DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Herhaalde
waarschuwing.
Vrijdag 2 Augustus 1940
31ste Jaargang No. 9710
£eid&elve0oii/ta/nt
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Naar de eenheid
WÜ roepên om eenheid.
En niet vandaag voor het eerst.
Men kent de opvattingen der katholieken
over het solidarisme en men weet, dat de
leer over het solidarisme de laatste jaren
een nieuwe gestalte heeft gekregen.
Wij roepen om eenheid.
Maar wij willen niet een eenheid „fabri-
ceeren", wij willen niet een kunstmatige
eenheid, die niets anders en niets beters |s,
dan een waardeloos etiket, geplakt op een
feitelijk bestaande, en levende, maar on
derdrukte, gescheidenheid en verdeeldheid.
Wij willen een uiter 1 ij ke eenheid,
voorzoo ver mogelijk, als uitvloeisel, als r e-
s u 11 a a t van innerlijke eenheid.
En gelukkig in héél veel heeft het
Nederlandsche volk onder den indruk van
het geweldig nationaal en internationaal
gebeuren een eenheid gevonden, waar tot
nu gescheidenheid en verdeeldheid was
waar tot nu toe verschillen van beginsel
of van inzicht verblindden voor een, die
verschillen overspannende, werkelijke een
heid.
Het Nederlandsche volk vindt nu op ver
scheiden terrein zijn eenheid, zo n d e r weg
te doezelen of te onderdrukken de werke
lijke verschillen.
Wij moeten echter waarschuwen voor
een zeker eenheids-g e d o e, wat van het
inderdaad gewenschte en noodzakelijke
eenheids-streven een caricatuur is.
In zijn gisteren reeds geciteerd artikel
schrijft V. in het Maandblad der R.K.
Staatspartij het volgende:
Eenheid is nu de roep. Voor den ka
tholiek kan er daarbij geen oogenblik
sprake zijn a.h.w. in de oude dwaling
te vervallen en de eenheid-om-de-een
heid te gaan nastreven. Eenheid kan
alleen bestaan op levens-eenheid en
eenheid van ziele-leven, op gelijkheid
van waarheidsbeleving. Veel wat om
eenheid roept, bedoelt er de schaaf op
te zetten om alle uitwassen gelijk te
snijden. Men kan wel, datgene wat
ieder het diepste beroert, uitschakelen
en dan op de ziellooze rest een cbnfec-
tie-eenheid bouwen. Voor de Neder
landsche beschaving en voor de chris
tenheid zou dat wezen den duivel door
Beëlzebub uitdrijven. Aldus zou men
het wijsgeerig-liberale, hyper-indivi
dualistische, verbrokkelde levens-en-
wereldbeeld vervangen door een bouw
sel, dat op de armelijkste basis zou zijn
opgetrokken.
Wij hebben vertrouwen, dat de Neder
landsche Unie in krachtige vooruitstre
vendheid zich de eenheid van het Neder
landsche volk ten doel stelt maar: een
werkelijke en gezonde eenheid.
Wij behooren niet tot het gilde van de
lof-bazuiners over den „ouden" tijd. Wij
erkennen, dat de omstandigheden, die er
toen waren, veel gescheidenheid en ver
deeldheid in organisatie noodzakelijk maak
ten, welke-in den nieuwen tijd kan
en dus zal moeten verdwijnen, terwijl
ook wel zonder noodzaak in afgescheiden
heid georganiseerd werd!
Maar wij herhalen: ook onder, hoe dan
ook, gewijzigde omstandigheden, ook in den
„nieuwen" tijd zal op verscheiden terrein
voor een vol-krachtige activiteit geschei
denheid en verdeeldheid moeten blijven
bestaan. Dat kan niet anders. Kunstma
tige eenheid doodt activiteit.
Vanmorgen lazen we nog in een pas ver
schenen nummer van „Aristo" een
maandblad onder redactie van o.a. Wouter
Lutkie, dat een nieuwe orde al reeds lang
heeft voorgestaan en bepleit een artikel,
waarin wordt toegejuicht, dat „het partij
wezen verdwijnt". Daarin zegt de schrij
ver o.m.:
Ja, het partijwezen gaat verdwijnen.
De gebeurlijkheid waarvoor toch me
nigeen tijdig heeft gewaarschuwd is
thans gebeurtenis en den meesten nog
een verrassende gebeurtenis.
Onder partijwezen moet dan niet en
kel verstaan de direct politieke doch
alle, op grond van beginselen, methode
of tactiek, afzonderlijk gevormde orga
nisaties, die de volksgemeenschap an
ders dan religieus in partij verdeelen.
De schrijver, hoe vooruitstrevend ook en
fascistisch gezind, erkent, dat de religie
een grondslag vormt, waardoor de volks
gemeenschap in partijen wordt verdeeld.
En dat heeft in alle gevallen bepaalde on
ontkoombare consequenties!
V Dat alle Nederlanders
verstandig zijn!
Manifestaties ook de geringste ter
betuiging van aanhankelijkheid aan het
Huis van Oranje zullen door de Duitsche
autoriteiten worden beschouwd en dien
overeenkomstig gestraft als manifestaties
tegen Duitschland.
Ieder verstandig mensch zal met deze
opvatting rekening houden.
Dat alle Nederlanders zich verstandige
menschen mogen toonen!
Ook manifesteer© niemand, ook geve
niemand uiting aan zekere Oranje-gezinde
gevoelens op een of andere bedekte of
slinksche wijze. Dat kan alleen maar moei
lijkheden veroorzaken of vergrooten en
verbittering opwekken of losslaan.
'En.... wie heeft er ook. maar iets aan;
wien brengt men door aldus te handelen
ook maar eenig voordeel?
Men dient er allerminst het vaderland
mee integendeel.
Dat alle Nederlanders zich verstan
dige menschen mogen toonen, «n, als men
iemand kent, van wien men vreest, dat
zijn daden in dit opzicht niet door nuchter
verstand zulk- worden beheeischt,
trachtte men heelernstig hem terug te
houden van dwaze inderdaad: dwaze
dingen.
Men erkenne, dat wij hebben een plicht
van loyaliteit tegenover de bezettende
macht; m .1 houde verder ook op verstan
dige wijze rekening met de werkelijkheid,
met wat nu eenmaal feitelijkheid is.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
CORPORATIEVE VOLKS
HUISHOUDING.
Uit een artikel in de Gelderlander:
„Ofschoon al jaren lang de organische
maatschappij gedachte sterk naar den voor
grond was gekomen, lag helaas de kans op
verwezenlijking daarvan op het geheele
terrein der sociaal-economische werkzaam
heid nog in een ver verschiet. Thans is dat
ideaal een werkelijk grijpbaar ideaal ge
worden, dank zij het feit, dat in zeer bree-
den kring, hand aan hand met het besef
van volksverbondenheid, ook de gedachte
der corporatieve ordening der volkshuis
houding, tot krachtig bewustzijn is geko
men. Vanzelf sprekend, mogen we zeggen,
want het eene is het logisch gevolg van
het andere.
Dat bewustzijn is een hoogst belangrijk
element^ voor den opbouw van ons vader
land in de lijn van den nieuwen tijd. We
stipten al aan, dat de organische maat
schappij-gedachte en dus ook een gebon
den en doelbewust geleide economie, een
essentieele bestanddeel vormt van den
nieuwen tijdgeest
De sociaal-economische programs van de
N. S. B., van het Nationaal Front en de Ne
derlandsche Unie gaan dan ook alle in de
richting van de organische maatschappij-
gedachte. Wel een heel duidelijke aanwij
zing, dat die gedachte in zeer breeden
kring van ons volk leeft en de verwezen
lijking daarvan niet langer een utopie be
hoeft te zijn.
Er wordt trouwens op agrarisch gebied
door de berwerkers van onzen nationalen
bodem al met kracht naar toepassing van
de corporatieve organisatie gewerkt, zoo
als men dezer dagen in ons, blad heeft kun
nen lezen. De Kath. Nederl. Boeren- en
Tuindersbond is ten deze al met een prac-
tisch voorstel gekomen.
Zooals ir. Heymeier aLin een tweetal ar
tikelen heeft uiteengezet, verdient dit ini
tiatief volle aandacht, ook al valt nog niet
te zeggen, of en in hoeverre het werkelijk
heid zal kunnen worden.
Mogen dergelijke initiatieven ook uit
den kring van andere bedrijfsgroepen naar
omhoog komen, opdat de practische toe
passing er van naa» Nederlandschen aard
tot algemeene en zoo groot mogelijke wer
kelijkheid kan worden".
KOFFIE- EN THEEDISTRIBUTIE.
Gedurende het tijdvak van 3 Augu-
tus tot en met 30 Augustus a.s. zal de
met „53" genummerde bon van het al
gemeen distributiebonboekje recht ge
ven op het koopen van 2 1/2 ons kof
fie of 1/2 ons thee.
Weerkorpsen e.d.
WEERKORPSEN E.D. SLECHTS TOE
GESTAAN MET GOEDKEURING VAN
RIJKSCOMMISSARIS.
De Rijkscommissaris heeft een verorde
ning uitgevaardigd op het vormen van
korpsen (Mannschaftsverbande) Krach
tens deze verordening behoeft het vormen
van op korpsgeest geschoeide en op het
bevelsbeginsel gebouwde organisaties, wel
ker leden in gesloten formaties of in uni
form in het openbaar optreden, de goed
keuring van den Rijkscommissaris.
Het verzoek om goedkeuring moet in
houden:
1. Den naam van de organisatie.
2. Naam en adres van den verantwoor
delijken leider van de organisatie.
3. De statuten of anderszins, die de doel
stelling, de structuur en den aard der
werkzaamheden van de organisatie bevat
ten.
4. Gegevens omtrent het verband of de
samenwerking met andere organisaties.
De verantwoordelijkheid van den leider
strekt zich in het bijzonder uit over de dis
cipline in de organisatie en over het na
leven der statuten.
Een nieuw op te richten organisatie kan
haar werkzaamheden eerst na verleening
der goedkeuring aanvangen.
Reeds bestaande organisaties in den zin
dezer verordening moeten binnen een
maand na het in werking treden van deze
verordening alsnog bovenbedoelde goed
keuring aanvragen.
Hij, die een organisatie in den zin dezer
verordening vormt, zonder de goedkeuring
van den Rijkscommissaris voor het bezet
te Nederlandsche gebied aan te vragen, of
ten aanzien van een reeds bestaande orga
nisatie niet alsnog deze goedkeuring aan
vraagt, wordt gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste vier jaren en geldboete
van ten hoogste veertigduizend gulden, of
met een dezer straffen, voor zoover niet
ingevolge andere bepalingen een hoogere
straf is bedreigd.
Hetzelfde geldt voor hem, die zich bij
een niet overeenkomstig deze verordening
goedgekeurde organisatie aansluit, dan wel
dezelfve op andere wijze steunt.
Maximum-snelheid
Met ingang van Maandag 5 Augustus a.s.
treedt een nieuwe regeling met betrekking
tot de maximum-snelheid van motorrijtui
gen in werking. De Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied heeft n.l.
bij verordening no. 73 het volgende be-
1. Binnen bebouwde kommen voor
alle soorten motorrijtuigen 40 K.M.
per uur.
2. Buiten bebouwde kommen, ook
op de autosnelwegen:
a. voce personenrijtuigen, die met
inbegrip van den bestuurder ten
hoogste acht personen mogen vervoe
ren, en voor motorrijwielen met of
zonder zijspan 80 K.M. per uur;
b. voor andere motorrijtuigen 60
K.M. per uur.
Het bovenstaande geldt onverminderd
de bestaande bepalingen, volgens welke
slechts gereden mag worden met een klei
nere snelheid dan 40 K.M. per uur.
De Duitsche weermacht, de dienstbu-
reaux van den Rijkscommissaris, de S.S.-
doodskopformaties, de grenswachtdienst
(Grenszaufsichtsdienst), de technische
hulpdienst (Technische Nothilfe), de Rijks
arbeidsdienst, en de Duitsche en Neder
landsche politie en brandweer, evenals
ambulance-motorrijtuigen en motorrijtui
gen voor diensten voor eerste hulp en van
artsen, die als zoodanig te onderkennen
zijn, zijn van de bepalingen dezer veror
dening uitgezonderd, voor zoover de uit
voering van van overheidswege gegeven
opdrachten of de vevulling van plrichten,
welke ui tdienst of beoep voortvloeien, dit
vereischt, een en ander voor het geval ver
traging gevaar zou opleveren.
Hij, die opzettelijk of door schuld in
strijd met de bepalingen dezer verorde
ning of met de te harer uitvoering uit te
vaardigen nadere voorschriften handelt,
wordt voor zoover geen strenger straf is
bedreigd, met hechtenis van ten hoogste
30 dagen of met een geldboete van ten
hoogste 300 gulden gestraft.
Handelingen, als bedoeld in het vorige
lid, zijn overtredingen.
Deze verordening treedt Maandag 5
A"""stus in werking.
Verhooging van tabaks
accijns
Met ingang van 15 September
De tabaksaccijns wordt met ingang van
15 September a.s. verhoogd als volgt:
De accijns voor sigaren met dichtge-
werkten kop, wegende per 1000 stuks 3X
K.G. of meer, tan 12 X procent op 20 pro
cent.
De accijns voor andere sigaren van 17X
procent op 25 procent.
De accijns voor rook- en pruimtabak en
snuif van 22X procent op 30 procent.
Alles gerekend van den kleinhandels
prijs.
De accijns op sigaretten, thans 50 pro
cent bedragende, wordt met 10 opcenten
gebracht op 55 procent.
Deze verhooging gaat in krachtens een
besluit van den secretaris-generaal van
het departement van Financiën, welk be
sluit in het Verordeningenblad is opgeno
men.
Hierbij is tevens bepaald dat de secre
taris-generaal kan voorschrijven, dat op
het tijdstip van het in werking treden van
dit besluit fabrikanten en groothandelaars
de bij hen voorhanden niet gebruikte ze
gels moeten inleveren, ten einde tegen an
dere zegels te worden ingeruild.
Degene, die de voorschriften van dit be
sluit en die, uitgevaardigd tr uitvoering
daarvan, overtreedt, wordt gestraft met
een boete van van ten minste 25 en ten
hoogste 1000 gulden, onverminderd de in
beslagneming en verbeurdverklaring van
de zegels, waarvan de voorgeschreven in
levering is nagelaten.
De „Tel." merkt bij het bericht van de
hoogere tabaksaccijns op:
Beteekent de verhooging van den accijns
een niet onaanzienlijke bron van inkom
sten voor de schatkist, de verbruiker zal
zich in de allereerste plaats afvragen: Wat
gaat mijn sigaar, mijn sigaartje of mijn
pijp tabak mij meer kosten?
In het algemeen zal afgewacht moeten
worden, welke regeling de fabrikanten den
handel voorstellen, zoo werd ons van win
kelierszijde medegedeeld. Neem b.v. het
pakje sigaretten van 25 cent. De verhoo
ging komt hierop neer. dat dit eigenlijk 25
en 2/3 cent moet gaan kosten. Zal nu de
extra-accijns door fabrikant of winkelier
of wellicht door hen gezamenlijk worden
gedragen of zal men den consument een
cent meer gaan berekenen? Dit laatste
brengt zijn bezwaren mee, daar de op 5
cent afgeronde prijzen nu eenmaal popu
lair zijn geworden bij het publiek.
Wat de sigaren aangaat, feitelijk valt al
leen het z.g. bolknakmodel onder de siga
ren met dichtgewerkten kop, waarvan in
de beschikking wordt gesproken. Maar ook
hier maakt de verhooging een fractie van
een cent uit, zoodat afgewacht moet wor
den op wien hier de kosten verhaald zul
len worden. In elk geval is het bij de si
garen gemakkelijker het in de kwaliteit of
de melange te zoeken.
Overigens zij medegedeeld, dat het met
de aflevering der sigaren op het oogen
blik lang niet vlot gaat. De meeste fabrie
ken hebben hun afnemers bericht gezon
den, dat zij hun toezegging om dezer da
gen wat af te zenden niet gestand kunnen
doen.
De Nederlandsche
Opbouwdienst
Bij verordening van den Rijkscommis
saris is betreffende den Nederlandschen
Opbouwdienst o.a. het volgende bepaald:
De Opbouwdienst is bestemd om de le
den van de voormalige Nederlandsche land
en zeemacht iin de gelegenheid te stellen
nuttig werk ten behoeve ^an de Neder
landsche volksgemeenschap te verrichten.
Hij is een eervolle dienst ten behoeve van
volk en vaderland.
Aan het hoofd van den opbouwdienst
staan:
1. de commandant;
2. het hoofd der administratie.
De commandant en het hoofd der admi
nistratie worden door den Rijkscommissa
ris voor het bezette Nederlandsche gebied
benoemd en ontslagen. Zij staan onder den
secretaris-generaal van het departement
van algemeene zaken.
De jaarlij'ksche begrooting van den Op
bouwdienst wordt op grond van een ge
meenschappelijk voorstel van den comman
dant en het hoofd der administratie door
den secretaris-generaal van het departe
ment van algemeene zaken in overeenstem
ming met de^ secretaris-generaal van het
Zij behoeft de goedkeuring van den Rijks
commissaris voor het bezette Nederland
sche gebied.
De secretaris-generaal van het departe
ment van algemeene zaken vaardigt de
voorschriften, noodig voor de uitvoering
van deze verordening, uit. Deze worden in
de Nederlandsche Staatscourant bekiend
gemaakt.
Deze verordening treedt in werking met
•"gwerkende kracht tot 15 Juli 1940.
In opdracht van den rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied
wordt bekend gemaakt:
Met het oog op de in de komende weken
vallende gedenkdagen van leden van het
Huis van Oranje wordt de bevolking van
het bezette Nederlandsche gebied, er met
den meesten nadruk op gewezen, dat iedere
demonstratieve gedraging, welke ook, en
ieder betooging van afzonderlijke perso
nen of van groepen van personen, welke
direct of indirect, hoe ook tegen de bezet
tende macht gericht is, met de vereischte
gestrengheid zal worden vervolgd.
Als demonstraties en betoogingen, ge
richt tegen de bezetende macht, worden
ook aangemerkt demonstraties en betoogin
gen voor de Koningin of andere leden van
het Huis. van Oranje, dat de oorlog tegen
het Groot-Duitsche Rijk hardnekkig voort
zet. Derhalve kan het opspelden en dragen
van insignes, bloemen, kleuren en derge
lijke, die een sympathie voor het Huis van
Oranje tot uitdrukking brengen, evenmin
geduld worden, als het uitsteken van vlag
gen of het aanbrengen van verdere versie
ringen aan gebouwen ter eere van een lid
van het Huis van Oranje.
Hetzelfde geldt voor iedere andere ge
draging, welke kan dienen voor het ge
noemde doel.
Degene, die tegen dein inhoud van deze
bekendmaking handelt, wordt streng ge
straft, in het bijzonder indien hij demon
straties of betoogingen iin den zin van deze
bekendmaking uitlokt, veroorzaakt of be
gunstigt. Speciaal wordt nog herinnerd
aan het bepaalde in par. 2 van de verorde
ning no. 52/1940 van den rijkscommissaris,
betreffende de Duitsche rechterlijke macht
voor strafzaken. Naar gelang van de om
standigheden zal de verordening no. 33/
1940 betreffende het verbeurdverklaren
van vermogens worden toegepast.
Aan de Duitsche en de Nederlandsche
politie is opdracht gegeven voor de nale
ving van deze bekendmaking te waken.
Ds. W. L. WELTER TERAARDE-
BESTELD
Ds. W. L. Weiter, de oude oud-hofpre
diker, is vandaag op Oud Eik en Duinen
te 's Gravenhage naar zijn laatste rustplaats
gebracht.
Vanmorgen stond het stoffelijk overschot
opgebaard voor den kansel van de Groote
Kerk. Over de kist hing een wit kleed en
op dit kleed lag een kruis van roode rozen.
Aan den-voet van de baar lag een kruis van
witte dahlia's. De preekstoel ging schuil
achter een eenvoudige stijlvolle omlijsting
van hoogopgaande palmen. De predikanten
en de Kerkeraad der Ned. Duitsch Herv.
Gemeente van 's Gravenhage waren de eeni-
ge officieele genoodigden. Ook prof. dr. J.
R. Slotemaker de Bruine, oud-minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen, mr.
J. A. N. Patijn, oud-gezant in België en
oud-minister van Buitenlandsche Zaken en
oud-burgemeester van Den Haag waren in
het kerkgeboupw aanwezig, alsmede mr. J.
R. Schmal, lid van Gedeputeerde Staten van
Zuid-Holland, prof. dr. J. A. Cramer, rus
tend hoogleeraar te Biltnhoven, vroeger
predikant te 's' Gravenhage, gep. luit-gene-
raal jhr. C. L. van Such/telen van de Haare,
oud-gouverneur van de Koninklijke Mili
taire Academie en dr. K. H. E. Gravemeyer,
algemeen secretaris van de Algemeene Sy-
nade der Ned. Herv. Kerk.
Terwijl de doodsklok in den toren van de
kerk haar somber geluid over de binnenstad
galmde, zong de gemeente liederen, welke
ds. Weiter tijdens zijn leven lief zijn ge
weest.
De dienst werd geleid door ds. J. P. Mo
lenaar, de oudste predikant van de Ned.
Herv. Gem. in 's Gravenhage. In zijn toe
spraak sprak hij naar aanleiding van Han
delingen 13:36a: „Want David, als hij in
zijn tijd den raad Gods gediend had, is ont
slapen".
Ds. Molenaar besloot met Daniël 12:3. Ook
las hij enkele Schriftgedeelten voor, waar
van wijlen ds. Weiter zeer veel heeft gehou
den en die hem zelfs nog op zijn sterfbed
steeds op de lippen kwamen: Psalm 23 en
fragmenten uit Joh. 14.
Aan het slot van den rouwdienst betrad
dr. H. Schokking, emer. predikant .te 's Gra
venhage en een zeer goed vriend van den
overledene, den kansel. Hij deelde mede,
dat het den wensch van ds. Welter was ge
weest temidden der gemeente uit dit kerk
gebouw te worden uitgedragen en dat hij
hem had gevraagd den dienst te leiden. Ik
had het graag gewild zoo sprak dr.
Schokking maar ik kan dat niet meer.
Hij uitte zijn dankbaarheid voor het feit,
dat hij niettemin thans toch in de gelegen
heid was gesteld in het openbaar van zijn
groote achting en vriendschap jegens den
overledene te kunnen getuigen.
Ds. Molenaar besloot met voor te lezen
de verzen 17 van Openbaring 21. Hierna
bad hij het „Onze Vader".
Ook op de begraafplaats Oud Eik en Dui
nen bestond een zeer groote belangstelling.
