DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Nederlands leger
gedemobiliseerd
VRIJDAG 24 MEI 1940
31ste Jaargang No. 9649
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbus 11.
V Optimisme
Deze tijd moet voor ons een lichtzijde
hebben, welke ons altijd voor oogen zal
blijven staan en waaraan wij altijd zullen
blijven denken met groote dankbaarheid.
Deze tijd moet voor ons déze lichtzijde
hebben, dat hij ons beter maakt.
Als wij dat voor en in ons zelf bereiken,
dan hebben wij de teekenen van dezen tijd
verstaan en er uitgehaald het nut, het goe
de, wat er in ligt opgesloten.
Deze tijd dringt ons de dingen te zien
niet in de afmetingen, waarin ze zijn ge
plaatst door onze bekrompenheid en klein
geestigheid en zelfingenomenheid en zelf
zuchtigheid, maar: in het licht van de
eeuwigheid.
Aan dien drang mogen wij niet weer
staan.
Integendeel, wij moeten dien benutten.
Om heel veel in ons leven te verbeteren.
Heel veel in onze directe verhouding tot
God.
Heel veel in onze verhouding van mensch
tot mensch. Voor de ontplooiing van een
waarachtige naastenliefde wordt ons nu de
gelegenheid opgedrongen.... En,
als de naastenliefde in onze samenleving
wordt verdiept, werkelijk aan inten
siteit zal winnen, dan zal onze samen
leving ontzaglijk veel rijker zijn geworden.
Gedachten, als deze, kunnen ons optimis
tisch stemmen.
Optimistisch.
Er zijn vele mogelijkheden- voor
de toekomst.
Maar laten niet steeds de meest donkere
en sombere ons voor den geest staan. Rich
ten wjj veel liever onze gedachten naar
lichtere en blijdere mogelijkheden!
Dat zal ook prikkelen onze activiteit en
toewijding om met Duitsche en Nederland-
sche autoriteiten samen te werken aan een
zoo spoedig mogelijk herstel van de ge
schokte verhoudingen, van de in verwar
ring geraakte toestanden!
Optimisme is niet: onnadenkendheid en
oppervlakkigheid. Optimisme is niet: geen
rekening houden met, verwaarloozing van
de slechtste moglijkheden.
Optimisme is: óók rekening houden met
en bij vorkeur zien naar de beste mogelijk
heden.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DADEN!
Uit een beschouwing van den bekenden
driestar-schrijver van de Volkskrant:
„Betaalt gij uw schulden zonder verwijl,
betaalt ge hetgeen ge koopt contant, vol
brengt ge uw belastingplicht?
Om met het laatste te beginnen.
Een oogenblik hebben sommigen ge
meend dat we practisch geen regeering
meer hadden en dat daarmee onze verplich
tingen als staatsburgers waren opgeheven.
Een der eerste en noodzakelijkste ver
plichtingen is, dat op tijd de belastingen
worden voldaan.
Hoe kan anders de overheid als de ver
plichtingen nakomen, die op haar rusten en
die thans nog zwaarder drukken dan
weleer?
Wie zijn belastingen niet op tijd betaalt
saboteert er is geen juister woord het
werk der overheid.
„Mijn gulden of mijn rijksdaalder zal het
'm niet doen"; dit moge zoo zijn, hon
derduizenden guldens en rijksdaalders vor
men een kapitaal bedrag, en als de gulden
of de rijksdaalder werd vrijgesteld, waar
om dan niet even goed het groote bedrag?
Plicht is plicht, in het groote en in het
kleine.
En A wordt niet verontschuldigd omdat
B te kort schiet.
De plicht tegenover den landgenoot en
medeburger drukt niet minder zwaar.
Voldoe uw schulden en betaal contant
Schulden moeten worden voldaan: het
bindt in geweten.
Contant betalen is om allerlei redenen,
allereerst in uw eigen belang, noodzakelijk.
Nu voelt in veel gevallen de kleine man,
die over beperkte gevallen beschikt ster
ker de wederzijdsche plicht tot betalen en
onverwijld betalen van hetgeen men koopt
dan de meer gegoede.
De laatste beschouwt te vaak het geven
van klandizie als een gunst die met wach
ten moet worden betaald.
Men realiseert zich niet of blijft er
onverschillig voor de ongelegenheid
waarin men neringdoenden zoodoende
brengt.
Niets stremt meer het herstel van het
normale leven dan het achterstallig blijven
in het voldoen van hetgeen men verschul
digd is.
Er worden door de loop der omstandig-
Aan economischen
opbouw wordt
hard gewerkt
Dr. WOHLTAT NAAR NEDERLAND
Staatsraad Dr. Wohltat de ook in Ne-
derlandsche kringen van Handel, Nijver
heid en Industrie zeer bekende Duitsche
econoom, komt naar ons land met het
doel de economische verhoudingen tus-
schen Duitschland en Nederland te coördi-
neeren en wel zoo, dat zij nog hechter zul
len worden, dan zij tot nu toe in vredes
tijd reeds waren. Beide landen zullen de
vruchten hiervan plukken. Tegelijk met
Dr. Wohltat worden nog meer Duitsche
economen in Nederland verwacht en in
nauwe samenwerking met Nederlandsche
instanties, als b.v. de Nederlandsche Bank
en de Departementen van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart, van Landbouw en
Visscherij en van Sociale Zaken, zullen zij
arbeiden aan den wederopbouw van het
economische leven hier te lande.
Enkelen van hen zijn reeds in den Haag
aangekomen.
Deze mededeeling was wel de belang
rijkste, die gisteravond op den persafdee-
ling van het Duitsche gezantschap ver
zamelde journalisten tijdens de gebruike
lijke dagelijksche persconferentie door dr.
W. Janke werd gedaan.
Staatsraad Wohltat, die vele Europeesche
landen heeft bereisd en in het bijzonder in
Roemenië belangrijke overeenkomsten op
economisch gebied tusschen dit land en
Duitschland heeft tot stand gebracht, zal
als economisch commissaris verbonden
worden aan de Nederlandsche Bank. Zijn
benoeming siuitgegaan van den opperbe
velhebber van het Duitsche leger, general-
Oberst von Brauchitsch. Zijn naam zoo
zeide dr. Janke is een waarborg voor
een wederopbouw van het economisch
leven in Nederland in grooten stijL
Voorts deelde dr. Janke mede, dat zich
op enkele plaatsen in ons land bij de be
volking helaas wrijvingen hebben voor
gedaan van binnenlandschen politieken
aard. Hij verzocht met nadruk er bij het
Nederlandsche volk nogmaals op aan te
dringen, dat het ongewenschi is, zich uit
te laten over binnenlandsche politieke
aangelegenheden. De bedoelde wrijvingen
openbaarden zich in beleedigingen, hier en
daar zelfs in mishandelingen, hetgeen dr.
Janke ernstig betreurde. Zouden deze fei
ten zich herhalen, dan mogen maatrege
len daartegen tegemoet worden gezien. Dr.
Janke gaf uiting aan de hoop, dat de ge
signaleerde wrijvingen uitzonderingen
mogen blijken te zijn.
DE BOMAANVALLEN OP NIJMEGEN
EN WAALWIJK
Ten aanzien van het bombardement op
Nijmegen en Waalwijk door Engelsche
vliegtuigen, waarvan het Duitsche leger-
bericht van gisteren melding maakt, merk
te dr. Janke op, dat deze gebeurtenissen in
beide bevolkingscentra groote veront
waardiging hebben gewekt. Ook de Engel-
schen weten, dat beide plaatsen niet alleen
ver van de oorlogszone liggen,maar boven
dien „open" zijn. De verontwaardiging is
des te grooter, nu is gebleken, dat de aan
wezigheid van de Nederlandsche regeering
in Londen de Engelschen er niet van heeft
kunnen weerhouden, vreedzame plaatsen
op Nederlandsch gebied te bombardeeren.
Dr. Janke was nog niet in staat het juiste
aantal slachtoffers, dat onder de burger
bevolking is gevallen, mede te deelen.
Tenslotte vertelde de heer Janke, dat
berichten uit Londen en New York melden,
dat de Engelsche regeering voor een be
drag van 350 millioen pond aan waarde
papieren, hetwelk toebehoort aan Neder
land en België en dat in het Britsch Impe
rium is ondergebracht, gebruikt is om wa
penleveranties in de Vereenigde Staten te
financieren. Hjj noemde deze berichten een
nieuw bewijs voor de Duitsche bewering,
dat Engeland de kleine landen niet helpt,
maar van deze alleen profijt wil trekken.
BURGERZIN
Zondag heeft het geheele bestellersper-
soneel van Haarlem spontaan een extra
bestelling van brieven en briefkaarten uit
gevoerd in eigen vrijen tijd ten behoeve
van het in spanning wachtende publiek.
beden al bedrijven en industrieën genoeg
gedeukt
De ontwrichting ban men enkele grooter
maken door nalatig te zijn in het betalen
van zijn schulden, dit woord in zijn
ruimste zin genomen.
Dithyramben over het herstel van het
normale leven kunnen we missen; hier is
alleen de daad van nut: geef den keizer
wat des keizers is."
MIDDELBURG NA DEN STRIJD.
Zeeland's hoofdstad, een van de gaafste
oude steden van ons land, heeft ook haar
tol aan den oorlog betaald. Vrijdagmiddag
is het met bommen, granaten en mitrail-
leurvuur bestookt met het resultaat, dat
de stad met het verre verleden heeft afge
daan.
Op de bekende markt, waar het laat-
Gothische stadhuis domineerde, zijn alle
panden, op twee of drie na, met den grond
gelijk gemaakt. Van het stadhuis staan
een stuk van den voorgevel, een gedeelte
van den toren, en een paar brokken van
de zijmuren nog overeind. De Lange Jan
is niet meer. Een klomp steen steekt boven
de puinhoopen uit van het gebouw, dat
eens de Koorkerk was. §lechts aan de res
ten van enkele gevels kan degene, die het
plein eertijds goed heeft gekend, nog
eenigszins zien hoe het vroeger ge
weest is.
In twee der voornaamste Middelburg-
sche winkelstraten, die op de Markt uitko
men, de Lange Delft en de Korte Burgh,
zijn vele tientallen winkels, hetzij gedu
rende het bombardement, hetzij door den
brand, die daarop volgde, vernietigd. In de
Lange Delft gingen het nieuwe hotel Ver-
seput, het bekende restaurant de Gouden
Zon en de provinciale bibliotheek verloren.
Andere deelen van de stad, die geschon
den werden, zijn de St.. Pieterstraat, de
Dam, De Rouaansche kaai, de Rotterdam-
sche kaai, de Lange Noordstraat, de
Nieuwstraat, de Segeerstraat. Naar schat
ting zijn ongeveer 600 panden uit het stads
beeld verdwenen.
Het overgroole deel der bewoners van
Middelburg is gelukkig op een veiligen af
stand getuige geweest van de verwoesting
der stad. Woensdag en Donderdag hadden
n.l. reeds duizenden, op aanraden van het
gemeentebestuur, hun heil gezocht in de
vlucht en Vrijdag namen nogmaals vele
duizenden de wijk uit de stad. Allen zijn
op het platteland ontvangen. Op sommige
boerderijen waren 60 en meer families on
dergebracht
In Vlissingen is aanzienlijk minder scha
de aangericht dan in de Zeeuwpche hoofd
stad; in Goes nog veel minder.
Mr. F. Dieleman, oudste lid van Ged.
Staten van Zeeland, is aangewezen als ci
viel bewindvoerder -dër provincie.
CENTRAAL BUREAU VOOR
ORGANISATIE EN EFFICIENCY.
Teneinde overheidslichamen en bedrijfs
leven op zoo doelmatig mogelijke wijze bij
het wederopbouwen, organiseeren en ratio-
naliseeren van het economisch leven ter
zijde te kunnen staan, heeft een groep voor
aanstaande deskundigen op het gebied van
bedrijfsorganisatie en efficiency het initia
tief genomen tot oprichting van een cen
traal bureau voor organisatie en efficiency.
Tot nog toe bestonden hier te lande ver
schillende adviesbureau, die vrijwel geheel
los van elkaar hun functie tgn behoeve van
aet bedrijfsleven uitoefenden. Het doel van
het opgerichte centrale bureau is, de ar
beid van deze particuliere bureaux te coör-
dineeren ten einde het bedrijfsleven in
deze dagen op zoo efficient mogelijke wijze
te hulp en van voorlichting te kunnen die
nen.
Tot de adviseurs, welke zich reeds heb
ben aangesloten, behooren o.a. verschillen
de deskundigen op het gebied van fabrieks-
organisatie, transportorganisatie, verkoop
organisatie, administratieve organisatie, al-
gemeene besturusorganisatie, psychotech
niek e.d.
Het streven is er op gericht zoo veel
mogelijk alle practiseerende organisatie- en
efficiency-deskundigen van erkende repu
tatie in dit centrale bureau bijeen te bren
gen.
Het voorloopig bestuur bestaat uit de
heeren ir. B. W. Berenschot, ir. V. W. van
Gogh, dr. T. Kuiper, R. W.. Starre veld (Acca
N.I.V.A.) en ing. L. C. Vervooren.
Nadere inlichtingen worden verstrekt
door het secretariaat, Vijgendam 26, Am
sterdam C.
HOOFDAKTE-EXAMENS IN 1940.
De secretaris-generaal, waarnemend
hoofd van het departement van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat het
schriftelijk gedeelte van het in 1940 af te
nemen examen hoofdakte, zal worden af
genomen Donderdag 4 Juli.
De mondelinge examens zullen aanvan
gen Dinsdag 16 Juli.
Ztf, die gebruik wenschen te maken van
de gelegenheid om het examen in twee af
zonderlijke gedeelten af te leggen (gedeel
te A omvat de vakken: opvoedkunde, Ne
derlandsche taal en letterkunde en geschie
denis; gedeelte'B de overige vakken), moe
ten hiervan bij de aangifte voor het exa
men, welke vóór 15 Juni bij den voorzitter
der commissie moeten geschieden, mede
deeling doen, onder vermelding of het ge
deelte A dan wel het gedeelte B zal wor
den afgelegd.
LEVENSVERZEKERINGEN IN
OORLOGSTIJD.
De Nederlandsche levensverzekering
maatschappijen betalen de lijfrenten en
pensioenverzekeringen wel normaal, doch
in overleg met de Verzekeringskamer
wordt op de leveringspolissen voorloopig
slechts tien procent uitgekeerd. De rest
blijft natuurlijk voor den rechthebbende
gereserveerd, waarover hij te zijner tijd
kan beschikken. Bij wijze van spreken kan
echter elke dag een verzachting van de be
palingen tot stand komen, naarmate de
toestand zich normaler ontwikkelt. Ook
voor afkoop en beleening geldt het maxi
mum van tien procent contante uitkeering,
waarbij bepaalde afrondingen van de be
dragen worden toegepast.
Deze gedragslijn, die in de hierboven
weergegeven termen in de „N.C.R." werd
beschreven, berust op dezelfde overwegin
gen als aan het zgn. Bankenmoratorium
ten grondslag liggen: men wil voorkomen,
dat de instellingen, die over de geheele
linie als gezond kunnen worden aange
merkt, door een al te groote vraag naar
contant geld „illiquide" worden.
Voorts brengen wij in herinnering, dat
in October jongstleden door een aantal Ne
derlandsche levensverzekeringsmaatschap
pijen een overeenkomst werd gesloten,
welke erop neer kwam, dat de verzeke
ringen zoowel het actief als het passief oor
logsrisico zouden dekken, maar dat ter
comDensatie van de financieele gevolgen
hiervan een korting op de uitkeeringen
aan „combattanten" zoowel als aan „niet-
combattanten" zou worden toegepast.
INVOERING GOEDKOOPE RETOURS
UITGESTELD.
Abonnementen kunnen worden ingeleverd.
De directie der N.V. Nederlandsche
Spoorwegen deelt mede, dat in verband
met de gewijzigde omstandigheden de in
voering van de zoogenaamde goedkoope
retours, die van 19 Mei j.L af in bepaalde
treinen overdag geldig zouden zijn, voor
onbepaalden tijd is uitgesteld
Bovendien heeft de directie der- Neder
landsche Spoorwegen besloten, dengenen,
die een abonnement hebben, doch die daar
van door de omstandigheden geen ge
bruik kunnen maken, tegemoet te komen.
Op de stations zal tot 28 Mei 1940 gelegen
heid worden geboden, deze abonnementen
in te leveren. De houders van deze abonne
menten hebben dan tot 1 September 1940
gelegenheid gratis een nieuw abonnement
aan te vragen voor denzelfden tijdsduur,
welken het oude ingeleverde abonnement
nog geldig was.
DE JEUGDKAMPEN WEER OPEN.
Zooals reeds eerder in een persbericht is
medegedeeld, beginnen de Jeugdkampen
weer hun zegenrijk werk voor onze Jon
gemannen.
Vooral nü is het van belang, dat geen
jongemannen doelloos blijven loopen,
maar zich mede geven aan gezonde vormen
de arbeid voor de gemeenschap.
De deelname aan de Jeugdkampen staat
open voor alle jongemannen tusschen de
16 en 24 jaar. De deelname is geheel kos
teloos, reis gratis, terwijl om de 4 we
ken een vrij weekeind gegeven wordt, plus
ƒ1.75 zakgeld per week.
Het Jeugdkamp „Vredesteijn" te Eg-
mond-Binnen begint weer op Maandag 3
Juni a.s. een kampperiode van 3 maanden,
welke voor vakopleiding tot 26 weken
kan worden verlengd.
De Jeugd bouwt daar aan het herstel van
de Regale Abdjj van Egmond, eens de
grafstede der Graven van Holland en een
der oudste bronnen van onze Hollandsche
beschaving.
Voorwaarden tot deelneming zijn slechts:
leeftijd 16 tot 24 jaar, ingeschreven zijn bij
plaatselijke Arbeidsbeurs als werkzoeken
de. Bij deelname geve men voor vertrek
kennis aan de organen der Arbeidsbemid.-
deling, eventueel Steunverleening.
KATHOLIEK VERBOND VOOR
KINDERBESCHERMING.
Het bestuur van het Katholiek Verbond
voor Kinderbescherming verzoekt ons me
de te deelen dat de jaarvergadering, welke
op Maandag 27 Mei a.s. te Amersfoort zou
plaats vinden, in verband met de tijdsom
standigheden niet doorgaat. Deze zal op een
nader vast te stellen datum worden gehou
den.
Het bestuur vertrouwt dat de vereeni-
ging en instellingen overal in den lande
haar arbeid ten bate van de misdeelde ka
tholieke jeugd met onverpoosden ijver en
energie zullen voortzetten.
EXAMEN MANUFACTURENBREVET.
Naar wfj vernemen is het oorspronkelijk
op JuliAugustus vastgestelde vakexamen
voor den Manufacturenhandel tot nader
order uitgesteld.
Naar het „Huisgezin" van de Pressestelle
van de Oberfeldkommandantur verneemt,
zullen de reservisten onder de Nederland
sche gevangenen gedemobiliseerd worden
en wel op dezen voet, dat tot den 24sten
Mei ongeveer 50 procent der gevangenen in
groepen zullen ontslagen worden, zoodat
ZÜ zich huiswaarts kunnen begeven. De
rest zal na den 24en met dezelfde spoed
vrijgelaten worden. Het beroepsleger blijft
bijeen en zal naar zijn oude garnizoenen
worden teruggevoerd. De demobilisatie ligt
in handen van de Nederlandsche fficieren.
FAMILIETIJDINGEN NAAR INDIë.
Een plan in studie.
Gezien de innige banden welke er be
staan tusschen Nederland en Indië en het
feit, dat duizenden Nederlanders familie in
dt Oost hebben en omgekeerd, heeft de sta
king van het contact tusschen beide gewes
ten, als begrijpelijk, allerlei onzekerheden
in het leven geroepen, vooral betreffende
de familierelaties. Men heeft hierbij in het
bijzonder op het oog het doorgeven van
mededeelingen omtrent het lot der in het
Nederlandsche leger dienende militairen,
die in Indië familie hebben.
Van de zijde der Duitsche autoriteiten
wordt dit volkomen gevoeld en besprekin
gen met Nederlandsche autoriteiten en
vooraanstaande personen om tot uitvoering
van een plan te komen zijn begonnen. De
bedoeling zou zijn met medewerking der
Duitsche en Nederlandsche autoriteiten tot
een radiografisch doorgeven van uitslui
tend familieberichten te komen.
Er zijn natuurlijk tal van moeilijkheden
te overwinnen. Het staat daarom nog niet
vast, dat deze plannen inderdaad tot uit
voering kunnen komen. ♦.Tel."
WEERMACHTS INDUSTRIE-VERLOVEN.
De opperbevelhebber van land- en zee
macht, in overleg met den Duitschen be
velhebber in Nederland, bepaalt, dat de
wearmachtsindustrieverlofgangers in de
bedrijvenmoete n blijven, voor-
zoover zij daar op 14 Mei 1940 aanwezig
waren.
geen overbelasting voor de
post.
De opperbevelhebber van land- en zee
macht, in overleg met den Duitschen be
velhebber in Nederland, deelt mede, dat,
hoewel het postverkeer in alle onderdeelen
in geheel Nederland, met uitzondering van
Zeeland, weder is hersteld, het verkeer
niettemin nog groote moeilijkheden onder
vindt, omdat het met veelal gebrekkige
middelen en langs allerlei omwegen moet
werken. Het publiek wordt daarom ver
zocht de post niet over te belasten en voor
al veel ruimte innemende zendingen zooals
postpaketten voorloopig tot het allernood
zakelijkste te beperken.
DE ONDERWIJZERSSALARISSEN.
Schoolbesturen kunnen over giro-tegoed
beschikken.
De Secretaris-Generaal, wnd. hoofd van
het departement van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, maakt, in overeenstem
ming met het departement van Financiën
en de Post-chèque- en girodienst, bekend,
dat de besturen van scholen voor voorbe
reidend hooger, middelbaar, nijverheids-
en lager onderwijs, zoomede de kweek
scholen, voor het doen van betalingen we
gens salarissen en loonen van haar perso
neel vrjj, ook door middel van cheques,
over het saldo van de girorekening kunnen
beschikken. Chèques, voor dit doel afgege
ven, kunnen op de gebruikelijke wijze wor
den verzilverd.
Nadrukkelijk wordt er op gewezen, dat
deze regeling alleen geldt voor de betaling
van salarissen en loonen. Voor het doen
van andere betalingen blijft hetgeen is be
paald bij besluit van 10 Mei 1940, „Staats
blad" no. 483, van kracht. Bij misbruik zal
deze afwijking van de algemeene regeling
voor het desbetreffende schoolbestuur wor
den ingetrokken, terwijl alsdan tevens het
verleenen van voorschot zal worden stop-
eezet.