DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN v Hervormingen WELKE BONS? BINNENLAND VRIJDAG 21 JUNI 1940 31ste Jaargang No. 9673 Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. Giro 103003. Postbus 11. In de „Maasbode" schrijft de heer Keestra, burgemeester van Culemborg, een artikel, waarin hij o.m. de aandacht ves- j tigt op de bevoegdheid van den regeeerings- 1 commissaris voor den wederopbouw, en ver- volgt dan: „Het zou een weldaad zijn, wanneer een bevoegdheid als aan den regee- ringscommissaris voor den wederop bouw is gegeven, ook voor de werkver ruiming en voor vele andere zaken van algemeen belang zou worden ver leend". „Wij zullen in dezen tijd breeder moeten zijn in onze opvattingen, dan wij het tevoren waren, vlugger moe ten werken en aan een verstikkende bureaucratie radicaal een einde moe ten maken. Ik heb goede hoop, dat het dien kant uitgaat". Inderdaad, die goede hoop is gegrond. Het zal dien kant uitgaan. Wij zouden wel uit tientallen artikelen in ons eigen blad kunnen citeeren, waarin wij in het licht stelden uitwassen en fou ten in de democratie, waaronder óók déze fout, dat men te weinig vertrouwen wist te schenken aan vertrouwenswaardige perso nen, te weinig rechtens toekomende be voegdheden wist te delegeeren. Men moet niet zooals van bepaalde zijde stelselmatig geschiedt de voorstel ling wekken en verspreiden, dat d e leiden de personen in het Nederlandsche volk nu maar weer, na het beëindigen van den oor log, alles bij hei oude zouden willen laten Dat in geen geval! Velen onzer hadden reeds lang de over tuiging, dat er veel veranderen moest Al waarschuwden zij er voor zéér te recht! om niet met het badwater, het kind weg te spoelen; om niet met het verkeerde het goede, dat is gelegen in ware vrijheid en in gezonden volks invloed, te veroordeelen en te doen ver dwijnen. 't Is in de wereld-geschiedenis herhaalde lijk voorgekomen, dat groote gebeurtenis sen noodig waren, om veranderingen, die velen reeds lang wilden, tot verwezenlij king te brengen. En nu beleven wij geweldige gebeurtenis sen, die ons in eens plaatsen op een keer punt in de wereld-geschiedenis. Wat wij nu beleven typeert het Tweede Kamerlid M. v. Poll in de „Utrechtsche Courant" van gisteren aldus: In den grond is hei de ondergang van het individualistisch liberalisme, welken wij beleven; een ondergang, die met geweldige schokken, zoowel op staatkundig als op economisch terrein gepaard gaat; omdat juist op deze beide terreinen de machtige burchten van dat liberalisme waren opgetrokken. Op zichzelf behoeven wij als Katho lieken, dien ondergang zeker niet te be treuren. Want van zijn ontstaan af is dat liberalisme door de Kerk veroor deeld en al zeer geruimen tijd is zijn ondergang in ongekende verschrikkin gen als onvermijdelijk, juist van ka tholieke zijde, óók door het hoogste Leergezag der Katholieke Kerk, voor speld, indien niet door tijdige en snelle en diep-ingrijpende hervormingen die gewelddadige omverwerping zou wor den voorkomen. En K. (het Tweede Kamerlid Kuipers) schreef gisteravond in de „Volkskrant"' in ongeveer denzelfden zin: De voorspelling, dat een andere we reldorde op komst is schijnt in elk ge val wel in zooverre juist te zijn, dat deze oorlog, vooral ook in maatschap- pelijken zin, dieper sporen zal nalaten dan de vorige. In de 25-jarige periode tusschen de beide oorlogen groeiden de maatschap pelijke verhoudingen reeds merkbaar in de richting van een meer gebonden economie, en dat de zware botsing van het oogenblik dit groeiproces zal be vruchten en verhaasten is met groote stelligheid te verwachten. Alweer: wij Katholieken kunnen dit met blijmoedigneid tegemoet treden,, omdat wij reeds jarenlang voor meer gebonden sociaal-economische verhou dingen hebben gepleit. Van onzen kant is in beginsel slechts instemming te verwachten. Maar het is niettemin van groot be lang, dat ons volk als geheel zich op deze problemen tijdig bezint en zijn krachten niet verspilt door pogingen om vast te houden aan verouderde en onhoudbare vormen. Wanneer men ons zou tegenwerpen, dat men niet concretiseert, hoe de „diep-in- BROOD. Bons 21 tot en mee 30 (broodbonboekje) Geldig tot en met Zondag 23 Juni (eventueel tot en met 27 Juni) recht gevende op totaal 2000 gram brood. THEE OF KOFFIE. Bon 69 (algemeen distributieboekje) Geldig tot en met 5 Juli, rechtge- vende op half pond koffie of half ons thee. BLOEM OF BAKMEEL Bon 75 (algemeen distributieboekje) Geldig tot en met 12 Juli, recht- gevende op 2^ ons tarwebloem of 2 y3 ons zelfrijzend bakmeel. Bon 70 (algemeen distributieboekje) Geldig tot en met 27 Juni, rechtge- vende op één kg. suiker. PETROLEUM. Petroleumzegel „Periode V, voor hen, die over geen andere kookgelegenheid beschikken dan petroleum. Geldig tot en met 30 Juni, rechtgevende op 2 liter. WAT ANDERE BLADEN SCHRIJVEN GENERAAL WINKELMAN. Met instemming ontleenen wij aan de Nederlander: „Een bericht van Vrijdag j.l. wijst erop, dat generaal Winkelman thans nog uit sluitend bemoeienis heeft met de demobi lisatie van de Nederlandsche weermacht. Daarmede is uitdrukkelijk vastgesteld, dat de Duitsche autoriteiten den generaal in het kader van het burgerlijk bestuur ge durende de bezetting geen taak hebben toegedacht. In zeer moeilijke omstandigheden is ge neraal Winkelman opgetreden als hoogste vertegenwoordiger van het Nederlandsche gezag tegenover de Duitsche overheid. Veel van wat hij in die functie heeft ge daan is uiteraard voor ons volk verborgen gebleven; een aantal maatregelen, geno men vóór het optreden van den Rijkscom missaris voor het bezette Nederlandsche gebied, is bekend geworden. Wij hebben er in deze kolommen een en andermaal aandacht aan geschonken. Het past ons hier, in de soberheid, welke door de omstandigheden wordt gelboden, uiting te geven aan den dank, welken ons volk den generaal verschuldigd is. Hij heeft de zware taak, welke hem bij het vertrek der Regeering was opgelegd, met be kwaamheid vervuld en met een waardig heid, welke allen Nederlanders ten voor beeld kan strekken." BROODDISTRIBUTIE. De secretaris-generaal, wnd. hoofd van het departement van landbouw en visscherij maakt bekend: Gedurende de week van 24 t.m. 30 Juni a.s. geven de met „31" tot en met 40" genummerde bonnen van het broodbonboekje recht op het koopen van 2000 gram brood, met dien verstande, dat deze bonnen ook tjn. 4 Juli a.s. voor het koopen van brood kunnen worden aangewend. Elk dezer bonnen geeft derhalve recht op het koopen van 100 gram brood. HET MASSA ONTSLAG BIJ DE ATO EXPEDITIE ONDERN. VAN GEND EN LOOS. Door de tijdsomstandigheden waren ongeveer 500 leden van het personeel van de Expeditie Onderneming Van Gend en .Loos (Ato) ontslagen. Ingevolge een beslissing van den Di recteur van den Arbeid zullen deze 500 personen morgen 21 Juni weer in dienst worden genomen. grijpende hervormingen" moeten zijn, wat men verstaat onder „verouderde en on houdbare vormen", dan erkennen wij dat. Maar wij voegen er aan toe, dat over deze vragen overeenstemming in hoofdlijnen ze ker bereikt worden kan en zal, als ons volk in vryheid zijn eigen staatsbestel, zijn eigen politieke en sociale, zijn eigen maatschappe lijke structuur zal herstellen en hervormen. De voeding in oorlogstijd De voedingsraad en zijn voorlichtende taak De voedingsraad schrijft ons: De voeding is een der grondslagen van het menschelijk leven en het is dan ook zonder meer duidelijk, dat van groote be- teekenis moet worden geacht hoe de mensch zich voedt. Immers het gaat hier om het welzijn van het volk in al zijn ge ledingen. Een goed gevoed menschenge- slacht kan geestelijk en lichamelijk meer verrichten dan een generatie, aan welker voeding een minder nauwlettende zorg wordt besteed. Volksgezondheid en volks huishouding worden beide in sterke mate beïnvloed door de voedselvoorziening. Eigenlijk kan men zeggen, dat de belan gen van deze beide voor ons maatschap pelijk bestel zoo bij uitstek gewichtige factoren ineenvloeien. Voorlichting en vorming van de openbare meening op voe- dingsgebied is daarom een arbeidsveld, dat dringend om ontginning roept. Deze roepstem laat zich met te meer klem hooren in een tijd als deze, waarin met de beschikbare levensmiddelen zorg vuldig moet worden omgegaan en waarin het meer dan ooit geboden is er naar te streven om het verkrijgbare zoodanig aan te wenden, dat een zoo groot mogelijk nut voor volksgezondheid en volkshuishou ding wordt bereikt. Waar het hier een zaak betreft, die slechts met krachtige medewerking van ons volk in zijn geheel vruchtdragend kan worden aangevat, heeft de voedingsraad de taak op zich genomen om, door het verstrekken van in begrijpe- lijken vorm gestelde, doch wetenschappe lijk verantwoorde rnededeelingen, dien aangaande voorlichting te geven. Dit zal langs verschillende wegen geschieden, waarbij ook gaarne van de tusschenkomst van de dagbladpers gebruik zal worden gemaakt. Deze voorlichtende taak strekt zich uit over een omvangrijk terrein, waarvan de verschillende gedeelten stelselmatig aan een verkenning dienen te worden onder worpen. Onderwerpen van zeer verschei den aard zullen aldus nader tot het pu bliek kunnen worden gebracht. De plaats van het brood in onze voeding en de waarde van den aardappel als volks- voedsel leveren in dit verband al dadelijk een tweetal belangrijke onderwerpen. Ook omtrent de wenschelijkheid van een aan vulling van het dagelijtach menu door het gebruik van versch fruit, waartoe tomaten, rammenas en radijs eveneens mogen wor den gerekend, valt in ons land, met zijn groote productie op dit gebied, nog be langrijk voorlichtend werk te verrichten. De rol van groente in onze voeding vormt al evenzeer een gewichtig hoofd stuk. Twee a drie ons groente op het bord is in ons land voor volwassenen geen over dreven portie. Niet minder dan de hoe veelheid aardappelen en groente, die wij tot ons nemen, verdient ook de bereidings wijze een nauwlettende beschouwing. Dan is er nog het vraagstuk van de melk en de eieren, waarbij al dadelijk mag worden aangeteekend, dat de melk in de voeding van den volwassene een nauwelijks min der belangwekkende functie kan vervul len dan in de kindervoeding. Wanneer eindelijk nog de plaats van het vleesch en de visch in onze voeding wordt bezien, dan is met deze summiere opsomming wel genoegzaam duidelijk gemaakt, welk een uitgestrekt domein door de onderscheidene problemen der voeding wordt bestreken. In waarheid gaat het hier om de aan vatting van een bij uitstek nationale taak: de instandhouding en de verbetering van onze volkskracht. Er moet echter rekening mede worden ge houden bij de besprekingen, dat niet steeds aan nuttig en noodig geachte wenschen kan worden voldaan en door het op een gegeven oogenblik ter beschikking staan de vcedsel verschuivingen kunnen optre den. Dat daarbij ook vastgewortelde voe dingsgewoonten wel eens in het gedrang kunnen komen, zal zeker niet te vermijden zijn. Te bevorderen dat deze veranderin gen zich zoodanig voltrekken, dat wezen lijke schade wordt voorkomen, en waar mogelijk betere gebruiken worden inge voerd ziedaar het doel, waarop de voor lichtende arbeid van den voedingsraad zich zal richten een taak, waarvoor stellig de belangstelling en de medewerking van heel ons volk mag worden ingeroepen, waar het hier immers gaat om een natio naal goed bij uitnemendheid: de ongerepte handhaving en de versterking van geeste lijke en lichamelijke krachten, van de grondslagen van ieder gezond volksbestel. MOBILISATIE-VRIJSTELLING. In verband met de algemeene bekend making van den opperbevelhebber van land- en zeemacht in zake het in werkelij- keh dienst blijven en het wederom oproe pen van werklooze dienstplichtigen, wordt het volgende medegedeeld: Dienstplichtigen, die tot nu toe werk zaam waren in diensten of bedrijven, ten behceve waarvan hun een mobilisatie-vrij stelling van bepaalden tijdsduur werd ver leend, en die in verband hiermede met klein verlof werden gezonden, zijn ver plicht zich te melden bij hun depot, indien zij thans uit die functie ontslagen zijn en geen anderen loongevenden arbeid gevon den hebben, noch op andere wijze in eigen onderhoud kunnen voorzien, zoodat zij ten laste van de gemeenschap zouden komen. Zij dienen zich daartoe onverwijld te vervoegen bij den burgemeester der ge meente van inwoning, door wiens zorg zij gedirigeerd worden op de depots. Dienstplichtigen, die ingevolge een hun verleende mobilisatie-vrijstelling in het genot van groot verlof gesteld of gebleven zijn, doch voor wie de reden op grond waarvan hun die vrijstelling verleend werd, thans een einde heeft genomen, be hoeven, voor zoover niet nader anders wordt bepaald, gëen gevolg meer te geven aan de lastgeving, gesteld in hun zak boekje. VERKOOP VAN TABAKS-ARTIKELEN. Regeling omtrent de afname getroffen door de organisaties De organisaties op het gebied van den tabakshandel hebben, naar de N. Rott. Crt. meldt, een regeling ingevoerd, waarbij be paald is, dat de fabrieken aan de grossiers en de grossiers aan den kleinhandel per maand geen grootere hoeveelheden van ieder merk en iedere soort mogen afleveren dan een twaalfde deel van het verbruik van den betreffenden afnemer over het vorige jaar. Oorspronkelijk lag het in de bedoeling, deze regeling voor iedere week te maken en dus iederen afnemer per week één twee en vijftigste deel te geven van zijn totale verbruik van een bepaalde soort in 1939. Omdat in de praktijk deze regeling te veel moeilijkheden met zich zou brengen, heeft men de regeling voor het maand^lijksche verbruik ontworpen. Verder verneemt het blad, dat de siga ren-, sigaretten- en tabaksfabrieken zeer traag afleveren. Natuurlijk wil men met de beschikbare hoeveelheid tabak de fa brieken zoolang mogelijk aan het werk houden. De voorraadpositie is overigens niet ongunstig. Ook grossiers kunnen ech ter onmogelijk alle orders, die zij van de winkeliers ontvangen, uitvoeren. In ver band daarmee heeft men deze regeling in gevoerd. Ten aanzien van den aanvoer van grondstoffen heeft men goede hoop op aan voer van tabak uit de Balkanlanden. Prijs- verhooging behoeft men niet te verwach ten. Men zal alleen in veel gevallen zijn lie- velingsmerk vaarwel moeten zeggen. UITBREIDING VAN HET POST VERKEER. Nadat het briefverkeer tusschen ons land en de neutrale landen van Europa alsmede Noorwegen voor eenige weken was hersteld zal thans, naar wij vernemen, een verdere stap gedaan worden naar het herstel van de internationale betrekkingen. Het verkeer n.l. met gewone postkaarten en brieven tusschen Nederland en de "neu trale landen buiten Europa zal van he den af weer zijn toegelaten. Het vervoer naar de Zuid-Amerikaansche landen zal ge schieden door middel van den Italiaan- schen luchtpostdienst, welke ook tijdens den oorlog wordt voortgezet. De brieven en briefkaarten naar de andere buiten Euro- peesche neutrale landen zullen worden ver zonden langs den weg SiberiëJapan. Tevens vernemen wij, dat reeds binnen enkele dagen de verzending van dagbladen tusschen Duitschland en Nederland weer mogelijk zal zijn. Het telegraafverkeer met Duitschland, dat reeds voor perstelegrammen was open gesteld, zal waarschijnlijk in het begin van de volgende week tot zakentelegrammen kunnen worden uitgebreid. De bedoeling is, dat zij, die een bijzon- aere toelating zullen hebben verkregen, dan telegrammen van economischen inhoud zullen kunnen verzenden. Inlichtingen hier omtrent zullen bij de kamers van koophan- nei kunnen worden ingewonnen. Bovendien is in den loop van de volgen de week een hervatting van het telefoon verkeer met Duitschland, zij het in beperk ten omvang, te verwachten. ROOIVERBOD AARDAPPELEN. Om den aanvoer van vroege aardappe len aan de veilingen eenigszins te regelen en niet te groot te doen worden en alzoo het prijspeil op te houden, is door de Groenten- en Fruitcentrale een rooiver- bod op bepaalde dagen ingesteld. NOORDWIJK Ter nagedachtenis van Jan van Kan. Ter nagedachtenis van Jan v. Kan, den onverschrokken redder van schipbreuke lingen, zal op 20 Juli a.s. een bronzen ge denkplaat worden onthuld naast de afrit naar het strand bij het Oranje-Hotel op het terrein van Villa „Seehorst". Hierboven geven wij een reproductie van het ontwerp, vervaardigd dbor mej. J. van Beeck Calkoen. DE ZOMERPOSTZEGELS. Leniging van nooden op sociaal cn cultureel gebied. In een perconferentie heeft prof. dr. C. P. M. Romme bijzonderheden medegedeeld omtrent de actie voor de zomerpostzegels, welke dit jaar zal worden gevoerd onder den slagzin: „Houdt u aan den zomerregel, uw zomer- post met zomerzegel." Prof Romme wees er op, dat er kunste naars zijn, die alles verloren hebben en 'behoefte hebben aan het eerste materiaal om hun taak te hervatten; anderen zijn werkloos geworden. De cultureele nooden zijn thans dan ook grooter dan ooit te vo ren. Ook op sociaal gebied is veel noodig. Be kend is, dat als gevolg van den oorlog 1914 1918 het t.b.c.-sterftecijfer is toegenomen. Ook thans kan dit weer het geval zijn, in dien maatregelen daartegen niet in vol doende mate worden genomen. Daarnaast zal aandacht worden besteed) aan de rheu- matiekbestrijding. Hier wees prof. Romme op de toeneming daarvan o.a. door de inundatie en evacuatie. Een derde doel is de zorg voor lichamelijk gehrekkigen. De baten, welke zullen worden verkre gen uit den bijslag op de zomerpostzegels, zullen als volgt worden verdeeld: de helft voor cultureele doeleinden (voor opdrach ten op cultureel gebied, ter tegemoetko ming in den huidigen nood der cultureele werkers), en de andere helft voor sociale doeleinden (60 procent voor de t.b.c.-be- strijding, 20 procent voor de rheumatiek- bestrijding en 20 procent .voor lichamelijk gebrekkigen). De vijf zomerpostzegels, n.l. van 1ct. (met bijslag 3 oent), VA cent (met bijslag 5 cent), 3 cent (met bijslag 6 cent), 5 cent (met bijslag 8 cent) en WA cent (met bij slag 16 cent) zullen gedurende den zomer verkrijgbaar zijn Zij zijn geldig tot 31 December 1945. De letterkundige J. Campert schreef een propagand a-boekje, getiteld: Vijf jaren zomerzegels 19351939, waarin foto's zijn opgenomen van de tot dusver verschenen zomerpostzegels. Van dit boekje was een aantal exemplaren voorzien van de vijf zomerzegels-1940, gestempeld met een bij zonder stempel, met de bedoeling dat deze zouden worden verkocht op een postzegel - tentoonstelling, welke op Pinksteren j.l. te Amsterdam zou worden gehouden. Deze tentoonstelling is niet doorgegaan, waar om deze exemplaren thans als extra-bij zonderheid voor philatelisten zullen worden verkocht. De prijs van deze exemplaren zal nader worden bekend gemaakt. Voorts zijn twee mapjes met briefkaarten samengesteld. In het eene mapje zitten 5 kaarten met vergroot geteeikende beeltenis sen van de nieuwe zomerpostzegels, waar van de prijs 25 cent bedraagt of 5 cent per kaart. Het andere mapje bevat vier kaar ten voor den prijs van 30 cent, nl. afdruk ken van De Hoenderhof van Jan Steen en van het Gezicht op N-uenen van Vincent van Gogh, en twee teekeningen van den teekenaar Anton Pieck. Prof. Romme sprak tenslotte de hoop uit, dat het Nederlandsche volk door een drukken koop van de zomerpostzegels weer een 'bewijs zal geven van nationale saam- hoorigheid! en gemeenschapszin.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 1