WOENSDAG 26 JUNI 1940
31ste Jaargang No. 9677
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Postbus 11.
V ZeUbeheersching
Van het Nederlandsche volk wordt zeer
bijzonder in dezen tijd geëischt: zelfbe-
heersching.
Zelfbebeersching opder èlk opzicht.
Ook in spelen en feesten en uitgaan.
't Moet eigenlijk als de meest gewone
zaak ter wereld worden beschouwd, dat
in een tyd, als dien de wereld nu doorleeft,
een mensch, een meelevend en meevoe
lend mensch, zich onthoudt van en zich
verzet tegen luidruchtigheid en uitbundig
heid in vermaken; zuiverder, dan mis
schien ooit voorheen, begrijpt en voelt, dat
hij ook in zijn vermaken moet rekening
houden met, zich moet onderwerpen aan:
Gods wetten!
Ontspanning is natuurlijk geoor
loofd, kan nu zelfs voor velen, meer dan
ooit, geboden zijn.
Maar geprotesteerd moet worden tegen
dien vorm van „ontspanning", welke de
eerw. heer H. de Greeve bedoelt in zijn
„Lichtflitsen" van 7 Juni j.l.:
Ze gaan uit, ze rijden, ze lachen, ze
gichelen, ze flirten alsof er geen vlieg
tuigen cirkelden boven de werèld, als
of er geen oorlog is, alsof aan verre
horizonten geen steden in brand staan;
alsof er geen dooden zijn.
Ja, de dooden! De dooden zijn ze al
vergeten. Niets van levensernst, niets
van ingekeerdheid staat te lezen op de
onbeduidende gezichten van dit opper
vlakkige volk, dat rijp is om straks
weggemaaid te worden door den storm
van Gods toorn. Een enkel dögenblik
hebben zij geweten wat .angst is. Maar
de dreiging ging voorbij en daarmede
de ernst, die niets meer was dan een
opwelling.
Zulk 'n doen verraadt een zeer erger
lijke geestesgesteldheid.
Gelukkig en wij zijn daar trotsch op!
toont ons volk in het algemeen een
groote mate van zelfbeheersching, zoodat het
zich niet slechts onthoudt van dingen,
die altijd verkeerd zijn, maar vóóral nu,
doch ook van op zich geoorloofde han
delingen, welke, om de een of andere re
den, niet passen in het kader van of niet
wenschelijk zijn onder de huidige omstan
digheden.
Ons volk zal ook weten te begrijpen de
voorschriften, die van hoogerhand zijn
gegeven inzake het nalaten van uiterlijk
vreugdebetoon door het vlaggen op da
gen. waarop dit gebruikelijk was.
Deze laatste bepaling doet ons denken
aan een gesprek, enkele jaren geleden, met
een Leidsch geestelijke op den dag, waar
op de Pauskeuze werd herdacht. Wij ont
moetten in de stad bedoelden geestelijke
en, verder wandelend, maakten we een
praatje over de vlaggen, die we zagen en
die ter gelegenheid van genoemden her
denkingsdag waren uitgestoken. En be
doelde priester plaatste in dit gesprek deze
opmerking: ik zou wel 'ns willen weten,
hoeveel Katholieken vanmorgen de H. Mis
hebben bijgewoond, hoeveel Katholieken
ook van die vandaag vlaggen van
morgen hebben gebeden voor den Paus.
Wij willen dit zeggen: als wij, om be
paalde redenen, uiterlijke dingen nalaten,
behoeven wij niet na te laten wat veel
voornamer is, wat het belangrijkste is,
waarop het ten slotte aankomt. Deze ge
dachte kan, naar onze bescheiden meening,
medewerken, om een zelfbeheersching, die
eenig gevaar mocht loopen, te sterken.
DE RAAD VAN STATE.
N aar reeds is medegedeeld heeft
de Rijkscommissaris voor het bezette Ne
derlandsche gebied eenige verordeningen
uitgevaardigd.
Zoo is bepaald, dat de werkzaamheden
van den Raad van State ingevolge de ar
tikelen 19. 38, lid 2, 39, 46, 77 en 136, lid 3,
der Grondwet, alsmede ingevolge de parn.
21, 22, 24, 25 en 26 van de Wet van 21 De-
vember 1861 (Staatsblad No. 129), houden
de regeling der samenstelling en de be
voegdheid van den Raad van State, tot na
der order blijven rusten.
Wat de Grondwet betreft gaat het hier
om de volgende artikelen:
Art. 19 schrijft voor de bijeenroeping van
de Staten-Generaal door den Raad van Sta
te wanneer er bij overlijden des Konings
geen bevoegde opvolger bestaat.
Art. 38 lid 2 bepaalt, dat de ministers,
wanneer zij, in rade vereenigd, oordeelen,
dat de Koning buiten staat geraakt de re
geering waar te nemen, van deze bevinding
kennis geven aan den Raad van State en
het college uitnoodigen binnen een be
paalden termijn advies uit te brengen over
het opdragen van het Koninklijk gezag aan
een regent. Art. 39 regelt de verdere proce
dure.
Art. 46 bepaalt, in welke gevallen het
Koninklijk gezag waargenomen wordt, door
den Raad van State, n.L bij overlijden des
Konings zoolang er geen Troonopvolger of
Regent aanwezig is, of wanneer de Ko
ning buiten staat geraakt te regeeren, zoo
lang de Regent ontbreekt.
Art. 77 schrijft voor, dat over alle wets
voorstellen en maatregelen van bestuur de
Raad van State gehoord moet worden.
Art. 136 lid 3 bepaalt, dat de verordenin
gen der Prov. Staten de goedkeuring des
Konings behoeven, welke niet kan worden
geweigerd dan by een met redenen om
kleed besluit, nadat de Raad van State ge
hoord is.
De artt. 21, 22, 24, 25 en 26 van de wet
op den Raad van State behandelen het hoo-
ren van den Raad over wetsontwerpen, al-
gemeene maatregelen van bestuur, zaken
van bestuur of wetgeving. In dit verband
moet worden opgemerkt, dat de werkzaam
heden van den Raad met betrekking tot
de geschillen van bestuur (de z.g. af dee
ling contentieux) onverlet blijven.
HET UNIFORM-VERBOD
In de uitgevaardigde verordening van
de secretarissen-generaal van de depar
tementen van Justitie en van Binnen-
landsche Zaken ter verzekering van de
openbare orde in Nederland wordt o.a. ge
zegd in 3, dat de bepaling van art. 435a
van het Wetboek van Strafrecht slechts
van toepassing is, indien de bevoegde
procureur-generaal, fungeerend directeur
van politie, een verbod in den geest van
dat artikel uitvaardigt.
Art. 435a luidt als volgt:
„Hij, die in het openbaar kleedingstuk-
kèn of opzichtige onderscheidingsteekenen
draagt of voert, welke uitdrukking zijn
van een bepaald staatkundig streven,
wórdt gestraft met eèn hechtenis van ten
hoogste twaalf dagen of geldboete van ten
hoogste honderd vijftig gulden".
De bezettende autoriteiten
en de arbeidersbeweging
Door den Rijkscommissaris Rijksminister
Seyss-Inquart zijn een aantal gevolmach
tigden werkzaam gesteld, die op het hen
toegewezen terrein namens den Rijkscom
missaris optreden.
Deze gevolmachtigden zijn dus ook werk
zaam op het gebied der arbeidersbeweging
en dat der sociale organisaties in het a
meen.
Wat wil dit zeggen?
K. geeft hierop in de „Volkskrant" een
antwoord, waarbij hij eenige beschouwin
gen voegt.
Wij laten den bekenden K. die ook nu
weer blijk geeft, een heel nuchter-zake-
lijken kijk op de dingen te hebben hier
graag aan het woord:
„Evenals Nederland onder leiding
de bezettende autoriteiten staat, is dit ook
met de arbeidersbeweging het geval.
Hebben wij dus, evenals ons land zélf,
iii de huidige omstandigheden onze abso
lute zelfstandigheid verloren, anderzijds
wil dit niet zeggen, dat men zich nu van
boven af met alles en nog wat gaat be
moeien.
Zien wij de verhoudingen en bedoelin
gen goed, dan willen de autoriteiten zich
in het geheel niet inlaten met hetgeen de
meer inwendige organische vraagstukken
betreft, maar wèl met de wijze waarop de
sociale organisaties naar buiten optreden
en haar taak vervullen. Daarmede komen
zij namelijk op het gebied der maatschap
pelijke verhoudingen en betreden zij recht
streeks het terrein der algemeene belan
gen van geheel ons volk.
Daarop slaat klaarblijkelijk paragraaf 8,
lid 2, van het Decreet van den Rijkscom
missaris van 3 Juli 1.1., dat niet alleen open
bare, maar ook particuliere autoriteiten,
bureaux en inrichtingen verplicht zijn de
gevolmachtigden van den Rijkscommissaris
over bepaalde aangelegenheden uit eigen
beweging bericht te geven en hun bepaalde
bestuursmaatregelen vóór de vaststelling
er van mede te deelen.
En daar wordt aan toegevoegd: eHt vas-
stellen moet worden uitgesteld, wanneer
de gevolmachtigde dit verlangt. De gevol
machtigde heeft dus het recht van veto,
niet ten aanzien van alle, maar van „be
paalde" bestuursmaatregelen.
Daaruit volgt, dat de sociale organisaties
haar werkwijze zullen moeten bepalen in
overleg met deh gevolmachtigde van den
Rijkscommissaris, voor zoover betreft de
gioote lijnen van haar maatschappelijke
taak.
Zij hebben dit natuurlijk niet gewenscht,
en zijn dit in Nederland ook nooit gewoon
geweest; maar als deze samenwerking we
derzijds op loyale wijze plaats heeft, en
men elkander volgens het advies van den
Rijkscommissaris met achting tegemoet
kan blijven treden, dan behoeft de bezet
ting van ons land aan een vruchtbare acti
viteit onzer sociale organisaties, en van de
arbeidersbeweging in het bijzonder, niet in
den weg te staan. Dan kunnen zij haar
taak van dienstbaarheid aan land en volk,
ook onder de huidige moeilijke omstan
digheden, b 1 ij v e n vervullen.
Dit is ten slotte het voornaamste, en in
feite de primaire bestaansreden der so
ciale organisaties.
Als wij dit domineerende in onze taak
goed in het oog houden en ons daarbij
richten naar eischen die de gewijzigde om
standigheden stellen, dan U er alle reden
om met ongebroken energie voort te wer
ken en de toekomst onverschrokken tege
moet te treden."
BINNENLAND
GEEN MAXIMUMPRIJZEN MEER VOOR
AARDAPPELEN.
Het Rijksbureau voor de voedselvoor
ziening in oorlogstijd maakt bekend, dat
ingaande 24 Juni, geen maximum-prijzen
voor aardappelen meer zullen gelden.
Tevens wordt bekend gemaakt, dat met
ingang van dienzelfden datum de aard
appelsoorten Roode Star, Furore, alsmede
Zeeuwsche bonten en blauwe, wederom
vrij kunnen worden afgeleverd.
DE VROEGE AARDAPPELEN
CAMPAGNE.
Bedrijfsraad bespreekt den toestand.
In vergadering bijeen op 21 Juni j.l.
heèft de bedrijfsraad voor het tuinbouwbe
drijf in Noord-Holland breedvoerig de al
gemeene bedrijfstoestand, in het bijzonder
de vroege aardappel-compagne en de hui
dige moeilijkheden besproken. De toe
stand voor de vroege aardappelen achtte
de raad niet zeer rooskleurig. Strubbelin»
gen in de afzet zijn daarvan wel de voor
naamste oorzaak.
De export naar Duitschland kon tot he
den toe niet in voldoende mate plaats
vinden met als gevolg, dat de campagne,
die normaal gesproken reeds een a twee
weken geleden zou zijn aangevangen, eerst
thans en dan nog in beperkte mate kon
beginnen.
In verband daarmede werd dan ook
reeds in onderling overleg tusschen de
standsorganisaties en veilingsvereenigin
gen noode de maatregel getroffen, dat
vanaf j.l. Maandag slechts 3 K.G. per Are
en per dag gerooid zou kunnen worden,
hetgeen evenwel door grootere afzet Dins
dag d.a.v. kan worden verhoogd tot 6 K.G,
per Are en per dag.
Maar de stagnatie in de campagne werpt
ook nog andere moeilijkheden op, ook
al zal er een vrij groote kans bestaan, dat
de aardappelen uiteindelijk hun weg wel
zullen vinden. Immers de campagne moet
hoe dan ook wel vlug verloopen
verband -met de na-culturen. Willen deze
niet in de knel komen, dan moet in Juli
toch volop worden gerooid, ongeacht of er
dan direct voldoende afzet zal zijn en, in
dien dit laatste niet het geval zou zijn,
worden opgekuild.
Voor de tuinders, die financieel toch
reeds in een benarde positie verkeeren,
zouden in dat geval de financieele moei
lijkheden nog grooter worden.
Intusschen is gelet op de hiervoren ge
noemde omstandigheden aan de hand van
de teeltvergunningen een regeling van
aanvoer ontworpen, waarbij elke teler
eenzelfde kwantum per dag kan aanvoe
ren berekend naar de oppervlakte.
Uiteraard wordt dit kwantum, hetwelk
thans nog zeer laag is, weer verhoogd zoo
dra de export of het binnenlands verbruik
toeneemt. Dat de regeling, waarbij be
paald werd, dat slechts 3 K.G. zou mogen
worden gerooid, reeds na den tweeden
dag verdubbeld kon worden, stemt dan ook
meer hoopvol.
Ondertusschen wordt de werkgelegen
heid door de huidige moeilijkheden nadee-
lig beïnvloed, waarbij nog komt de moei
lijkheid, voortspruitende uit de jongste
maatregel, waarbij het in algemeenen
verboden is, in dienst zijnde arbeiders te
ontslaan. Daar het in verband met de
omstandigheden, waaronder bedrijf en
werkgevers verkeeren, vaststaat, dat het
vrijwel onmogelijk is, de arbeiders, die
men slechts voor het ingetreden seizoen
noodig heeft, het geheele jaar in dienst
te houden, durft men veelal geen men-
schen aan te nemen. En met het oog daar
op heeft de bedrijfsraad ter bespreking
van de met grond te verwachten bezwa
ren voor de nog resteerende werkgelegen
heid besloten, op korten termijn een on
derhoud aan te vragen met den heer di
recteur-generaal van den arbeid.
VROEGE AARDAPPELEN NAAR
DUITSCHLAND
Door de Nederlandsche Groenten- en
Fruitcentrale werd het volgende schrijven
gericht aan de groentenveilingen:
Hierdoor deelen wij u mede, dat vanaf
25 Juni 1940 de volgende regeling van
kracht wordt:
De aardappelen groote en bonken hebben
een minimumprijs van f 5.0 per 100 K.G.
drielingen en kriel hebben geen minimum
prijs.
De hoeveelheid aardappelen, die tegen
den minimumprijs niet kan worden ver
kocht, kan in overleg met ons voor
Noord-Holland in overleg met de provin
ciale commissie gereserveerd worden
voor export naar Duitschland.
In verband met de grootte van de aan
leren adviseeren wij den veilingen, in
dien vaststaat, dat er in ieder geval een
hoeveelheid voor export beschikbaar is,
reeds voor de veiling een deel van den
aanvoer onmiddellijk voor export naar
Duitschland te bestemmen, opdat de ex
porteurs tijdig met de verpakking en ver
lading kunnen beginnen.
De hoeveelheid aardappelen, die naar
Duitschland kan worden geëxporteerd, is
voor deze week vastgesteld op circa I
millioen K.G. per dag. Op grond daarvan
is aan te nemen, dat de export veilingen
voorloopig kunnen werken, zonder dat er
behoeft te worden overgegaan tot een
scherpe aanvoerregeling. Daar echter onder
geen enkele omstandigheid meer dan 100
wagens kunnen worden verzonden, dient
er mede rekening te worden gehouden,
dat de reeds vroeger geadviseerde aan
voerregeling in principe intact moet wor
den gelaten, zoodat er geen overschotten
op den aanvoer aan de veiling ontstaan.
Een klein overschot kan van den eenen
dag in den anderen worden meegenomen,
maar dan moet de aanvoer den volgenden
ig beperkt worden.
Veilingen, van waaruit moeilijk export
lar Duitschland kan plaats vinden, door
dat vervoersmoeilijkheden zich voordoen,
dienen in ieder geval hun aanvoer te be
perken tot de afzetmogelijkheid in eigen
rayon.
NATIONAAL VERBOND K.J.M.V.
Het Nationaal Verbond van Katholieke
Jonge Middenstands Vereenigingen hield in
hotel „Royal" in Den Bosch een algemeene
vergadering, ten einde de werkzaamheden
in deze bijzondere omstandigheden onder
de oogen te zien.
De voorzitter, de heer Bert Sprangers,
deelde mede, dat ruim 1000 leden gemo
biliseerd waren, terwijl niet minder dan
2500 K.J.M.V-ers zich meer dan gewoon
verdienstelijk gemaakt hebben in allerlei
burgerdiensten.
Onze gedachten gaan op deze bijeen
komst allereerst uit naar de 7 leden die
tengevolge van de mobilisatie en oorlogs
omstandigheden het leven gelaten hebben,
ging spr. voort. Zij komen uit de afdeelin-
gen Bodegraven, Haarlem, Hillegersberg,
Helden-Panningen, Oud-Gastel, Rotterdam
en Velp. Deze leden hebben hun plioht tot
in de uiterste consequenties 'betracht en
er zijn reeds voor hun zieleheil H. Missen
opgedragen.
Nadat ter vergadering ook een gebed
voor de gesneuvelden gestort was, wees
spr. nog op het volgende: tot de zwaarst
getroffen afdeelingen behoort Rotterdam,
die al haar bezittingen verloor en waarvan
al haar leden gedupeerd werden in hun
werkzaamheden en familieomstandigheden;
van de 30 leden in Hillegersberg kwamen
er tengevolge van den oorlog 14 zonder
werk, Leimuiden zag haar geheele bezit
verbrand en het clubhuis te Hazerswoude
werd door een bom getroffen.
Blijkens berichten uit bijna 100 afdeelin
gen is het gewone K.J.M.V.-werk weer
hervat, het Verbond heeft voortdurend
contact gehouden met de'5 diocesane in
stanties.
Het is de uitdrukkelijke wensch der
overheid, ging spr. voort, dat de sociale
organisaties hun arbeid normaal voortzet
ten. Er is momenteel niets wat onze K.J.
M.V.-arbeid zou kunnen belemmeren, on
zen afdeelingen is op het hart gedrukt een
zeer correcte houding aan te nemen ten op
zichte van het nieuwe gezag en ten over
vloede werd er nog eens de nadruk op ge-
legdo, dat de practische politiek in de K.J.
M.V., zooals sinds de oprichting bepaald
was, buiten beschouwing moet blijven.
Wanneer ooit ons werk noodzakelijk is,
dan is het nü zoovele jonge middenstan
ders hunkeren naar geestelijk houvast. Wij
•hopen en verwachten dan ook, dat een ze
genrijke toekomst voor onze K.J.M.V. i
weggelegd.
Uit het jaarverslag van den secretaris,
den heer G. Kloppenborg, blijkt het vol
gende: bij het uitbreken van de mobilisa
tie werden vooral de besturen var de af'
deelingen zwaar getroffen. Van het Ver
bond werd dan ook een groote krachtsin
spanning gevraagd om de motor op toeren
te houden en het zeer intense contact, dat
met de gemobiliseerden gehouden kon
worden, leidde echter tot vruchtbaar resul
taat. Een nationale actie voor de jongens
in het veldgroen werd op touw gezet. Een
aparte administratie vergden de veldpost-
BERICHT
Ingevolge besluit der Vereeniging „De
Nederlandsche Dagbladpers" is het den
dagbladen met ingang van den lstcn
Juli a.s. niet meer toegestaan aan de
abonnementen verzekeringen, van wel
ken aard ook, te verbinden.
Met ingang van genoemden datum
zal de verzekering van onze abonné's
dus een einde nemen.
DE DIRECTIE.
D« nieuwit» foto van den Rijkt-
commifjari» voor de bezette Neder
landsche gebieden, dr. Seysi Inquart
adressen der leden, die regelmatig alle uit
gaven der K.J.M V. ontvingen en o.a. een
Kerst- en Paaschuitgave ontvingen.
Het nationaal win terprogramma stond
in het teeken van het Katholieke Familie
leven. Ruim 120 bestuurderen namen deel
aan de 2-daagsche studiedagen te Tilburg.
Het zomerprogramma werd naar voren
gebracht onder den naam „Stoere toe
komst" en lag voornamelijk op het terrein
der lichamelijke oefening.
Vele leden behaalden het speciaal daar
voor ontworpen diploma.
Het cultureele maandkamp voor jonge
middenstanders en intellectueelen, dat te
Ginneken werd gehouden, was geheel be
zet. De samenwerking met de Ned. Kath.
Middenstandsbond en de Standsorganisatie
voor den werknemenden Middenstand werd
opnieuw verstevigd. Eind 1930 werd een
studiecommissie samengesteld, die de ver
houding tusschen N.R.K.M. en K.J.M.V.
onder de loupe nam en een rapport zal
uitbrengen. De invloed op de Katholieke
Onderwijscentrale werd intenser. Er was
een herhaaldelijk contact waar te nemen
met de Nationale Kath. Vakpatroonsorga
nisaties.
Het Nationaal Verbond kreeg een bijzon
der aandeel in de stichting voor Katholiek
Bakkersvakonderwijs.
Het jaarverslag 'besluit met eenige per
sonalia en woorden van dank aan talrijke
instanties.
Vervolgens werden de programma-mo
gelijkheden voor de zomermaanden en den
aanstaanden winter 'besproken. Bij alles
wat de K.J.M.V. zal ondernemen zal de
zuiver geestelijke vorming den boventoon
voeren. Boomstronk-conferenties en licha
melijke oefeningen zullen vele aantrekke
lijkheden bieden. Getracht zal worden om
de Nationale bestuursdagen ter inleiding
van het winterprogramma, dat momenteel
ontworpen wordt, te laten doorgaan.
De voorzitter stelde in deze vergadering
onder applaus vast, dat alle afdeelingen
moreel volledig instemmen met het Mid
denstandsoffer voor de door den oorlog
getroffenen.
De pittige vergadering, die bezocht werd
door moderatoren en afgevaardigden van
alle 5 bisdommen, werd daarna gesloten
HAAGSCHE STADHUISBOUW
UITGESTELD.
Van de verschillende groote werken,
welke de gemeente 's-Gravenhage op het
programma heeft, en waarvan er verschil
lende reeds in uitvoering zijn, zal, naar
wij vernemen, van het millioenenplan voor
het nieuwe Stadhuis aan het Alexander-
plein voorloopig niets komen. Naar ons
van bevoegde zijde werd verzekerd zal er,
volgens beslissing van den regeerings-
commissaris voor den Wederopbouw, dr.
ir. J. A. Ringers, geen kwestie van kun
nen zijn, dat aan den bouw van het raad
huis zal worden begonnen. Er staan an
dere groote plannen op het programma
die urgenter zijn. „Tel."
