Het laatste bedrijf in
Vlaanderen
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Regeling civiel
gezag
Een verwoede strijd
DONDERDAG 30 MEI 1940
31ste Jaargang No. 9654
S)e C^ld6clve(2oi4^<Mit
Bureaux Fapeagraehi 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
Met ingang: van heden is het hoogste ge
zag in civiele zaken in het bezette gebied
van Nederland uitsluitend op den Rijks
commissaris overgegaan.
In verband hiermede werden de secreta
rissen-generaal der departementen heden
door den Rijkscommissaris Rijksminister
Seyss-Inquart in zijn ambtsgebouw ontvan
gen.
De Rijkscommissaris zette hun uiteen,
welke opdracht hij van den Führer heeft
ontvangen en verzocht hun medewerking.
De secretarissen-generaal hebben met
toestemming van den Nederlandschen op
perbevelhebber van Land- en Zeemacht,
generaal Winkelman, hun medewerking
toegezegd.
V De vrijheid van
Nederland
Wij kunnen de toekomst niet voorspellen.
Wij kunnen hopen.
En wij kunnen vertrouwen.
Maar, h o e de toekomst ook zij, ons
stellig vertrouwen moet er op zijn gericht,
dat Nederland Nederland blijft!
In de proclamatie en in de rede van den
Rijkscommissaris hebben wij vernomen,
dat de „vrijheid" van Nederland tot de
doeleinden van het Duitsche bewind be
hoort.
Dat geeft ons, h o e de ontwikkeling der
•feiten ook zij, alle reden, ons aan dat stel
lig vertrouwen onwrikbaar vast te hou
den, ons geen toekomst, welke dan ook,
voor te stellen, anders dan met een vrij Ne
derland!
De boven-bedoeldé verklaringen van den
Rijkscommissaris mogen ons goeden moed
geven voor de toekomst van óns vader
land! Als wij in dezentijd onzen
plicht begrijpen en doen, wat van ons
verlangd moet en redelijkerwijze kan wor
den.
En consciëntieus- moet onzerzijds
worden medegewerkt met alles, wat door
Duitsche en Nederlandsche autoriteiten
wordt gedaan, om het maatschappelijk en
economisch leven weer op te bouwen.
Als wij ons'hierbij laten stuwen door
liefde voor ons vaderland dan zal juist
de Duitscher dat wéten te respecteeren,
omdat bij den Duitscher zélf de vaderlands
liefde zoo héél vast geankerd ligt.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
VOORZICHTIG OORDEELEN.
H. A. schreef onlangs in het F r i e s c h
Dagblad onder dit hoofd een stukje, dat
nu nog actueel is:
♦Velen onder ons waren diep geschokt
door het plotselinge vertrek van H. M. de
Koningin. Onze jongens, zoo zeide men,
liggen in de vuurlinie, en gaat de Konin
gin ons nu verlaten? Wij hebben toch altijd
gemeend, dat in de ure van het gevaar
Oranje en Nederland één zouden zijn?
Het is licht te begrijpen, dat zulke vra
gen worden gesteld.
Maar wie wijs is, schort zijn oordeel op.
Men weet niet, wat er aan de hand is
geweest.
Wij moeten "in deze dagen ons goed rea-
liseeren, dat de historie van dezen oorlog
eerst later zal worden geschreven. En dan
zal er ook worden geoordeeld. Misschien
wel streng worden geoordeeld.
Er zijn vele dingen gebeurd, die uiter
mate vreemd zijn. Om maar een voorbeeld
te noemen: het Duitsche opmarschplan be
doelde, de vesting Holland binnen te drin
gen via Noord-Brabant en de Moerdijk-
brug. De laatste werd reeds de eerste dag
bezet. De spoorbrug bij Gennep, die de
weg naar Noord-Brabant opende, is niet
door onze troepen vernield. Zulke dingen
zullen later,worden bekeken en opgehel
derd. Voorloopig zullen wij daaromtrent
wel niets naders vernemen. Zoo zijn er tal
van dingen te noemen.
Mlen denke dan ook niet, dat de opper
bevelhebber van land- en zeemacht zijn
gansche hart heeft uitgestort,'toen hij ons
duidelijk trachtte te maken, waarom ver
dere strijd nutteloos was. Zulke verklarin
gen worden altijd met een zekere reserve
gegeven en dienen ook zoo te worden aan
vaard. Wij moeten wachten en zullen later
er wel meer van hooren.
Dwaas is het, te trachten, de hiaten van
jiiiiiiiiiiiimiitiiiimiiiiiiimiiiitiiiiminmit:
Verduisteringstijden
s Er is bepaald, dat er verduisterd s
S moet worden tusschen zonsonder- 5
E gang en zonsopkomst.
E Deze tijden zijn voor hedenavond S
S en morgenochtend:
ZONSONDERGANG
9.50 uur
ZONSOPKOMST
E 5.26 uur E
E E
E Tusschen deze beide tijden dient S
er dus verduisterd te worden.
"iimiiiuiuiiiimuuuniiijiitmjiiiimiiiiimir
onze kennis aan te vullen door geruchten.
Zelfs de meest tastbare dwaasheden vin
den in sommige kringen geloof en dat be
wijst, hoezeer de burgemeester van Den
Haag terecht moest opmerken, dat de in
nerlijke rust nog niet overal is weerge
keerd.
Maar dwaas is het ook, op grond van
fragmentarische gegevens nu reeds een
oordeel te vellen, dat alle reserves laat va
ren.
Men weet niet, hoe de situatie was, toen
de Koningin vertrok en welke gevaren er
nog dreigden. Men weet niet, of zij zelf
ook gevaar liep. Men weet niet, of er mis
schien in haar eigen omgeving ook elemen
ten waren, die haar positie ondergroeven.
Er zijn evenwel ook dingen, die we wel
weten. We weten, wat de Korfingin gedu
rende een lange reeks van jaren heeft ge
daan. We weten, dat haar beleid verstan
dig was, bezonnen en kloek. Zij heeft in
een lange reeks van jaren getoond, dat zij
het vertrouwen van ons volk waard was.
Laten we daarom voorzichtig zijn en niet
zondigen, door een haastig oordeel. Wij
zeggen het met te meer vrijmoedigheid,
omdat de soms bittere woorden, die aan
het vertrek van de Koningin worden ge
wijd spruiten uit een zuivere bron, uit de
bron der liefde. De liefde en het vertrou
wen waren zóó groot, dat niemand anders
kon denken dan: wij staan en vallen metj
de Koningin. En die liefde kon het niet
geloóven, dat bericht van het overhaaste
vertrek.
Als wij vanavond ons hoofd buigen tot
het gebed, hebben we dan vrijmoedigheid
om niet meer, zooals voorheen te bidden
voor onze Koningin?
OOK VAN DEZEN TIJD.
In de Utrechtsche Courant
schrijft mr. A. baron van Wijnbergen een
artikel, waaraan het volgende is ontleend:
„Niet het oor geleend aan hen die zwart
gallig, die ontevreden zijn, piaar blijmoedig
ook in dezen tijd door ieder onzer gedaan,
wat plicht gebiedt te doen op de plaats
waar men is gesteld.
Zij,, aan wie de bezetting van ons land
werd toevertrouwd, werken met de Neder
landsche autoriteiten samen, opdat ook in
dezen tijd het maatschappelijk, het econo
misch leven hier te lande zich zoo goed
mogelijk ontwikkele, aan ons allen de
taak tot dat zelfde doel mee te werken,
ieder op de wijze, als het van hem wordt
gevraagd.
Zonder overdreven bezorgdheid wach
ten we dan rustig en kalm de toekomst ai.
Met onverzwakt vertrouwen blijven we
uitzien naar hetgeen het kindergebed in
deze Meimaand zal vermogen af te smee-
ken.
Alom ter wereld wordt vurig verlangd
naar een spoedig einde van den oorlog.
Blijven we daarvoor bidden, en werken
we inmiddels rustig voort aan den dage-
lijkschen arbeid.
Neen, van oné werd niet gevraagd het
zwaarst wat gevraagd kan worden, het of
fer van het leven, door zoovelen onzer
landgenooten zoo edelmoedig gebracht.
Terwijl we voor hen blflven bidden, zij hun
lichtend voorbeeld voor ons, van wie zoo
veel minder gevraagd wordt, een prikkel
dat dan ook getrouw te volbrengen, telken
dage ons zelf opnieuw in herinnering
brengend, dat God is Koning van den tijd,
ook van dezen tijd".
VOORBARIGHEID.
De Volkskrant van gisteravond
schrijft o.m. in een driestar:
Als Nederlander mag en moet men ho
pen, dat aan het einde der Europeesche
worsteling het rijk der Nederlanden onge
rept en ongedeerd als onafhankelijke staat
moge te voorschijn treden.
Minder hebben wij niet verdiend: aan
geen vergrijp, nog minder aan een daad
van felonie heeft ons land zich schuldig
gemaakt.
Ons volk staat met onbesmeurd blazoen.
Daarom begrijpen we niet, hoe een Ne-
derlandsch blad reeds thans als vaststaand
aanneemt, dat „aan het volstrekt souve-
reine Nederlandsch bewind van vroeger
een einde zal komen".
Is dit een Nederlandsche gedachte en
»en Nederlandsche suggestie?
Reparatie blijft vrij
WIE MEER DAN 1200 VERDIENT,
WORDT GEACHT EEN PAAR BRUIK
BARE SCHOENEN TE HEBBEN
Sedert eenige dagen is er, gelijk men weet,
in den lande een algemeen verkoopverbod
van schoenen. De wijze, waarop sedert
eenige weken -gehamsterd werd hebben de
autoriteiten gedwongen tot dezen drasti-
schen maatregel, welke uiteraard behalve
voor het publiek, voor de schoenen winke
liers wel van zeer vèrstrekkenden aard is.
Talrijke menschen blijken nog niet geheel
op de hoogte te zijn van den inhoud van de
zen maatregel. Een uiteenzetting van de
situatie komt neer op het volgende.
Zij, die een inkomen hebben, hoogcr
dan 1200, worden geacht in het bezit
te zijn van tenminste een paar bruik
bare schoenen en zijn totaal uitgesloten
van den verkoop, althans voor den duur
van dezen maatregel, welke mogelijk
eenige maanden van kracht zal blijven.
Daar de reparatie van leeren schoenen
nog geheel vrij is, zal in de practijk
voor deze categorie Nederlanders het
verbod niet zoo zwaar drukken, als het
zwart op wit mag lijken.
Zij, die een inkomen hebben beneden de
1200 per jaar, kunnen een bon ontvan
gen, waarop hun een paar schoenen mag
worden verkocht. Deze bon wordt evenwel
alleen dan verstrekt, wanneer de aanvra
ger niet in het bezit is van een paar bruik
bare schoenen.
Hij of zij is dan verplicht dit schriftelijk
te verklaren, waarbij wordt opgemerkt,
dat een valsche verklaring kan worden be
straft met een boete tot 5000 of een ge
vangenisstraf voor den tijd van een jaar.
Een zekere soepelheid bij het verstrekken
der bonnen zal worden betracht, naar ons
werd verzekerd, zoodat indien het publiek
geneigd is zich te schikken in dezen tijde
lijk onvermijdelijken maatregel, hij in de
practijk voor velen vrijwel onopgemerkt
zal blijven.
Tenslotte zij nog opgemerkt, dat alle
schoenen, die niet van leer vervaardigd
zijn, buiten het verkoopverbod vallen.
KOSTWINNERSVERGOEDING.
In verband met het met verlof zenden
van een deel van het leger, wordt het vol
gende onder de aandacht van belangheb
benden gebracht:
De kostwinnersvergoeding mag worden
uitbetaald tot en met den datum van ver
trek met groot verlof op den verlofpas ver
meld.
De laatste betaling liep over het tijdvak
van Zondag 19 Mei tot en met Zaterdag 25
Mei. De verwanten van grootverlofgangers,
die na 25 Mei zijn vertrokken, moeten bij
de betaling de verlofpas van den dienst
plichtige vertoonen.
Verwanten van gesneuvelden, waarvoor
kostwinnersvergoeding werd genoten, moe
ten zich ten spoedigste aan het Bureau voor
vergoedingen melden onder overlegging
van het officieele bericht van het Neder
landsche Roode Kruis.
ZOEKGERAAKTE MOTORRIJTUIGEN
In den tijd tusschen 10 en 15 Mei j.l. zijn
verschillende Nederlandsche automobielen
onverwachts in gebruik genomen moeten
worden door anderen dan de houders dezer
voertuigen.
De K.N.A.C. doet een dringend beroep op
een ieder, die een motorrijtuig in zijn bezit
heeft, hetwelk hij wederom in het bezit
van d^n eigenaar wil stellen, zich daartoe
tot haar secretariaat, Lange Vijverberg 10
te 's Gravenhage te wenden, dat in 'dezen
haar bemiddeling verleent. Men vermelde
bij de opgave vooral het provinciaal {num
mer van het voertuig, alsmede de plaats
waar het zich thans bevindt en zoo moge
lijk merk, motor- en chassisnummer.?
LAAT THANS DE MOTORVOERTUIGEN
NAZIEN EN HERSTELLEN
De Nederlandsche vereenigmg „De Rij
wiel- en Automobielindustri e" (R A I.) te
Amsterdam bericht ons:
Tengevolge van het verbod tot het ver
bruiken van benzine enz. staan -thans de
meeste motorrijtuigen op stal, terwijl de
vele goed geoutilleerde garages en herstel
plaatsen practisch zonder weck d.w.z. zon
der inkomsten zijn.
Het publiek kan thans het eigen belang
tezamen met het algemeen belang dienen
door motorrijtuigen thans een „goede
beurt" te laten geven en gereed te laten
maken, opdat, zoodra weder gereden zal
kunnen worden, alle vehikels geheel in or
de zullen zijn.
Wanneer het oogenblik komt, waarop
weder gereden zal kunnen worden, zullen
de garages en herstelplaatsen overkropt
worden met werkzaamheden, terwijl men
thans volop gelegenheid heeft het werk,
dat noodig of gewenscht is, grondig en
deugdelijk te verrichten.
De garages en herstelplaatsen zijn thans
nog voorzien van geschoold personeel,
werktuigen en, niet te vergeten, origineele
onderdeelen voor alle merken. Of deze om-
JsLattAcfieti in een „zaft" (tij Jïijööel
YPEREN EN KEMMEL BESTORMD.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
In den voortgaanden aanval tot vernie
tiging van het Engelsche leger hebben onze
troepen Ypcren en Kemmel bestormd.
Het frontbericht van het D. N. B. luidt
als volgt:
Uit het nu reeds sedei-t dagen fel omstre
den Vlaamsche gevechtsgebied snijden de
Duitsche troepen door voortdurend door
het luchtwapen nadrukkelijk ondersteunde
aanvallen brok na brok weg. In een zeer
nauwe ruimte tezamen gedrongen staat de
tegenstander thans voor de keus zich over
te geven of dood te bloeden in nutteloozen
tegenstand.
Door een vastbesloten doorbraak uit het
Oosten en Westen naar Rijssel werd rond
om een deel van den tegenstander teh Zui
den van deze belangrijkste stad in Noord-
Frankrijk een ring gelegd. Op een gebied
van ongeveer 20 K.M. in het vierkant zijn
hier hoofdzakelijk Fransche troepen inge
sloten.
Op andere punten werden soortgelijke
omsingelingen tot stand gebracht. Er blijft
van de totdusverre ter beschikking staande
gevechtsruimte der Frarischen en Engel-
schen alleen nog het gebied over ten Noor
den van Rijssel tot aan de kust. Het is één
groot slagveld, dat van alle kanten door de
Duitsche artillerie wordt bestreken. Op het
oogenblik wordt nog fel gestreden.
Onbekend met den waren toestand ge-
looven enkele troependeelen van den te
genstander nog, dat zij een „terugtocht"
moeten dekken. Maar ook slecht vliegweer
kan hen niet helpen hun lot te ondergaan.
Door een snellen opmarsch in Noord-
Vlaanderen kwamen de Duitsche troepen
tot aan den IJzer in de richting van Duin
kerken op de lengte van onngeveer '40 KM.
toen de berichten voor het legerbericht van
gisteren gesloten werden. Intusschen is de
afsnoering van den vijand voortgezet. Duin
kerken ligt onder het vuur Van de Duit
sche, zware artillerie, afgezien van de ef
fecten der Duitsche bommenwerpers. De
haveninstallatie is vernield, een ontwijken
via het Kanaal van daar uit in noemens-
waardigen omvang is niet meer mogelijk.
Duitsche vliegtuigen en snelle booten hou
den daar wacht.
DE ACTIE DER „SCHNELLBOOTE"
IN HET KANAAL.
Het D. N. B. geeft een beschrijving hoe
een Duitsche „Schnelboot" voor een Belgi-
standigheid na verloop van tijd nog aan
wezig zal zijn, is moeilijk te voorspellen.
Het schijnt derhalve een goede raad:
laat thans deze werkzaamheden verrich
ten.
Mede wordt daardoor de instandhouding
bevorderd van bedrijven, welke in de toe
komst niet gemist kunnen worden.
DE BOLLENHANDELAREN
Men meldt uit Haarlem aan de „N. R.
(Jour an t":
De bloembollenhandel is voor -moeilijke
problemen gesteld. Op de gisteren gehouden
beurs in het St. Bavo-gebouw te Haarlem
was men allerminst optimistisch gestemd.
Het eene afzetgebied na het andere is ver
loren gegaan. De berichten, welke werden
uitgewisseld over de gewassen in den Anna
Paulownapolder gewaagden van groote
schade ontstaan door de inundatiemaatrege
len. De velden werden overstroomd door
het zoute water hetgeen een funeste uitwer
king had op de geteelde bloembollen. Met
vereende krachten hoopt men thans even
wel een oplossing te vinden. Voorts werden
besproken de consequenties van de thans
ontstane bevroren credieten in het buiten
land. Ten slotte wisselde men de ervaringen
uit over de boonenteelt welke krachtig ter
hand is genomen. Ofschoon de bollenbeurs
vrij druk bezocht werd, kwam het uiteraard
niet tot eenigen handel.
NIEUW TWEEDE KAMERLID
In de vacature prof. J. v. Gelderen
De voorzitter van het centraal stem
bureau heeft in de vacature, ontstaan door
het overlijden van prof. J. van Gelderen
(S.D.A.P.), als diens opvolger tot lid van
de Tweede Kamer benoemd verklaard den
heer H. J. van den Born te Amsterdam.
sche haven een vijandelijken torpedojager
tot zinken bracht.
Eiken nacht weer hebben Duitsche
„Schnelboote" den laatsten tijd den vijand
in het Engelsche Kanaal opgezocht; vijf
vijandelijke torpedojagers, een duikboot,
een hulpkruiser, een transportvaartuig en
zelfs een vliegtuig zijn op deze wijze de
laatste dagen door Duitsche „Schnelboote"
tot zinken gebracht.
HET LAATSTE BEDRIJF VAN DEN SLAG
IN VLAANDEREN.
,/Het laatste bedrijf van den grooten slag
in Vlaanderen". Onder dit opschrift publi-
ceeren de Duitsche ochtendbladen het be
richt over de bestorming van Yperen en
Kemmel door de Duitsche troepen. De
Yser-linie, waarom in den wereldoorlog zoo
fel gestreden is, is thans haar sleutelpunt
der stad Yperen, in Duitsche handen,
schrijft de „Berliner Boersenzeitung".
Nu Rijssel, Armentièi-es, Yperen, de Kem-
mel-berg en Dixmuiden genomen zijn, en de
Belgisch-Fransche grens bereikt is, treden
twee feiten naar voren: 1. de zak ten Zuid-
Oosten van Rijssel, waarin het Fransche le
ger zich bevindt, is volkomen ge
sloten, aangezien Rijssel zoowel van het
Westen als van het Oosten uit genomen is.
2. De Duitsche stoottroepen zijn ook den
sector van de Engelsche divisies van twee
kanten binnengedrongen, n.l. van het Noord
Oosten en van het Zuid-Westen.
Wat aan Engelsche troepen niet door de
Duitschers reeds omsingeld is, dringt thans
naar het Noorden en probeert de kust te
bereiken.
Acht dagen geleden stonden den toen
reeds sterk teruglrekkenden Engclschen
nog een half dozijn Kanaalhavens ter be
schikking. Thans is dit anders. Boulogne,
Calais en Oostende zijn in Duitsche han
den. Duinkerken ligt in het vUur van de
Duitsche artillerie. De laatste Britsche hoop
is gevestigd op de kleine Belgische haven
Nieuwpoort.
Doch ook daar is het niet veilig. De ha
ven is voor de Duitsche bommenwerpers
gemakkelijk te bereiken en Duitsche
„Schnelboote" hebben voor Nieuwpoort op
nieuw een naar Engeland vluchtenden
grooten Britsche tordedojager getorpe
deerd. Men ziet dus, zoo 'besluit het blad,
dat het geweldige drama met rassche schre
den zijn einde tegemoet gaat.
EEN ENGELSCHE PERSSTEM.
De slag van Artois en in Picardië moet
thans als verloren worden beschouwd, zoo
constateert de „Daily Express", welk blad
voortgaat: De Duitschers hebben thans de
volgende voordeelen behaald:
1. Zij zijn meester van het belangrijk
ste Fransche industriegebied;
2. zij bezitten vliegsteunpunten, die
zeer dicht bij Engeland liggen,-zoodat hun
bombardementsvliegtuigen door jachttoe-
stellen kunnen worden begeleid;
3. htm artillerie zal het Kanaal en den
toegang tot de haven van Londen beheer-
schen;
4. De Duitschers bezitten buitengewone
belangrijke steunpunten in Noorwegen, van
waar zij de blokkade der Britsche Oost
kust kunnen vervolledigen.
DE TOREN van het Zeeuwsche dorpje
Kapelle is vrijwel ongedeerd uit den
strijd gekomen. Slechts aan de rechter
zijde ie eenige beschadiging zichtbaar.
