Weerbericht BINNENLAND Toerisme bij honk VRIJDAG 23 AUGUSTUS 1940 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 ADonnenyAtsprtfs: toot Leiden II cent per week; 2.50 per kw&rtaaL Bij onze agenten 10 cent per week; f *.80 per kwartaal Franco per post 2.95 per kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal Losse nummers 5 cent, met geïll Zondagsblad 9 cent Advertentiën: SO cent per regel Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag ZONS OP- EN ONDERGANG Zon onder 8.50 uur. Zon op 6.37 uur. Maan op 10.48 uur Vrijdagavond. Maan onder 1.22 uur Zaterdagmiddag. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Zaterdag 24 Aug. yoorm. 8 en nam. 8.25 uur. WATERTEMPERATUUR. Zweminrichting „De Zijl" 15 gr. C. Zweminrichting „Poelmeer" 16 gr. C. ,TD 11 CD 11 CD 11 CD 11 CD 11 CD 11 CD 11 CD 11C311 CL Verduisteringstijden Er is bepaald, dat er verduisterd moet worden tusschen zonsonder gang én zonsopkomst. Deze tijden zijn voor hedenavond en morgenochtend: ZONSONDERGANG %8.50 uur. ZONSOPKOMST 6.37 uur. Tusschen deze beide tijden dient er dus verduisterd te worden. 311 oil OIIOIICDII Oil CD II Oil Oil CD DWAZE GERUCHTEN. In Amsterdamsche beurskringen liepen Donderdag, zoo meldt het A. N. P., wellicht veroorzaakt door bepaalde zeer doorzich tige speculatieve tendenzen, geruchten als zou een hooge Duitsche persoonlijkheid plotseling gestorven zijn of zelfs zelfmoord hebben gepleegd. Bevoegde Duitsche zijde heeft bij na vraag geantwoord, dat deze geruchten zoo belachelijk zijn, dat een eigenlijk dementi volkomen overbodig werd geacht. HUIS SLACHTINGEN. Op het ogenblik zijn de huisslachtingen van varkens, enz. verboden, behalve voor de grootere inrichtingen, gestichten b.v., welke gewoon waren zelf te slachten. Naar wij vernemen zal echter zoodra de slacht tijd aanbreekt de veehouderrijcentrale een regeling bekend maken, behelzende de voorwaarden waaronder aan huis kan en mag wonden geslacht. SCHENKINGEN VOOR DEN WEDER OPBOUW. Mooie geste van fabrikanten van bouwmaterialen. Ten behoeve van den wederopbouw van Nederland heeft de stichting gresbuizen- conventie den regeeringscommissaris voor den wederopbouw gratis de levering van 30 ton gresbuizen aangeboden. Een soortgelijk aanbod bereikte den re geeringscommissaris van de Nederlandsche dakpannen-conventie, welke voor hetzelfde doel 100.000 dakpannen beschikbaar stelde. De regeeringscommissaris heeft deze schenkingen met groote erkentelijkheid aanvaard en zal t.z.t. een beslissing nemen over de bestemming van de materialen. CONTINGENTEERINGEN OPGEHEVEN. Voor katoen, natuurzijden, kunstzijden weefsels e.a. De secretaris-generaal, waarnemend hoofd van het departement van Handel, Nijver heid en Scheepvaart, deelt mede, dat de contingenteeringen van katoenen weefsels, natuurzijden weefsels, kunstzijden weef sels, pluche, fluweel en trijp, onderklee- ding en draagproducten, waarvan de geldig heidsduur per 31 Augustus 1940 afloopt, niet voor een nieuwe periode worden ver lengd. Invoer van de betreffende goederen zal derhalve na genoemden datum zonder 1 vergunning ingevolge de Crisisinvoerwet 1937 zyn toegestaan. Hillegom, Afd. Wit-Gele Kruis In aansluiting op Onze publicatie van 13 Jan. 1940 (Comm. No. 1020) kunnen wij aan belanghebbenden mededeelen, dat de onderhandelingen tusschen den Provin cialen Bond en de Afdeeling Hillegom van het Wit-Gele Kruis inmiddels tot een gun stig resultaat hebben geleid, zoodat Onzer zijds thans geen bezwaar meer bestaat, dat het praedicaat „R.K. Wijkverpleging" weer wordt gevoerd. „St. Bavo". t JOANNES PETRUS, Bisschop van Haarlem BOMMEN OP TEXEL. In den afgeloopen nacht is een bom ge vallen nabij het Horntje op Texel. Een groote schuur van den heer W. H. Lap werd getroffen. Het voorste gedeelte werd bewoond door het echtpaar Beumkes. De vrouw werd onder het puin berolven. Zij werd ernstig gewond te voorschijn ge haald en is naar het noodziekenhuis ver voerd. Zij zal een voet moeten ONGEREGELDHEDEN TE NAALDWIJK Het A.N.P. meldt: „In verband met de dezer dagen her haalde ernstige ongeregeldheden te Naald wijk, waarbij vechtpartijen ontstonden tusschen een tachtigtal- leden der N.S.B., het publiek en de politie, terwijl tevens eenige malen het politiebureau werd be stormd, waarbij verschillende personen gewond werden, heeft de burgemeester der gemeente Naaldwijk, de heer Th. P. J. Eisen, thans alle samensoholingen in zijn gemeente verboden". Over de ongeregeldheden te Naaldwijk schreef het Nationale Dagblad van de N.S.B. „De gemeentelijke autoriteiten in Naald wijk hebben voor de tweede maal in zeer korten tijd getoond, dat zij voor hun taak absoluut ongeschikt zijn en eerder be- hooren tot de horde der volksophitsers dan tot de me.nschen, die in een kleine ge meente de orde dienen te handhaven. Daar is als eerste feit het verbod voor de Naaldwijksche W.A. voor oefeningen op particulier terrein, alsook voor het marcheeren. Ten tweede kunnen wij noemen het in arrest stellen van zestien W.A. mannen, die echter na enkele uren weer vrij ge laten moesten worden. Zaterdag j.J. heeft zich wel de totale onkunde van burgemester Th. P. J. Eisen van Naaldwijk gedemonstreerd, toen het tot een botsing kwam tusschen de politie en het eerste Vendel, Ban 6 der WA. van 's-Gravenhage. Tezamen met kameraden uit Naaldwijk colporteerden van zeven tot negen uur een honderdtal W.A. mannen uit Den Haag met „Volk en Vaderland". Alles verliep rustig en er zou geen wanklank gehoord zijn, in dien de politie slechts haar plicht had ge daan". Na een uitvoerige beschrijving van vechtpartijen die zich j.l. Zaterdag in de Naald wij ksohe straten hebben afgespeeld, besluit het blad: „De burgemeester van Naaldwijk hield zich gedurende het geheele gevecht schuil, hoewel hij toch hoofd van de politie is. Dat is fout! Toen er geschoten werd en er gewonden vielen, bleef hij ook weg en toen voor het vervoer van gewonden getelefoneerd moest worden, weigerde hij dat toe te staan. Dat is weer fout! Toen een wachtmeester der marechaus see als politie-man de telefoon wilde ge bruiken, belemmerde hij deze in de uiL oefening van zijn functie door weer te weigeren. Dat is alweer fout! Burgemeester Eisen van Naaldwijk dient zijn biezen te pakken! Met zulk een magi straat is de Naaldwijksche gemeenschap niet gediend!" Als tegenhanger van het bovenstaande knippen wij het volgende uit het „Neder- landsoh Dagblad" van Nationaal Front: „De N.S.B. lokt relletjes uit in Naald wijk! Maar niet alleen in Naaldwijk. Met eigen oogen .heb ik kunnen vaststellen in een andere gemeente, dat zij van het relletjes- stoken een tactiek maakt. Eenigen tijd geleden trok een troep W.A. mannen, ostentatief met gummi knuppels gewapend, door een Hollandsch dorp. Toen alle pogingeil om het publiek helsch te maken, waren mislukt, sloeg men, zonder dat het publiek een klap gegeven had, er met den gummiknuppel op los. On waardig was het, dat zelfs jonge vrouwen („kameraadskes") meeranselden. Natuur lijk lieten onze Hollandsche jongens dat niet op zioh zitten: tot mijn genoegen werd een gedrilde provocateur met een ijzeren staaf naar den dokter geslagen. De leider van de zwarte troep brulde, dat de N.S.B.- ers binnenkort revolvers zouden dragen. Hij hield een paar Duitschers aan en ver zocht hen, Duitsche politie te halen, omdat zoogenaamd de Hollandsche politie niet tegen haar taak was opgewassen. Inder daad was dit het geval: want zij gedoogde^ dat deze belhamels verboden wapenen' droegen en liet zich door een N.S.B.-er de wet opleggen. Dit is hun tactiek: relletjes verwekken - en dan de Duitschers er bij halen, om aldus onze zelfstandigheid te ondergraven. Dit is iets ongehoords: nimmer heb ik in Duitschland of Italië ook maar de geringste disharmonie tusschen weerkorpsen en be volking kunnen bespeuren. Daar maakt men echte revolutie, en laat zich niet met kin derachtige spelletjes in. De Rijkscommissaris heeft wijze wóórden gesproken: diegenen, die meenden, dat zij in den rug van de Duitsche weermacht dapper konden zijn, moesten zich rustig houden. Ordnung musz sein. Ik kan U ver zekeren, dat het heele Nederlandsche Volk zich verkneukeld heeft over dit pak op de broek van de N.S.B. Laten wij, Nationaal Fronters, ons aan dit parool der orde houden en ons niet laten provoceeren. Ongetwijfeld zou het ons zeer veel sympathie bezorgen wanneer wij aan deze ondulbare provocaties van het Neder landsche Volk een einde maakten. Echter mogen wij niet vergeten, dat wij een bezet volk zijn, dat de bezetter wel zal wijzen,H.vat wij moeten prijzen en dat wij geen eigen rechtens mogen wezen". DE BOM AAN DEN BAARSJESWEG TE AMSTERDAM. Het A. N. P. meldt: Zooals bekend is een van de bommen, welke vorige week in den nacht van Maan dag op Dinsdag door een Engelschen vlie ger op Amsterdam werden uitgeworpen, neergekomen op de binnenplaats van het perceel Baarsjes weg 289, vlak achter het Paramariboplein. Daar is gevestigd de bierbrouwerij De Drie Hoefijzers"J De bom is gevallen op enkele meters van den ge vel en tot een diepte van ongeveer vier meter in den grond gedrongen. Gisterochtend is men, onder het toezicht van den Oberfeuerwerker Blumberg, die ook Woensdag de leiding had, begonnen den grond om het projectiel weg te gra ven. Reeds op een halven meter diepte stuitte men echter op grondwater. Dit zou vanmiddag door de brandweer worden weggepompt. Onderofficier Blumberg stelt zich voor onder de bom de aarde tot op zekere diep te weg te graven en het projectiel „in te vriezen". Dit houdt in, dat boven en aan de zijkanten een zware betonneering zal worden aangebracht, welke de bom geheel tegen trillingen zal vrijwaren. Hierop zal dan weer aarde gestort worden. Mocht na derhand ooit weer voor bouwdoeleinden ge graven worden, dan zal men steeds op dit beton stuiten en wordt het gevaar voor een catastrofale explosie nagenoeg geheel weg genomen. Uiteraard is het geheele belendende ter rein door de politie afgezet. Deze wordt daarbij geassisteerd door den vrij willigen luchtbeschermingsdienst. BETALINGSVERKEER MET DUITSCHLAND. In het Verordeningenblad is opgenomen een besluit betreffende het betalingsver keer met het Duitsche Rijk. Art. 1: Het Duitsche Rijk wordt aange wezen overeenkomstig art. 4 der wet inter nationaal betalingsverkeer 1934. 2. Ris betalingen, bedoelde bjj art. 3 van het besluit internationaal betalingsver keer Nederland 1935 (Staatsblad No. 229) v/orden, behalve de in dat artikel genoem de betalingen uit hoofde van levering van goederen aangewezen: Betalingen door ingezetenen in den zin van art. 1 der Deviezenverordening 1940 uit hoofde van schulden wegens neven- kosten van het goederenverkeer, vrachten, diensten met inbegrip van verzekering, ver edelingskosten, nevenkosten van het door- voerverkeer, patentkosten en licenties, auteursrechten, ondersteuningen en pen sioenen schulden, voortvloeiende uit het kapitaalverkeer, zoomede betalingen uit anderen hoofde, ook wanneer in verband met bovengenoemde betalingen een over making niet gebruikelijk is. Art. 2 Het Deviezeninstituut kan met machtiging van de secretarissen-generaal van de Departementen van Handel, Nij verheid en Scheepvaart, van Financiën en van Landbouw en Visscherij bepalen, dat stortingen bij het vereffeningsinstituut we gens betalingsverplichtingen, als bedoeld in artikel 1, of groepen dezer betalingsver plichtingen slechts kunnen geschieden on der overlegging van een vergunning van het Deviezeninstituut. Art. 3. In afwijking van het bepaalde in art. 5 van het Besluit internationaal be talingsverkeer Nederland 1935 wordt, in dien de schuld in een andere geldsoort is uitgedrukt dan de binnenlandsche, het ver schuldigde bedrag in binnenlandsche geld soort omgerekend tegen den door het ver- efferingsinstituut laatst gepubliceerde clea- ringkoers, met doen verstande, dat, indien voor de geldsoort geen clearingkoers is ge publiceerd, de omrekening geschiedt te gen den op verzoek door het vereffenings instituut mede te deelen koers. Art. 4. Het vereffeningsinstituut kan in, door of namens de secretarissen-generaal van de departementen van Handel, Nij verheid en Scheepvaart, van Financiën en van Landbouw en Visscherij aan te wijzen gevallen of groepen van gevaljen, al dan niet onder daarbij te stellen voorwaarden, ontheffing verleenen van de bij of krach tens het besluit internationaal betalingsver keer Nederland 1935 gegeve nvoörschriften. Art. 5 Ingevolge artikel 21 van de wet Internationaal Betalingsverkeer 1934 is strafbaar met de aldaar genoemde straffen hij, die een voorwaarde, gesteld krachtens art. 4, niet, niet tijdig of niet ten volle nakomt. Art. 6 Dit besluit treedt in werking op den dag zijner afkondiging. Een dienover eenkomstige verordening is voor het beta lingsverkeer met Bohemen en Moravië af gekondigd. DR. BORMS IN ONS LAND. Na zijn terugkeer uit Fransche gevan genschap is dr. August Borms in Vlaande ren alom gehuldigd. Thans komt de oude Vlaamsche leider, naar wij vernemen, naar ons land en zal hij spreekbeurten vervul len te 's-Gravenhage, Amsterdam, Lei den, Haarlem en Rotterdam. Het is niet de eerste keer, dat dr. Borms na terugkeer uit gevangenschap gehul digd wordt. Hij werd in 1919 te Brussel ge arresteerd en na een opzienbarend proces, waarin hij fel en hartstochtelijk de gelijk gerechtigdheid der Nederlandsche taal in België en den Nederlandschen volksaard der Vlamingen verdedigde, ter dood ver oordeeld, welke straf ongevraagd werd ver anderd in levenslange gevangenisstraf. Toen hij tien jaar later door de Antwerpe naren ondanks zijn verlies van burger rechten in het parlement werd gekozen, werd hij, om grootere beroering onder de Vlamingen te voorkomen, uit de gevange nis te Leuven ontslagen. In den ochtend van den lOden Mei van dit jaar werd de „martelaar voor Vlaande- DE HOOGLANDSCHE KERK Wie de Hooglandsche kerk binnentreedt wordt overvallen door een akelige ge waarwording als bij het aanschouwen van een lijk, waarvan de oogen niet gesloten werden. Het staart u aan, alsof het zeggen wil: „zie je wel, ik ben er nog." Maar de oogen staren zonder sprankeling, de tot gebed gevouwen handen zijn verstijfd. Het leven is weg, de ziel is weg, de Godslamp is ge doofd. Hoe is het toch zoo ver kunnen komen? vragen wij met beklemd gemoed aan de kille vensterramen, aan de beijzelde ge welven, dat zóó plotseling en onverhoeds de zonnewarmte van den zomer, van bloe men, zoete wierookgeuren en lichtgeflon- ker, werd weggevaagd om plaats te maken voor dit besneeuwde winterlandschap: witte zuilen, witte wanden, witte gewei- Deze ruimte is een leegte. Een holle hal, waarin op Zondagen vrome menschen bij eenkomen om psalmen en geestelijke lie deren te zingen en te luisteren naar de dominee. Hoe is 't toch zoo ver kunnen komen? dringen wy aan by de biddende bogen- krans, die versteend de wacht blijft hou den rond de plek, waar eens het altaar was hoe is het gekomen, dat deze goede, rechtschapen Protestanten hun Heer en onzen Heer niet meer herkennen „in het Breken des Broods"? Het tabernakel werd verwoest, de altaar steen gebroken, de beeltenissen van Gods vrienden onder gelach omlaagges jord. Toen de avond viel van den eersten dag, dat de Hooglandsche kerk- werd openge steld voor de „nieuwe leer" is iemand het ontluisterde heiligdom binnengestapt en' heeft het onnoozel-flikkerende godslampje uitgeblazen. Het is of de kerk déze ontzetting niet meer te boven is gekomen. Met de opengespalkte oogen van een doode turen de ramen neer op de plek, waar de Hostie haar woontent had. Heel deze grandiose, majestueuse tempel is ver stard in de jammerklacht van Maria Mag- dalena: „Zij hebben mijnen Heer wegge nomen, en ik weet niet waar zij Hem heb ben neergelegd." De Hooglandsche kerk is ons ontnomen en hij dit feit (omdat kwaadschiks toch niets helpt, zullen we het maar goed schiks doen!) hebben wij ons neer te leggen. We gaan als vreemdelingen binnen in een huis, dat we als ons geestelijk eigen dom beschouwen, en we kijken een beetje verwezen rond, zooals een man, die in de woning van zijn kinderjaren terugkeert en alles veranderd vindt. Erg gesticht is hij niet, maar de vrien delijkheid van de ontvangst doet hem spoedig het onrecht over het hoofd zien. Zoo verging het ook ons bij een bezoek aan de Hooglandsche kerk. De heer Palingh, wnd. bouwkundig op zichter van de Ned. Herv. Gemeente te dezer stede, vervulde de rol van den gast heer en leidde het kleine gezelschap rond. Het was niet de Pickwick-club in haar vorige samenstelling; het heeft echter wei nig zin iederen keer de nieuwe bent-genoo- ten voor te stellen, en mede te deelen wie Agenda LEIDEN Ti De avond-, nacht en Zon dagdienst der apotheken te Leiden wordt van Zater dag 17 Aug. 20 uur tot Zaterdag 24 Aug. 8 uur, waargenomen door de apothe ken Tot Hulp der Menschheid, Hooigracht 48, tel. 21060 en A. J. Donk, Doezastraat 31, tel. 21313. Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek, Wilhelminapark 8, Tel. 26274. al of niet met bericht van verhindering zijn thuisgebleven. We betreuren het ech ter, dat er een afvallige onder ons was en deze was een Franciscaan. De vrees voor duizelingen deed hem achterblijven op een trap halverwege de gewelven; wy heb ben den pater niet meer teruggezien. Als een goed gids Voelen wij ons ge noopt de historische wetenswaardigheden van het gebouw van tevoren op te dreu nen. Straks als de klauterpartij begint schiet er geen adem over. In de vroege middeleeuwen stond hier reeds een kapelletje, „dat arm burderen (houten) keregen op 't hogeland", hetwelk behoorde tot de parochie van Leiderdorp. In 1315 werd een steenen kerkje ingewijd, waarvan de toren nog over is. In 1366 werd de bescheiden „nuwe kerke te Ley- den" door den bisschop van ULrecht tot kapittelkerk verheven, en met den bouw van de tegenwoordige, trotsche tempel be gonnen. Geestdriftig werd de hand aan het werk geslagen, de bouw-ijver en mis schien ook de beschikbare geldmiddelen droogden echter telkens op. Dan staakten de metselaars, en stokte het werk. In bet be gin van de 16e eeuw werd er nog aan ge arbeid; toen heeft men de moed maar op gegeven. De kerk is onvoltooid achtergelaten; een groot deel van het schip en de toren ont breekt, evenals de steunbogen van het koor. Dat is natuurlijk jammer, doch wat tot stand kwam is reedseen kathedraal van aanzienlijke omvang en hoogte, een mo nument uit den bloeitijk van de gothiek. Van de rijke aankleeding uit den „goe den, ouden tijd" is niets, niets, niets ge spaard gebleven. Van de koorhekken zijn in de pilaren de „moeten" nog te zien. Aan weerszijden van het altaar stonden de kun- stig-uitgesneden gestoelten, waarin de proost van het kapittel en twintig kanun nikken dagelijks de getijden zongen. Waar zijn de banken? Weg! De vele alta ren: weg. De preekstoel: weg; alleen de steenen onderbouw is achtergebleven. De schilderingen en tapijten: weg. De heelden: weg. De gebrandschilderde ramen: weg! Twee wijdings-kruisen, op pilaren ge schilderd, hebben hardnekkig weerstand geboden aan de witkwast; zij schemeren door de schutlaag heen. Bij een komende restauratie van de kerk zullen zij van hun kuische schminck gekuischt worden. De kerk is van alle bekleeding ontdaan; ze is naakt en kaal als een pier. De nieuwe bewoners hebben een genoe- gelijk „onder-onsje" getimmerd rond de preekstoel (fijn, sober houtsnijwerk in Renaissance-stijl) en een fraai orgel aan gebracht, waarvan de opengeslagen vleu gels met kleurige wapens zijn beschilderd. Dat is het eenige meubilair. Ieder, die zich een goed Leidenaar noemt, mag niet vergeten de cijns zijner vader- landsche hulde en christelijke dankbaar heid te betalen aan het marmeren graf- teeken van burgemeester Van der Werf, die hier in 1604 (vijf en zeventig jaar oud) te ruste werd gelegd. En nu de trap op naar boven! VENATOR VAGANS. ren" wederom gearresteerd en naar Frank rijk overgebracht. Na de Fransche capitu latie werd hij weer in vrijheid gesteld. BOTER EN VETTEN. De secretaris-generaal, warn, hoofd van het departement van landbouw en vissche rij maakt het navolgende bekend: Zooals reeds eerder werd gepubliceerd zal de nieuwe distributieperiode voor bo ter, margarine en spijs vet acht weken du ren namelijk van 24 Augustus a.s. tot en met 18 October a.s. Gedurende dit tijdvak geeft elke der met „05" tot en met „12" genummer de bonnen der boterkaart recht op het koopen van een half pond boter. Van de vetkaart worden voor het bovengenoemd tijdvak eveneens acht bonnen aangewezen en wel de vol gende: De met „05", „06" en „07" genum merde bonnen geven elk recht op het koopen van een half pond margarine of een half pond boter. De met „08" genummerde bon geeft recht op het koopen van een half pond gesmolten spijsvet of een half pond •boter. De met „09", „10", „11" en „12" ge nummerde bonnen geven recht op het koopen van een half pond boter, waar op een reductie van 10 cent per bon wordt verleend. Deze reductie wordt dus niet verleend bij het koopen van boter op een der overige hierboven genoemde bonnen. UITZENDING VAN NEDERLANDSCHE ARBEIDERS NAAR DUITSCHLAND. Aangezien het kan voorkomen, dat trans porten van Nederlandsche arbeiders naar Duitschland, niet op den vastgestelden da tum kunnen vertrekken, kunnen de bij de werkverschaffing tewerkgestelde z.g. zelf standigen, die met een uitgesteld trans port zullen worden uitgezonden, in moei lijkheden komen. In verband hiermede is goedgekeurd, dat de z.g. zelfstandigen, die in het hierboven- genoemde geval verkeeren, gedurende de dagen, dat zij gedwongen wachten op een uitgesteld transport, in de steunregeling voor werklooze arbeiders kunnen worden opgenomen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 2