tbtifd om Shün&vikm De terugtocht der Engelschen De Italiaansche aspiraties Amerika en de oorlog Gevaren der zee Weerbericht KERKNIEUWS Plaatst een Telefoontje DINSDAG 4 JUNI 1940 DE LEIDSCHE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 ENGELAND EN NEDERLAND Over Engeland's bondgenootschappelijke opvattingen jegens Nederland zijn in een persconferentie gisteren van Duitsche zij de de volgende mededeclingen gedaan: Engeland's hulp aan Nederland bestond voornamelijk in het zenden van nog geen ?PQ man troepen, waarvan •'O.i deel be stond uit manschappen, die de opdracht hadden olietanks in brand te steken. Ver der zijn de Engelschen voortgegaan, na het staken van de vijandelijkheden in Ne derland, hun bombardementen voort te zetten, die echter weinig schade hebben aangericht. Het voornaamste resultaat van de bombardementen van olietanks bij Rotterdam en fabrieken te Vlaardingen is, dat het Nederlandsche autoverkeer stil ligt, omdat Nederland geen benzine ge noeg meer heeft. Thans is in Londen een verordening af gekondigd, krachtens welke alle Neder landers op Engelsch grondgebied, die tus- schen 1904 en 1920 geboren zijn, zien on middellijk moeten laten inschrijven voor den dienst in het leger. Er wordt dus een soort vreemdelingenlegioen gevormd. Evenals de Polen naar Noorwegen wer den gestuurd worden nu de Belgen en Nederlanders in Engelsche dienst ge bruikt. PROF. P. v. d. MEER O.P. Ambt van hoogleeraar aan de Amsterdam - sche Universiteit aanvaard. Maandagmiddag heeft dr. P. van der Meer, O.P., zijn ambt als buitengewoon hoogleeraar in de Geschiedenis en Archae- ologie van het nabije Oosten in de aula der Gemeentelijke Universiteit te Amsterdam aanvaard. Spr. begon op te merken, dat onder alle volken vermenging van culturen valt waar te nemen, waaronder vernieuwing en ver andering tot stand komen. Overal heeft de mensch zijn eigen bestaan moeten verwer ven, zijn cultuur moeten bouwen, zij het niet onder dezelfde omstandigheden. De geschiedenis heeft tot taak dezen ontwikkelingsgang in alle richtingen na te gaan. Het geschreven en het doode mate riaal brengt hiertoe de middelen. Het le- venlooze materiaal kan het geschrevene vaak in belangrijkheid overtreffen. An derzijds leveren de geschriften de verkla ring voor anders onverklaarbaar mate riaal. Geneologie en archaelogie vullen elkaar derhalve aan. Met behulp van vormen- en groepenleer wordt de cultuur samengesteld. Spr. ging hierna de beteekenis van op gravingen na en zette hiervan enkele voor heelden uiteen. Geschiedenis is niet wat een historicus denkt, maar wat de cultuurmenschen zelf te vertellen hadden. Objectieve bronnen studie is daartoe noodig De waarde van de cultuur hangt ten s'otte af van de levensopvatting Met de gebruikelijke toespraken eindig de Prof. van der Meer zijn rede. HET MAURITSHUIS TE 'S-GRAVENHAGE OPEN. Het Mauritshuis te 's-Gravenhage zal, te beginnen met Donderdag 6 Juni e.k., we derom voor het publiek toegankelijk zijn van 10 tot 5 uur (des Zondags van 1 tot 5 uur). Er zullen voorloopig drie zalen en een zij-kamer beneden geopend zyn. Onder meer zullen worden ten toon gesteld wer ken van Rembrandt, Vermeer, Jan Steen, Ruisdael, Hobbema, Rubens enz. Het ligt in de bedoeling een deel van het ten toon gestelde op gezette tijden te vervangen door andere meesterwerken der verzame ling. Bovendien zal dagelijks van drie uur tot half vijf in de groote bovenzaal aan de Vijverzijde kamermuziek ten gehoore wor den gebracht, indien hiervoor bij een proef neming, te houden van Donderdag 6 tot en met Woensdag 13 Juni, van de zijde van het publiek voldoende belangstelling blijkt te bestaan. In die proefweek zal het nieuw Hollandsch Strijkkwartet er concerteeren. De toegangsprijs tot het museum is vast gesteld op 10 ct., die tot de concerten be draagt 20 cent. terwijl een programma voor 5 cent beschikbaar wordt gesteld. HAAGSCHE TRAMWEG MAATSCHAPPIJ De 1.toeslag per week, die eerst door da jongste loonactie aan het personeel van de Haagsche Tramwegmaatschappij was verleend, is in verband met de te verwach ten ontwikkeling van het bedrijf ingetrok ken; de kindertoeslag blijft echter gehand haafd. Bij opklaring van het bedrijf zal de toeslag weer verleend worden. HET AANTAL NIEUWE BOEKEN IN 1939 Grooter dan ooit te voren Dezer dagen verscheen bij dc Rijks uitgeverij te 's-Gravenhage de Statistiek der Boekproductie 1939. liet totaal der in 1939 uitgegeven boe ker. bedraagt 6.554 (in 1938. 0.172), welk aantal nimmer tevoren werd bereikt. Hieronder waren 4.678 (4.521) nieuwe ui'gaven en 1.876 (1.651) herdrukken. Opmerking verdient het feit. da; alleen in de maand November reeds 1.047 boe ken (d.i. 16 der totale jaaiproductie) verschenen. De grootte der uitgaven werd, evenals bij de vorige editie het geval was, in z.g. „standaardbladzijden" uitgedrukt. Het totaal aantal standaardbladzyden van alle in 1939 uitgegeven boeken bedraagt 1.057.375 (1938: 1.016.302Deelt men dit aantal door dat der vet schenen boeken dan blijkt, dat het gemiddeld aantal stan- Men spreekt van 40.000 verdronkenen DUITSCH FRONTBERICHT, Het frontbericht van het D. N. B. luidt als volgt: De Engelschen, die nog in Duinkerken liggen, willen het er, naar het schijnt, op laten aankomen, dat de stad in puin gaat. Langzaam slechts trekken zij zich onder uen concentrisch en aanval der Duitsche troepen terug, als wilden zij door taaien te genstand de eer van hun verslagen expe ditiecorps redden. Dat de Fransche bewoners van Duinker ken blootgesteld worden aan de zwaarste offers, aangezien Duinkerken sedert da gen het brandpunt is van zware gevechts handelingen in dezen sector, schijnt de En gelschen weinig te deren. Uit verklaringen van gevangenen blijkt, dat bij het vervoer van Engelsche troepen- deelen over het Kanaal, waarmede reeds voor twee weken van verscheidene plaat sen aan de kust een aanvang werd ge maakt, zware verliezen zijn opgetreden aoor aanvallen van vliegers en duikboo- ten. Overigens wordt de toestand van een groot deel der groepen, die den z.g. succes vollen terugtocht in merkbare ontbinding bewerkstelligd hebben, troosteloos ge noemd. Het naar voren brengen van den z.g. zoo handigen terugtocht in het open baar heeft derhalve ten doel den invloed onder de Engelsche bevolking tegen te gaan van de verhalen'over persoonlijke be levenissen en den verslagen troepen nieu wen moed te geven. De Londensche instan ties zien daarbij over het hoofd, dat het voor het de zeeën beheerschende groot Brittannië meer dan een blamage is, wan neer het onder de bescherming van zijn vloot slechts een deel van zijn expeditie corps over een afstand van enkele mijlen Vermocht te redden, ondanks het feit, dat daartoe voldoende tijd ter beschikking stond. De voortgezette nachtelijke luchtaanval len op niet militaire doelen in West- en Zuid-West-Duitschland hebben bij de be volking verbittering teweeggebracht te gen de gevechtsmethoden der Britten, die geen militair nut hebben, maar alleen offers eischen onder de civiele bevolking. Door succesvol optreden van den luchtafweer is de materieele schade, die de vijandelijke bommen aangericht hebben, beperkt. Des ondanks zijn op verscheidene plaatsen door 'de uitwerking van bommen branden uitge broken in particuliere woningen. In een z.g. luchtbadplaats werd tusschen twee en drie uur des nachts een bom uit groote hoogte neergeworpen. De bom sloeg een breeden trechter in den grond en door de ontploffing werden vensterruiten in een omgeving van 300 tot 400 meter vernield. Twee gebouwen werden beschadigd. Mili taire doelen zijn ook op grooten afstand van de badplaats niet aanwezig. In het GAYDA OVER CORSICA Aan de hand var. de geschiedenis der in bezitname van Corsica en Nizza door de Franschen betoogt de „Giornale d'Italia" de juistheid van de Italiaansche aanspraken op deze beide gebieden. Toen Frankrijk in 1769 Corsica bezette, aldus Gayda, wilde het zich daarmee een stelling tegen de Brit- sche overmacht in de Middellandsche Zee scheppen, een stelling, welke na de één wording van Italië zich tegen het opkomen van het jonge koninkrijk richtte. Corsica is zoowel geografisch als naar bevolking, naar taal, geschiedenis en geest Italiaansch. Frankrijk heeft van de toenmalige zwak heid der Genueesche republiek gebruik ge maakt, om zich in het bezit van Corsica te stellen, zooals het zich alter Savoye, Nizza en Tunis toeëigende. Savoye is het stam land van het Italiaansche koningshuis, ter wijl Nizza reeds sedert der; Romeinschen tijd een zuivere Italiaansche stad geweest is. Het is de geboorteplaats van den nationalen held Garibaldi en het heeft de Fransche an nexatiepogingen reeds zeven maal terugge wezen. Toen Piemont in 1860 de neutraliteit van Frankrijk met den pry's van Nizza moest betalen, aldus Gayda verder, had Victor Emanuë- de Tweede het afstaan van Nizza oorspronkelijk afhankelijk gemaakt van een volksstemming, welke zonder eeni- gen druk zou plaats vinden. Deze volksstem ming is echter door bloed en verraad ver- valscht, daar meer dan de helft der bevol king de gang naar de stembus onmogelijk heeft gemaakt. Nizza, zoo merkt het blad op, heeft zich by zijn lot niet neergelegd, stellen, zooals het zich later Savoye, Nizza achtige Italiaansche bevolking bewezen. Aldus behooren, zoo heet het tenslotte, Corsica, Savoye en Nizza, evengoed als daax'dbladzijden per werk 161 (1938. 165) bedraagt. De gemiddelde verkoopprijs per boek bedroeg in 1939 1.S8 (1938: 1.97). Omtrent de taal 'ier uitgaven zij op gemerkt, dat 5.084 (1938: 4.741) uitgaven in het oorspronkelijk Nederlandsch ver schenen, 730 (776) we.ctn werden in het Nederlandsch vertaald, terwyl de overige 740 (655) boeken in vreemde talen uitge geven werden. district Dueren werden door drie vijan- celijke bommen negen schapen gedood. Omtrent deze aanvallen op vreedzame ste den worden nauwkeurige statistieken aan gelegd. Te zijner tijd zal de tegenstander ervaren, dat deze aanvallen niet vergeten zijn. DE ENGELSCHE KONING UIT ZIJN BEWONDERING. De Engelsche koning heeft een bood schap uitgevaardigd, waarin hij uiting geeft aan zijn bewondering voor de bijzon dere kundigheid en bravoure, die de Brit- sche weermacht en de koopvaardijvloot hebben getoond bij den terugtocht van het Engelsche expeditiecorps uit Noord- Frankrijk. VEERTIGDUIZEND ENGELSCHEN VERDRONKEN? Een bijzondere berichtgever van Stefani verneemt, dat volgens berichten uit zeer goede bron, het aantal Franschen en En gelschen, die gedurende de inschepings operaties in het Kanaal verdronken, bijna veertigduizend zouden bedragen. De ernst dezer verliezen bracht de Engelsch-Fran- sche legerleiding er toe verder af te zien van deze operaties, die slechts gedurende den nacht plaats vonden. Dit geschiedde door middel van sloepen, lichte oorlogs schepen en kleine riviervaartuigen. De ope raties moesten overdag gestaakt worden in verband met het Vuren der Duitsche artille rie, die het geheele strand tusschen Gre- velingen en Nieuwpoort beheerscht. Gedu rende den dag werd het met greppels door sneden gebied van Duinkerken voortdu rend gebombardeerd door de Duitsche luchtmacht, die eveneens in het zeegebied tusschen Duinkerken en de Engelsche kust oppermachtig is. BOMMEN OP VLUCHTELINGEN. Engelsche vliegers wierpen Zondag bom men op de spoorbrug bij Grevelingen, wel ke daar ter plaatse over het kleine riviertje de Ove leidt, zonder er acht op te slaan, dat de brug, evenals de breede verkeersweg vol Fransche gevangenen en vluchtende burgers was. Deze aanval kostte meer dan dertig Fransche gevangénen en burgers, waaronder vrouwen, het leven. VLIEGVELDEN BIJ PARIJS AANGEVALLEN. Duitsche bombardementsvliegtuigen heb ben gistermiddag tet Parijsche vliegveld Issy les Moulinaux en verdere vliegvelden en installaties van het Fransche luchtwapen in de omgeving van Parijs aangevallen. GENERAAL GOUFFET GEVALLEN. Naar „Le Jour" meldt, is de Fransche generaal en commandant van een leger korps Gouffet op 16 Mei gesneuveld. Tunis, Malta en Suez tot dat systeem tot omsingeling van Italië, dat in 1919 met Sy rië en Palestina werd voltooid. ITALIANEN VERLATEN EGYPTE Onder de Italianen in Egypte neemt de onbehaaglijkheid toe tengevolge van de spanning in de Middellandsche Zee. De uit tocht van Italianen uit het land is alge- meener geworden. Een Italiaansch stoom schip heeft een groot contingent Italiaan sche scholieren te Port Said aan boord ge nomen. Deze kinderen, die uit alle deelen van Egypte komen, worden naar Italië ge zonden. De Italiaansche gezant, Mazzolini, heeft de Egyptische autoriteiten er van in kennis gesteld, dat het stoomschip alleen kinderen en geen soldaten of volwassenen vervoert. FRANSCHEN EN ENGELSCHEN VERLATEN ITALIë De Romeinsche correspondent van de „Temps" deelt mede, dat alle in Italië en in het bijzonder te Rome wonende Fran sche en Britsche staatsburgers zich gereed maken om naar hun land terug te keeren. De leden van de Fransche academie der Villa Medici zijn reeds aan de grens aange komen en de- professoren van het Lyceum Chateaubriand zouden gisteren vertrekken. WERELDTENTOONSTELLING TE ROME UITGESTELD. Het internationale tentoonstellingsbureau heeft, blijkens een officieel communiqué, de Italiaansche regeering officieus voorgesteld, de wereldtentoonstelling 1942 te Rome tot een nader vast te stellen datum uit te stel len, ten einde het den deelnemenden staten mogelijk te maken tijdig onder gelijke om standigheden aan de expositie deel te ne men. De Italiaansche regeering heeft, naar in het communiqué verder wordt medege deeld, het internationale tentoonstellings bureau laten weten, dat zij het voorstel aanvaardt, onder voorwaarde, dat vóór de wereldtentoonstelling te Rome geen soort gelijke tentoonstelling mag worden gehou den. Door het opschuiven van het tijdstip der tentoonstelling, zoo wordt ten slotte ver klaard, zal geen wijziging komen in de vol tooiing van de permanente tentoonstellings gebouwen, terwyl eveneens de organisatie der tentoonstelling binnen het bereik der bestaande mogelijkheden voortgezet zal worden. DE VEILIGHEID DER AMERIKAANSCHE SCHEPEN De regeering der Vereenigde Staten van Amerika heeft, naar van bevoegde zyde wordt medegedeeld, den regeeringen der oorlogvoerenden landen langs diplomatie- ken weg doen weten, dat het Amerikaan- sche schip „Washington" New-York op 30 Mei heeft verlaten met richting Bordeaux, teneinde de daar aanwezige Amerikaan- sche staatsburgers en hun gezinnen terug te brengen. De Amerikaansche regeering heeft daarbij verklaard, dat zij verwacht, dat het onbewapende schip op zijn heen- en terugreis niet door de strijdkrachten der oorlogvoerende mogendheden zal worden lastig gevallen. Evenals in het geval van de „President Roosevelt" heeft de rijksregee- ring aan de Amerikaansche ambassade te Berlijn, ook thans wederom medegedeeld, dat schepen, die hun reizen op de door de Amerikaansche regeering aangegeven wijze volbrengen, volgens de beginselen van de Duitsche oorlogvoering aan geen enkel ge vaar van de zijde der Duitsche strijdkrach ten blqotstaan. Daar echter de „Washington" oorlogszones zal bevaren, die anders volgens de de Ame rikaansche voorschriften door Amerikaan sche schepen worden vermeden, hebben de bevoegde Duitsche militaire instanties het strikte bevd ontvrngen, het schip zijn reis te laten volbrengen, zonder het op welke wijze dan ook lastig te vallen. De Duitsche rijksregeering heeft zich ech ter, naar van bevoegde zijde nadrukkelijk wordt uiteengezet, opnieuw gedwongen ge zien, de Amerikaansche ambassade op merkzaam te maken op de zoo juist ontvan gen berichten, volgens welke door de oor- logs vijanden van Duitschland aanslagen op de verschillende Amerikaansche passagiers schepen, die zich op weg bevinden van of naar Europa, worden beraamd en voorbe reid. Na het bekende optreden van de vij anden van Duitschland in soortgelijke ge vallen, moeten deze berichten voor de Ame rikaansche regeering van bijzonder belang zyn. De Rijksregeering verwacht derhalve, dat de Amerikaansche regeering zoowel in het belang van de beveiliging van het leven harer staatsburgers als ter vermyding van een door de vijanden van Duitschland be oogde verstoring der DuitschAmerikaan sche betrekkingen, alle vereischte maatre gelen zal nemen teneinde dergelijke mis dadige plannen te verijdelen. DUITSCHE WAARSCHUWING AAN AMERIKA De Duitsche regeering heeft voorts Maan dag den regeeringen van de Vereenigde Staten, Mexico en Panama meegedeeld, dat zij van betrouwbare zijde bericht ontvangen heeft, dat de Britsche geheime dienst een groot aantal agenten naar Midden-Amerika, voornamelijk Mexico en Panama gezonden heeft, ter voorbereiding van incidenten, die naar den wensch der organisatoren hiervan, in de Vereenigde Staten een vij andige stemming tegen Duitschland moeten verwekken. Volgens de door de Duitsche regeering ontvangen inlichtingen gaat het hierbij om twee plannen: lo. Pogingen tot compromit teering van Duitschland door verzonnen onthullingen omtrent zoogenaamde Duitsche complotten in Mexico, en 2o. Daden van sabotage door de Britsche Secret Service tegen het Panama-kanaal, die Duitschland toegedicht zullen worden. HET DOEL DER AMERIKAANSCHE TROEPENBEWEGINGEN Generaal Marshall, de chef van den Ame- rikaanschen generalen staf, heeft de berich ten tegengesproken, volgens welke Ame rikaansche troepen klaar zouden staan om naar Zuid-Amerikaansche landen ver scheept te worden, teneinde daar „nazi aanslagen" af te weren. Marshall merkte op, dat dehuidige troepenbewegingen slechts plaats hebben, omdat de onlangs voor manoeuvres gebruikte eenheden naar hun woonplaatsen terugkeeren. DE DUITSCHERS IN WEST-INDIë De „Washington Star" publiceert een bericht, volgens hetwelk een ooggetuige, de Amerikaan Carpenter uit Arlington in Vir ginia, verteld heeft, dat alle Duitschers van het Nederlandsche eiland Curagao, met in begrip van den Duitschen consul en zijn dochter, in een concentratiekamp op het kleine eiland Bonaire zijn opgesloten. Een geacht Duitsch zakenman van Bonaire is volgens dit verhaal van den ooggetuige voor den krijgsraad gebracht, omdat men in zijn woning brandbommen zou hebben ge vonden. Deze Duitscher zou waarschijnlijk gefu silleerd worden. DEENSCHE VISCHKOTTERS VERDWENEN Uit Frederikshaven wordt gemeld, dat groote onrust bestaat over het lot van twee vischkotters uit Skagen, die veertien dagen geleden uit Thyboroen op vischvangst in de Noordzee zijn uitgevaren. Sedert dien ontbreekt elk bericht van deze schepen. ZWEEDSCHE SCHEEPSVERLIEZEN De Zweedsche marineleiding publiceert de gebruikelijke opsomming van de maan- delijksche verliezen aan handelsscheeps- vaarttonnage, thans over de maand Mei. Volgens deze bekendmaking heeft Zweden vier schepen met 9355 ton en twee vis- Gemeentel. Aankondigingen Burgemeester eny*Vet)houders van Lei den brengen tef a/glmeene kennis, dat op Woensdag 12 jji/n« 1940, des namiddags van 2 tot 3 «uf, Sd het bureau van den Geneeskundige! 1 Elenst, Mare 13a, gele genheid wordtf gegm/en tot kostelooze in enting tegen! politen. Het trouwboekje moet worden mede*gebracht. A. VAN DE SANDE BAKITUYZEN, Burgemeester. VAN STRYEN, Secretaris. VISCHAKTEN. De Burgemeester^—^in Leiden brengt ter kenrys vfci hjjtanghèbenden, dat aan- vraagformuli(ien#ltr beioming van visch- akten voor h^t lemoctv 19401941, vanaf heden gratis t%rfce^c^ite-Secretarie (Ra penburg 12) W-krügoaar zijn. De Bi^gemeester voornoemd. A. VAN DE SANDE BAKHUYZEN. ZONS OP- EN ONDERGANG. Zonder onder 9.55 Dinsdagavond. Zon op 5.21 Woensdagochtend. Maan op 5.20 Woensdagochtend. Maan onder 9.08 Woensdagavond. HOOGWATER TE KATWIJK AAN ZEE. Op Woensdag 5 Juni v.m. 3.45; n.m. 4.10. WATERTEMPERATUUR. Zweminrichting „De Zijl" 18 gr. c. Zweminrichting „Poelmeer" 19 gr. c. jiiiiiiiimmimiiimiiimmimiimiimiiiiiiifc Verduisteringstijden 1 3 Er is bepaald, dat er verduisterd 3 3 moet worden tusschen zonsonder- 3 3 gang en zonsopkomst. S Deze tijden zijn voor hedenavond 5 3 en morgenochtend: E S ZONSONDERGANG 9.55 uur E ZONSOPKOMST 5.21 uur 3 Tusschen deze beide tijden dient 3 3 er dus verduisterd te worden. TfiiiiiiiinniiiMiuiumniiiititumiiiiiiiiimir schersbooten verloren. Een dezer schepen werd door een Engelschen onderzeeër tot zinken gebracht. De anderen zijn waar schijnlijk op mijnen geloopen. Tien opva renden zijn om het leven gekomen. KAPELAAN L. A. VAN DER WEIDEN In de Maria-Stichting te Haarlem is Zondag overleden kapelaan L. A. van dei Weiden, die sinds 1929 te Amsterdam in de parochie van de H.H. Petrus en Pau- lus met grooten ijver de zielzorg diende. Kapelaan van der Weiden is na een ziekte, die zich eerst ongeveer een hall jaar geleden openbaarde, op slechts 45- jarigen leeftijd gestorven. De korte jarer, van zyn priesterschap hy werd in 1920 priester gewijd zijn. vruchtbaai geweest. Amsterdam verliest in hem een ijverig parochiegeestelijke, wiens verdiensten grooter zijn dan wij in enkele regels kun nen schetsen. De uitvaart wordt gehouden a.s. Woens dag in de kerk van de H.H. Petrus cn Paulus in de Kalverstraat. Na twee stille H.H. Missen te 7 en 8 uur worden om 9 uur de Lauden gezongen en de H. Mis van Requiem. De begrafenis vindt plaats om een uur op het R.K. Kerkhof van de St. Bavo Parochie te Heemstede. Dinsdag avond om half acht worden in de kerk aan de Kalverstraat de Metten gezongen. AUTO Of MOTOR TER 0VÉRNAME

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 2