DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
WELKE BONS?
Bekendmaking van den bevelhebber
der weermacht in de Nederlanden
Weer Britsche
bomaanvallen
ZATERDAG 6 JULI 1940
31ste Jaargang No. 9686
Ste Gcki^elve(2oii^<Mit
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer beslaat uil vlfl
bladen, w.o. geïllustreerd
Zondagsblad.
V De Liturgie.
Morgen achtste Zondag na Pinksteren
geeft ons de Kerk in de wisselende ge
beden der heilige Mis een model van gebed
In de Collecta:
„Schenk ons, zoo smeeken wij U,
Heer, den waren geest bij ons denken
en handelen, opdat wij, die zonder Uw
wil niet kunnen bestaan, tenminste
naar Uw wil vermogen te leven".
„Een model van gebed" noemt Deken de
Korte dit gebed in zijn „Levenswijding door
de Zondagmis".
Een model van gebed, speciaal voor
dezen tijd zouden wij het kunnen noe
men.
Speciaal voor dezen lijd, omdat wü spe
ciaal in dezen tijd aan God moeten weten
te vragen het ééne noodzakelijke,
welks bezit ons maakt zooals ons morgen
het Epistel leert kinderen van God, erf
genamen van God en mede-erfgenamen
van Christus; welks bewust bezit ons
s t er k t tegen de bekoring van gebrek aan
vertrouwen in Gods Voorzienigheid en ons
blij maakt te midden van zooveel zorgen
eri zooveel ellenden
Men leze vandaag reeds met open geest
het Epistel, dat is ontleend aan Paulus'
Brief aan de Romeinen (8:12-17):
Broeders, we zijn niet aan het vleesch
verplicht, naar het vleesch te leven.
Want zoo ge leeft naar het vleesch, zult
ge sterven; maar, zoo gè door den Geest
de werken van het lichaam doodt, zult
ge leven. Allen toch, die door Gods
Geest worden geleid, zijn kinderen
Gods. Want ge hebt geen geest van
slavernij ontvangen, om terug te vallen
in de vrees, maar den geest van kind
schap, waardoor we roepen: „Abba, Va
der!" De Geest zelf getuigt met onzen
geest, dat we kinderen zijn van God.
Zijn we kinderen, dan zijn we erfge
namen tevens; erfgenamen van God,
en mede-erfgenamen van Christus.
Op nog andere zeer schoone gebeden in
de Zondagsmis van morgen willen we even
de aandacht richten.
In het Offertorium zingt de Kerk woor
den van koning David. Lees deze aanma
ning tot nederigheid, mediteerend en toe
passend:
„De nederigen komt Gij te hulp en
menschen met een trotschen blik ver
nedert Gij: want niemand is God, be
halve Gij, o Heer".
Zóó vierde de groote oorlogsman, koning
David een serie overwinningen....
En in de Secreta wordt er wéér aan her
innerd, wat is het ééne noodzakelijke, waar
om wij moeten vragen:
„Wij bidden U, Heer, neem deze ga
ven aan, die wij U opdragen uit den
overvloed der goederen, die Gij ons ge
schonken hebt, opdat deze heilige ge
heimen door de kracht Uwer genade
ons heiligen in dit leven en ons brengen
tot de eeuwige vreugde".
In de Communio zingt de Kei'k een
zang, die wij willen meedragen voor héél
den Zondag, omdat zij is zoo waar en
tegelijkertijd zoo zonnig-blij, glanzend en
stralen naar alle kanten:
„Smaakt en ziet, hoe de Heer is. Geluk
kig de mensch, die zijn vertrouwen stelt
op Hem!"
V De krant en de lezers
Wij wezen gisteren met een enkel woord
op de onderscheiding tusschen 'beginselen
eenerzijds en toepassingen, uitdrukkingen,
'belichamingen van beginselen anderzijds.
Op dit, onder de huidige omstandighe
den, belangrijke onderwerp hopen wij
spoedig uitvoeriger en concreter terug te
komen.
Onze beginselen moeten en zul
len wij ook onder alle omstandigheden
handhaven. Natuurlijk.
En 't "zal in de toekomst, evenzeer als in
het verleden, de taak der katholieke pers
zijn, de dingen en feiten te zien en te be-
oordeelen in het licht der beginselen!
Wij willen dank brengen aan onze la
zers, die hun katholiek dagblad „De Leid-
sche Courant" in den oorlogstijd en in den
overgangstijd, welke wij nu doormaken,
trouw zijn gebleven.
Zij hebben getoond, begrip te hebben
voor de moeilijkheden in verscheiden
vorm, welke deze tijd uiteraard in zich
houdt en met zich brengt.
De band tusschen „De Leidsohe Cou
rant" en de lezers is, gelukkig, stevig ge
bleken.
Van de verplichtingen, ons opgelegd
door de sympathieke houding onzer lezers,
zijn wij ons wel bewust en wjj hopen die
ook te vervullen!
V Naar eenheid
„Gescheiden optrekken en vereenigd
overwinnen".
Onder deze leuze of dit devies zijn er
in het vérleden te veel scheidingen in ons
volk gemaakt.
Dat moet worden erkend.
En in die erkenning moet liggen de
vaste wil, om in het heden en voor ce
toekomst daarin wijziging en verbetering
te- brengen.
Dit stéllen wij met overtuiging voorop.
Maar daarnaast wijzen wij er op, dat die
oude leuze niet als totaal en radicaal
verouderd mag worden op zij ge
schoven-
Om een in eenheid krachtig volk te
vormen, dat vereenigd overwint, mag
en behoeft niet te worden opgeheven de,
naar confessioneele overtuiging, gescheiden
opvoedig der kinderen op de lagere school.
Deze principieele vrijheid, dit in de natuur
geankerde recht van de ouders moet ge
handhaafd blijven. Er is trouwens geen
enkele aan wijziging, dat de autoriteiten,
die nu hef bewind in handen hebben, aan
die vrijheid en dat recht willen raken.
Gevaar daarvoor is in het verleden
vaak veel grooter en acuut geweest.
Óm een in eenheid krachtig volk te
vormen, dat vereenigd overwint in een
vreedzamen strijd voor vredesdoeleinden!
mag en behoeft niet de georganiseerde
godsdienstige, de waarlijk principieele vor
ming der oudere jeugd te worden prijsge
geven.
Op terreinen, als de hier bij wijze van
voorbeeld aangeduide, geldt het, dat
het gescheiden optrekken niet schaadt,
maar juist ten goede komt aan het ver
eenigd overwinnen.
In het streven naar eenheid van ons
volk wordt vereischt een redelijke kracht
dadigheid een redelijke kracht
dadigheid!
BROOD.
Bons 41 tot en met 50
Lroodbonboek je)
Geldig tot en met 7 Juli (eventueel
tot en met 11 Juli) recht gevende op
totaal 2000 gram brood.
THEE OF KOFFIE.
Bon 85 (algemeen distributieboekje)
Geldig tot en met 2 Aug. rechtge-
vende op half pond koffie of half
ons thee.
(Bon 69 blijft ook geldig tot en
niet 2 Augustus):
BLOEM OF BAKMEEL.
Bon 75 (algemeen distributieboekje)
Geldig tot en met 12 Juli, recht-
gevende op 2 XA ons tarwebloem of
2H ons zelfrijzend bakmeel.
SUIKER.
Bon 80 (algemeen distributieboekje)
Geldig tot en met 25 Juli, rechtge-
vende op één k.g. suiker.
PETROLEUM.
Petroleumzegel „Periode II".
voor hen, die over geen andere
kookgelegenheid beschikken dan
petroleum. Geldig tot en met 14
Juli, rechtgevende op 2 liter.
De Bevelhebber van de Weermacht in de Nederlanden, generaal der vliegers
Fr. Christiansen, maakt bekend:
Er is misbruik gemaakt van de in de geschiedenis zonder voorbeeld zijnde
lankmoedigheid en grootmoedigheid, waarmede de Fuehrer de soldaten van een
vijandelijke weermacht vrije beweging heeft toegestaan en de demobilisatie ten
uitvoer liet brengen, in plaats van lien in' gevangenschap te laten wegvoeren.
Indien krijgsgevangene Nederlandsche militairen niet in staat zijn, de hun
toegestane vrijheid te waardeeren, dan ligt daarin een smakeloos gebrek aan dis
cipline jegens de bezettingsmogendheid, die het Nederlandsche leger weinig eer
aan doet.
Generaal Winkelman heeft nagelaten hiertegen op te treden en daardoor be
wezen, dat hij zijn positie en den toestand niet zoo heeft opgevat, als ieder, die
nuchter denkt, moest verwachten.
Hij is daarom, zooals reeds is medegedeeld, ontheven uit zijn functie als op
perbevelhebber der zich in demobilisatie bevindende Nederlandsche land- en
zeemacht en in krijgsgevangenschap gebracht.
Bovendien hebben de voorvallen van den laatstcn tijd en in het bijzonder de
gebeurtenissen der laatste dagen mij aangetoond, dat talrijke Nederlanders niet
meer weten, of ook niet willen weten, in welke ondubbelzinnige situatie zij zicli
bevinden na de Kcutralitetsscliennis door hun vroegere regeering en de overwin
ning der Duitsche wapenen.
Ik beperk mij er toe, deze houding te kénteekenen door enkele voorbeelden,
die hier volgen, om eens en vooral grove en gevaarlijke vergissingen onmogelijk
te maken:
1. Uit het karakter van talrijke Engelsche bombardementen kan onomstoo-
telijk worden opgemaakt, dat zij berusten op inlichtingen van Nederlandsche
zijde. Ik wensch er geen twijfel over te laten bestaan, dat een dergelijke handel
wijze met alle middelen, waarover de Duitsche organen 'beschikken, zal worden
opgehelderd en volgens de Duitsche landsverraadwetten, welke voor den oorlog
verscherpt zijn, zal worden gestraft.
Deze wetten treffen ook degenen, die een dergelijke handelwijze opzettelijk
niet aangeven of daarbij zelfs hulp verleenen. Dat geldt ook voor hardelingen
tegen de belangen der Duitsche weermacht als zoodanig en tegen instellingen
van verkeer, bedrijf en industrie.
Verder moeten de Nederlanders van het volgende nota nemen: Wie een mo
gendheid, die met Duitschland in oorlog is, in eenigen vorm voordeelen verschaft,
berichten doet toekomen of op andere wijze bevoordeelt, brengt tegelijkertijd het
leven en den eigendom van zijn eigen volksgenooten in gevaar en benadeelt het.
2. Tot de dwaze menschen van deze soort behoort ook hij, die uiting geeft
aan een gezindheid, welke de gerechtvaardigde trots van den Duitschen soldaat
en van den Duitschen mensch kwetst. Als bevelhebber der weermacht in de Ne
derlanden beschouw ik een dergelijke houding als een teeken, dat de Duitsche
maatregelen tot beveiliging van en het bewaren van de rust in de Nederlanden
niet begrepen zijn of dat men ze niet wil begrijpen. Als dergelijke gevallen noemt
ik onder anderen de volgende:
a. De veelvuldige overtreding van den bevolen groetplicht tegenover leden
van de Duitsche weermacht door geüniformeerde leden van de zich in demobili
satie bevindende Nederlandsche land- en zeemacht. Ik herinner eraan, dat de
bevrijding uit de krijgsgevangenschap, die berust op de voorzorgen en de wel
willendheid van den Fuehrer, door mij op ieder oogenblik ongedaan kan worden
gemaakt en ongedaan zal worden gemaakt voor ieder, die zich in het vervolg
aar. zijn groetplicht onttrekt of zich van dien plicht slordig kwijt. Voor het bren-
gen van den groet wordt de Duitsche maatstaf aangelegd, die er van uit gaat, dat
hij, die de discipline overtreedt, ook niet verdient een goed strijder te worden
genoemd
b. Hij, die of hij soldaat of burger is het aanzien van Duitsche soldaten
of gezagsdragers schaadt, of tekort schiet in zijn achting voor de Duitsche sym
bolen, zal voortaan streng ter verantwoerding worden geroepen.
Handtastelijkheden tegen leden der Duitsche weermacht worden even
tueel met den dood gestraft.
Ik waarschuw verder voor elke demonstratie voor de vroegere Nederland
sche tegeering of leden daarvan. De Duitsche weermacht heeft Nederland moeten
bezetten, omdat de vroegere Nederlandsche regccring neutraliteitsschennis heeft
begaan.
Ik wensch, dat dit niet wordt vergeten.
De bevelhebber der weermacht in de Nederlanden,
CHRISTIANSEN, generaal der vliegers.
Den Haag, 6 Juli 1940.
GEEN KANS BOVEN AMSTERDAM.
In den afgeloopen nacht heeft een
Engelsch vliegtuig vergeefs getracht
een aanval op Amsterdam te doen.
Toen het verscheen, schoten tal van
stralenbundels der zoeklichten omhoog
en weldra was het toestel in het licht
gevangen. Het luchtafweergeschut
werkte hevig. Tot ver in den omtrek
waren de zware knallen te hooren. De
Engelschman kreeg geen kans aan te
vallen en nam, vermoedelijk getroffen,
snel de vlucht.
Op verschillende plaatsen der stad
zijn granaatscherven neergekomen,
voornamelijk in het Westen.
Het publiek heeft zich over het al
gemeen goed aan de dezer dagen ge
geven waarschuwing, om zich niet op
straat te begeven gehouden.
Nader blijkt, dat er toch nog een slach-
offer onder de burgerbevolking is. Het was
een jongeman, die ziel) toevallig op straat
bevond en door een granaatscherf in het
gelaat is getroffen. Na 'verbonden te zijn
in het zittingslokaal van den G.G. en G.D.
aan de Hendrik de Keyserstraat kon hij
naar huis terugkeeren.
BRANDEND VLIEGTUIG VALT OP
HAARLEMSCHE HUISJES.
Ook Haarlem heeft weer te lijden gehad
van de gevolgen der Engelsche bomaan
vallen op ons land.
In den afgeloopen nacht omstreeks half
vier verscheen boven de omgeving van
Haarlem een Engelsch bombardements
vliegtuig, dat door luchtdoelgeschut onder
vuur werd genomen. Een granaat trof doel
met het gevolg dat het toestel in brand
vloog en in een buitenwijk van de stad op
een landweg neerstortte. De voorkant van
het vliegtuig botste tegen eenige klei o
buisjes langs dien weg, die daardoor even
eens in brand geraakten.
Gelukkig waren te voren de bewoners
door het gedreun van het afweergeschut
wakker ge.worden. Tot hun groote ontstel
tenis zagen zij het brandende vliegtuig
recht op hun huizen afkomen, °n hals over
kop namen zij in nachtgewaad dt vlucht
naar het achter de woningen gelagen wei
land, waarbij zij genoodzaakt waren door
een breede sloot te waden. Aller wisten
zich echter in veiligheid te stellen. Zeven
•huizen werden door het vuur aangetast.
De Haarlemsche brandweer, die met zeer
veel materiaal ter plaatse was, wierp
enorme watermassa's in de vlammenzee,
doch kon niet verhinderen, dat deze wo
ningen totaal u randden. Het duurde
eenigen tijd, voordat het brandende vlieg
tuig gebluscht was. Men moest daarbij met
groote voorzichtigheid te werk gaan,
Streng
radio-luisterverbod
In het heden uitgegeven Verordeningen
blad (no. 9) is afgekondigd een verorde
ning van den rijkscommissaris voor het
bezette Nederlandsche gebied ter bescher
ming van de Nederlandsche bevolking
tpgen onjuiste berichten.
De verordening luidt:
Paragraaf 1. Door middel van de radio
mogen slechts uitzendingen beluisterd
worden, die uitgezonden worden:
1) Door zenders binnen het door de
Duitsche weermacht bezette Nederlandsche
gebied;
2) Door zenders binnen het Groot-
Duitsche Rijk met inbegrip van het Pro
tectoraat Bohemen en Moravië, alsmede
van het gouvernement generaal voor het
bezette Poolsche gebied;
3) Door zenders', die aangesloten zijn op
een van de onder nummers 1 en 2 ge
noemde zenders.
(1) Hij, die een anderen, dan de in pa
ragraaf 1 opgesomde zenders opzettelijk
beluistert, wordt gestraft met gevangenis
straf van ten hoogste 2 jaar en met geld
boete van ten hoogste 100.000 gulden of
met een van deze straffen. In bijzonder
ernstige gevallen kan gevangenisstraf van
ten hoogste 10 jaar en een geldboete van
onbeperkte hoogte of een van deze straf
fen uilgesproken worden.
(2) De gebezigde ontvangtoestellen moe
ten in elk geval verbeurdverklaard wor
den.
(3) Hij, die berichten, die hij, direct of
indirect, door een, ingevolge alinea 1, ver
boden handeling verkregen heeft, opzette
lijk verspreidt, valt eveneens onder de
strafbepalingen van aliea 1.
(4) Handelingen, in alinea 1 of 3 ge
noemd, worden als misdrijf beschouwd.
Paragraaf 3.
(1) De strafvervolging op grond van pa
ragraaf 2 vindt slechts plaats op bevel van
den Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied.
(2) Het bevel ingevolge alinea 1 is aan
geen termijn gebonden; het kan zich be
palen tot bepaalde personen.
Paragraaf 4.
Deze verordening treedt in werking op
den dag'van afkondiging (dus 6 Juli).
daar telkens de zich in het toestel bevin
dende lichtkogeLs en munitie ontploften.
.Men meldt uit Barneveld: In den afge
loopen nacht heeft een Engelsch vliegtuig
een dertigtal bommen geworpen. Vijf daar
van kwamen in de onmiddellijke nabijheid
van een boerderij terecht en sloegen groote
kraters in den weg en in het weiland.
Een sloeg vlak voor de deur van de wo
ning in den grond, doch ontplofte geluk
kig niet. De boerderij werd beschadigd.
Persoonlijke ongevallen kwamen niet voor.
Tal van brandbommen kwamen in het
open veld terecht, waar zij uitbrandden,
zonder schade aan te richten. De politie
heeft de omgeving afgezet.
In de onmiddellijke omgeving bevinden
zich geen militaire objecten.
Men bericht uit Deventer: Een Engelsch
vliegtuig heeft hedenmorgen van groote
hoogte een aantal bommen op Deventer
geworpen.
Een der bommen kwam terecht in de
buurt van eenige schepen, waarvan er een
licht werd beschadigd. Een tweede richtte
weinig schade aan, een derde vernielde
den achtergevel en een deel van het dak
van een klein niet-militair bedrijf. Van de
hier aanwezige arbeiders werden er zes
gewond. Vier arbeiders moesten in het
ziekenhuis worden opgenomen: In de om
geving werd verder nog een dak van een
woning beschadigd en moesten een aan
tal ruiten het ontgelden.
EEN LANDBOUWER EN ZIJN PAARD
GETROFFEN EN GEDOOD.
Vanochtend zijn in de omgeving van
Rijnsburg door een Engelsch vliegtuig
een vijftal bommen geworpen. Een daar
van kwam op een weiland tot ontploffing,
tengevolge waarvan een landbouwer, de
30-jarige N. van Egmond, die ter plaatse
aan het werk was en een paard werden
gedood.
