fMomentje v
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1940
31ste Jaargang No. 9731
Ste £eid4ehe(Boti/fca/tit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11,
Samenwerking van allen,
die het goede willen.
Onze aandacht viel toevallig op een be
schouwing, die wij onder bovenstaanden
titel schreven in de „Leidsche Courant" van
5 Juli 1939.
Daarin citeerden wij een artikel van
dr. J. Beuns, S.J., uit de „Studiën", gewijd
aan de actie „Naar de nieuwe gemeen
schap".
Pater Beuns wijst op den argwaan, wel
ken bedoelde actie ontmoette in bepaalde
n iet-katholieke kringen, en hij vervolgt
dan:
Het kost hun (bedoelden niet-katho-
lieken) veel moeite om te gelooven,
dat een katholiek aldus redeneert: ons
land is godsdienstig een gemengd land,
laten wij, dat als uitgangspunt nemend,
het probleem stellen: hoe kunnen wij
dit land zoo gelukkig mogelijk maken?
Daarop laat hij dan als antwoord vol
gen: plaats het goede, dat ieder wel
denkend mensch wil nastreven, in het
volle licht en beraam middelen om in
de samenleving, in onze gemengde
samenleving, hen, die het goede wil
len, tot daden te brengen.
Wij schreven bij deze woorden van dr.
Beuns het volgende:
In deze laatste woorden (van dr.
Beuns) ligt uitgedrukt het doel van de
moreele en geestelijke herbewapening.
Beraam middelen om in de samen
leving, in onze gemengde samenleving,
hen, die het goede willen, tot daden te
brengen.
Nu is het niet gemakkelijk, zulke
middelen te vinden. En in het artikel
van den geleerden schrijver wordt er
ook geen enkel genoemd! Met span
ning hebben wy het vanmorgen gele
zen, maar wy vinden er niet in, wat
wij er zoo gaarne in hadden gevonden:
concrete middelen, om - in de
samenleving, in onze gemengde samen
leving, hen, die het goede willen, tot
daden te brengen.
Maar zooals wij gisteren schreven
het beramen als zoodanig kan al
nuttig zijn, ook al is het niet direct-
effectief!
Doch men kan niet aan het beramen
en aan het praten blijven. Dan zou
men wel eens het omgekeerde kunnen
bereiken van wat men beoogt: een fut-
looze en pessimistische stemming, een
conservatieven geest.
De actie „Naar de Nieuwe Gemeen
schap" heeft nu wel. zoo langzamerhand
gelegd een basis van gezonde gedach
ten. Men moet n u gaan geven concrete
middelen, om die gedachten te verwe
zenlijken.
De woorden, die wij op 5 Juli vet druk
ten, moeten ook nu de speciale aandacht
hebben!
Middelen beramen, om in onze ge
mengde samenleving hen, die het 'goede
willen, tot daden te brengen. Om tot die
daden, gemeenschappelijke daden, gemeen
schapsdaden, te geraken, moeten zij, die
het goede willen, samen-komen, samen-
streven, samen-werken....
Zouden die middelen, om alle goed-
willenden samen te brengen, en waarvan wij
op 6 Juli 1939 schreven, dat ze nog niet
concreet werden aangewezen, dat men er
nog over aan 't beramen was, maar dat men
niet lang mocht b ij v e n beramen zou
den die concrete middelen het Neder-
landsche volk nu niet gesohonken worden in
en door de Nederlands che Unie?
Wij hopen dat niet alleen, wij hebben er
vertrouwen op. En, of wij in dit vertrou
wen al dan niet te leur gesteld zullen wor
den, is zeker mede-afhankelijk van het
feit, of alle goed-willende personen in den
lande al dan niet beginnen met aan de
Nederlandsche Unie vertrouwen te schen
ken, en met de Nederlandsche Unie saam
te werken.
Het beramen van plannen voor een nieu
we samenleving, wat de katholieken zoo
ijverig hebben gedaan, kan nu effectief
worden. Nu is door de tijdsomstandighe
den opengezet de gelegenheid, om die plan
nen tot uitvoering te brengen. En wij
herhalen het ons vertrouwen is er op
gericht, dat die gelegenheid ons wordt ge
schonken in en door de Nederlandsche
Unie. j
De in Duitschland werkende
arbeiders.
Het hoofd van het bureau voor sociale
zaken bij den staf van den rykscommissa-
ris voor het bezette Nederlandsche gebied
maakt bekend:
Vaak heerscht er nog twijfel over, tot
welk bedrag de in Duitschland werkzaam
zijinde Nederlandsche werknemer, die niet
aan de grens woont, overschotten van zijn
loon naar huis kan zenden.
Op grond van de verordening van den
Duitsoben rijksminister voor sociale zaken
van 20 Juni 1940 kan thans de Nederland
sche werknemer in Duitschland het totaal
op zijn loori bespaard geld naar Nedez-
land zenden. Deze nieuwe regeling betee-
kent een belangrijk gunstiger posit:e van
den Nederlandsohen werknemer, die tot
dusver sleohts in beperkte mate geld kon
overzenden.
Voor het overmaken van geldbedragen
reiken de Duitsche aibeidsbureaux speci
ale kaarten uit, welke aan de Nederlanders
dadelijk nadat zij in de bedrijven werk
zaam zijn gesteld worden overhandigd.
Bij het toonen van deze speciale kaart,
waarop de werkgever de hoogte van het
bereikte nettoloon vermeldt, kan de beta
ling van het gespaarde loon bij iedere de-
viezerubank of bij de Duitsche Rijksbank
plaats vinden. Het doorsturen van het ge
spaarde loonbedrag geschiedt door het ver
rekeningsbureau bij den Nederlandsohen
Rijksconsulent voor sociale aangelegenhe
den te Arnhem. Voor een; ongestoorde over
making van het gespaarde loon is zoodoen
de zorg gedragen. Bij eventueel rijzende
moeilijkheden geven de Duitsche arbeids-
bureaux inlichtingen. Zij beschouwen het
als een bijzondere plicht de Nederlanders
te helpen.
Invoering van een
Gezondheidsdienst bij de
arbeidsbeurzen.
Van officieele zijde wordt medegedeeld:
Bij besluit van het hoofd van het bureau
voor Sociale Zaken bij den Generaal-Com-
missaris voor financiën en sociale aangele
genheden wordt thans onverwijld de in
voering van een gezondheidsdienst bij de
arbeidsbeurzen ter hand genomen. Deze
maatregel was weliswaar op het departe
ment voor Sociale Zaken reeds lang een
onderwerp van beraadslaging, maar men
kwam niet verder dan tot theoretische be
schouwingen en kon niet besluiten deze aan
gelegenheid in een daad om te zetten. Wan
neer nu midden in den oorlog deze vooruit
gang op sociaal gebied in Nederland plaats
heeft, dan is daarmede opnieuw bewezen,
dat het Groot Duitsche Rijk ook aan
den arbeidenden mensch in het bezette ge
bied die sociale voordeelen ten goede wil
doen komen, welke de arbeider in het Duit
sche Rijk reeds sinds jaren geniet.
Intusschen moet in Nederland de basis
voor een planmatigen opbouw van dezen
gezondheidsdienst nog geschapen worden.
Dat zal in dezen vorm geschieden, dat voor
eerst de werkloozen, die bij de districts
arbeidsbeurzen zich aanmelden, medisch
onderzocht worden of en in hoeverre zij
voor tewerkstelling nog in aanmerking ko
men. Eerst na deze eerste sifting zal het
mogelijk zijn zich nader bezig te houden
met den gezondheidstoestand van ieder af
zonderlijk.
In elk geval is dan de eerste schrede ge
daan en kan verwacht worden, dat de ge
zondheidszorg voor den Nederlandschen ar
beider binnen zeer korten tijd zoodanig zal
zijn uitgebouwd, dat ze in het kader van de
geneeskundige zorg van het geheele Neder
landsche volk een wezenlijke rol zal spelen.
IR. S. L. LOUWES DIRECTEUR-
GENERAAL VAN DE VOEDSEL
VOORZIENING.
Bij beschikking van den secretaris-ge
neraal, waarnemend hoofd van het depar
tement van Landbouw en Visscherij, van
27 Augustus 1940, is met ingang van den
zelfden datum aan ir. S. L. Louwes, regee-
ringscommissaris voor den akkerbouw en
de veehouderij, hoofd van het rijksbureau
voor de voedselvoorziening in oorlogstijd,
den persoonlijken titel van directeur-gene
raal van de voedselvoorziening verleend.
BOND VAN NEDERL.
ONDERWIJZERS.
De voorzitter is „ter zijde gesteld".
G. F. Vlekke tot voorzitter benoemd.
Volgens het „Handelsblad" is op last van
den commissaris van het N.V.V., den heer
Woudenberg, de voorzitter van den Bond
van Nederlandsche Onderwijzers, de heer
J. P. W. Van der Sluys, terzijde gesteld;
in zijn plaats is tot voorzitter van den
Bond benoemd de heer G. F. Vlekke, lid
van de N.S.B.-fractie in de Provinciale Sta
ten van Noord-Holland.
De winkels vroeger
dicht.
Naar wij vernemen, is binnenkort een
landelijke regeling te wachten, waarby de
sluitingtijd der winkels zal worden gewij
zigd. Van de zijde der winkeliers- en mid
denstandsorganisaties is reeds geruimen
tijd geleden de wenschelijkheid ter sprake
gebracht om bij het korter worden der da
gen den sluitingstijd te vervroegen. Tij
dens een de vorige week gehouden bijeen
komst van den Middenstandsraad zijn al
deze ideeën besproken, waarna de raad
advies heeft uitgebracht aan de betrokken
autoriteiten.
Naar alle waarschijnlijkheid zal het ad
vies van den Middenstandsraad in de voor
het geheele land vast te stellen regeling
worden neergelegd. Het ligt in de bedoe
ling orp, in afwijking van de Winkelslui
tingswet, een sluitingstijd in te voeren, die
steeds vroeger zal worden gesteld, al naar
gelang de duisternis vroeger intreedt.
Men zal hierbij echter als grens stellen
het tijdstip van zes uur in den namiddag.
De Zaterdag zal met den gewonen werk
dag worden gelijkgesteld. De sluitingstijd
zal in perioden van een halfuur bij den
korter wordenden dag worden aangepast.
Voor het eerst zal een vervroeging
plaats vinden, zoodra de zon om acht uur
ondergaat. Daörna wordt op bepaalde tijd
stippen het uur van sluiting resp. op ze
ven uur, halfzeven en zes uur bepaald.
Vele organisaties hebben bij den Kon.
Ned. Middenstandsbond en den Midden
standsraad een verder ingrijpende regeling
voorgesteld. Zoo heeft b.v. de Algemeene
Winkeliersvereeniging te Amsterdam het
denkbeeld geopperd steeds niet later dan
bij zonsondergang te sluiten, zoodat in het
hartje van den winter te omstreeks half-
vijf de winkels zouden dichtgaan. Ver
schillende motieven zyn hiervoor aange
voerd.
Men wees in dit verband o.m. op de
moeilijkheid om den verkoop bij duisternis
voort te zetten. De winkels zouden dan
voor een betrekkelijk korten tijdsduur uit
gebreide verduisteringsmaatregelen moe
ten treffen. Ook is er op gewezen, dat er
na het intreden van de duisternis weinig
gewinkeld zal worden. Er komt het be
zwaar bij voor het in donker naar huis
gaan van het personeel, dat voor het groot
ste deel uit meisjes bestaat. Daartegen
over staan de meeningen van hen, die het
winkelbedrijf niet al te zeer willen be
knotten. „Telegraaf".
Regeling van de
Kaasmarkt.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoorzie
ning in oorlogstijd maakt bekend, dat de
in het op 18 dezer verschenen persbericht
aangekondigde maatregelen ter reguleering
van den kaashandel en de kaasprijzen
met ingang van 28 Augustus in werking
treden. Deze maatregelen houden het vol
gende in:
Reguleering van den handel. Teneinde
een juiste verdeeling van de aanwezige
voorraden kaas, zoomede van de hoeveel
heden nog te bereiden kaas te bereiken, is
het verhandelen van kaas aan de volgende
voorschriften gebonden:
1. De geheele kaasproductie moet wor
den verhandeld via den groothandel. In
verband hiermede is de verkoop van kaas
door de producenten rechtstreeks aan den
consument verboden.
2. De producenten moeten de door hen
bereide kaas binnen een bepaalden ter
mijn verkoopen, behalve voorzoover be
treft een hoeveelheid boerenkaas, bestemd
voor normaal eigen huishoudelijk gebruik.
Voorzoover men gewoon was de kaas via
een markt aan den groothandel af te zet
ten, moet zulks nu ook blijven geschieden.
3. Het rechtstreeks bij producenten in-
koopen van kaas is alleen toegestaan aan
die handelaren, die georganiseerd zijn bij
de Nederlandsche Zuivelcentrale en in het
bezit zijn van een daartoe strekkende ver
gunning. Deze vergunningen kunnen wor
den verstrekt aan handelaren en aan han
delaren-producenten, die aan bepaalde
eischen omtrent omzet of opslagruimte
voldoen.
Teneinde nu een overzicht te hebben van
de beschikbare hoeveelheden kaas is voorts
aan genoemde handelaren en handelaren-
producenten met vergunning een aanmel
dingsvergunning opgelegd. Deze verplich
ting heeft betrekking op alle door hen
wekelijks«ngekochte of zelf bereide kaas.
Deze aanmeldingsverplichting beteekent,
dat de handelaar resp. producent van de
door hem betrokken resp. bereide hoeveel
heden opgave moet doen aan de centrale
en dat hij daarover niet mag beschikken
alvorens daartoe van de centrale toestem
ming te hebben ontvangen. Na ontvangst
van de opgave zal de ceritrale wekelijks
aan de hand van de hoeveelheden kaas,
noodig voor,uitvoer, zoomede voor gebruik
en eventueele opslag in het buitenland
vaststellen, welk percentage van de aan
gemelde hoeveelheid bij haar moet wor
den ingeleverd. Daarnaast kan de centrale,
indien zij zulks noodzakelijk acht, van de
resteerende aangemelde hoeveelheid nog
laten inleveren. Nadat de leveringsver
plichtingen zijn vastgesteld, kan het res
teerende der aangemelde hoeveelheden
door de centrale voor den handel worden
vrijgelaten.
Teneinde ook de thans aanwezige voor
raden kaas in de regeling te kunnen be
trekken is een gelijke aanmeldingsver
plichting met overeenkomstige gevolgen
gelegd op allen, die bij het in werking tre
den der nieuwe maatregelen derhalve
op 28 Augustus kaas in een hoeveelheid
grooter dan 500 kg. in voorraad hebben.
Ook deze oude voorraden mogen derhalve
niet verhandeld en afgeleverd worden, dan
nadat de centrale deze heeft vrijgelaten.
Deze maatregelen zullen, naar verwacht
wordt, tot een regelmatiger voorziening
van de binnenlandsche markt leiden, waar
door te ruim of te gering aanbod met de
daaraan verbonden prijsfluctuaties kan
worden voorkomen.
Reguleering van de productie. Het is ge-
wenscht gebleken, de mogelijkheid te ope
nen ook voor de productie van kaas rege
len te stellen. Op grond hiervan zal de
productie van bepaalde soorten fabrieks-
kaas kunnen worden verboden of wel
voorgeschreven. Een zoodanig verbod
wordt dezer dagen voor de productie van
30 -f kaas gesteld.
Reguleering van de prijzen. Teneinde
aan een verdere verhooging van de kaas-
prijzen een einde te maken, zijn thans voor
de inkoopsprijzen van kaas bij den produ
cent maximum-prijzen vastgesteld.
Bij de bepaling van de grossiers- en de
tailprijzen van kaas kan worden uitge
gaan rekening houdende met een even-
tueelen aftrek voor de gebruikelijke kwa
liteitsverschillen van deze officieele
maximumprijzen, welke door de grossiers
resp. winkeliers verhoogd mogen worden
met ten hoogste het bedrag der op 9 Mei
j.l. voor den tusschenhandel en den détail-
handel geldende marges.
Beperking koopen van kaas door den
consument gehandhaafd. In verband met
de vermelde nieuwe maatregelen is het op
13 dezer ingestelde vervoer- en afleve
ringsverbod van kaas ingetrokken. Het
voorschrift echter, dat aan den consument
slechts 1/2 kg. kaas per keer mag worden
verkocht, is echter gehandhaafd.
NADERE MEDEDEELINGEN
In aansluiting op de met ingang van 28
dezer genomen maatregelen ten aanzien van
den handel in kaas maakt het Rijksbureau
voor de Voelselvoorziening in oorlogstijd
nog het volgende bekend.
De op 28 Augustus 1940 aanwezige voor
raden kaas, voor zoover deze grooter zijn
dan 500 kg., dienen door de houders bij de
Nederlandsche Zuivelcentrale, afdeeling
zuivel, te worden aangemeld op formulie
ren, welke door haar beschikbaar worden
gesteld.
Voorzoover belanghebbenden zoodanig
formulier op 28 Augustus niet van de cen
trale hebben ontvangen, dient dit alsnog bij
haar te worden aangevraagd (Laan van
Meerdervoort 84 te 's Gravenhage).
Reeds thans verleent de centrale toestem
ming, van de kaas, die een houder op 28
deze in voorraad of voorhanden had, ten
hoogste 10 pet. te verhandelen, te vervoe
ren en af te leveren. Indien 10 pet. van den
voorraad minder dan 500 kg. bedraagt, mag
desgewenscht ten hoogste 500 kg. worden
verhandeld, vervoerd of afgeleverd.
Alvorens kaasproducenten en kaashande
laren tot het verhandelen van kaas over
gaan, zullen zij goed doen, de nadere me-
dedeelingen van de centrale, welke reeds
verzonden zijn, af te wachten, opdat zij vol
ledig kunnen redenen met de bepalingen en
niet het gevaar loopen een overtreding te
begaan, daar op de naleving van deze bepa
lingen zeer streng zal worden toegezien en
in geval van overtreding streng zal worden
opgetreden.
KAASMARKT TE WOERDEN.
De gewone Woensdagsche kaasmarkt kon
deze week niet doorgaan. In plaats daarvan
zal de markt nu a.s. Vrijdag 30 Augustus
gehouden worden. De verschuiving van den
marktdag geldt alleen voor deze week.
Katholiek Comité van actie
„Voor God"
God, Gij weet, dat wij in zoo
groote gevaren verkeeren, dat
wij ze met onze menschelijke
zwakheid niet kunnen door.
staan; geef ons Uw hulp naar
ziel en lichaam, opdat wij met
Uw hulp te boven komen, wat
wij om onze zonden moeten
lijden.
(4e Zondag na Driekoningen)
SAMEN UIT, SAMEN THUIS.
Ik lees advertenties in de bladen,
waar boven de gezellige leuze prijkt:
Samen uit, samen thuis, en mijn eerste
gedachte was: nogal een mooie tijd om
samen uit te gaan. Je kunt beter
pikdonker verduisteren en samen thuis
blijven.
Maar voortlezend bleek het my,
dat het hier een verzekering betrof te
gen schade door oorlogsmolest. Wel, ik
herinner mij nog ver voor den oorlog,
dat ik eens gepoogd heb mij tegen de
bommengeschiedenis, die ik voorzag, te
beveiligen. En de verzekeringsagent
verzekerde mijkort en goed, dat
het niet ging. Zyn betoog vat ik als
volgt samen: Als ik de Breestraat te
gen bommen verzeker en de Breestraat
sneuvelt, sneuvelt de maatschappij
mee. En daar de grootste en rijkste ge
bouwen over de geheele wereld die
van verzekeringsmaatschappijen zijn,
was ik er mede van overtuigd, dat zij
dat niet konden doen. Maar omdat die
gebouwen van den anderen kant niet
voor niets zoo groot en geweldig zijn,
hebben de slimmelingen er toch weer
wat op gevonden. Zoo iets van: betaal
ons de premie en jullie betalen onder
ling de onkosten, als er bommen val
len. Of met een pakkenden slagzin: Sa
men uit, samen thuis.
Maar heelemaal juist is dat niet.
Want je kunt je premie betalen en
afwachten De advertentie zegt: alle
maal dezelfde rechten, alle dezelfde
kans.
En als er dan een bom op je huis
valt, zullen wij wel zien.
Maar van samen thuis is dan toch
zeker beslist geen sprake meer.
DE SCHOENENDISTRIBUTIE.
Wat men zonder bon kan koopen.
Blijkens een beschikking van den Se
cretaris-Generaal van het Departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart, is
de Schoenendistributiebeschikking 1940 I
gewijzigd.
Onder schoenen werd volgens den ouden
tekst verstaan, alle soorten schoenen, met
inbegrip van kinderschoenen, laarzen,
sportschoenen en pantoffels met uitzonde
ring van leerloos schoeisel en zomerschoei-
sel, en van huispantoffels. Deze uitzonde
ringen zijn thans in den tekst vervallen,
doch in een apart besluit opgenomen.
Men kan thans zonder bon de vol
gende soorten koopen. leerloos en zomer-
schoeisel en bovendien kinderschoenen in
de maten 17 tot en met 23, athlp.tiekschoe-
nen (spikes), raceschoenen voor wielren
ners, korfbalschoenen, cricketschoenen,
klompsokken en huispantoffels.
Volgens artikel 4 van den ouden tekst
kan de distributiedienst de noodige bon
„slechts afgeven op vertoon van de distri
butiestamkaart aan hen, die ten genoegen
van dien dienst aantoonen, dat zij niet be
schikken «over een paar schoenen, dat re
delijkerwijze bruikbaar kan v orden ge
acht". De nieuwe tekst luidt, dat de dis
tributiedienst een schoenenbon „slechts
(zal) afgeven op vertoon van de distribu
tiestamkaart van dengene, voor wien de
goederen .bestemd zijn". Blijkens het
nieuwe lid van artikel 3 kunnen de distri
butiediensten de bonnen uitreiken, over
eenkomstig door den Secretaris-Generaal
te geven aanwijzingen. Behalve met een
bon kan men ook schoenen koopen, indien
men een schriftelijke vergunning heeft, af
gegeven door den Secretaris-Generaal of
namens dezen door een daartoe aangewe
zen ambtenaar.
SAMENWERKING TUSSCHEN
ANTIREV. EN CHR.-HIST.
De Christel ijk-Historischen hebben
bezwaren op grond van dr. Colijn's houding
De voorzitter van het provinciaal comité
van A.-R. kiesvereenigingen in Overijsel,
prof. Ridderbos te Kampen, heeft aan den
voorzitter van de provinciale organisatie
van de Christelijk-Historische Unie in deze
provincie, de heer J. M. Krijger Jr. te
Vriezenveen verzocht om medewerking bij
de pogingen van Anti-Revolutionaire zij
de om te Zwolle een provinciale samen
komst te houden, waar dr. Colijn en prof.
Slotemaker de Bruïrje zullen optreden.
De heer Krijger heeft ingevolge een een
stemmig besluit van zijn bestuur het ver
zoek afgewezen op grond van de overwe
ging, dat de houding van dr. Colijn, zooals
die geopenbaard is in het artikel in „De
Standaard" van 15 Mei en hetgeen onmid
dellijk sedert het bekende „Telegraaf'-in-
terview van eind 1939, daaraan is vooraf
gegaan, een onoverkomelijk bezwaar
vormt voor medewerking op politiek ter
rein, voor zoover dr. Colijn, hetzij voor
zichzelf, hetzij als vertegenwoordiger der
A.-R. partij daarbij optreedt.
De heer Krijger verklaarde er van over
tuigd te zijn, dat dit ook het gevoelen is
van de meerderheid van het dagelijksch
bestuur der C.-H. Unie.
