De ijzeren ring om
Vlaanderen
Engeland raakt in de knel
5)e wig chingt daox tot ffiautagne
Het neemt maatregelen
De situatie in
Frankrijk
Verspreide be
richten
VRIJDAG 24 MEI 1940
DE LEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Frontberictit van het D.N.B.
DE STRIJD NADERT ENGELAND.
Het frontbericht van het D. N. B. meldt:
De wig, die in Westelijke richting eerst
langs de Somme en vervolgens verder
Noordelijk tusschen de vijandelijke legers
is gedreven, is verder ingeslagen. De Duit-
sche troepen hebben zich in zekeren zin
binnen deze wig omgedraaid en treden
thans op in Noordelijke richting, dus naar
Calais. De Westelijke rand van het groote
ingesloten gebied, waarin de Belgisch-
Fransch-Engelsche legers zijn opgesloten,
wordt daarmede systematisch gesloten. De
ring om den tegenstander wordt steeds
nauwer.
Met het oog op het toenemende gevaar
van een definitieve vernietiging, zijn ook
gisteren weer door sterke vijandelijke
strijdkrachten in Artois over een breed
front met het zwaartepunt bij Kamerijk en
Oostwaarts uitvalspogingen ondernomen,
die leidden tot geringe plaatselijke succes
sen van den vijand, maar vervolgens on
der bloedige verliezen voor den tegenstan
der werden afgeslagen. Deze vergeefsche
aanvallen hadden als eindresultaat, dat zij
den wil tot weerstand van den tegenstan
der verzwakten, aangezien na zekere aan
vankelijke successen weer een zware reac
tie intrad. Ook het verder oprukken van
de Duitsche troepen in de richting van
Calais heeft de hoop op een doorbraak ver
der doen slinken.
Het aandeel van het luchtwapen.
Bij het afweren van de doorbraakpogin
gen van gisteren werd het leger zeer krach
tig uit de lucht gesteund; voorts onder
scheidde zich het afweergeschut bij de be
strijding van pantserwagens. Het boschter-
rein ten Zuidoosten van Valenciennes werd
van vijanden gezuiverd.
Het luchtwapen heeft gisteren ook de
haveninstallaties van Dover aangevallen,
terwijl de Engelschen een oproep om hulp
wegens de bedreiging van Calais hebben
doen hooren.
Naar het schijnt, wijst thans de stoot van
het Westelijke Duitsche leger in de richting
CalaisDover. Daarmede komt de eigen
lijke strijd tegen Engeland naderbij. Aller
eerst moet echter het omsloten, gebied in
Noord-Frankrijk en België nog geheel door
Duitsche troepen worden bezet.
Met het oog op de sterke strijdkrachten,
die hier ingesloten zijn, zal dat niet zon
der zware gevechten kunnen geschieden.
Vergelijkingen met ervaringen uit den
Poolschen veldtocht moeten aangepast
worden aan de hier aanwezige omstandig
heden. De ring is aardrijkskundig veel
grooter, de vijand militair sterker en be
langrijk beter uitgerust dan de Poolsche
divisies bij Kutno. Steunend op den fris-
schen aanvalsgeest der Duitsche troepen,
zal de Duitsche leiding ook deze taak zoo
snel mogelijk ten einde brengen.
Succesvolle snelle booten.
De gisteren gemelde aanval van snelle
Duitsche booten voor de vijandelijke ha
vens aan het Kanaal vormt, naar uit het
legerbericht blijkt, geen op zichzelf staan
de actie. De uitbreiding van de Duitsche
zeepositie rond de Nederlandsche kust
strook naar het Westen, wordt dus reeds
systematisch uitgebuit.
Na het veelbelovende succes van den
eerste-luitenant-ter-zee, Op den Hoff, die
bij den aanvang der NederlandschBelgi
sche operatie in de vrije Noordzeeruim te
een Engelschen torpedobootjager tot zin
ken bracht, leveren de eerste aanvallen uit
de nieuwe, vooruitgeschoven stellingen te
gen de Fransche havens aan het Kanaal
verdere successen op en daarmede nieuwe
bewijzen voor den aanvalsgeest der snelle
booten, die reeds voor Noorwegen waarde
volle diensten hebben bewezen.
Het tooneel der nieuwe successen is het
zelfde als dat waarop de snelle boot voor
het allereerst in de geschiedenis van haar
ontwikkeling haar aanvallen deed.
De gebieden voor de Vlaamsche kust en
voor de Kanaalhavens deden in den we
reldoorlog door hun aardrijkskundige po
sitie en hun militair belang, zoowel aan
Duitsche als aan Engelsche zijde, de ge
dachte opkomen aan het gebruik van snel-
ie booten. Verkenning van nabij en bestrij
ding van duikbooten werden toentertijd
met succes door snelle booten uitgeroerd.
Grootere successen tegen vijandelijke oor
logsschepen waren den kleinen vaartuigen
toen nog niet beschoren. Het gelukte slechts
een van verre bestuurde snelle boot een
Engelsch pantserschip te beschadigen.
Het succes van Italiaansche snelle vaar
tuigen in de Adriatische Zee tegenover
een Oostenrijksch slagschip was indertijd
in de hand gewerkt door den bijzonderen
toestand van weer en zee in dit gebied,
omstandigheden, die aan de Vlaamsche
kust zeer moeilijk te vinden waren. De
thans door de snelle Duitsche booten be
haalde successen geven het recht vast te
stellen, dat het gebruik van deze booten,
dank zij het hoogere prestatievermogen en
vooral door een verder ontwikkelde aan-
valstactiek, groote uitbreidingen met zich
zal brengen.
ZWARE STRIJD IN EN OM BOULOGNE.
Churchill heeft gisteren in het Lagerhuis
de gevechten „aan de kust" uiterst ernstig
genoemd. Hij bevestigde, dat Abbeville
zich in handen van de Duitschers bevindt
en verklaarde, dat in en om Boulogne
„zwaar gevochten" wordt.
FRANSCHE VLOOTVERLIEZEN.
De Fransche admiraliteit maakt bekend:
Tijdens de operaties op de Noordzee, aan
de kust der Nederlandsche eilanden en
van Vlaanderen, heeft de Fransche marine
de duikboot „Doris", den torpedobootjager
„Le Droit" en het ravitailleeringschi? „Le
Niger" verloren.
DE BLIKSEMOORLOG GEEN
NOODSPRONG.
De „Dienst aus Deutschland" keert zich
tegen de bewering, dat de bliksem-oorlog,
welke Duitschland thans ook in het Westen
voert, om economisch-politieke redenen
zou zijn ingezet. Een dergelijke bewering
geeft blijk van weinig inzicht in de econo
mische omstandigheden in Nederland, Bel
gië en Noord-Frankrijk, temeer, aangezien
men er rekening mede moest houden, dat
de terugtrekkende vijand de meeste voor
raden zou vernielen.
Evenmin als het grootspraak is geweest,
dat de Duitsche soldaten en wapenen de
beste ter wereld waren, was het groot
spraak, dat de voorraden in Duitschland
gunstig waren, zooals in het najaar van
1939 werd verklaard. In de negen maanden
van den oorlog heeft men nog geen enkele
maal de verstrekte hoeveelheid levensmid
delen in Duitschland behoeven te vermin
deren, hetgeen in Engeland wel het geval
is geweest.
De Duitsche leiding heeft er zelfs reke
ning mede gehouden, dat de verbindingen
met het Zuidoosten van Europa afgesloten
zouden worden en ook heeft zij niet gere
kend op de arbeidskracht van de 800.000
Polen, die gevangen zijn genomen, terwijl
de uitwisseling van goederen tusschen de
Sovjet-Unie en Duitschland sneller in goe
de banen komt, als zelfs optimisten durf
den verwachten.
DE SITUATIE VAN DEN „VERLOREN
TROEP".
Ten tijde van de- legers der landsknech
ten noemde men die afdeelingen, welke bij
den aanval den eersten vertwijfelden stoot
moesten opvangen, en zich bij den terug
tocht moesten opofferen, den „verloren
troep", die van het begin af aan ten doode
was opgeschreven.
In deze positie, zoo schrijft de „Berliner
Boersenzeitung" bevinden zich alle volke
ren, die tot dusver door Engeland in den
strijd zijn geworpen. Zoo had Finland te
zamen met de andere Scandinavische lan
den tot taak de zaak van Engeland te voe
ren op een verloren post. Door het inzicht
van zijn regeering en de staatkundige ge
matigdheid van de Sovjet-Unie, is Finland
aan dit lot ontkomen. Kort daarop gelukte
het, met behulp van de Noorsche regee
ring, het Noorsche volk tot den volgenden
j „verloren troep" van Engeland te maken.
Vervolgens was het de beurt van Neder
land en België. Toen het Nederlandsche le
ger op den vijfden dag de wapens neer
legde, verklaarde Londen, dat Nederland
niet tevergeefs gevallen was, want dat de
vertraging van de Duitsche weermacht
met vijf dagen „een belangrijke strategi
sche winst voor de geallieerden" zou kun
nen opleveren. Dus weer de situatie van
den verloren troep.
In deze dagen wordt ook aan België het
lot van den „verloren troep" voltrokken,
tenzij, dat ditmaal het Britsche expeditie
korps zelf zulk een lot moet deelen. Doch,
zoo besluit het blad, er' valleri reeds groo
tere verschijnselen waar te nemen: het
Fransche leger, geheel Frankrijk moet
thans de eigenlij-ke „verloren troep" van
de Britten worden. Wat de Fransche staats-
en legerleiding om eiken prijs heeft willen
voorkomen, n.l. het ontzettende bloedver
lies van het uit den wereldoorlog nog ver
zwakte Fransche volkslichaam, is in vollen
gang. Het Fransche leger draagt den last
van den dag. De Fransche soldaat sterft,
opdat Engeland zich kan redden en leven.
„Te laat" zegt men in
Duitschland
MAATREGELEN TE LONDEN.
Op de groote, van het Oosten naar het
Westen loopende wegen in Londen zijn op
bepaalde afstanden van elkaar prikkeldraad
versperringen en barricades opgericht,
welke een snel oprukkende vijand tegen
moeten houden., Het verkeer der autobus
sen is voor zoover het nog bestaat, langs
zijwegen omgeleid. Op alle strategische
wegkruisingen zijn mitrailleurposten opge
steld en in de groote parken, vooral die
in de omgeving van het Buckingham Pa
lace, worden loopgraven gemaakt. Op de
daken van het paleis en de ministeries zijn
vlechtwerken van draad aangebracht om
het parachute-springers onmogelijk te ma
ken op de daken te landen.
Minister Duff Cooper heeft gisteren aan
een lunch het woord gevoerd en gezegd,
dat de Duitsche troepen ver zijn opgerukt
en Boulo-gne aanvielen. De Britsche troe
pen strijden hier tegen een overmacht. Het
was heel goed mogelijk, dat ook Calais ge
vaar liep, zoo voegde hij hieraan toe.
De toestand was evenwel, volgens spre
ker, in het geheel niet hopeloos. Het Brit
sche leger is nog in goede orde en de ver
liezen hiervan zijn niet groot.
Wij weten, dat, wanneer wij dezen slag
verliezen, onze eilanden nog niet aange
tast zijn en dat wij onze overmacht op zee
nog hebben.
ARRESTATIES IN ENGELAND.
Het Lagerhuislid Captain Ramsay is gis
termorgen gearresteerd en in de gevange
nis van Brixton ingesloten. Bij den aan
vang van de Lagerhuiszitting heeft de
speaker gisteren mededeeling gedaan van
de arrestatie, die door den minister van
binnenlandsche zaken was gelast.
Ramsay is lid van de conservatieve par
ty. Hij is op grond van de nieuwe wet op
de verdediging gearresteerd, welke de re
geering de bevoegdheid geeft om zekere
personen, die contact staan met bepaal
de organisaties, te arresteeren.
Ook sir Oswald Mosley, de leider der
fascistische partij in Groot Brittannië, is
gisteren gearresteerd en door de politie
naar het hoofdbureau van politie overge
bracht. Onder de leiders der fascisten zijn
nog zeven verdere arrestaties verricht; o.m.
werd een vrouw in arrest gesteld.
DE VOLMACHTEN VOOR DE BRITSCHE
REGEERING.
Minister Attlee heeft voor de radio ge
sproken en o.a. verklaard:
Engeland moet thans al zijn hulpbron
nen mobilisecren en de grootste mogelijke
prestaties verrichten. Daartoe moet de re
geering de mogelijkheid hebben, controle
uit te oefenen over personen en eigendom.
Elkeen moet zijn werk voortzetten, doch
de regeering meet het recht hebben, elk
een daar te plaatsen, waar het staatsbe
lang zulks vereischt, en bedrijven, handels
ondernemingen, industrieën en banken
aan controle te onderwerpen. De productie
van munitie en oorlogsmateriaal wordt
aan een speciale controle onderworpen.
Zooals aangekondigd, zal Greenwood het
voorzitterschap op zich nemen van den
productieraad.
„ONGEBREIDELDE DICTATUUR"
SCHRIJFT DUITSCHE PERS.
De Duitsche pers schrijft algemeen, dat
de Woensdag door het Britsche Lagerhuis
aangenomen volmachtenwet, die alle rech
ten der persoon en van den eigendom op
heft, neerkomt op de „oprichting van een
ongebreidelde dictatuur" in een land, dat
dezen oorlog juist z.g. tegen de dictatuur
voert en steeds als prototype wilde optre
den in de wereld van een liberale staat.
De „Deutsche Allgemeine Zeitung"
schrijft o.m.: „Om democratie en liberalis
me te redden, hebben de Engelschen den
oorlog doen losbreken tegen de „nazi-dic
tatuur". Om democratie en liberalisme te
redden, schaffen zij nu deze begrippen af
en voeren een dictatuur-Churchill in. De
heerschende klasse in Engeland ziet zich
dus thans midden in den oorlog gedwon
gen om totalitaire hulpconstructies te im-
proviseeren.
Dat kan niet meer baten. Omdat het te
laat is, maar ook omdat de dragers van
het politieke leven in Engeland evenals in
Frankrijk den ouden democratischen Adam
toch niet kunnen afleggen. Wat er uit te
voorschijn komt, is een reactionnair
machtsmisbruik van Churchill en zijn
Franschen filiaalleider Reynaud. Toch is
het voor latere historici interessant om le
constateeren, dat de onbruikbaarheid der
democratie thans zelfs duidelijk wordt
voor de tegenstanders van Duitschland,
die van hun volken verlangen, dat zij voor
dit vermolmde „ideaal" den dcod in gaan.
De „Lokalanzeiger" schrijft: Bij nuchtere
overweging zal men ook in Engeland in
zien, dat het hier gaat om een warhoop-
stap, waarboven evenals bij de andere
Engelsche maatregelen het fatale woord
„te laat" staat geschreven. De huishou
ding van een land laat zich niet in enkele
dagen op het hoogste toerental brengen.
De voorsprong, dien Duitschland zich in
zeven jaar ongehoorden arbeid heeft ver
overd, is niet in te halen.
Het „Hamburger Fremdenblatt" zet uit
een: Het liberale Engeland, dat zich voor
de geheele wereld beroemt cp zijn parle
mentaire instellingen, heeft zich veran
derd in een ongebreidelde dictatuur. Het
levert het lot van Engeland uit aan de
thans ongeremd regeerende oorlogspartij.
Er is niets kenmerkender voor den revolu-
tionnairen ommekeer der wereld, dan deze
crisis der democratische instellingen, ^et
mes zit den „grooten democratieën" op de
keel.
EEN VERKLARING VAN DUFF COOPER
De vroegere Britsche minister van oor
log, Duff Cooper, thans minister van
voorlichting verklaarde in een radio
rede, dat Engeland zich vooral moet weren
tegen „het onzichtbare wapen van het de
faitisme en van de geruchten". De spits
van den Duitschen opmarsch door Noord
oost-Frankrijk reikt inderdaad reeds tot
het Kanaal.
Daardoor is het Fransche front in twee
deelen gesplitst. In het Zuiden ligt het
grootste deel van de strijdkrachten, in het
Noorden staat het Britsche expeditiecorps
gereed. Zijn moraal is zeer goed. De Duit
sche successen hebben voor de Duitschers
groote gevaren meegebracht. Het Britsche
luchtwapen vervult zijn taak met grooten
meed. Niettemin is de toestand ernstig,
wellicht ernstiger dan in 19141918. Dat
beteekent echter niet, dat de nederlaag
reeds voor de deur staat, ook niet, aldus
de minister, indien wij dezen slag verlie
zen. Engeland moet zich harden, Vele En
gelschen zouden het bijna begroeten, wan
neer de eerste bom op Engeland viel, want
dan zouden zij het gevoel hebben, dat ook
zij aan het lot van de troepen deel heb
ben.
De overwinning zal ten slotte bereikt
worden.
MIJNEN AAN DE ZUID-AFRIKAANSCHE
KUST.
Aan de Zuid-Afrikaansche kust zijn tot
dusverre acht Engelsche schepen, uit Ka-
ratsji en Singapore komende, op Duitsche
mijnen gelcopen en gezonken. Slechts in
drie gevallen kon de bemanning in de boo
ten gaan. Het zoeken der mijnen is moei
lijk en gevaarlijk gebleken. Reeds twee
mijnenvegers zijn ten offer gevallen aan
de Duitsche mijnen. In Walvischbaai zijn
drie uit Engeland verwachte schepen tien
tot veertien dagen over tijd.
Uit Pretoria wordt gemeld, dat men aan
Engelsche zijde door deze gebeurtenissen
zeer getroffen is en bovendien sterk ver
ontrust over de stemming der inheemsche
bevolking.
HET FRANSCHE STEENKOLEN-
PROBLEEM. I(.
In de „Koelnische Zeitung" wordt er op
gewezen, dat de steenkoolvoorziening van
i-'rankrijk door den Duitschen opmarsch
sterk in het gedrang is gekomen. In 1938
bedroeg de behoefte aan steenkolen in
Frankrijk 46.5 millioen ton en aan bruin
kolen 1.1 millioen ton. Van deze 46.5 mil
lioen ton steenkolen werden geprodu
ceerd: in het departement Atrecht 19.12
miiL ton, in Douai 9.11, in Straatsourg
6.74, in de overige departementen 11.53
mill. ton.
Alleen in Noord-Frankrijk en Elzas-
Lotharingen werd dus 34.7 millioen
steenkolen geproduceerd, waarover
Frankrijk thans de beschikking niet heeft,
en de steenkolenmijnen in de overige de
partementen zullen voor dat verlies geen
compensatie kunnen geven, zelfs indien
men de arbeiders zou kunnen vinden.
De invoer van Frankrijk bedroeg in 1938
niet minder dan 18.70 millioen ton steen
kolen, 2.36 millioen cokes en 1.03 millioen
ton briketten, waarvan door Engeland
werd geleverd 6.35 millioen ton steenko
len, 0.02 millioen ton cokes en 0.12 mil
lioen ton briketten. Door den oorlog en
het opdringen van de Duitsche legers zijn
de leveranties van Duitschland, België, Ne-
deiland en Polen uitgevallen, zoodat En
geland, wat den invoer aangaat, boven
dien zou moeten voorzien in 10 millioen
ton steenkolen, 2.3 millioen ton cokes en
1 millioen ton briketten, afgescheiden van
de rond 35 millioen ton, welke van de
Fransche productie zijn uitgevallen. Om
aan de behoefte van Frankrijk volgens
den maatstaf van 1938 te kunnen voldoen,
zou Engeland zijn uitvoer naar Frankrijk
van circa 6.5 millioen ton tot ruim 51 mil
lioen ton moeten doen toenemen.
De totale uitvoer van Engeland beliep
in 1938 in ronde cijfers: 36 millioen ton
steenkolen, 2 millioen ton cokes en 0.35
millioen ton briketten. Door den oorlog
zijn verscheidene afzetgebieden voor En
geland verdwenen, maar alleen hetgeen
Frankrijk noodig heeft, nL 45 millioen
ton, bedraagt veel meer dan de hoeveel
heid, die Engeland mogelijker wijze zou
kunnen leveren, In den wereldoorlog
voerde Engeland 20 millioen ton steenko
len naar Frankrijk uit, maar de trans-
portmogelijkheid was toen veel gunstiger
dan op het oogenblik het geval is.
BROODKAARTEN UITGESTELD
De invoering van broodkaarten in
Frankrijk, welke was aangekondigd om
dat de voorraden meel geringer werden,
is uitgesteld, omdat door de tallooze
vluchtelingen uit Oost- en Noordoost-
Frankrijk, aanzienlijke organisatorische
moeilijkheden zyn ontstaan.
FRANSCHE GENERAAL UIT DEN
ACTIEVEN DIENST.
De divisie-generaal van het luchtwa
pen, Bertrand Pujo, is op eigen wensch,
volgens een bericht in de „Paris Soir", met
vervroegd pensioen uit den actieven
dienst getreden.
NOREN IN ZWEDEN KUNNEN NAAR
HUN LAND TERUGKEEREN.
De Duitsche autoriteiten hebben hun
goedkeuring er aan gehecht, dat alle vrij
willig naar Zweden uitgeweken Noren
naar Noorwegen terugkeeren. Het juiste
tijdstip van de terugreis wordt nog bekend
gemaakt. Vermoedelijk zullen de Noren in
extra-treinen op 25 Mei via Kongswinger
naar hun land terugreizen. Voor vrouwen
en kinderen zyn geen papieren noodig,
daarentegen moeten mannen tusschen de
18 en 55 jaar een pas of een andere legiti
matie by zich hebben. Het aantal van de
betrokken Noren in Zweden bedraagt on
geveer 2500.
Het blad „Nationen" schrijft hierover:
Er is alle reden aanwezig om de Diiitsche
overheid voor haar welwillende tegemoet
koming in de regeling van deze voor de
Noorsche gezinnen belangrijke
heid zeer dankbaar te zyn.
TOTALE VERDUISTERING IN ZWEDEN.
GEëINDIGD.
De totale verduistering in Zweden, welke
op 12 Mei was ingevoerd, werd hedenmid
dag 3 uur beëindigd.
DE ZWTTSERSCHE VORDERINGEN OP
HET BUITENLAND.
De Zwitsersche Bondsraad heeft ter be
scherming van den Zwitserschen export en
ter beveiliging van de vorderingen van
Zwitserland op Noorwegen, België, Neder
land en Luxemburg bepaald, dat alle beta
lingen uit Zwitserland aan deze landen ge
stort moeten worden op de Zwitsersche Na
tionale Bank. Deze maatregel zal zoolang
van kracht blijven tot bij verdrag een nieu
we regeling van het betalingsverkeer met
de betrokken landen kan worden aange
gaan.
NIEUWE ORDE IN HET VERRE OOSTEN.
Bij de ontvangst van een regeeringsdele-
gatie uit Nanking heeft de voorzitter van
den Japanschen staatsraad en vroegere mi
nister president, vorst Konoye, gewezen op
de beteekenis van de aan den gang zijnde
nieuwe ordening der wereld. Hij verklaar
de, dat er op het oogenblik geen natie ter
wereld is, die kan gelooven tegenover de
omwentelingen in de geheele wereld haar
bestaan volgens de oude wereldorde in
stand te kunnen houden. Naties, die zoo
doen, sluiten haar oogen voor het feit der
evolutie der menschheid en moeten den bit
teren beker der vernietiging ledigen. Daar
uit wordt echter ook de wensch verklaard
van de regeeringen in Tokio en Nanking
om een nieuwe orde in het Verre Oosten te
scheppen.
