weerlooze
burgers te werpen. Niet minder dan acht
personen vonden hierdoor een verschrikke-
lijken dood in de instortende huizen, ter
wijl talrijke min of meer ernstig gewonden
naar de verschillende ziekenhuizen moes
ten worden vervoerd. Dat het aantal
slachtoffers in verhouding tot de groote
schade en het aantal neergeworpen pro
jectielen nog betrekkelijk gering is, vindt
zijn oorzaak in het feit, dat spoedig lucht
alarm was gegeven. Het duurde tot bijna
vier uur in den ochtend, alvorens de aan
vallers zich definitief terugtrokken, nadat
zij in de laatste uren tevergeefs getracht
•hadden door het vuur van het afweerge
schut heen te breken.
EXPLOSIEVE BOMMEN.
Het" ergst was wel de toestand in de om
geving van de Vechtstraat. Het perceel
Vechtstraat 135 was door een voltreffer
aan de achterzijde geraakt, waardoor het
pand vrijwel geheel vernield werd, en ook
de perceelen 131 en 133 dusdanige schade
hadden opgeloopen, dat zij grootendeels
waren ingestort. Vier dooden vallen in het
eerste pand te betreuren, terwijl het rond
vliegende puin, de bomscherven en het
glas talrijke gewonden veroorzaakten.
Twee der lijken, die van een onbekende
vrouw en een onbekenden jongen, waren
in den loop van den nacht geborgen en
naar het Wilhelminagasthuis overgebracht.
De beide andere slachtoffers bevonden
zich toen nog in de huizen en zijn bij dag
licht geborgen. Enkele der gewonden ver-
keeren in levensgevaar. De achter het ge
troffen pand liggende huizen in de Eem-
straat ondervonden eveneens groote ma-
terieele schade. De kracht vain de explosie
was zoo hevig, dat het puin van de per
ceelen in de Vechtstraat over een breedte
van 25 meter werd weggeslagen. In de
tuinen van de perceelen in de Eemsstraat
trof men, tegen de huizen aan, stukken
aan van een veranda, ja zelfs een trap
leer en een deur. Een vijftal woningen in
deze straat waren hierdoor aan de achter
zijde volkomen onbewoonbaar geworden.
Onder de talrijke belangstellenden, die
het intensieve reddingswerk van de ver
schillende diensten gadesloegen, bevond
zich de hoofdinspecteur van politie F. E.
Bergsma, chef van het bureau Pieter
Aertszstraat
Zeer ernstig waren, ook de gevolgen
van den bominslag in het perceel Lek
straat 54. Twee menschen werden daar op
slag gedood, terwijl twee andere ernstige
verwondingen opliepen. Het huis stortte
ineen, evenals het belendende perceel, in
haar val de electrische bovenleiding van
de tram meesleurend, waardoor ernstig
gevaar ontstond. Ook hier was de schade
aan de omliggende huizen zeer aanzienlijk.
Het Noordelijk deel van de stad heeft
eveneens in de avonduren een waar bom
bardement te verduren gehad. Herhaalde
lijk wierpen de Engelsche piloten hun ex
plosieve lasten uit, en zy troffen daarbij
het perceel Urkstraat 13, hetfeen ver
schrikkelijke gevolgen had.
De bom sloeg door het dak in de huis
kamer, waar zich de twee reeds bejaarde
bewoners,» de heer en mevrouw Kaman,
bevonden. Beiden werden op slag gedood.
Een drietal kennissen, dat bij hen op be
zoek was, ontsnapte het gevaar wonder
boven wonder. Wel werden zij allen dus
danig gewond, dat zij respectievelijk naar
het Wilhelmina- en het Binnengasthuis
moesten worden overgebracht. Het stoffe
lijk overschot van den heer Kaman had
men vanochtend vroeg nog niet kunnen
bereiken. De aangrenzende perceelen,
waarin eveneens ouden van dagen wonen,
werden gelukkig voor verwoesting ge
spaard.
Bovendien werden verschillende bom
men in het water van het Buiten-U ge
worpen, uiteraard zonder schade aan te
richten, terwijl op den weg tusschen Schel-
lingwoude en Durgerdam verscheiden bom
men in een weiland vielen. Een bom werd
geworpen nabij het perceel Buiksloter-
meerdijk 134. De hevige luchtdruk ver
woestte het huisje grootendeels, doch de
vier bewoners kwamen er zonder noe
menswaardige verwondingen af. Ook aan
grenzende perceelen kregen belangrijke
schade.
BRANDBOMMEN.
Behalve explosieve bommen gooiden de
Britsche vliegtuigen groote hoeveelheden
brandbommen uit. De omgeving van de
P. C. Hooftstraat en de Alexander Boers-
straat had hiervan het ergste te lijden. In
het perceel P. C. Hooftstraat 158 brak een
middelbrand uit, welke echter spoedig
werd beheerscht De derde etage en een
vertrek op de tweede verdieping brandden
echter geheel uit. De bewoners, die zich te
bed bevonden, haddm wonder boven won
der geen letsel bekomen. Ook de perceelen
P. C. Hooftstraat 161, Alexander Boers-
straat 43 en 39 werden rechtstreeks door
brandbommen getroffen. Het perceel in de
P. C. Hooftstraat was door een bom ge
troffen, welke dwars door het huis heen
geslagen en via de serre in den tuin te
rechtgekomen is. Daar kwam zij tot ont
branding zonder schade aan te richten. In
het perceel Alexander Boersstraat 43 had
een bewoonster van de derde verdieping
de bom in den luchtkoker hooren vallen.
Zij wist zich nog juist bijtijds in veiligheid
te stellen, enkele oogenblifcken later brand
de haar slaapkamer heftig. Voorts trof een
brandbom een houten bijgebouw van het
paedologisch instituut der vrije universi
teit in de Vossiusstraat. Met behulp van
een snelbluschapparaat en zand werd de
bom spoedig onschadelijk gemaakt. Een
drietal brandbommen viel bovendien nog
in het Vondelpark, waarbij een gasbuis is
vernield. Op 'het Muiderpoortstation werd
eveneens een aanval ondernomen. De
brandbommen misten echter hun doel en
konden door heth spoorwegpersoneel on
schadelijk gemaakt worden. Een brand
bom, welke in de Wagenaarstraat viel,
werd tenslotte door de wijkibrandweer ge-
bluscht
Op een tweetal plaatsen in de stad zijn
voorts personen door granaatscherven
getroffen. Zij zijn naar het Wilhelmina
gasthuis overgebracht.
Op onzen tocht langs de zoo zwaar ge
teisterde plaatsen troffen wij vele inwo
ners van de hoofdstad in de grootste
schrik en ontsteltnis aan. Men vroeg zich
verbijsterd af, waartoe dit alles diende,
waarom de Engelsche vliegers thans we
derom de weerlooze bevolking van de
hoofdstad" hadden uitgekozen als hun
slachtoffer. Hebben de machthebbers in
Engeland dan geen besef van het onnoe
melijk leed en de ellende, welke zij zaaien
over deze dichtbevolkte woonwijken van
Amsterdam? Het schijnt van niet. Vergis
singen zijn totaal uitgesloten. De Engelsche
lichtfakkels hingen boven de woonwijken
en de piloten moeten de straten nauwkeu
rig hebben kunnen onderscheiden. Eens
te meer blijkt, dat Engelsche vliegers niets
ontzien in bun strijd' voor wat zy „bescha
ving" noemen.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VALSCHE GERUCHTEN
Het Vaderland schryft:
Het valsche gerucht is een element van
politieke strategie. Er worden er in ons land
heel .wat rondgefluisterd. Het jongste succes
op dit gebied hield verband met beschuit
met muisjes.
Het staat vast dat dit gerucht valsoh is.
Er zijn nu eenmaal wetten der natuur, die
door geen enkele propaganda kunnen wor
den omgebogen.
Wij zouden graag gezwegen hebben over
dit gerucht, maar het heeft in zekere krin
gen van ons volk een gevaarlijke stemming
doen ontstaan. Niet alle Nederlanders heb
ben blijkbaar de trots en de waarachtigheid
van een meisje uit het calvinistische vis-
schersvolk, dat ons dezer dagen zeide: ik
zal toch geen feest vieren, als ik het niet
zeker weet; het zou dan wel een lichtzinnig
carnavalsfeest lijken.
Een wat lichtzinnig carnavalsfeest is het
hier en daar geweest. Een koffiehuis werd
o^s genoemd, waar de caféhouder verstan
dig genoeg was om den verkoop van een be
paalden alcoholische drank met politique
kleur stop te zetten. Hij begreep dat men
een tweeden 29 Juni in ieder geval diende
te vermijden.
Het feit, dat de aanleiding ditmaal slechts
een mal praatje was, maakte de zaak daar
enboven een beetje beschamend.
Ook zij, die met smart aan zekere eeuwen
oude gevoelsbanden terugdenken en wie
doet dat niet zullen erkennen, dat men
geen kwajongensspel mag uithalen op het
gebied der nationale gevoelens en van de
nationale politiek. Als men door dergelijke
dingen een stemming opwekt, die wellicht
hier en daar tot incidenten zou leiden,
zou dat weer eens zeer ernstige gevolgen
kunnen hebben.
Wat er van het verleden nog gered kan
worden, zal men slechts kunnen redden
door zich thans, volkomen nuchter, op den
grondslag der feiten van het tegenwoordige
historische moment te plaatsen.
PETROLEUMDISTRIBUTIE.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van han
del, nijverheid en scheepvaart maakt
bekend, dat gedurende het tijdvak
van Woensdag 9 October a.s. tot en
met Zondag 10 November a.s. de met
„periode a" gemerkte zegel van de se
rie, welke is uitgereikt ten behoeve
van hen, die voor verlichting in het
huishouden uitsluitend op het gebruik
van petroleum zijn aangewezen, recht
geeft op het koopen van twee liter pe
troleum.
WINKELEN.
Zaterdagavond ben ik gaan winke
len. Ik ben vroeg op pad gegaan,
want ik vind het niet leuk in het
donker tegen houten en ijzeren lui
ken op te botsen. Ik zie graag nog wat,
maar dan moet je er gauw by zijn
tegenwoordig.
Voorts timmert men nu al meer en
meer winkels dicht als kermistenten
in den regen. En met sommige etala
ges moet je ook oppassen, het eene
oogenblik lokken zij nog door velerlei
aantrekkelijke heerlijkheden en het
andere oogenblik zijn zij zoo leeg als
een cocosnoot.
En van de prijzen schrik ik ook een
beetje, 12.50 voor een paar schoenen.
Je krijgt net het gevoel of jè op een
heele koe loopt te wandelen.
En dan de bonnen. Er zijn nog altijd
de vele winkels, die Midza-bonnen
geven bij alle inkoopen, maar sinds
dien is er wel een en ander veranderd.
Je geeft nu bonnen en je krijgt er
weer andere bonnen voor terug.
Ik heb thuis een prachtige, moderne
öpbergkast, óók met rolluiken. En op
de laatjes staat: Broodbonnen, suiker
bonnen, koffie- en theebonnen, vleesch-
bonnen-met-been, vleeschbonnen-zon-
der-been, havermoutbonnen, rijst-
bonnen, meelbonnen, algemeene bon
nen, zeepbonnen en Midzabonnen. En
dan is het nog de vraag of ze je wel
rustig zullen laten gaan met al je
bonnen, want er zijn behalve al die
bonnen ook nog bommen, getuige
voorloopig Amsterdam, Haarlem, Rot
terdam en Rijswijk.
Nee, ik vind winkelen lang niet meer
zoo gezellig als vroeger.
V-
ZEEPDISTRIBUTIE.
Do secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van han
del, nijverheid en scheepvaart maakt
bekend, dat met ingang van heden zoo
wel de wasscherijen als het publiek
en instellingen VERPLICHT zijn voor
ieder© 8 K.g. droog waschgoed welke
gewasschen moet worden, de geldige
zeepbon in ontvangst te nemen c.q. af
te geven.
Deze maatregel moest genomen wor
den om aan de ongewenschte concur
rentie van wasscherijen onderling,
met betrekking tot het al dan niet in
ontvangst nemen van bonnen van het
publiek, een einde te maken.
Voorts wordt er op gewezen, dat het
noodzakelijk is, dat ALLE wasscherijen
bij het Rijksbureau vooor chemische
producten (sectie zeep) Laan Copes
van Cattenburch 16 te 's-Gravenhagc
worden ingeschreven.
Wasscherijen, welke nog NIET zijn
ingeschreven dienen zich ONVER
WIJLD schriftelijk tot het bovenge
noemde rijksbureau te wenden.
HET UITGAANSVERBOD.
Van bevoegde zijde wordt er op ge
wezen, dat een deel van het publiek nog
een verkeerde uitlegging geeft aan de
bepalingen van het uitgaansverbod
voor bepaalde streken van ons land
tusschen 22 en 4 uur. Daarom is het
nuttig er de aandacht op te vestigen,
dat het eveneens verboden is zich in
dien tijd op te houden in afgesloten
ruimten in de open lucht, zooals tui
nen, erven, e.d.
Generaal-veldmaarschalk von Brauchitsch heeft Zaterdagmiddag een kort bezoek aan den Haag
gebracht Op het Plein inspecteerde generaal von Brauchitsch de eerewacht
(Foto Schimmelpennlngh)
Zooals gemeld, hebben Engelsche vliegers verleden week weer een aanval onder
nomen op verschillende plaatsen in Nederland, o. a/op Rijswijk. Twee huizen
te Rijswijk zijn ingestort, terwijl vele andere huizen zwaar werden beschadigd.
foto Schimmelpenningh