Verdeeling van de f 10 Millioen
uit het Herstelfonds 1940
DINSDAG 6 AUGUSTUS 1940
31ste Jaargang No. 9713
3)e CclcbelveSoti^cmt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. FoeftDoa U.
Verwarring
Er dreigt verwarring.
Het Christelijk-Historisch orgaan „De
Nederlander", dat aanvankelijk de Neder-
landsche Unie met welwillendheid tege-
moetgetreden is, adviseert thans zijn lezers
de aanmelding voor het lidmaatschap der
Ned. Unie achterwege te laten, in afwach
ting van een nadere, duidelijke verklaring
van de leiding dezer beweging.
De aanleiding tot dit advies is, aldus het
Christelijk-Historisch orgaan, een j.L van
wege den heer Linthorst Homan c.s. ge
dane mededeeling, dat het lidmaatschap
van de Nederlandsche Unie in principe on-
vereenigbaar is met dat van eenige poli
tieke partij. Daarmee worden, aldus „De
Nederlander", de christelijk-historischen,
die aanvankelijk sympathie voor de Ne
derlandsche Unie gevoelden, gesteld voor
de keuze tusschen de Nederlandsche Unie
en de Chr. Historische Unie en die keuze
kan niet twijfelachtig zijn.
Aldus „De Nederlander".
Er dreigt verwarring.
Volgens aanteekeningen, die w ij vóór
ons hebben, heeft de heer Linthorst Homan
medegedeeld, dat van geen ehkel lid van
de N.U. gevergd wordt het lidmaatschap
van. zijn politieke partij op te zeggen.
Spreker geloofde evenwel, dat er in de
toekomst geen politieke partijen, zooals
we die thans kennen, meer zullen zijn.
Dit is wel een ander geluid.
Dat de Ned. Unie in de toekomst geen
partijen ziet „zooals we die thans kennen",
zal geen buitengewone verwondering
baren.'
Herhaaldelijk is ook dezerzijds gepleit
voor een hervorming van de politieke-
partij en-politiek. Dat bedoelde, wel alge
meen gewenschte en als noodzakelijk er
kende hervorming niet geschieden kan
zonder in de partijen zélf belangrijke ver
anderingen te brengen meenen ook wij.
Er dreigt verwarring.
Maar niet onder de katholieken, leden
der R.K. Staatspartij.
Er is gegeven een advies van het bestuur
der R.K. Staatspartij, om èn lid te blijven
van de R.K. Staatspartij èn toe te treden
tot de Nederlandsche Unie.
Dit advies is niet ingetrokken.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
v Ook zij hebben 't
gedaan!
Er heeft in ons openbare katholieke le
ven weinig of niets gedeugd. Deze mee
ning wordt als 't ware opgedrongen door
hen, die propageeren een nieuwen tijd,
waarin a 1 het bestaande op organisatorisch
gebied, speciaal op confessioneel-organisa
torisch gebied moet verdwenen zijn.
Zoo lezen we nu weer een artikeltje,
waarin de katholieke militaire vereenigin-
gen het hebben gedaan.
De Weg, het weekblad van Nationaal
Front, schrijft, dat van verschillende zijden
reeds getracht wordt, de manschappen van
den Opbouwdienst in hun vrijen tijd op te
vangen in bepaalde tehuizen.
Zoo is ons al een gedrukte wand
kaart in handen gekomen, waarbij de
manschappen worden opgewekt „het
R.-K. tehuis in hun vrije uren te be
zoeken." Wij hopen, dat deze pogingen
nauwlettend zullen worden gadegesla
gen; het is aan gerechte twijfel onder
hevig, of men in deze en dergelijke te
huizen het oude spel van verdeeldheid-
zaaien kan laten rusten.
Zoo schrijft „De Weg" over de katholie
ke militaire tehuizen, die nooit hebben ge
daan aan verdeeldheid-zaaien, die door alle
militaire autoriteiten, van welke rich-
ting.d a n ook, werden gerespec
teerd om hun voor het geestelijk en ze
delijk peil der militairen zoo zegenrijken
arbeid.
Ook die „oude" vereenigingen moeten
het ontgelden, ook zij hebben niet gedeugd,
ook met hen en hun soortgenooten moet de
nieuwe tijd radicaal afrekenen radicaal
vooral, want de nieuwe tijd wil: radicaal
zyn!
Mogen er onder ons toch veel even
wichtige karakters zijn, die zich niet
van de wijs laten brengen door de over
dreven let wel: de overdreven
veranderings-zucht en afbrekens-lust on
dier zekere kringen in dezen tijd.
DE PUNTJES OP DE I'S.
Vanwege de Nederlandsche Unie zijn
nog enkele nadere mededeelingen aan de
Pers gedaan.
De Volkskrant schrijft er het vol
gend» over:
„Omtrent het vraagstuk van adhaesiebe-
tuiging en lidmaatschap is ronduit gezegd,
dat de eerste wordt op prijs gesteld als
blijk van waardeering, maar dat ten slotte
allee:" de persoonlijke inzet voor. het vader-
landsche ideaal van waarde is.
De Nederlandsche Unie zoo verklaarde
de heer Linthorst Homan woordelijk zal
pas echte en ware beteèkenis hebben zoo-
dra men weet dat zij bestaat uit leden, die
ieder voor zich bereid zijn tot werkelijke
gemeenschapszin en werkelijke offervaar
digheid voor land en volk.
Men moet overal goed bedenken, dat
men hier niet te doen heeft met een ver
kapt behoud van het oude systeem, maar
met een daadwerkelijk idealisme voor een
sterke- en beter Nederlanderschap.
Wie zich voor het lidmaatschap der Unie
aanmeldt uit tegenzin tegen een andere
strooming, doch zonder frissche gezindheid
tot nieuw leven in Nederland, is aan het
verkeerde adres; royaal werd erkend dat
waarschijnlijk verschillende adhaesiebetui-
gignen op deze wijze zullen blijken hol en
voos te zijn.
En het slotwoord over deze materie was:
Wie zich niet geheel achter het gepubli
ceerde program kan stellen houde zich af
zijdig.
Wij hebben ons verheugd over deze
sommigen zullen zeggen gevaarlijke op
rechtheid.
In het belang van de zaak, en omdat ze
getuigt voor het onbevangen inzicht en de
rechtschapenheid der leiding.
Schijnbaar heeft ze ,zelf de tegenpartij
een nieuw wapen in handen gegeven: de
erkenning immers dat in haar gelederen
onvolwaardige, schijn-leden voorkomen.
Men zal dit breed uitmeten, de Unie er
aar pogen op te hangen.
Ons volk zal zich intusschen door derge
lijke trucs niet laten misleiden: zijn gezond
verstand zal de zelf gemaakte schifting
waardeeren en zich overtuigd houden dat
een beweging die zoo zuiver haar crite
rium stelt, recht door zee gaat en van geen
transigeeren weet, beantwoordt aan het
geen de beste Nederlander in deze dagen
als ideaal voor oogen heeft.
Het moge nu uit zijn, niet met critiek,
maar met verdachtmakingen en laag-bij-
de-grondsche aanvallen van de N.S.B.
met aardigheden van Nationaal Front als:
wij hebben tegen Homan al gezegd: Ho
man! met geestigheden als van een ly
ceumrector uit Amsterdam, die over twaalf
proclamaties van twaalf partijen of con
centraties of unies schampert".
NOODKREET VAN HET HOTEL-
BEDRIJF.
In H o r e c a f, officieel orgaan van den
Nederl. Bond van werkgevers in Hotel-,
Restaurant, Café- en aanverwante bedrij
ven lezen wij:
„Het is nog te vroeg om de balans van
het seizoen 1940 definitief op te maken.
Hoe de laatste maand van dit seizoen voor
ons bedrijf ook moge uitvallen, reeds nu
kan gezegd worden, dat de balans slechter
zal blijken te zijn dan de grootste pessimist
zich zoa hebben durven voorstellen. Slecht
over vrijwel de geheele linie, al zijn er en
kele gunstige uitzonderingen voor een paar
stads'oedrijven en sommige zaken op de Ve
luwe. De gevolgen daarvan zullen cata-
strophaal zijn, omdat de meeste bedrijven
niet meer over de noodige -reserves be
schikken om deze schok op te vangen. Ja
renlang hebben zij belastingen en lasten
moeten opbrengen, welke in wanverhou
ding stonden tot de winstmogelijkheid".
Het artikel wordt besloten met:
„Neen, hier bestaat slechts één forsche
oplossing, de Personeele Belasting moet
verdwijnen en andere vaste lasten zullen
drastisch moeten worden verlaagd! Dan is
er een begin van saneering in het bedrijf,
dat in de volkswelvaart van ons land een
plaats van uitzonderlijke beteekenis in
neemt".
GEEN EENHEIDSWORST.
De Vee- en Vleeschhandel
schrijft o.m.:
„Hoe groot het totaal aantal uit de markt
te nemen koeien zal zijn, is nog niet zeker,
maar een 300.000 wordt genoemd, waarna
onze veestapel met 1.8 millioen stuks door
den winter moet.
Ongeveer gelijktijdig met afslachting en
export, niet onmogelijk nog daarvoor, ver
wachten wij invoering van een algeheele
vleeschdistributie. Dus zoowel van rund-,
varkens-, kalfs-, schapen- als paarden-
vleesch
En dit zal dan zijn een distributie op
bonnen. Heel wat soesa voor het bedrijf,
Verschillende sociale voorzieningen
De katholieke
sportbeweging en haar
concentratie in den
Ned. Voetbal Bond
Gelijk men uit vroegere mededeelingen
kan weten, heeft onlangs de Rijkscommis
saris voor de bzezette Nederlandsche gebie
den bepaald, dat van de inkomsten van het
fonds voor den wederopbouw Herstelfonds
1940, een bedrag van 10.000.000 in het bij
zonder voor sociale doeleinden zou worden
besteed en dat de bestemming van dien
post dan ook door het Departement van
Sociale Zaken zou worden bepaald.
Ter uitvoering daarvan is aanstonds na
gegaan, welke bestemming het best aan een
dergelijken post kon worden gegeven. In
overeenstemming met- het wnd. hoofd van
het departement van Financiën, onder
wiens zorg het beheer van het herstelfonds
valt en met goedvinden van de Duitsche
autoriteiten, is zoo deelt de secretaris
generaal, wnd. hoofd van het dep. van so
ciale zaken in een omzendbrief aan de
gemeentebesturen mede besloten, den
post op de volgende wijze te bestemmen.
1. Bijdrage ten behoeve van de voorloo-
pige inrichting van een nieuwe woning door
personen, die door oorlogsgeweld daartoe
zelf niet in staat zijn 6.000.000.
2. Bijdrage, om kleine zelfstandigen, die
door oorlogsgeweld zijn getroffen en hun
zaak hebben heropend, of hun bedrijf heb
ben hervat, zoo noodig gedurende korten
tijd in de kosten van levensonderhoud te
gemoet te komen 500.000.
3. Bijdrage, in daarvoor in aanmerking
komende gevallen, aan de organen, die be
last zijn met steun en andere hulp voor door
oorlogsgeweld getroffenen 1.500.000.
4. Uitgaven, ter voorkoming dat het oor
logsgeweld blijvende lichamelijke of gees
telijke gevolgen zal hebben voor de betrok
kenen:
a. subsidie en andere steun in het belang
van personen, die door oorlogsgeweld inva
lide dreigen te worden of zijn geworden
1.500.000;
b. subsidie en andere steun in het belang
van personen, die door tijdelijke maatrege
len over de gevolgen van oorlogsgeweld
kunnen worden heengeholpen 500.000.
Tezamen 10.000.000.
Voorop staat, dat het herstelfonds' dient
om te voorzien in schade aan door oor
logsgeweld getroffenen. De thans bedoelde
post van 10 millioen vormt daarvan een
onderdeel, met een bizondere
sociale strekking. Dit laatste komt
het best tot zijn recht, wanneer aan dit
geld een bestemming wordt gegeven, die
de getroffenen (lichamelijk of geestelijk
zoowel als financieel getroffen) in bepaal
de gevallen over de moeilijkheden van het
oogenblik heenhelpt en ze mede daardoor
voor blijvend verval behoedt. Daarbuiten
staat in het algemeen tweeërlei: zoowellen
definitieve regeling van de tegemoetkoming
in de geleden materieele schade, die van
grooten omvang kan zijn (dit probleem
wordt onder oogen gezien door de commis
sie-van Leeuwen) als de normale onder
steuning, welke de getroffenen voor hun
levensonderhoud noodig hebben en waar
voor van den aanvang af door de betrok
ken gemeenten en voorts door het regee-
ringscommissarriaat van mr. J. A. de Wilde
wordt gezorgd.
Toch is voor dit laatste doel een post
van 1.500.000 uitgetrokken (onder 3). Die
post welke in het algemeen zal zijn be
stemd voor gemeenten, waar de ramp een
minder massaal karakter draagt dan in Rot
terdamkan dienen, zoowel om tegemoet
te komen in de normale gemeentelijke kos
ten, welke te zwaar zouden drukken, als
om de mpgelijkheid te openen, in bijzon
dere behoeften (b.v. kleeding) iets rui
mer te voorzien dan door de plaatselijke
hulpbronnen mogelijk zou zijn.
De omschrijving van dezen post is zeer
ruim. Eerst de practijk kan toonen, wat
hier het meest noodig is. Hoe de aanvragen
van de gemeenten zullen moeten inkomen,
en naar welke algemeene regelen de be-
maar de eenige mogelijkheid om een bil
lijke verdeeling door te voeren. Aan den
slager mag men nu eenmaal de verdeeling
van b.v. 1 pond vleesch en rauw vet per
ma-i per week niet overlaten.
De vcrsch vleesch-distributie is een ont
zettend moeilijk probleem, omdat men hier
niet te doen heeft met een eenheidsproduct,
maar met levend vee en met vleesch van
velerlei soort en kwaliteit.
Die groote moeilijkheid voerde in den
voriger. oorlog uiteindelijk tot de befaamde
e enheids worst-productie.
Tot zoo'n geweldige bedrijfsontwrichting
en eenzijdige vleeschvoorziening wil men
aan de Veehouderij centrale niet weer terug.
Met de belanghebende bonden wordt nu
overlegd, hoe deze distributie nu is op te
zetten met de minst mogelijke bedrijfsont
wrichting".
schikking zal volgen, zal nader moeten wor
den bepaald.
Inrichting van woningen.
Wat de overige posten betreft, staat gel
delijk die onder 1, genoemd, op den voor
grond. Meer en meer blijkt, dat de bewoners
van verwoeste perceelen er dikwijls wel in
slagen een nieuwe woning te vinden, al of
niet in de eigen gemeente en al of niet een
woning van permanent karakter, maar dat
zij dan onmiddellijk komen te staan voor
de vraag, hoe de stoffeering en de meest
noodzakelijke meubileering te vinden. In
dien later een stelselmatig geregelde tege
moetkomingen hun schade zal worden toe
gekend, zouden zij daarin ook de bron vin
den, om zich thans reeds voorloopig* nieuw
in te richten, maar in vele gevallen kan
men daarop niet wachten.
Daarom wordt thans reeds een som van 6
millioen uitgetrokken die de gelegenheid
zal geven, aan de hierbedoelde personen,
die zelf de noodige middelen' missen en
voor een voorloopige installatie naar het
oordeel van het plaatselijk orgaan in aan
merking komen,, de gelegenheid 'te openen,
zich in de nieuwe woning voorloopig min
of meer te installeeren.
De te verstrekken som die men zich
gemiddeld denkt tot een hoogte van 300
zal dan kunnen dienen voor vloerbedek
king, eenvoudige keukeninrichting, gordij
nen, en het meest onontbeerlijke meubi
lair. Wanneer de betrokkenen later voor
een definitieve, hoogere vergoeding in aan
merking zullen blijken te komen, zal het
thans geschonken bedrag daarmede uiter
aard worden verrekend.
Het ligt voor de hand, dat het grootste
deel van dezen post ten behoeve van Rot
terdammers zal moeten worden besteed,
omdat de behoefte hier verreweg het meest
massaal zal zijn. Maar ook de andere in
aanmerking komende gemeenten zullen op
gelijken voet worden behandeld.
De onder 2 bedoelde post bedoelt spe
ciaal tegemoet te komen aan de zelfstan
digen, die met hun zaak hun bedrijfs-
installatie of hun gereedschap hebben ver
loren. Voor het weder aan^haffen van de
verloren zaken wordt, zoo noodig, gezorgd
door de provinciale stichtingen, die in het
leven zijn geroepen (voor Rotterdam door
de aldaar geschapen stichting 1940), zoo
dat daarvoor thans geen post behoeft te
worden uitgetrokken. Maar het ligt
de hand, dat de aldus opnieuw geinstal-
leerden, die wellicht in een geheel andere
wijk van de stad terecht komen, den eer
sten tijd, b.v. een of twee maanden, hun
klanten nog moeten terugvinden.
Om de moeilijkheden van het levens
onderhoud in die maanden te overbruggen,
kan een tijdelijke extra-hulp noodig zijn,
waarvoor de thans bedoelde post de gele
genheid opent.
Eindelijk de uitgaaf, onder 4 bedoelt.
Zooals de omschrijving van dien post aan
geeft, wil hij voorkomen, dat blijvend let-
schiktheid ontstaat van personen, die onder
het oorlogsgeweld hebben te lijden gehad.
Gedacht wordt met name aan twee groe
pen. Wat die sub b. aangaat, deze omvat
b.v. kinderen, die door de ramp in de ver
drukking zijn geraakt of dreigen te komen
en waarvoor een tijdelijk verblijf, met goe
de verzorging, elders aangewezen is; vrou
wen, die door den schok zijn getroffen,
eenigen tijd in een andere omgeving zouden
moeten verkeeren en daartoe in haar huis
houding door betaalde hulp moeten worden
bijgestaan, e.d. De hier te verleen en hulp
zal het best geschieden, door aan de gewone
organen voor dergelijk maatschappelijk
werk extra-middelen ter beschikking te
stellen, volgens nader te bepalen regelen te
besteden.
Oorlogsinvaliden.
De post onder a. bedoelt mede te werken
aan een zoo goed mogelijke regeling van
het probleem der oorlogsinvaliden, dat te
recht reeds de aandacht van de openbare
meening heeft getrokken en zoowel de mi
litairen als burgerlijke bevolking omvat.
Thans is reeds te overzien, over hoeveel
personen het bij de militairen zal kunnen
gaan. Dat aantal van hen dus, die door
oorlogsgeweld blijvend invalide zijn gewor
den of dreigen te worden, is gelukkig bo>
ven verwachting klein.
In welke mate dit getal vermeerderd zal
worden met invaliden, door oorlogsgeweld,
uit de burgerlijke bevolking, is uiteraard
eerst na het eind van den oorlog te zeggen.
Maar aangenomen mag worden, dat het to
taal niet zoo groot zal zijn, dat niet door een
individueele behandeling er naar zou kun-
n en worden gestreefd, zooveel mogelijk ge-
Het A. N. P.-Jbericht, waarin de fusie van
alle bestaande voetbalbonden werd mede
gedeeld, is in sommige kringen niet geheel
begrepen.
Daarom diene als toelichting het vol
gende:
Alle landelijke voetbalbonden zijn tot één
Nederlandschen Voetbalbond samengesmol
ten. Daaruit volgt dus, dat de R. K. Fede
ratie van Voetbalbonden (R. K. F.) en de
Interdiocesane Competitie Voetbalbond (I.
V. C. B.) ophouden te bestaan. In de toe
komst zullen de elftallen Van den I. V. C. B.
him competitie spelen in het ééne nationale
verband.
Er is echter geen enkele katholieke ver-
eeniging ontbonden: Deze blijven ook in
de nieuwe concentratie onverminderd
voortbestaan. Zij behouden dus dezelfde
rechten en plichten als in het verleden.
Waar het „hoogere" voetbal is ingedeeld
in de landelijke competities van den nieu
wen N. V. B., is daarentegen voor het „la
gere" voetbal (dat nog toe uitkwam in den
betreffenden diocesanen bond) de moge
lijkheid geopend, om kringsgewijze tegen
de katholieke vereenigingen onder katho
lieke leiding hun competitie te spelen. Ook
deze kringen onder-afdeelingen) zijn aan
gesloten bij het nationaal verband.
Alle katholieke sportvereenigingen zul
len in de toekomst aangesloten zijn bij het
diocesaan sportcommissariaat dat voor het
betrokken diocees de richtlijnen aangeeft.
HET LUISTEREN NAAR
BUITENLANDSCHE RADIO.
EEN WAARSCHUWING.
Ter voorkoming van misverstand
wordt er van bevoegde Duitsche zijde
op gewezen, dat ook het luisteren naar
muziekuitvoeringen van buitenland-
sche radiostations uitgezonderd die
van het Duitsche Rijk, Bohemen, Mo-
ravië, het gouvernement-generaal van
Polen en de daarop aangesloten zen
ders verboden is. Het luisteren naar
neutrale en Italiaansche zenders is dus
eveneens verboden. Men weet, dat op
overtreding van dit verbod zware straf
fen zijn gesteld en in het Duitsche
Rijk, waar een dergelijk verbod geldt,
ook zijn opgelegd. Het is te verwach
ten, dat ook hier te lande de veror
dening streng zal worden toegepast.
troffenen voor invalditeit te bewaren, en
voor de toch blijvend invalide gewordenen
een plaats, en arbeid, in de maatschappij
te verzekeren.
Dat zal, naast veel persoonlijke zorg,
waartoe de betrokken maatschappelijke or
ganen zich reeds bereid hebben verklaard,
echter geld kosten en wel in tweeërlei op
zicht. In de eerste plaats moeten zij, die in
valide dreigen te worden, zoo spoedig mo
gelijk de gelegenheid vinden voor zoodani
ge specialistische behandeling, dat zij hun
functioneele geschiktheid zoo volledig mo
gelijk terug krijgen.
Daarvoor bestaan hier te lande uitnemen
de inrichtingen, die vermoedelijk voldoen
de in de behoefte kunnen voorzien, maar
uiteraard kosten moeten berekenen. En
voorts zullen sommige personen, die zooda
nig blijken getroffen, dat zij uit eigen
kracht niet meer in hun levensonderhoud
kunnen voorzien, min of meer blijvend
moeten worden geholpen.
Hiertoe is een post van 1.500.000 uitge
trokken, die, over eenige jaren verdeeld, on
getwijfeld in de hier bestaande nooden zal
kunnen voorzien.
In het bovenstaande zijn de algemeene
lijnen getrokken, waarnaar de bestemming
van dien specialen post zal worden gere
kend. Tezamen met hetgeen vrijwillig wordt
bijeengebracht dient hij om in bepaalde
nooden te voorzien. Omtrent de regeling
zelve zal zoo spoedig mogelijk nader over
leg volgen. Volkomen wordt beseft, dat
spoedige hulp hier dubbele hulp is. Daar
om verzoekt het wnd. hoofd, van het Dep.
van Sociale Zaken reeds thans, dat de ge
meenten die voor gelden uit dezen post in
aanmerking meenen te komen zich met een
brief tot hem wenden, waarin de gevraagde
hulp nader wordt gemotiveerd en in groo
te lijnen omschreven.
