MAANDAG 23 SEPTEMBER 1940 31ste Jaargang No. 9753 Ste £eid4eh4(Boti/fca/nt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus V Een nieuwe wereldorde Wij schreven Zaterdag, dat moet worden vernietigd de liberale wereldmacht van het kapitalistische stelsel en dat de democratie, zooals zooals wjj die tot nu toe kennen, te langzaam werkt, om dat resul taat te bereiken. Dit wil natuurlijk geenszins zeggen, dat er door en onder de democratie niets op dit terrein zou zijn bereikt en dat er niet zeer verdienstelijk werk zou zijn ge- praesteerd door democratische staatslieden werk, waarvan niet alleen de be doeling, maar ook het effect uitstekend was, passend in het kader der door ons ge- wenschte nieuwe wereldorde. Wij werden, nadat wij dit geschreven hadden, Zaterdagavond door de „Residen tiebode" opmerkzaam gemaakt op een ar tikel van pastoor Möller in „De Zaaier", welk artikel dezelfde strekking heeft, als wat wij Zaterdag onder den titel „een nieuwe wereldorde" hadden geschreven. Het is tragisch voor het lot van Europa, ja van geheel de wereld, zoo schrijft pastoor J. B. W. Möller uit Voorburg deze week in „De Zaaier" dat de democratie, in de vormen, waarin het verleden deze heeft gekend en het heden deze nog kent, niet bleek opgewassen te zijn tegen de eco nomische dictatuur. Er is natuurlijk een betère en gezondere democratie mogelijk. De democratie van het verleden is nooit los gekomen van het .,vitium originis" en de Kerk, bij monde van den Paus, heeft van het begin der negentiende eeuw af tot nu toe haar waarschuwende stem ver heven tegen de vormen, waarin liberalisme, Marxisme en communisfrie de democratie hebben gestoken. Een gelouterde en in Christus gedoopte democratie zal het groote en ontzaglijke zware werk van de.hernieuwing hebben te doen en zij zal daarbij den verheven arbeid der Kerk niet kunnen missen. Nog altijd is het een feit, dat afschrikwekkende macht en invloed zijn geconcentreerd in de handen van de weinigen, die feitelijk de geldmarkt beheerschen. Quadragesimo Anno heeft de wereld zoo machtig-duidelijk gewezen op het zich sa mentrekken van een despotische economi sche heerschappij in handen van enkelen, die meestal niet eens het kapitaal in eigen dom bezitten, maar werken met dat van anderen en er naar willekeur over beschik ken. „Deze dictatuur", aldus de schitterende encycliek, „neemt de verschrikkelijkste vormen aan bij diegenen, die, omdat ze de geldmacht in handen hebben en beheer schen, ook onbeperkte macht bezitten over het credietwezen; ze beslissen naar wille keur over het verleenen van credieten; zij regelen dan ook als het ware den bloeds omloop van heel het economische orga nisme." De zaak-Mannneimer, waarover in ons blad van Zater.dag weer een uitvoerige pu blicatie is verschenen, is een voorbeeld van de afschuwelijke kapitalistische dictatuur. Degenen, die reeds van den aanvang af te gen de Mannheimer-affaire hebben ge ageerd (erkend moét worden dat onder an deren N. S. B. en Nationaal Front daarbij een vooraanstande plaats innamen) hadden het gelijk, hadden het recht aan hun zijde. Zeker, er zal geen maatschappij zijn zon der ongerechtigheden, onrechtvaardighe den, zonder dieven z o ol a n g er nog zondige menschen in de maatschappij le ven. Maar: er kan wel een maatschappij zijn, waarin dieven niet worden.... gehono reerd. Wij hopen, dat bewaarheid zal worden, wat de „Deutsche Zeitung in den Niederian- den" Zaterdag schreef: „Spoedig echter zul len in het nieuwe Europa soortgelijke ge vallen (als de Mannheimer-affaire) geheel en al tot het verleden behooren." Bommen op Nederland BOM NEERGEKOMEN BIJ WESTKAPELLE. Gisternacht is te Westkapelle een bom gevallen, welke niet tot ontploffing kwam. Daar men vermoedt dat het een tijdbom is, heeft men de omgeving, waar de bom ge vallen is, afgezet. Vanmiddag zal men maatregelen nemen om den bom te ver wijderen. Burgemeesters benoemingen De Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied heeft op voorstel van den secretaris-generaal van het de partement van binnenlandsche zaken met ingang van 1 October jhr. Ernst von Bön- ninghausen, advocaat en procureur te En schede tot burgemeester van Hilversum en den burgemeester van Zuidlaren (Drenthe) jhr. mr. van Karnebeek tot burgemeester van Zwolle benoemd. De secretaris-generaalvan het departe ment van binnenlandsche zaken heeft op grond van de hem door de verordening van den Rijkscommissaris over bijzonder administratieve maatregelen verleende al- gemeene machtiging met ingang van 1 October den tegenwoordigen burgemeester van Nieuweschans, den heer G. Wisman, tot burgemeester van Meppel benoemd, voorts den huidigen burgemeester van Tubbergen, den heer Banning tot burge meester van Leidschendam en ten slotte den vroegeren burgemeester van Ootmar- sum, den bezitter van de heerlijkheid He- rinkhaven bij Tubbergen, jhr. Egon von Bönninghausen tot burgemeester van Tub bergen. Bij besluit van den secretaris-generaal van het departement van binnenlandsche zaken van 20 September is G. Stallinga opnieuw benoemd tot burgemeester der gemeente Hindeloopen. De Vleeschdistributie VLEESCHKAART VAN HEDEN AF IN GEBRUIK. Geldige bonnen. De secretaris-generaal, wnd. hoofd van het Departement van Landbouw en Vis- scherij deelt, in aansluiting van hetgeen reeds eerder is gepubliceerd met betrek king tot de distributie van vleesch en vit eschw'.ren het volgende mede: Met ingang van Maandag 23 September a.s. zal de nieuw uitgereikte vleeschkaart in gebruik worden genomen. Elk der vier met „01 vleesch" gemerkte bonnen geeft gedurende het tijdvak van 23 tot en met 29 September a.s. recht op het koopen van 100 gram vleesch, been inbegrepen, of een rantsoen vleeschwaren. De met „01. worst, vleeschwaren" gemerkte bon geeft uitslui tend recht op het koopen van een rantsoen vleeschwaren. De bonnen, welke op Zon dag 29 September a.s. nog niet gebruikt zijn, blijven nog geldig tot en met 6 Oc tober. Dit geldt niet voor de voor het verkrijgen van vleesch en vleeschwaren aangewezen bonnen van het algemeen dis tributiebonboekje, welke slechts gedurende de week van 16 tot en met 22 September geldig zijn. Het rantsoen vleeschwaren, dat per bon kan worden gekocht, loopt uiteen voor de verschillende soorten. Het bedraagt 75 gram voor gerookt of gekookt varkens-, rund-, of kalfsvleesch en voor gerookte worstsoorten. Tot deze groep behooren o.a. ham, schouder, carbonade. spek, rook- vleesch, pekelvleesch, Geldersche rook worst, plockworst en snijworst. Voor gekookte worstsoorten, zooals bo- terhammenworst en lunchworst en voor rolpens en knakworst, zooals Frankforter en Weener, bedraagt een rantsoen 100 gram. Van leverartikelen, als b.v. Berliner-, Sak sische- en Haagsche leverworst en verder van tongenworst en nierbrood, zullen 125 gram tegen afgifte van een bon gekocht kunnen worden. Ten slotte geeft een bon recht op het koopei^ van 150 gram bloed worst. Bii vleeschwaren in blik dient bij de berekening van het benoodigde aantal bonnen te worden uitgegaan van den net to-inhoud, met inachtneming van de ver schillende rantsoenen voor de uiteenloopen- de soorten. Bij soepen en gemengde spij zen in blik, waarin vleesch is verwerkt, moet worden gelet op de verwerkte hoe veelheid vleesch. Een bijzondere regeling voor huisslach tingen van varkens zoowel wat betreft het recht tot slachten als het gebruik van de vleeschkaarten zal binnenkort wor den gepubliceerd. Huisslachtingen van run deren zullen'niet worden toegestaan. Hotels, restaurants, cantines e.d. dienen voorloopig ter verkrijging van vleesch ge bruik te blijven maken van de aan deze instellingen reeds verstrekte, met rantsoen vleesch" en „een rantsoen vleesch waren" gemerkte bonnen. Ziekenhuizen, krankzinnigengestichten, sanatoria e.d. moeten zooveel mogelijk bon nen van de patiënten in ontvangst nemen. De plaatselijke distributiediensten ver strekken voorts aan deze instellingen op desbetreffend verzoek losse bonnen. Ten behoeve van bakkers, welke saucij zenbroodjes vervaardigen en exploitanten van automaten, welke croquetten verkoo- pen, zullen geen losse bonnen meer ver strekt worden. Verkoop van vaste brandstoffen van 30 Sept. - 8 October verboden VERBRUIKERS MOETEN DE OP 29 SEPTEMBER AANWEZIGE VOORRAAD VASTE BRANDSTOFFEN OPGEVEN. De secretaris-generaal, wnd. hoofd van het Departement van Handel. Nijverheid en Scheepvaart deelt mede, dat gedurende het tijdvak van Maandag 30 September tot en met Dinsdag 8 October 1940 de verkoop en de aflevering van vaste brandstoffen aan verbruikers verboden is. Onder vaste brandstoffen worden ver staan: steenkolen, steenkoolbriketten (ook eierbriketten), cokes (ook gascokes), bruin kolen, -bruinkoolbriketten, turf en petro- leumcokes. Onder de verbruikers op wie dit afleve ringsverbod betrekking heeft, vallen: Groep A.: particuliere personen. Groep B.: openbare gebouwen (niet voor publieke vermakelijkheden), ziekenhuizen, sanatoria, rijks-, gemeente- en provinciale kantoren, gestichten, kerken, gevangenis sen, kazernes, scholen, centrale keukens, apotheken, wacht- en behandelingskamer van artsen e.d. Groep C.: warenhuizen, winkels, hotels, pensions (ook kamerverhuurders), restau rants, café's, particuliere kantoren, les ruimten in particuliere huizen. Groep D.: gebouwen voor publieke ver makelijkheden, vereenigings- of vergader lokalen, niet behoorende tot de groepen A, B. C. Groep E.: kleinindustrie met een jaarver bruik van vaste brandstoffen van minder dan 240 ton en niet behoorende tot de groe pen A, B, C en D. Een uitzondering op het verbod geldt voor de bij het Rijkskolenbureau als „grotindustrie" ingeschreven verbruikers met een jaarverbruik van 240 ton of meer. Deze categorie van industrieele verbruikers zal dus ook door het Rijkskolenbureau toe gewezen hoeveelheid vaste brandstoffen kunnen betrekken. Van het verbod kan door het Rijkskolen bureau of een door dit bureau aan te wij zen instantie dispensatie worden verleend. Vérder wordt -medegedeeld, dat de plaatselijke distributiediensten Op na der bekend te maken wijze en tijdstip de verbru"behoorende tot de groe pen a, b, c en d in het bezit zullen stel len van formulieren „voorraadopgaven vaste brandstoffen", waarop door de verbruikers de per 29 September 1940 aanwezige voorraad vaste brandstoffen (gesplitst naar soorten, inclusief turf) en huishoudbrandolie, moeten worden ingevuld. Onder huisbrandolie wordt in dit verband verstaan: huisbrandolie, dunne en dikke stookolie, voor zoover bestemd voor verwarmingsdoeleinden. Deze voorraad-opgaven moeten door de betreffende verbruikers op door de distri butiediensten DlaatsQ]iik bekend te maken data, gedurende de periode van 30 Sep tember tot en met 8 October 1940 bii deze diensten worden ingeleverd ter verkrijging van de voor de brandstoffendistributie be noodigde bescheiden. De aandacht wordt er nog op gevestigd, dat zoogenaamde „vrije kolen" niet be staan, zoodat alle vaste brandstoffen, on der welke beschrijving deze ook zijn- of werden aangeboden, onder het afleverings verbod en onder de verplichte voorraad- opgave vallen. Voorts zij vermeld, dat op de door de verbruikers gedane voorraadsopga- ven controle zal worden uitgeoefend. Aan bepaalde verbruikers, behoorende tot de groepen b, c, d en e zullen door een door het Rijkskolenbureau aan te wijzen instantie, tegen betaling van 1 plus even- tueele portokosten, zoogenaamde identi teitskaarten worden uitgereikt, welke door de houders bij het in ontvangst nemen van de distributiebescheiden bij de plaatselijke distributiediensten voor identificatie en ter waarmerking moeten worden overgelegd. Katholiek Comité van actie „Voor God" STORM OP DEN HEMEL Doe als de Kananeesche vrouw -* houd aan in het gebed. Doe als Jaïrus, wiens dochtertje op sterven lag, of als de hoofdman van Capharnaum, wiens zoon ten doode was opgeschreven bid den Meester met aandrang te komen. Doe als de blinde bedelaar, die niet ophield den Zoon van David om ontferming aan te roepen, ook al trachtte all?s wat hem omgaf hem tot stil* zwijgen te dwingen. Vereenigingen en stichtingen zonder economisch doel VERORDENING BETREFFENDE REGISTRATIE. Het Verordeningenblad bevat een ver ordening van den Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied, houden de bepalingen ter verkrijging van een overzicht (Erfassung) van vereenigingen van personen en stichtingen zonder oeco- nomisch doel. Hierin is bepaald: Artikel 1. (1) Alle vereenigingen van personen (vereenigingen, bonden, organi saties en soortgelijke instellingen), alsme de alle stichtingen in het bezette Neder landsche gebied, zonder oeconomisch doel, moeten binnen 20 dagen na het in werking treden van deze verordening worden op gegeven bij den bevoegden procureur-ge neraal, fungeerend directeur van politie. (2) Bevoegd is de procureur-generaal, fungeerend directeur van politie, binnen wiens rechtsgebied de vereeniging van personen of de stichting is gevestigd. Wan neer er geen plaats van vestiging is, dan .wordt de bevoegdheid bepaald naar de plaats, waar het bestuur wordt uitge oefend. Is ook deze niet aan te wijzen, dan geldt deze plaats, waar hij, die op den voet van artikel 3 tot aanmelding gehou den is, zijn woonplaats of zijn gewoon ver blijf heeft. Welke vereenigingen geen oeconomisch doel nastreven. Artikel 2. (1) Een vereeniging van per sonen wordt geacht geen oeconomisch doel na te streven, wanneer haar doel niet in de eerste ëplaats gericht is op het verkrij gen van op geld waardeerbare voordeelen ten behoeve van de vereeniging of van haar leden. (2) Het eerste lid is van overeenkomsti ge toepassing op de in artikel 1 genoemde stichtingen. Artikel 3. Het bestuur van de vereeni ging van personen of van de stichting of, bij ontstentenis daarvan, hij, die met de dagelijksche leiding is be last, is tot het doen der opgave ge houden. Ontbreekt ook laatsbedoelde, dan dient de opgave te geschieden door dengeen, die de belangen van de ver eeniging of stichting waarneemt, hetzij krachtens een hem van overheidswege ge geven opdracht (bij voorbeeld als liquida- teur), hetzij krachtens eenige andere last geving. Artikel 4. (1) De opgave geschiedt door het indienen van een ingevulde vragenlijst en een vermogensstaat. De indiening de zer stukken geschiedt in duplo. Twee exemplaren der statuten dienen te worden bijgevoegd. (2) Zij die tot het doen der opgave ge houden zijn, moeten tijdig aan de in arti kel 1 genoemde instantie een verzoek om toezending van de benoodigde formulieren indienen, een en ander onder nauwkeuri ge opgave, op welke der in het eerste lid van artikel 1 genoemde organisaties dit verzoek betrekking heeft. Geen onnoodige beschikking over het vermogen. Artikel 5. (1) Tot nader order mag over bestanddeelen van het vermogen van de in het eerste lid van artikel 1 genoemde vereenigingen slechts worden beschikt, voor zoover dit voor de loopende zaken en voor het vereenigingsleven noodzake lijk is. Boven en behalve voornoemde rechtshandelingen worden verricht of ver klaringen worden afgegeven, waardoor op eenigerlei wijze over bestanddeelen van het vermogen wordt beschikt of verplich tingen daartoe in het leven worden geroe pen. (2) Het eerste lid is van overeenkomsti ge toepassing op stichtingen zonder oeco nomisch doel. (3) Rechtshandelingen, in strijd met de bepalingen van het eerste en tweede lid verricht, zijn van onwaarde. Artikel 6. (1) Personen, als in artikel 3 bedoeld, die de opgave niet tijdig doen, of die bij de opgave onware of onvolledige gegevens verstrekken, worden gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaar en met geldboete van ten hoogste twee duizend gulden of met een dezer straffen. (2) Met gelijke straffen wordt gestraft hij die in strijd handelt mét de bepalin gen van artikel 5. (3) Handelingen, als bedoeld in lid 1 en 2, zijn misdrijven. Artikel 7. De bepalingen van de veror dening no. 24/1940 blijven van kracht. Artikel 8. Deze verordening treedt in werking op den dag harer afkondiging. JlLomentje HANG OP! Wij moeten des avonds om tien uur thui^ zijn. Wij, dat wil zeggen, wij Hollanders. Dat is nu eenmaal zoo. En men kan van de bezettingsautori teiten moeilijk verlangen, dat zij hier op een uitzondering maken bijvoor beeld voor eigenaars van fietsen. Dat gaat natuurlijk niet. Maar dat behoeft dan voor eigenaars van fietsen nog geen reden te zijn om vanaf acht uur reeds achter hun ver duisterde vensters te gaan zitten en hun fietsen aan den anderen kant van het venster buiten op het trottoir te laten staan, zoodat zij, die zich haastig naar huis spoeden om nog vóór tien uur binnen te zijn, in de duisternis tegen die rijwielen opbotsen en kans loopen een of ander onderdeel te beschadigen of te breken, dat zij absoluut noodig hebben om vóór het fatale uur hun huisdeur te bereiken! En toch gebeurt het. Hier en daar en overal. Het is misschien een kinderlijk prettig gevoel te bedenken, dat dit lekker niet ver boden is, maar ik zou toch de Leidsche politie in overweging willen geven het voorbeeld van haar Amsterdamsche collega's te volgen en alle fietsen, die zij in het donker onbeheerd op straat aantreft, in de boomen of aan een lantaarnpaal te hangen. En zoo er geen boom of lantaarnpaal in de buurt is, dan maar aan de dakgoot. Dan zullen ze het wel afleeren. van algemeen bestuur, rondschrijven ge richt, dat o.m. het volgende bevat: Uitgaande van de veronderstelling, dat gedurende den aanstaanden winter de midden-Europeesche wintertijd zal gelden, zal behoudens onvoorziene omstandig heden van 1 November 1940 tot 1 Febru ari 1941 de kantoortijd als volgt geregeld worden: Op alle werkdagen, behalve des Zater dags, van 912.30 en van 1316.30 uur. Des Zaterdagss van 913 uur. De middag pauze wordt dus van 1 lA uur terug ge bracht tot y« uur. De kantoortijd blijft 39 uren per week, terwijl de vrije Zaterdag middag behouden blijft. Voor de werklieden zal bezwaarlijk een algemeen geldende regeling getroffen kun nen worden. De onderscheidene diensten en bedrijven zullen zelve een regeling moe ten treffen, rekening houdende met alle bij zondere omstandigheden; die- afzonderlijke regelingen zullen er uiteraard op gericht moeten zijn, den duur van de normale werkweek zooveel mogelijk te behouden en den arbeid zoo weinig mogelijk bij kunstlicht te doen geschieden. De Secretaris-generaal geeft zijn ambt- genooten in overweging, ten aanzien van hun Departementen en de daaronder res- sorteerende diensten, bedrijven, inrichtin gen en instellingen overeenkomstig het vorenstaande te handelen en te doen han delen. Bovendien geeft de genoemde Secretaris- Generaal bij een tweede circulaire den burgemeester en wethouders der onder scheidene gemeenten in overweging, in overeenkomstigen zin te handelen en te doen handelen. VERSCHUIVING VAN DEN WERKTIJD DER AMBTENAREN IN VERBAND MET DE VERDUISTERING De secretaris-generaal, wnd. hoofd van het Departement van Binnenlandsche Zaken, heeft aan de secretarissen-generaal, waarnemende hoofden der departementen HET HOUDEN VAN VERGADERINGEN. EENIGE VERRUIMING. In een ciculaire aan de burgemeesters deelt de secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van binnen landsche zaken mede, dat wederom toe laatbaar zijn- vergaderingen, in besloten gebouwen, waartoe slechts daartoe schrif telijk uitgenoodigde leden der betrokken vereeniging of partij toegang hebben. Door den bevoegden procureur-generaal, fungeerend directeur van politie, mag dis pensatie van de bepalingen, dat ae deel nemers aan vergaderingen, uitgaande van staatkundige vereenigingen of van plaat selijke afdeelingen daarvan, of waar staat kundige onderwerpen besproken worden, schriftelijk moeten worden uitgenoodigd en dat de uitnoodiging op naam moet zijn gesteld, voorshands niet worden verleend. In het bijzonder behoort geen bezwaar gemaakt te worden tegen vergaderingen van leden van vereenigingen van zuiver oeconomischen of commercieelen aard voor zoover deze niet ingevolge de veror dening nr. 24 van 21 Juni 1940 van de se cretarissen-generaal van justitie en van binnenlandsche zaken uit anderen hoofde ongewenscht zijn te achten. Verboden zijn en blijven voorshands: optochten in het openbaar, bijeenkomsten in de open lucht, en openbare, voor het publiek toegankelijke vergaderingen in be sloten lokalen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1