31ste Jaargang No. 9718
BINNENLAND
y
MAANDAG 12 AUGUSTUS 1940
3)e ^id^cHeSoti^mtt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus n.
Protestanten en de
Ned. Unie.
Op een Zaterdag te Amsterdam gehouden
bijeenkomst van Antirev. en Chr. Hist, ge
zamenlijk zijn woorden gesproken, waarin
de fiere getuigenis van een onverzettelijken
wil, om wat, naar heilige overtuiging, chris
telijk levensbeginsel is, ongerept te bewa
ren, oprecht te beleven.
Met veel sympathie en veel respect voor
vele der daar uitgeesproken gedachten gaat
bij ons echter gepaard teleurstelling
over het feit, dat men zich onthield van
medewerking aan de actie van de Neder-
landsche Unie en er niets anders voor in
de plaats stelde.
Wij kunnen ons, natuurlijk, levendig in
denken, dat iemand verklaart, zich niet bij
de Nederlandsche Unie te willen aansluiten,
omdat hij in Nationaal Front of omdat hij
in N. S. B. den aangewezen weg ziet, om
te bereiken, wat het beste is voor ons volk.
Maar wij kunnen ons moeilijk voorstel
len, dat men zich in dezen tijd afzijdig
hoüdt van alle groote acties, die zich ten
doel stellen, voor ons vaderland de beste
oplossing uit bestaaAde moeilijkheden te
verkrijgen; die willen opbouwen den nieu
wen tijd, de gewijzigde samenleving, wel
ke er komen zal, welke opbouw wij er
kennen dit grif en zonder eenige aarzeling
eerst goed kan geschieden en kan wor
den afgewerkt als de vrede is gesloten,
maar welke toch ook zeker niet in dezen
overgangstijd onaangeroerd mag en kan
worden gelaten!
Wij hadden hoop, dat de Antirev. en de
Chr. Hist, zonden hebben ingenomen het
standpunt van de Katholieken: beginnen
met vertrouwen te schenken aan de Neder
landsche Unie. Als later de feiten uitwij
zen, dat wij om welke reden dan ook
ons vertrouwen niet kunnen blijven schen
ken, dan is onze daad van dit moment tóch
verantwoord geweest. Dat is onze besliste
overtuiging.
In een pas van Protestantsche zijde ver
schenen brochure „Wij bouwen verder.
Maar op welken grondslag?" Door dr. J.
Eykman welke brochure gericht is tegen
de Nederlandsche Unie, lezen we:
„Wanneer wij als volk van Neder
land nog een Christengemeente heb
ben, die vast en zeker op geen enkel
ander fundament wil bouwen dan op
hetgeen gelegd is, namelijk Jezus Chris
tus, dan maak ik mij voor de eenheid
van dat volk geen zorg en dat geldt
voor Protestant en Katholiek beide.
Wanneer slechts deze gemeente niet
gaat transigeer en en niet lijdensschuw
is, zal zij dan ook te allen tijde, hoort
gij, te allen tijde, ook in tijden van
nood, de wegen weten te vinden, waar
door zij spreekt naar lfet hart van het
volk. Er zijn er heusch in ons land nog
meer dan 7000 die de knie voor Baal
niet gebogen hebben (I Kon. 19:18).
Achter deze meer dan 7000 Neder
landers staan er, naar mijn schatting,
millioenen die vandaag den dag een
zeer hechte eenheid vormen.
Deze eenheid hoeft niet te demon-
streeren. Een zekere demonstratie .uit
deze millioenen heeft er plaats op eiken
Zondagmorgen".
Wij willen hierop alleen dit zeggen: Zoo
gauw onze aansluiting by de Nederlandsche
Unie van ons zou vragen te „t r a n s i g e e-
r e n", zouden wij die aansluiting onmiddel
lijk afbreken!
Maar van dwang of drang om te transi-
geeren van de zijde der Nederlandsche Unie
is voor ons nog geen. sprake. Daarom
beginnen wij met vertrouwen te schenken,
en, natuurlijk, doen wij dat dan: loyaal en
consequent.
MET DEN WAGEN er op uit in
Uttendorf. Jong Holland in Ost-
marksche omgeving.
Foto Pax Holland.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VERDINASO EN NED. UNIE.
Hier Dinaso, het blad van het Ver
bond van Dietsche Nationaal Solidaristen,
laat ten aanzien van de Nederlandsche
Unie niet dien beslist afwijzenden toon
hooren, welken we uit andere autoritaire
groepen hoorden opklinken.
„Het driemanschap schijnt ons in ieder
geval niet „typisch vertegenwoordigend de
oude demoliberale, kapitalistische kliek",
gelijk de N.S.B. dit, met nauw verholen
spijt, aan haar lezers wil doen gelooven.
Of zij echter het inzicht en élan zullen be
zitten dat noodig is voor een werkelijke
vernieuwing in Nederland, en of de leden
ook die werkelijke vernieuwing zullen na
streven, zal eerst uit hun daden moeten
blijken. Gezien de haast, die diverse aan
de partijen hoorige vakorganisaties be
toond hebben in hun adhaesiebetuigir.gen,
past ons vooralsnog groote gereserveerd
heid.
Wanneer de Ned. Unie echter inderdaad
misbruikt zou worden, om onder een dek
mantel van nieuwen geest het oude spelle
tje voort te zetten, dan zal zij het Verdinaso
vóóraan in de rangen van haar bestrijders
vinden. Doch, gelijk gezegd, wij vinden het
passend, eerst de daden van de Ned. Unie
af te wachten. Tegen één ding mogen wij
nog waarschuwen: wanneer de Ned. Unie
aan haar sociaal en cultureel program het
recht zou meenen te mogen ontleenen, om
zich op een kwaden dag tot „eenigste po
litieke partij" in het land te doen uitroe
pen, om aldus het werk van een werkelijk
staatkundige beweging als het Verdinaso
te willen onderdrukken, dan spreekt het
Y.an zelf dat in de verhouding tusschen
Ned. Unie en Verdinaso een nieuwe toe
stand zou ontstaan. Dan zou ofwel: de Ned.
Unie zich tot staatkundige beweging ver
klarend, ook de staatkundige doeleinden
van het Verdinaso tot de hare moeten ma
ken, ofwel: het Verdinaso zou den haar
toegeworpen handschoen weten op te ra
pen!"
T extïel-dïstributie
Naar aanleiding van de vele vragen,
hoe gehandeld moet worden ten aan
zien van textielgoederen, die reeds
vóór 29 Juli gekocht, maar nog niet
geleverd zijn, deelt de secretaris
generaal, wnd. hoofd van departement
van Handel, Nijverheid en Scheep
vaart, mede, dat in afwijking van alle
terzake reeds gepubliceerde mede-
deelingen de aflevering van reeds
vóór 29 Juli gekochte „groote stukken"
slechts is toegestaan indien hiertoe
vergunning is verkregen van den
plaatselijken distributiedienst.
Aanvragers dienen hierbij, hetzij door
overlegging van een desbetreffende schrif
telijke verklaring van den leverancier, het
zij anderzins aan te toonen, dat zij het
betrokken kleedingstuk inderdaad vóór
29 Juli hebben gekocht en dat dit nog
niet aan hen is afgeleverd. Uiteraard blijft
de waarde, welke aan een verklaring van
den leverancier kan worden gehecht ter
beoordeeling van den distributiedienst.
De vergunning moet schriftelijk worden
aangevraagd bij den distributiedienst van
de gemeente, waar men in het bevolkings
register is ingeschreven en is slechts geldig
gedurende een maand na dagteekening.
Bij aflevering van de goederen moet de
kooper een ontvangstbewijs aan den win
kelier afgeven, waarop vermeld staan:
a. het nummer van dé speciale vergun
ning;
b. naam, voorletters en volledig adres
van den kooper;
c. het nummer van de distributiestam
kaart;
d. de gekochte goederen;
e. het aantal punten, waarop de ge
kochte goederen worden gewaardeerd.
Bij afgifte van een speciale vergunning
tot aflevering dezer „groote stukken" wor
den door den distributiedienst 30 punten
van de textielkaart verwijderd, indien de
puntenwaardeering van het gekochte
„groote stuk", tezamen met die van de
reeds op het aanvraagformulier voor de
textielkaart opgegeven „groote stukken"
meer dan 30 punten bedraagt. Indien echter
bij de uitreiking der persoonlijke textiel
kaart deze 30 punten reeds van de kaart
waren verwijderd, omdat aanvragers zich
andere „groote stukken" hadden aange
schaft, worden bij de uitreiking van de
speciale vergunning geen verdere punten
van de kaart afgeknipt
Ter verduidelijking van de desbetreffen
de mededeeling in de avondbladen van
9 Augustus wordt bericht, dat de koop
en verkoop van textielproducten in de
periode van 12 Augustus tot 1 September
weliswaar door de handelaars geschieden
Oproep tot ware
broederlijkheid.
Tijdens de plechtige ontvangst van den
nieuwen ambassadeur van Bolivia, Quin-
tavilla, die zijn geloofsbrieven kwam over
handigen, heeft Paus Pius XII in de Spaan-
soha taal een toespraak gehouden, waarin
hij verklaart, dat een ware vrede zonder
rechtvaardigheid en naastenliefde niet mo
gelijk is.
Steeds heeft de H. Stoel er naar ge
streefd, dat de menschen de oplossing van
hun twistpunten in den zin dezer echte
broederlijkheid vinden. „Wij zullen niet
ophouden," zoo sprak de paus, „om dit met
vaderlijken nadruk allen en vooral hun in
herinnering te brengen, die op hun schou
ders de vreeselijke verantwoording dragen
voor de toekomst van de volkeren."
Ten slotte herinnerde de paus aan de
woorden van dan H. Augustinus, dat God
zoowel de vorsten leidt als beslist over
den afloop der oorlogen en dat er daarom
geen twijfel over kan 'bestaan, dat ook he
den de Goddelijke Voorzienigheid haar
doeleinden zal verwerkelijken. Hij spoorde
echter allen aan, den roep van de kerk te
volgen, die er de menschen toe brengen
wil, de memschheid van den schrik van den
oorlog te bevrijden.
kan, zonder dat zij in het bezit zyn van
een algemeene vergunning van het Rijks
bureau voor de distributie van textielpro
ducten door den handel, doch dat de af
levering aan het publiek uiteraard slechts
kan geschieden tegen inlevering van het
benooddgde aantal punten van de textiel
kaart.
Wij herinneren er aan, dat de heer H. G.
Hey, directeur van het Rijksbureau voor
de Distributie van Textielproducten door
den handelaar, op Maandag 12 Augustus
a.s. 19.40 uur over den zender Jaarsveld
een uiteenzetting zal geven over het ge
bruik van de textielkaart.
Puddingpoeder en
maizena
De secretaris-generaal, wnd. hoofd van
het departement van Landbouw en Vis-
scherij, maakt bekend, dat met betrekking
tot den met „105" genummerden bon van
het algemeen distributiebonboekje, welke
gedurende het tijdvak van 22 Juli tot en
met 8 September recht geeft op het koopen
van maizena griesmeel of puddingpoeders,
het volgende is bepaald:
Aangezien in den handel thans nog
een groot aantal pakjes maizena met
een inhoud van 225 gram voorradig is,
kan goedgekeurd worden, dat tot een
nader te bepalen dag deze pakjes wor
den gekocht tegen afgifte van twee
der bovengenoemde met „105" genum
merde bonnen. Het betreft hier een
bepaalde fabrieksverpakking. In ver
band hiermede is bepaald, dat slechts
pakjes maizena van 225 gram, welke
reeds vóór 22 Juli 1940 waren ver
vaardigd, tegen, af gif te van twee bon
nen „105" gekocht kunnen worden.
Met betrekking tot puddingpoeders is
verder bepaald, dat de met „105" genum
merde bon recht geeft op het koopen van
twee pakjes puddingpoeder, waarvan elk
ten hoogste 50 gram zetmeel bevat, dan
wel drie pakjes puddingpoeder, waarvan
elk ten hoogste 33 gram zetmeel bevat.
Van de samensteling. der pudding
poeders zal dus afhangen, of tegen af
gifte van een bon twee of drie pakjes
verkoaht mogen worden. Het is echter,
ongeacht de samenstelling van het pud
dingpoeder, verboden meer dan drie
pakjes per bon te verkoopen.
Voorts zaal op den met „105" genummer
den bon inplaats van puddingpoeder ook
puddingsauspoeder gekocht kunnen wor
den en wel tot een hoeveelheid, welke ten
hoogste 100 gram zetmeel bevat Het is
echter, ongeacht de samenstelling, ver
boden meer dan 6 pakjes puddingsaus
poeder tegen inlevering van één bon te
koopen.
In verband met het bovenstaande wordt
er de aandacht op gevestigd, dat onder de
distributieregeling vallen alle soorten pud
dingpoeder en puddingsauspoeder, die ge
heel of ten deele zijn vervaardigd van pro
ducten, bereid uit granen, rijst of tapioca.
Aflevering van
melkproducten
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het Departement van Land
bouw en Visscherij, brengt ter kennis,
dat met ingang van 10 Augustus tijde
lijk de aflevering van gecondenseerde
melk, melkpoeder, blokmelk en geste
riliseerde melk in blik verboden is.
Dit verbod geldt niet voor afleveringen
van magere melkpoeder en voor leverin
gen aan de Nederlandsche Zuivelcentrale,
afdeeling Zuivel. Evenmin geldt dit verbod
ten aanzien van normale afleveringen door
producenten of handelaren, niet zijnde de
taillisten,^ aan de industrie, welke melk
producten pleegt te verwerken. Deze af
leveringen mogen slechts geschieden, in
dien hiervoor door genoemde centrale toe
stemming is verleend. Onder normale le
veringen worden in het algemeen verstaan
die leveringen, welke overeenkomen met
de afleveringen in 1939.
Aan de winkeliers is het voorts toege
staan hun voorraad gecondenseerde
melk of melkpoeder aan den consu
ment te verkoopen. Aanvulling van hun
voorraad zal ten gevolge van dit ver
bod tijdelijk niet mogelijk zijn.
TOEKOMSTIGE TAAK VAN DEN
OPBOUWDIENST.
De „Deutsche Zeitung in den Niederlan-
den" bevat een bijdrage van haar Haag-
sche redactie, die een onderhoud heeft ge
had met majoor Ph. Marcella, den leider
der derde afdeeling van den Opbouw-
dienst. r
Deze heeft onder meer medegedeeld, dat
er alom in den lande nog verschillende
werk-objecten gereed liggen voor de le
den van den Opbouwdienst.
Daartoe moet in de eerste plaats wor
den gerekend de indijking van de Wad
denzee, alsmede grondverbeteringen en
het aanleggen van rijwielpaden, welke, in
de provincies Noord-Brabant en Limburg
nog dikwijls ontbreken.
De Opbouwdienst zal bovendien behulp
zaam zijn bij den oogst en het verzame
len van afval, dat als ruw materiaal in de
productie gebruikt kan worden.
Ook in ander opzicht is er werk voor den
Opbouwdienst. Nederland bezit vele oude
steden met historische vestingwerken uit
het verre verleden, waarvan dikwerf de
tand des tijds geknaagd heeft. De wallen
zijn ten deele ingestort en het metselwerk
is hier en daar vergaan. Ook hier zal de
Opbouwdienst ter beschikking staan om
vemieuwingsorbeid te verrichten. Er zal
begonnen worden te Waarden en Retran-
chement.
Overigens zijn de gemeenten uitgenoo-
digd werkobjecten aan te wijzen, welke
geschikt zijn voor den Opbouwdienst.
Br zijn verschillende voorstellen bin
nengekomen, die onderzocht zullen wor
den.
Verder komt er een „rampendienst", die
bij groote branden, overstroomingen e.d.
gereed staat en het land voor grootere
schade zal behoeden.
De dagindeeling van den Opbouwdienst
is als volgt:
6.30 uur wekken, wasschen en aanklee-
den.
7 uur ochtendappèl.
77.30 uur ontbijt
7.308 uur bed opmaken en korvee.
812 uur werken.
1213.30 uur middagpauze.
13.3014.30 marsch naar het strand en
excercitie-oefeningen.
14.30—15.20 theoretich onderricht
15.30—16.30 gymnaetiek en zwemmen.
17 uur appèl.
Majoor Marcella deelde ten slotte nog
mede, dat de leden van den Opbouwdienst
zooveel mogelijk gaan naar de streek,
waar zij oorspronkelijk thuis hooren, het
geen bijzonder door de getrouwde man
nen zal gewaardeerd worden, daar zij dan
hun familie kunnen bezoeken.
„De Courant."
UITVOERPRIJZEN TUINBOUW
PRODUCTEN.
In de prijsregeling voor de te exportee
ren producten naar Duitschland is weinig
verandering gebracht. Alleen voor drui
ven en tomaten is de prijs gewijzigd. Voor
tomaten A. B. C. was deze 12.en is
thans 11.geworden en die van Toma
ten CC is van f 8.50 op 8.gekomen. De
producten Bospeen en Waspeen zijn van
de lijst der exportartikelen geschrapt het
geen reeds van invloed was op de gemaak
te prijzen dezer producten, toen ze nog
wel verzonden konden worden op bestel
ling. Het zal er voor deze producten voor-
loopig niet beter op worden. Ook werd tot
heden nog geen fruit geëxporteerd, wat
beteekenenden invloed had op den prijs,
die laag was.
Jliamentje v
TOL.
Ik ben dezer dagen door een tol
gegaan.
Het was mooi weer en ik vond be
hagen in een fietstocht door Holland's
vredige landouwen.
Zoo kwam ik bij de tol. En ik moest
betalen - om door het hek te mogen
fietsen. Een dubbeltje een retour. De
man van de tol behoefde er niets voor
te doen. Hij behoefde ook het hek niet
open te maken, dat stond al open. Hij
behoefde alleen maar zijn hand uit te
steken, de dubbeltjes en meer
werden hem zonder tegenprestatie
thuisgebracht.
En één dubbeltje armer voortfiet
send heb ik bedacht, dat wij nu in een
tijd leven, waarin de arbeid in plaats
van de dubbeltjes wordt verheven
tot basis der economie. Dat is goed. Op
de eerste, plaats: arbeid voor den
mensch. Maar de tolheeren arbeiden
niet. Die leunen tegen een brug en te
gen een recht van eeuwen geleden.
Maar is dat recht in de zoozeer ver
anderde omstandigheden van snelle
wegen en nog snellere auto's nog wel
recht? En in mijn verder gefietste over
peinzingen vond ik dat zeer aanvecht
baar.
En ik bedacht: er worden nu veler
lei maatregelen getroffen door de be
zettingsoverheden om ons doeltreffen
der naar de nieuwe toekomst te leiden.
Wat goed was dient behouden, wat
oud was en uitgeleefd weggesneden.
Zijn ook de tollen niet overjarig? Een
recht om dubbeltjes te vangen,- dat
iemand een paar eeuwen geleden ge
geven werd. Hoofdzakelijk voor een
paar boerenkarren. En nu zijn er auto's
en fietsen bij duizenden.
Ik zou willen, dat de Duitsche mili
tairen eens een tol passeerden.
Maar waarschijnlijk zou dan de tol
gaarder de hekken wijd openen en zich
verschuilen achter een dikke boom.
GOEDKOOPE SIGAREN EN
SIGARETTEN VERDWIJNEN.
Opcenten op de tabaksaccijns.
Naar 'het „Vad." verneemt, kan thans
wel als vaststaand worden- aangenomen,
dat de prijzen van sigaren en sigaretten
hoog-er zullen worden. Met ingang van 15
September n.l. zullen er tien opcenten 'ko
men op den accijns, hetgeen voor de siga
retten een prijsverhooging 'beteekent van
ten minste 5 percent.
•De gevolgen van de accijnsverhoo-
ging zullen waarschijnlijk van ver-
strekkenden aard zijn.
Onder de gegeven omstandigheden
n.L zal het niet meer mogelijk zyn te
gen de oude prijzen te fabriceeren en
te leveren. Zoo zullen allereerst de
doosjes sigaretten van 15 cent per 20
stuks geheel verdwijnen, omdat de
fabricage daarvan niet meer loonend
kan zijn.
Dit zal duidelijk zijn als men bedenkt,
dat op 15 September a.s. 55 procent van
den verkoopsprijs belasting is, de winke
liers ongeveer 20 pet krijgen en de doosjes
ongeveer 5 pet. kosten; voor den fabrikant
loont het dan de moeite niet meer.
Niet anders staat het met de duurdere
doosjes sigaretten. Deze zullen wel meer
dan 5 procent in prijs stijgen. Voor som
mige fabrieken lijkt het zelfs, dat men-
geen goedkoopere sigaretten zal kunnen
produceeren dan een kwartje per doos.
En het ziet er naar uit, dat doosjes van
25 ct. wel vijf cent duurder zullen worden
enz.
Ook de goedkoope sigaren loopen op
hun einde. De minimumprijs wordt 4 lA
cent Er zijn echter ook fabrieken, die
reeds nu aan hun afnemers hebben mede
gedeeld, dat zij geen goedkoopere sigaren
zullen afleveren dan met een verkoops
prijs van 8 cent. Dit zijn echter niet de fa
brieken, die aangesloten zijn 'bij de Ver-
eeniging van grootfabrikanten in dit be
drijf.
Hoe het dus 15 September zal gaan is
nog niet algemeen bekend. Sigaren- en
sigaretten-fabrikanten hebben nog geen
onderlinge regeling getroffen.
IN AUGUSTUS GEEN CONTROLE OP
RIJWIELPLAATJES.
De wnd. secretaris-generaal, wnd. hoofd
van het departement van financiën, deelt
mede, dat in verband met de omstandig
heid, dat de aanmaak en verzending van
rijwielbelastingmerken voor het loopende
belastingjaar eenige vertraging ondervindt,
gedurende het tijdvak van 9 tot en met 31
Augustus 1940 geen controle op rijwielbe
lasting zal worden gehouden.
(Intusschen is men reeds te Leiden
en misschien ook al reeds elders met
grooten ijver aan het bekeuren geweest).