CZISTZT.—DAGBLAD voor leiden en omstreken
Frankrijk breekt
met Engeland
WELKE BONS?
VRIJDAG 5 JULI 1940 31ste Jaargang No. 9685
Dit nummer beslaat uit
twee bladen.
V Het bezit van onze
beginselen
Het maandiDló-d „De R.K. Staatspartij"
is vandaag verschenen voor de maanden
Mei en Juni, dus twee afleveringen tege-
lijik als na-komertjes. Wij vinden er in
artikelen over „Financieele perspectie
ven," „Het landoorlogreglement," „Her
stel en opbouw," „Ordening van vrije be
roepen", „De stervende staking."
Deze artikelen-reeks wordt geopend
met een beschouwing, getiteld „Gelooven
en Vertrouwen" van den voorzitter der
R.K. Staatspartij, mr. Verschuur. Wij ont-
leenen daaraan:
Inderdaad zal, gelijk ieder verwacht,
deze geweldige tijd niet aan ons land
voorbijgaan zonder veel veranderin
gen. Wie voor den veranderden toe
stand de oogen sluit, dient zijn land
niet. Vooral zij, die uit beginselen le
ven, kunnen bij eiken nieuwen toe
stand hun taaik opnieuw bepalen.
Met leedwezen hebben wij dikwijls
het verschijnsel gezien, dat men de
samenleving wilde hervormen zonder
rekening te houden met beginselen;
maar haast nog meer is het te betreu
ren, als een of ander bijkomstige vorm
als beginsel wordt betiteld. Veel zal
nieuw of althans grondig veranderd
worden. Alleen niet onze beginselen.
Deze zullen toepassing moeten vinden
onder zeer veel veranderde omstan
digheden.
Dit zijn, van politiek standpunt bezien,
de meest concrete gedachten in het artikel.
Wij willen deze gedachten graag be
schouwen als een zeer voorzichtig gedane
aanwijzing van méér concrete daden, wel
ke in een ver stadium van bereiding zijn.
Intusschen zijn de in deze paar regels
uitgedrukte gedachten, hoe eenvoudig en
vanzelfsprekend ze ook schijnen, helaas,
lang niet gemeengoed van alle katholieken.
Staat 't allen klaar voor den geest,
dat zij, die uit beginselen leven, hun taak
ophieuw kunnen bepalen „bij eiken nieu
wen toestand"? Dit wil volstrekt niet zeg
gen, dat zij, als,de bladeren van de boomen
met den wind, met iederen nieuwen toe
stand kunnen meewaaien, maar dat zij, re
delijk handelend, de consequenties, die zij
uit hun ongewijzigde beginselen trek-
kenn, kunnen wijzigen, als een nieuwe
toestand dat noodzakelijk of gewenscht
maakt, juist ter wille van die beginselen-
zèlf.
Met zijn beginselen-zélf laat een mensch
van karakter nooit marchandeeren. Trouw
aan zijn beginselen is zijn hoogste persoon
lijke eer. Maar 't is een dwaling, die zeer
ernstige gevolgen kan hebben, .als men
een vorm, welkt onder bepaalde omstan
digheden gewenscht of noodzakelijk is
voor de beleving van een beginsel, met dat
beginsel-zèlf verwisselt.
Onze beginselen zijn dien naam
waardig; zij zijn waarlijk fundamen
teel; zij vormen het diepe en hechte
fundament van onze handelingen.
Oprecht beklagen wij, vooral onder de
huidige omstandigheden, degenen, wier be
ginselen eigenlijk geen beginselen, geen
levensbeginselen mogen heeten,
omdat zif geheel opgaan in en worden
omsloten door een of ander sociaal of (en)
politiek stelsel, dat uiteraard veranderlijk
is en verdwijnen kan. En, als dat ver
dwijnt, dan is hun leven, althans him so
ciaal leven, leeg, dan zijn óók verdwenen
hun sociale idealen, misschien zelfs a 1
hun idealen.
Wij beklagen deze menschen. En.... wij
schamen ons voor onze ondankbaar
heid! Wij, wij moeten intens dankbaar zijn
voor het bezit van beginselen, die aan het
leven schenken, aan het h e 1 e leven,
kostbaren inhoud, gezonde geestdrift, ver
rukkelijke idealen. De oogenblilcken, waar
in wij dat goed bedenken, kunnen zijn de
beste en schoonste van ons leven, omdat
wij ons dan bewust zijn van ons rijk bezit.
Ten ge /olge van de
vlootaanval
DIPLOMATIEKE BETREKKINGEN
VERBROKEN.
De Fransche regeering deelt officieel
mede:
De Donderdagmorgen onder voorzitter
schap van president Lebrun bijeengeko
men ministerraad heeft na kennis te heb
ben genomen van den niet te rechtvaardi
gen aanval, dien een machtig Engelsch es
kader heeft ondernomen op een Fransch
eskader bij Mers el Kebir, en nadat hij zijn
waardeering tot uitdrukking had gebracht
over den heldenmoed der vloot, besloten
de diplomatieke betrekkingen met Enge
land te verbreken.
De kolenvoorziening
Naar het „Vad." verneemt, ligt het in
het voornemen bijzondere omstandig
heden voorbehouden nog ten minste
tweemaal éénvijfde van de hoeveelheid
kolen, die men in het afgeloopen stook-
seizoen gebruikte, toe te wijzen. Drievijfde
van de hoeveelheid van vorig seizoen zal
men dus ten minste kunnen ontvangen.
Meer en meer begint het er naar uit te
zien dat er komenden winter geen moge
lijkheid zal bestaan centrale verwarmings-
installaties met stookolie te stoken. Men
dient er dan ook op voorbereid te zijn, dat
men het met vaste brandstof zal moeten
doen. Naar wij vernemen is bij de beschik
baarstelling van anthraciet en cokes een
regeling getroffen, die het mogelijk maakt,
dat ook zij, die tot nu toe met olie stook
ten, een redelijke hoeveelheid vaste brand
stof kunnen krijgen.
Wanneer de hoeveelheid in het afgeloo
pen stookseizoen verbruikte steenkool niet
bepaald kan worden, zal het toekomstige
verbruik op billijke wijze geschat worden,
zoodat iedereen naar evenredigheid vaste
brandstof zal kunnen verkrijgen.
Slachtverbod voor
varkens
Naar gemeld zal van Maandag 15 Juli af
een slachtverbod van varkens gelden voor
Noord- en Zuid-Holland, Utrecht en Gel
derland (met uitzondering van bepaalde
gemeenten).
In dit gebied zal door de Nederlandsche
Veehouderij centrale ontheffing van het ver
bod worden verleend voor de slachting van
varkens welke door deze Centrale beschik
baar worden gesteld aan de daartoe aan
gewezen centrale slachtplaatsen.
De commissies van slagers en grossiers
moeten aan die abattoirs opgave doen van
wat de handel noodig heeft in de eerste
week.
Dit slachtverbod hebben wij reeds eer
der aangekondigd. De varkens werden in
bovengenoemde provincies schaarsch en
waren tegen den officieelen prijs van 31
cent per pond levend bij de boeren niet
meer te koop. De boeren zeggen ze daarvoor
niet te kunnen leveren.
Het slachtverbod houdt hier ongetwijfeld
verband mee.
Beteekent dit slachtverbod nu ook distri
butie van varkensvleesch? Hoewel de Vee
houderij Centrale nog niet bereid was ons
nadere inlichtingen te verschaffen omtrent
een op handen zijnde distributie van var-
kensvleesch, kunnen wij van welingelichte
zijde meedeelen, dat er inderdaad spoedig
een distributieregeling voor varkensvleesch
zal komen. De consumenten zullen echter
het vleesch zonder bon kunnen verkrijgen.
De distributie zal n.l. over de slagers plaats
vinden, zoodat het publiek er betrekkelijk
buiten staat.
„Vaderland".
Levensverzekering
MORATORIUM THANS VOLLEDIG
OPGEHEVEN
Naar wij vernemen, is besloten het
moratorium voor het levensverzekerings
bedrijf op te heffen, nadat gebleken is, dat
de schade, ten gevolge van den oorlog, aan
zienlijk lager is dan men had veronder
steld.
Brandverzekering
IN DE VRAAG NAAR NEDERLANDSCHE
DEKKING MOET WORDEN VOORZIEN.
Het lag voor de hand, dat er in verband
met de beperkte Nederlandsche assurantie-
markt maatregelen zouden worden getrof
fen, die de Nederlandsche maatschappijen
in staat zouden stellen veel grootere be
dragen dan voorheen te accepteeren. Thans
wordt de oprichting aangekondigd van de
Vereenigde Assurantiebedrijven Neder
land N.V.
Op 26 Juni werd ten kantore van de
Verzekering Maatschappijen Tiel-Utrecht
te Utrecht en ten overstaan van notaris
mr. Th. Snellen, aldaar de oprichtingsacte
verleden van 'de Vereenigde Assurantiebe
drijven Nederland N.V. In het kapitaal,
groot 5 millioen (26 pet. storting) nemen
de gezamenlijke Nederlandsche Brandver
zekering Maatschappijen vrijwel zonder
uitzondering deel.
De N.V. in oprichting is op 1 Juli haar
werkzaamheden op brandverzekeringsge-
bied begonnen aan de beurzen te Amster
dam en Rotterdam. Zij zal haar teekenca
paciteit aanwenden tot het verstrekken
van aanvullende dekking en zoodoende
eerst in actie treden, nadat aan de Neder
landsche markt gelegenheid is geboden
zich op het betrokken risico te interessee
ren. Tevens accepteert zij, uitsluitend op
facultatieven voet, herverzekering op eigen
posten van cedenten (maatschappij-posten)
zoomede herverzekering op beursteekening,
dit laatste echter met beperking tot vóór
den oorlog gesloten posten.
Zij streeft ernaar op deze wijze naar ver
mogen in de sterk tqegenomen vraag naar
Nederlandsche dekking te voorzien, zonder
daarbij op eenigerlei wijze afbreuk te doen
aan de effectiviteit van de bestaande dek
kingscapaciteit van de Nederlandsche
markt. Directeur is dr. B. H. de Jongh te
Utrecht, commissaris jhr. mr. A. K. C. de
Brauw te 's-Gravenhage.
„Vaderland".
WACHTTIJD IN DE NEDERLANDSCH
DUITSCHE CLEARING
TEN HOOGSTE ZES WEKEN
De directie van het Nederlandsch
Clearinginstituut deelt mede, dat in
verband met de ontwikkeling van het
handelsverkeer met Duitschland is te
verwachten, dat in de clearing met dat
land aan deze zijde weder een tekort
zal ontstaan en dientengevolge een
wachttermijn bij de uitbetalingen van
stortingen, welke te Berlijn ten gunste
van Nederlandsche crediteuren hebben
plaats gevonden.
Met het oog daarop zullen aan Ne
derlandsche zijde maatregelen worden
genomen, waardoor de wachttermijn in
de clearing met Duitschland zal worden
beperkt tot zes weken. Door deze maat
regelen zal er dus zekerheid ontstaan,
dat eenmaal tot de clearing toegelaten
vorderingen, uiterlijk zes weker, na ver
zending van het bericht van storting
door het clearinginstituut, tot uitbeta
ling zullen worden gebracht.
DE TOEPASSING VAN DE DEVIEZEN-
VERORDENING
Sieraden, horloges, gebruiksvoorwerpen
enz. van edel metaal behoeven niet te
worden opgegeven
Bij vele juweliers in het geheele land ko
men dagelijks telefonische en mondelinge
aanvragen binnen waaruit blijkt, dat de
deviezen-verordening niet of niet voldoen
de begrepen wordt. Het komt gewenscht
voor de bepalingen hier nog eens duidelijk
te herhalen:
Iedereen, hetzij particulier, handelaar of
bestuur van. een vennootschap is verplicht
zijn voorraad goud, zilver en platina of me
talen, die tot de platina-groep behooren,
aan de Nederlandsche Bank aan te bieden
op een formulier, dat bij de bank verkrijg
baar is. Het metaal zelf wordt dus niet op
gezonden, alleen de omschrijving. De be
doeling is, een overzicht te verkrijgen van
de aanwezige grondstoffen, waaronder ook
munten gerangschikt worden; voor zoover
het fabrikanten betreft, vallen ook de z.g.
half-fabrikaten hiqponder. Dit is echter
een vorm, die de particulieren niet ken
nen.
Het opgeven van sieraden, tafelzilver, ge
bruiksvoorwerpen van edel-metaal of hor
loges is dus niet de bedoeling; evenmin de
munten, die tot sieraden verwerkt zijn. Het
spreekt dus vanzelf, dat de aanschaffing
van deze voorwerpen aan geen enkele be
perking gebonden is; ook de stamkaart is er
niet voor noodig.
De sieraden, die met diamant of andere
steenen bezet zijn, vallen eveneens geheel
buiten de verordening en kunnen dus vrij
verhandeld worden.
NEDERLAND EN DUITSCHLAND
Hoe de leider van Nationaal Front J
er over denkt
Te Arnhem heeft de leider van Nationaal i
Front Arnold Meyer een rede ge
houden, waar hij o.m. de vraag beant- j
woordde: hoe is en hoe zal onze verhou
ding ten aanzien van Duitschland zijn.
Ziehier, in dezen, mijn politieke geloofs
belijdenis, aldus spr. Wij hadden gehoopt
uit eigen kracht de nieuwe idee in Neder
land te doen winnen. Het Duitsche leger
heeft Nederland bezet. Dat is een feit,
waar, zoolang de oorlog nog duurt, niet
aan te tormen valt. Wat wij nu van het
groote, bloedverwante Duitsche volk ver
wachten, is, dat het niet de hoogste goede
ren, die wij bezitten, onze Nederlandsche
trotsch, onze Nederlandsche taal, onze
Nederlandsche cultuur, vernietigt. Wij
kunnen ons dit door niemand laten ont
nemen. Door niets en door niemand. En
wanneer de oorlogs-noodzaak voorbij is,
dan staan we op ons recht van onafhanke
lijkheid voor wat onze binnenlandsche
aangelegenheden betreft.
Dat vragen we niet. Dat is een recht, on
afhankelijk van wie ook. Dus ook van
Duitschland.
Beteekent dit, dat we geen nauwen band
met Duitschland zouden willen? Neen.
Wij willen die wel. Maar voorop staat, dat
ons volk zichzelve kan zijn. En wanneer
Duitschland de voorwaarden schept, waar
door wij ons zelve kunnen zijn, wanneer
Nederland bevrijd wordt van die stelsels
en ideeën, welke de gezondheid van ons
volk tientallen jaren ondermijnden en de
grootheid van Nederland fnuikten, wan
neer ons ideaal en ons recht: „Een
volk, een staat", kortom: groot-Neder
land verwerkelijkt wordt, ja dan, we zeg
gen het eerlijk en rond, dan, maar dan ook
alleen, willen we vrijwillig en met erken
telijkheid niet meer terug zien op het ver
leden, doch vanaf den dag der vervulling
van het ideaal groot-Nederland, een lots-
gemeenschap met Duitschland aangaan.
Op deze basis van onze politieke geloofs
belijdenis zullen wij het geheele Neder
landsche volk winnen. Dat kan geen lan
gen tijd duren. Dat moet snel.
Met deze gedachten vertegenwoordigen
wij de meening van het Nederlandsche
volk. Het Nederlandsche volk wil samen
werking met het Duitsche volk, maar het
eischt eerbied voor eigen aard. Wij zijn
geen slaven-volk, doch een volk van heer-
schers. Wij waren ons daarvan ten allen
tijde bewust. Wij willen derhalve het volk
vertegenwoordigen, en wij alleen kun
nen het Nederlandsche volk vertegenwoor
digen.
N.S.B.-ERS BETOGEN IN EEN
STATENVERGADERING.
„In volmaakte orde rukte de W.A. in".
De Dinsdag gehouden vergadering van
de Provinciale Staten van Gelderland
woonden, zooals reeds is meegedeeld, een
aantal N.S.B.-ers op de publieke tribune
bij (het Nationale Dagblad, altijd nog in
oorlogsstemming, deelt mee, dat de W. A.
zich een plaats op de publieke tribune had
„veroverd").
Met de „pittige" rede van kameraad
Koster stemde, naar hetzelfde blad bericht,
de W.A. in „door krachtig applaus en Hou
Zee-geroep" En verder: „De voorzitter kon
dit nog steeds niet hooren en liet dan ook
de tribune ontruimen".
Men weet toch ook aan het Nationale
Dagblad, dat de aanwezigen op de publie
ke tribune van een vertegenwoordigend
lichaam zich van betuigingen van instem
ming of afkeuring hebben te onthouden,
en dat iedere voorzitter een betoogende
groep op de publieke tribune, van welke
richting ze zou zijn, laat verwijderen.
„In volmaakte orde.rukte de W.A. daar
na in", aldus het Nationale Dagblad.
Maar haar houding op de tribune was al
lesbehalve in volmaakte orde. Wel is ze in
overeenstemming met het woord van mr.
Rost van Tonningen op een vergadering,
dat wij (de N.S.B.-ers) ons aan geen enkel
verbod storen. „Volkskrant".
TEGEMOETKOMING VOOR AAN
MILTVUUR GESTORVEN VEE.
Het Rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning in oorlogstijd maakt het volgende
bekend:
Binnenkort zal worden overgegaan tot
uitbetaling van de bedragen, welke den
betreffenden veehouders worden toegekend
als tegemoetkoming voor van 1 December
1939 tot 1 April 1940 aan miltvuur gestor
ven vee.
Voor zoover het verloren gegane vee ver
zekerd was, kunnen de betrokken verzeke-
ringsmaatschapijen voor uitbetaling van
de bedoelde tegemoetkoming in aanmer
king komen, mits zij vóór 15 Juli a.s. aan
het Rijksbureau voor de voedselvoorzie
ning, Lange Voorhout 10 te 's-Gravenhage,
opgave hebben verstrekt van de uitgekeer
de bedragen, tijdstip van uitbetaling, naam
en woonplaats van de verzekerden, als
mede aantal en soort van het verzekerde
vee.
BROOD.
Bons 41 tot en met 50
(Lroodbonboekje).
Geldig tot en met 7 Juli (eventueel
tot en met 11 Juli) recht gevende op
totaal 2000 gram brood.
THEE OF KOFFIE.
Bon 85 (algemeen distributieboekje)
Geldig tot en met 2 Aug. rechtge-
vende op half pond koffie of half
ons thee.
(Bon 69 blijft ook geldig tot en
met 2 Augustus).
BLOEM OF BAKMEEL.
Bon 75 (algemeen distributieboekje)
Geldig tot en met 12 Juli, reoht-
gevende op 2)4 ons tarwebloem of
2)4 ons zelfrijzend bakmeel.
SUIKER.
Bon 80 (algemeen distributieboekje)
Geldig tot en met 25 Juli, rechtge-
vende op één k.g. suiker.
PETROLEUM.
Petroleumzegel „Periode n".
voor hen, die over geen andere
kookgelegenheid beschikken dan
petroleum. Geldig tot en met 14
Juli, rechtgevende op 2 liter.
BROODDISTRIBUTIE.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van land
bouw en visscherij maakt bekend, dat
gedurende het tijdvak van 8 tot en met
14 Juli a.s. de met „51" tot en met „60"
genummerde bonnen van het brood
boekje gezamenlijk recht geven op het
koopen van 2000 gram brood.
Elk der bonnen geeft derhalve recht
op het koopen van 100 gram brood.
De bonnen, die op 14 Juli nog niet
gebruikt mochten zijn, blijven voorts
tot en met 18 Juli a.s. geldig.
KOFFIE- EN THEEDISTRIBUTIE.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van land
bouw en visscherij maakt bekend, dat
gedurende het tijdvak van 6 Juli tot
en met 2 Augustus a.s. de met „85" ge-
numerde bon van het algemeen distri
butiebonboekje recht geeft op het koo
pen van 2% ons koffie of y3 ons thee.
GROOTE WERKEN IN NOORD-BRABANT
Afsluiting van den Biesbosch, de Donge
en het Oude Maasje.
Naar wij vernemen zal reeds op zeer
korten termijn vermoedelijk kunnen
reeds volgende week de eerste werkzaam
heden worden verricht worden begon
nen met de uitvoering van een der groot
ste werkobjecten in de provincie Noord-
Brabant: de afsluiting van den Brabant-
schen Biesbosch, van de Donge en van het
Oude Maasje.
De indijking van den Biesbosch zal ge
schieden met eenige restricties, teneinde
de zekerheid te scheppen tegen de hnogste
stormvloeden; daartoe zullen eenige water-
overlaten in de dijken worden uitgespaard.
De dijkverzwaring aan de Brabantsche
zijde zal bij Geertruidenberg beginnen.
In hoofdzaak om wateroverlast te voor
komen voor het Zuid-Hollandsche Bies-
bosch-gebied, dat zou kunnen ontstaan door
de indijkingen in Brabant, zal een ver
zwaring van de Merwèdedijken aan den
Hollandschen oever worden aangebracht,
te beginnen bij Gorcum.
LUCHTGEVECHT BOVEN ROZENBURG
Gisterochtend is tijdens een luchtgevecht
tusschen Duitsche en Engelsche vliegtui
gen boven het eiland Rozenburg (Z.H.),
naar het A.N.P. meldt, een negentienjarig
meisje, dat zich op het veld bevond,
ernstig gewond. Zij is in het ziekenhuis
opgenomen. Voorts werde~ drie koeien ge
dood.
Dr. Jac. P. Thijsse 75 jaar
Op 25 Juli a.s. viert dr. Jac. P. Thijsse
te Bloemendaal zijn vijf-en-zeventigsten
verjaardag. Heel natuurlievend Nederland
zal op 25 Juli met dankbaarheid aan Dr.
Th ij ss denken en wellicht van de dank
baarheid ook blijk geven.
