De groote winst van vijf
oorlogsdagen
WOENSDAG 19 JUNI 1940
31ste Jaargang No. 9671
Geicbelic(Soii^nt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon; Eedactie 20015, Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Giro 103003. Portin» 11.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Hel gezag
,De Nederlandsche soldaten hebben zich
in den strijd goed gehouden. De Nederland
sche bevolking heeft zich tegenover de strij
dende troepen fatsoenlijk gedragen. Er is
niets, wat ons zou kunnen verhinderen,
elkaar met achting tegemoet te treden".
Aldus de Rijkscommissaris Rijksminister
Seyss-Inquart in zijn proclamatie aan het
Nederlandsche volk.
En het Nederlandsche volk heeft deze op
vatting zéér gewaardeerd.
Het is echter óók van groot belang, dat
niet alléén Duitschers en Nederlanders
elkaar met achting tegemoet treden
maar ook: de Nederlanders zélf onderling!
En dat kan en dat moet, ondanks beginsel
en meenings-verschillen, ondanks het feit,
dat de een meent den ander 'ns „de waar
heid" te moeten zeggen en dit ook op een
ondubbelzinnige wijze doet....
Van zeer groote beteekenis is hierbij, dat
allen zich gelijkelijk onderwerpen
aan het gezag, aan de door het gezag gege
ven voorschriften en bevelen.
Als hier en daar b.v. iemand onder de
Nederlanders optreedt en wil verhinderen
wat het gezag, klaarblijkelijk opzettelijk,
niet wil verhinderen, optreedt als ware hij
met gezag bekleed, dan is dit eep verschijn
sel, dat nooit maar zoo mogelijk nóg min
der onder de huidige omstandigheden kan
worden toegelaten.
Het Duitsche gezag heeft verklaard, niets
in ons volksleven te willen veranderen, ten
zij inzooverre dat onder de huidige omstan
digheden onvermijdelijk, noodzakelijk moet
worden geacht. Welke veranderingen
noodzakelijk moeten worden geacht, beslist,
natuurlijk, niet de willekeurige enkeling.
Tegen deze opvatting moet men niet als
't ware dwingend eigen meening willen
doordrijven.
Een dergelijk optreden, een dergelijke
mentaliteit past in geen enkel staats
bestel!
Héél het Nederlandsche volk moet blijk
geven, hoog te houden het gezag, en een
goed begrip te hebben van wat gezag i s en
hoe daartegenover de onderdaan staat.
Het Nederlandsche volk is, is altijd ge
weest, een volk, dat het gezag hooghoudt
Al is 't in de uiterlijke demonstratie van
gezagserkenning niet erg buitensporig, aan
die erkenning zelf houdt het onder alle om
standigheden nuchter-zakelijk vast.
Zoo moet 't ook zijn op den dag van
heden.
SCHRIJVEN
WAT ANDERE BLADEN
FRANKRIJK's CAPITULATIE.
Over Frankrijk's capitulatie schrijft de
Volkskrant o.m.:
„Het Versailles van 1919 wordt zwaar
geboet.
Tot dit Versailles moet men teruggaan
om de gebeurtenis van thans te verstaan.
De Clemenceau's van die periode heb
ben de overwonnenen uit de eerste we
reldoorlog een onrechtvaardige en vooral
domme vrede opgelegd.
Dom in de onrechtvaardigheid der geno-
men'besluiten en afgedwongen voorwaar
den.
Een groot volk diep vernederen is een
bedrijf dat zijn vergelding en straf met
zich brengt.
Zelfs een reus als Napoleon is er onder
bezweken.
Het Duitsche volk kon niet berusten, en
zou, onder welk regeeringsstelsel ook, op
den duur niet hebben berust.
In sterker mate nog dan de inlijving van
Eïzas-Lotharingen in 1871 de revanche-
gedachte in Frankrijk levendig hield, heeft
de vrede van Versailles de Duitschers sa
mengebonden in de begeerte, de smaad van
1919 uit te wissen en zich van de knellen
de banden waarin hun land was geketend,
te ontdoen.
Slechts op één manier had Frankrijk
en in één adem moet hier Engeland wor
den genoemd aan de weerwraak van
Duitschland kunnen ontkomen.
Door zelf en loyaal de onrechtvaardighe
den van Versailles te herstellen, door
Duitschland zijn koloniaal gebied terug te
geven.
Dit is een Duitsche wensch geweest, een
Duitsche eis<geworden.
Deze eisch heeft ook Frankrijk in de
Uit zijn oorlogsherinneringen vertelde
aan de „Tijd" een Amsterdamsche aalmoe
zenier, die in de Grebbelinie te velde stond.
Hij verhaalde onopgesmukt van zijn erva
ringen bij de troep, ontroerende staaltjes,
zooals die wellicht duizendmaal op duizend
verschillende plaatsen zijn voorgekomen,
maar die in al hun eenvoud getuigen van
wat er in onze jongens heeft geleefd in de
moeilijke uren, die zij hebben doorgemaakt.
Een sergeant, sectie-commandant, liet
den aalmoezenier 'n keer roepen. „Ik weet
niet, waar de veldprediker is", zei de man,
die protestant was, „maar wij zijn toch al
lemaal gelijk. Daarom wou ik u vragen,
kom even met mij en mijn kameraden bid
den". De aalmoezenier begaf zich naar de
aangewezen stelling en bad met de jongens,
protestanten zoowel als katholieken, zooals
ze daar, klaar voor het gevecht, bij hun
mitrailleurs stonden. Na afloop dankte de
sergeant den priester: ,,'t Was fijn, hoor. Net
als dominee". En tot zijn katholieke man
schappen zei hij nog: „Denk er om, dat jul
lie nou nog even kunt biechten".
Onvergetelijke oogenblikken voor den
priester te velde. Een laatste H. Mis, er
gens haastig bijeen in een schuur, een kist
of wrakke tafel als altaar. Zoovelen, die
nog eenmaal alles in het reine brachten met
God, de generale absolutie, de zegen in een
stelling. Of dc moeilijke gang met een aan
tal geconsacreerde Hosties in een blikken
doosje, vooruit naar de geisoleerde posten
en de gefluisterde vraag aan de jongens,
die daar lagen:
„Jö, wil je te communie?"
En hun dankbaar-verheugd opkijken:
„Kén dat?"
Dan zag je enkele oogenblikken later
zoo'n jongen neerknielen naast zijn geweer
of met zijn pan op en zijn wapen in den
aanslag, stilweg zijn dankzegging doen.
Die knul, die daar stond op zijn eentje
en den aalmoezenier zag en hem wenkte.
„Ik heb op u gewacht", zei hij, „gelukkig,
dat u er bent. Ik wou biechten. Ik ben ka
tholiek, maar ik heb er geen jaren meer
wat aan gedaan
Ergens een paniekstemming. Zoo'n jonge
kerel, die zijn hoofd kwijl was en van den
weeromstuit zijn kameraden de zenuwen
bezorgde. De aalmoezenier, die het gevaar
zag en de situatie redde: „Als je nou je
mond niet houdt, dan sla ik je neer". En
zachter: „Kom even met me mee". De jon
gen bleek zelf niet katholiek, zijn vrouw
en kinderen echter wel. Hij voelde zich be
zwaard, verward. Hij zei: „Bidt u tóch voor
mijn gezin, dan ben ik gerust". Dan spra
ken zij samen, een handdruk: „Van binnen
ben je nu klaar. Nou naar je kameraden
toe".
De ware frontgeest kreeg ons te pakken:
vriendschap, offervaardigheid, échte kame
raadschap van hoog tot laag, dat is in de
moeilijkste uren onze kracht geweest, ver
telde de aalmoezenier. Er waren er, die
heusch wel bang waren en soms werkelijk
laf; zij hebben zich vermand, hun angst ver
bijtend, om toch maar niets te laten mer
ken uit hoogachting voor de anderen. En
de geest was zelfs zoo, dat je iederen dag
had kunnen lachen,, als je wilde. Flinke ke
rels, zooals ik ze ten slotte moest achter
laten in hun stellingen, terwijl het Duitsche
geschutvuur nader en nader kwam en de
eerste projectielen al rondom neerdaalden,
borrelend verzinkend in het geïnundeerde
land.
Dappere kerels, dat regiment, waarbij ik
mijn priesterplicht heb vervuld. Dappere
kerels, zooals ook later de Duitsche tegen
standers van gisteren bij het nakaarten over
den in onzen sector gevoerden strijd volop
erkenden. Puike schutters, zoo zeiden zij,
die in trefzekerheid aan de Boeren uit den
Transvaaloorlog deden denken. Zij vertel
den ook met. bewondering van den moed
van een Nederlandsch kapitein, die zijn jon
gens uit een onhoudbaar geworden voor
uitgeschoven stelling terugzond, maar zelf
het machinegeweer tot de laatste patroon
bedienen bleef en daarna nog met zijn re
volver en sabel zich tot het uiterste verde
digde. Van een luitenant, die zich geheel
alleen in een boerderij had verschanst, wei
gerde om zich over te geven en pas na
moeizame omsingeling met een handgranaat
buiten gevecht werd gesteld. En zoo zijn
er vele geweest.
Gelukkig heeft de strijd voor Nederland
slechts kort geduudd en is ons leger voor
al een langdurige stellingsoorlog met alle
moreele gevaren daaraan verbonden, be
spaard gebleven. Nu mag men gerust zeg
gen, dat velen beter zijn teruggekeerd dan
zij gingen en dat zij als groote winst voor
vaderland en volk den frontgeest hebben
meegebracht, die voor onze toekomst beslis
send kan zijn.
BINNENLAND
Onze tuinbouw in
1939
Verminderde uitvoer
De handel in tuinbouwproducten op het
buitenland was minder gunstig dan in het
voorgaande jaar. Naar de hoeveelheid steeg
de uitvoer in 1939 weliswaar met 14 mil-
lioen kg. tot 432 millioen kg., maar de to
tale opbrengst was 1.6 millioen gld. kleiner
en bedroeg 41.6 millioen gld.
In de onderdeelen van dezen export
neemt de versche groente veruit de be
langrijkste plaats is: uitvoer 1939: versche
vruchten 27 mill. kg. (4.5 mill, gld.), ver
sche groenten en vroege aardappelen 350
mill. kg. (29.2 mill, gld., vruchtenpulp 22
mill. kg. (4.7 mill, gld.) en geconserveerde
groenten 33 mill. kg. (3.1 mill. gld.).
Het Duitsche afzetgebied.
Ook in 1939 was Duitschland het voor
naamste afzetgebied van den Nederland-
schen tuinbouw. De export van groenten en
fruit steeg in dat jaar van 135 tot 157 mil
lioen kg., de waarde van 16.2 tot 16.8 mil
lioen gld. Van den totalen Nederlandschen
wind geslagen: het bleef meenen sterk te
staan door de gordel die het om Duitsch
land had getrokken, door zijn politieke
scheppingen in het hart van Europa, door
zyn bondgenootschappen, door de Kleine
Entente en wat verder was bedacht voor de
omsingeling van Duitschland."
En verder schrijft het blad:
„De wereld is een wonder geopenbaard
van oorlogsvermogen, en sedert Napoleon
is er, welke groote veldheeren Europa in
langer dan een eeuw heeft gekend en aan
schouwd, geen militair genie geweest aan
den Führer gelijk.
De overwinning is, of en wat Engeland
nog moge ondernemen, voor het vasteland
van Europa aan hem.
Welk gebruik zal daarvan worden ge
maakt?
Geen tweede vrede van Versailles, in
omgekeerde zin, moge en zal het zijn."
export van versche vruchtéh ging niet min
der dan 70 pet. (18.8 mill, kg.) en van ver
sche groenten bijna twee-vijfde gedeelte
naar het Duitsche Rijk.
De omvang en beteekenis van dezen han
del op Duitschland blijkt verder wel uit de
volgende opsomming van de exporthoeveel-
heden der voornaamste producten:
appelen 10 millioen kg., druiven 5 mil
lioen kg., tomaten 21 millioen kg., komkom
mers 28 millioen kg., sla 9 millioen kg.,
bloemkool 6 millioen kg., roode, witte en
gele kool 22 millioen kg. en vroege aard
appelen 15 millioen kg.
Nu in de veranderde omstandigheden een
nieuwe regeling voor den export van groen
ten en fruit naar Duitschland is getroffen,
mag verwacht worden, dat in den loop van
1940 deze uitvoer nog belangrijk zal stij
gen. De Nederlandsche tuinbouw kan deze
ruimere plaats op de Duitsche markt zon
der eenig bezwaar vullen en daarnaast
niettemin de volledige groentenvoorziening
van het Nederlandsche volk verzorgen.
Dc andere landen.
De totale export van groenten en fruit
naar Engeland in 1939 was naar de hoeveel
heid ongeveer gelijk aan die in 1938, nl.
ruim 200 millioen kg.: meer dan de helft
hiervan waren uien, de uitvoer van uien
steeg namelijk van 95 tot 113 millioen kg.
De uitvoer van bijna alle overige producten
daarentegen daalde aanmerkelijk. Dc totale
waarde van oqzen tuinbouwexport naar
Engeland was dientengevolge ruim een mil
lioen gulden lager dan in 1938.
Op de eerste plaats belemmerden zware
invoerrechten den invoer van onze produc
ten, terwijl daarnaast de bepalingen we
gens het coloradokever-gevaar sommige
Nederlandsche tuinbouwcentra ten opzich
te van den Engelschen export in een zeer
ongunstige positie hebben gebracht. On
middellijk na het uitbreken van den oorlog
vaardigde Engeland een invoerverbod uit
ten aanzien van de meeste onzer tuinbouw-
voortbrengselen; met name de druiven wer
den hiervan de dupe.
Ook de uitvoer naar België had in 1939
in bijzondere mate met handelspolitieke
moeilijkheden te kampen, tengevolge waar
van de export daalde van 42 tot 34 millioen
kg., de waarde van 2.8 tot 2.1 millioen gld.
Vooral de uitvoer van bloemkool, tomaten,
boonen, sla, aardappelen naar België was
aanmerkelijk kleiner dan in 1938.
Koninklijke Nederland
sche Jaarbeurs
In een persbijeenkomst te Utrecht heeft
het gedelegeerd lid van den Raad van Be
heer der Koninklijke Nederlandsche Jaar
beurs, de heer W. Graadt van Roggen, in
tegenwoordigheid van de nieuwe directie de
heeren mr. J. Milius §n ir. W. Terpstra, een
toelichting gegeven op het besluit van den
Raad van Beheer de Najaarsbeurs 1940 op
den bereids vastgestelden datum: 3 tot en
met 12 September te laten doorgaan. De
heer Graadt van Roggen legde er den na
druk op, dat het jaarbeursbestuur dit besluit
genomen heeft na overleg en met volle in
stemming van de beide departementen, wel
ke bij deze aangelegenheid in de eerste
plaats betrokken waren: het departement
van handel, nijverheid en scheepvaart en
dat ,van landbouw en visscherij.
Het jaarbeursbestuur ontveinst, zich niet,
dat voor het organiseeren en houden eener
Jaarbeurs onder de huidige tijdsomstan
digheden een buitengewone krachtinspan
ning noodig zal zijn en dat in het bijzonder
dc onzekerheid van verschillende factoren
bezwaren van organ isatorischen aard zal
opleveren.
De regeeringsautoriteiten en ook de lei
dende figuren der bedrijfsorganisaties
heóhten er echter groote waarde aan de
normale zakenrelaties te doen hervatten.
Ten opzichte van het zoo belangrijke vraag
stuk van het jaarbeursgoederen- en jaar
beursbezoekers-vervoer mocht het jaar
beursbestuur van de directie der Neder
landsche spoorwegen de toezegging ontvan
gen, dat, in samenwerking met den propa-
ganda-dienst der jaarbeurs, al wat onder de
gegeven omstandigheden mogelijk zal blij
ken, in het werk gesteld zal worden om
het vervoer naar en van de jaarbeurs te
vergemakkelijken en te bespoedigen.
„De dag van gisteren is geleden", zoo be
sloot de heer Graadt van Roggen zijn toe
lichting, „den dag van heden zullen wij be
steden om met opgeheven hoofde den dag
van morgen tegemoet te kunnen gaan. De
Raad van Beheer is er van overtuigd, dat
dit streven door het Nederlandsche be
drijfsleven zal worden verstaan".
OOK VLEESCH OP DEN BON?
Aankoop van varkens.
Onze veevoederpositie, steeds voor een
belangrijk deel afhankelijk van buiten-
landsche aanvoermogelijkheden is uiteraard
voorshands niet bijzonder gunstig. In ver
band hiermede en tevens vooral om de
marktprijzen te steunen, heeft de Ned. Vee
houderij Centrale, naar wij vernemen, be
sloten, zoolang dit noodig blijkt, varkens af
te nemen. Wekelijks worden er voorloopig
ongeveer 5000 aangekocht ter inblikking en
voorts in het Oosten des lands eenige dui
zenden lichtere varkens om in te vriezen.
Wanneer dit te zijner tijd noodzakelijk
blijkt, zullen tegen het najaar wellicht ook
oude melkkoeien' worden opgekocht ter in
blikking.
Al dit blikvleesch zal bij invoering
van vleeschdistributie, waaromtrent in
de kringen van belanghebbenden reeds
geruchten loopen, een niet onbelangrij
ke rol kunnen spelen. Het verbod van
verkoop van vleesch in blik en andere
vleeschconserven is ook een aanwijzing
dat deze distributie wel niet lang meer
op zich zal laten wachten. Naar ver
luidt, zou het de aanvankelijke bedoe
ling zijn, 't wekelijksch rantsoen op on
geveer één pond per persoon te stellen.
Te bevoegder plaatse wenschte men ons
ten deze geen inlichtingen te verstrekken,
aangezien de plannen nog niet geheel uit
gewerkt zijn en dus nog geen beslissing ge
nomen is. „Tel."
EENnEIDSRIJWIELBANDEN.
Ingevolge een beschikking d.d. 8 dezer
van het miniesterie van handel, nijverheid
en scheepvaart mogen de rubberfabrieken
van gisteren af geen andere buitenbanden
voor toerr ij wielen en transportfietsen meer
vervaardigen dan zwarte, volgens een door
het departement vastgestelde samenstel
ling. Bij dezelfde beschikking is tevens een
regeling in het vooruitzicht gesteld voor
de aflevering van rijwielbanden aan den
groothandel en den détailhandel en in af
wachting daarvan bepaald, dat gebruikte
rijwielbanden niet voor garantie mogen
worden vervangen.
In de voorgeschreven zwarte banden zul
len bijproducten verwerkt worden, die.men
voor de fabricage van de beste kwaliteiten
niet bezigt.
Zij zullen van behoorlijke kwaliteit kun
nen zijn, maar minder dan de beste kwali
teiten.
AANKOMST DOODSKOPREGIMENT
S. S. TROEPEN.
Het A.N.P. berichtte hedenmorgen ona
uit 's Gravenhage: Vanmiddag te half één
zal op het Binnenhof dc Rijkscommissaris
van het bezette Nederlandsche gebied Rijks
minister Seyss-Inquart een défilé afnemen
aan een „S.S.-Totenkopfregiment", een
keurcorps, dat met onze maréchaussée te
vergelijken valt, dat hier te lande met een
politietaak is aangekomen.
DISTRIBUTIE MOTOR-BRANDSTOF.
In de bladen is bij bekendmaking van
het departement van handel, nijverheid en
scheepvaart een nieuwe regeling voor de
distributie van motor-brandstof openbaar
gemaakt.
In aansluiting daaraan zal zeer binnen
kort een vergunningstelsel voor het ver
voer van goederen en personen langs den
weg worden bekend gemaakt. In afwach
ting van deze nadere bekendmaking zij
reeds medegedeeld dat de aanvraag-formu-
lieren voor een vergunning zich bij de dis-
tibütie-bureaux bevinden en daar kunnen
worden afgehaald.
GROOTE AANVOER NIEUWE
AARDAPPELEN.
Vastgestelde minimum-prijzen te hoog
geacht.
Men schrijft uit het Westland aan de
„Tel.":
De eerste regeling voor den verkoop van
nieuwe aardappelen aan de veilingen is
Dinsdag verschenen. De minimum-prijzen
die thans zullen gelden zijn voor groote
aardappelen 6 cent en voor poters 4 cent per
kilo.
Nu geleidelijk de aanvoer is gestegen
vroeg men zich in kweekerskringen af, wel
ke maatregelen dit jaar zullen gelden. In
de laatste jaren kwam het regelmatig voor,
dat de nieuwe aardappelen onverkocht ble
ven, met het. zonderlinge resultaat, dat dc
juist geoogste aardappelen weer ingekuild
moesten worden. Na eenige maanden, wan
neer de stroom wat geluv/d was, kon men
de aardappelen nog exporteeren.
Het is waarschijnlijk, dat voor dit sei
zoen andere maatregelen genomen zullen
worden. Een van de eerste is nu de regeling
der minimum-prijzen, die iets hooger zijn
dan in het vorige jaar.
Nu is Dinsdag de aanvoer van nieuwe
aardappelen in het Wcstsland plotseling
sterk toegenomen. Dit is het gevolg van
den regen, die de vorige week viel en de
aardappelen snel deed zwellen, terwijl de
kweekers nu ook volop aan het rooien zijn
gegaan, in de verwachting, dat de prijzen
thans nog het meest gunstig zijn.
De groote aanvoer heeft gisteren tot ge
volg gehad, dat het aanbod de vraag sterk
overtrof, zoodat de gestelde minimum-prij
zen te hoog worden geacht. Zoo bedroeg de
aanvoer te 's-Gravenzande, waar het groot
ste deel van de Westlandsche aardappelen
wordt verhandeld, pl.m. 200.000 kilo. Hier
van draaide ruim 80.000 kilo dood. De be
doeling is, dat deze aardappelen op een
volgende veiling weer worden aangeboden,
om te trachten dan koopers te vinden.
VAK-EXAMENS BANKETBAKKERS.
De examens van de vereeniging tot be
vordering van de vakopleiding in het ban
ketbakkersbedrijf ter verkrijging van een
diploma, dat te zijner tijd zal gelden als di
ploma vakbekwaamheid ingevolge de ves
tigingswet kleinbedrijf, zullen worden af
genomen op 15, 16 en 17 Juli e.k. in dc
Bisschoppelijke Nijverheidsschool te Voor
hout.
Mr. J. A. H. BARON VAN ZUYLEN
VAN NIJEVELT OVERLEDEN
Te Doorn is Zondag op 86-jarigen leef
tijd overleden mr. J. A. H. baron van Zuy-
len van Nijevelt. De heer van Zuylen, die
vooral te Den Haag zeer bekend was, werd
op 5 October 1886 tot lid van den Haag-
schen gemeenteraad gekozen, waarin hij 31
jaar zitting had.
Baron van Zuylen van Nijevelt was ka
merheer in buitengewonen dienst van H.M.
de Koningin.
E. SCHAAPER OVERLEDEN.
Te Heiloo, waar hij, sinds de beroerte
die hem op 18 Februari trof, verbleef, is,
na voorzien te zijn van de H.H. Sacramen
ten der Stervenden, in den ouderdom van
64 jaren overleden de heer Engelbertus
Schaaper, oud-voorzitter van den Ned- R.K.
Metaalbewerkersbond „Sint Eloy".
