DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De wederopbouw van Nederland
Geleidelijk opheffing bankmoratorium
DONDERDAG 23 MEI 1940
31ste Jaargang No. 9648
S)e Geki&eh^Soii/ïa/nt
Bureaus Papengrachfc 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Giro 103003. Postbue 11,
V Voorwaarts
In een tijd, als dien we nu beleven, moe
ten vele menschen zich laten zien, zooals
zü zijn.
Wie slechts met een dun laagje gemeen
schapszin, met een schijntje van naasten
liefde was beplakt, zal dat nu gauw verlo
ren heoben en zich laten zien in zijn wa
ren aard: de egoistische, alleen aan zich
zelf denkende mensch.
Wie daarentegen met de ernst, waartoe
zijn beginselen hem verplichten, er naar
gestreefd heeft, geen woorden-dienaar te
zijn, maar God te dienen in een zich in op
offerende daden openbarende waarachtige
liefde voor zijn mede-menschen, hij zal nu
zich toonen, de gemeenschap ten zegen: de
helpende, steunende, bemoedigende, voor
anderen arbeidende mensch.
In een lijd als deze is de tweeslachtige
mensch, de visch-noch-vleesch mensch niet
in zijn element!
„Plunderaars" al dan niet voor den
rechter verschijnende en zich-zelf voor
anderen vergetende menschen zij zoeken
v/erk in dezen tijd!
Wij zijn er van overtuigd, dat het aantal
„plunderaars" ook van hen, die plun
deren in een vorm, welke hen nog niet bij
den rechter brengt zeer gering zal zijn.
Trouwens de Overheid treedt krachtda
dig op, om o n-m aatschappelijk han
delen te voorkomen en te bestraffen.
Wij hebben de stellige verwachting en
wij willen herhalen wat wij reeds meer
schreven dat het Nederlandsche volk in
zijn geheel zal medewerken, inderdaad
naar best vermogen, aan den we
deropbouw van ons land, aan het werk ten
behoeve van het gemeenebest.
De Duitsche militaire en de _Nederland-
sche burgerlijke Overheid doen wat in nun
vermogen ligt om al datgene, wat handelt
en bedrijf ter beschikking staat, zoo recht
vaardig mogelijk ten behoeve van het be
drijfsleven te kunnen inschakelen. Wij con-
stateeren dit andermaal met een even groo-
te bewondering als waardeering.
De handen uit de mouwen! Rustig en
vertrouwvol voorwaarts.
Niet bij de puinhoopen neerzitten, kla
gend en jammer'end. Maar zich opheffen en
zich richten naar de toekomst, energiek.
Deze karaktertrek van het Nederlandsche
volk moet in dezen tijd sterk tot uitdruk
king komen. Geslagen ja, maar niet ter
neergeslagen!
Wij werden gisteravond getroffen door
advertenties in de Rotterdamsche pers;
„Voorloopig adres"; „Thans gevestigd";
„Verplaatst naar"; „Wij verkoopen tijde
lijk te.Zóó werkt Rotterdam. Een voor
beeld voor heel het land.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
HOU EN TROUW.
Uit een driestar in de Volkskrant:
„Nu zijn er menschen, die door de om
standigheden min of meer defaitistisch ge
worden, die oordeelen óf dat ze geen krant
meer hoeven te lezen, óf dat alle kranten
op elkagr gelijken.
Het geen krant lezen houdt in onzen tijd
niemand langer dan acht dagen uit.
De radio moge het nieuws geven, voor
een rustig wikken en wegen, voor een ont
leden van hetgeen gisteren, vandaag en
morgen melden moet men de tekst gedrukt
voor zich zien.
Wie meent dat alle kranten op elkaar
gelijken generaliseert onrechtvaardig en
onverdiend.
Men cijfert dan de beginselen weg, eigen
aard en wezensmerk van lezer en blad.
Dit blijft een factor van beteekenis, ook
thans, wellicht mag men zeggen vooral
thans, nu de gebeurtenissen ons wel dwin
gen de dingen om ons heen, groote en klei
ne, meer te beschouwen in het licht der
eeuwigheid."
HET ADRES DER DEPARTEMENTEN
Van het departement van binnenlandsche
zaken is een schrijven aan de gemeentebe
sturen uitgegaan, waarin wordt medege
deeld, dat stukken, gericht tot dit departe
ment, moeten worden geadresseerd: Aan
den secretaris-generaal, waarnemend hoofd
van het departement van binnenlandsche
zaken. Bij brieven gericht tot andere depar
tementen moet eenzelfde adresseering wor
den gevolgd, met wijziging van den naam
van het departement.
HERSTEL VAN OORLOGSSCHADE.
Slechts met goedkenring van den
Regeeringscommissaris voor den
Wederopbouw geoorloofd.
De Opperbevelhebber van Land- en
Zeemacht, in overleg met den Duitschen
Bevelhebber in Nederland, heeft op de
voordracht van den secretaris-generaal,
waarnemend hoofd van het departement
van Waterstaat, en gehoord den Regee
ringscommissaris, belast met het herstel
van het verkeerswezen, de drooglegging
van onderwaterzettingen, den wederop
bouw van steden, dorpen en gebouwen en
al hetgeen daarmede samenhangt, als volgt
besloten
1. De leiding van alle werkzaamheden,
verband houdende met den wederopbouw,
zoowel door openbare lichamen als door
particulieren, berust bij den Regeerings
commissaris, belast met het herstel van
het verkeerswezen, de drooglegging van
onderwaterzettingen, den wederopbouw
van steden, dorpen en gebouwen en al
hetgeen daarmede samenhangt.
De Regeeringscommissaris voornoemd
draagt den titel van Regeeringscommissa
ris voor den wederopbouw.
2. Alle overheidsdiensten, welke uitslui
tend of mede bemoeiing hebben met aan
gelegenheden, welke voor den wederop
bouw van belang zijn, verleenen, in het
belang van een spoedigen wederopbouw,
medewerking aan den Regeeringscommis
saris en onthouden zich ten deze van da
den en beslissingen, waarvan niet te vo
ren ia vastgesteld, dat zij overeenstem
men met de plannen van dien Regeerings
commissaris.
Zij stellen desgevraagd alle gegevens
beschikbaar en verleenen overigens alle
medewerking.
3. Werkzaamheden tot herstel van gele
den oorlogsschade, uitgezonderd kleine
herstellingen aan werken en gebouwen,
die overigens geen belangrijke schade
hebben geleden, mogen noch door open
bare lichamen, noch door particulieren
worden verricht zonder goedkeuring van
of vanwege den regeeringscommissaris.
4. Werken en gebouwen, die als monu
ment zijn aangemerkt door de daartoe be
voegde instantie, mogen niet worden ge
sloopt of veranderd dan na voorafgaande
toestemming van de Rijkscommissie voor
de Monumentenzorg.
5. Afkomend materiaal van ernstig be
schadigde werken en gebouwen blijft ter
plaatse beschikbaar, in afwachting van
nadere aanwijzingen door of vanwege den
Regeeringscommissaris.
6. Met uitzondering van grondwerken
mogen werken op het gebied van den wa-
teropbouw, spcrvbouw, wegenbouw, bur
gerlijken bouw en utiliteitsbouw van
Maandag 17 Juni 1940 af niet worden on
dernomen of voortgezet zonder goedkeu
ring van of vanwege den Regeeringscom
missaris.
Voor in uitvoering zijnde werken moet
deze goedkeuring vóór 1 Juni 1940 schrif
telijk worden aangevraagd.
De aanvraag moet uitsluitend de vol
gende gegevens bevatten:
a. Naam en adres van dengene, die het
werk heeft opgedragen of wenscht op te
dragen:
b. Korte omschrijving van het werk, met
vermelding van plaats en doel;
c. Bedrag, waarvoor het werk is opge
dragen of waarop het werk is geraamd;
d. Voor in uitvoering zijnde werken het
aantal manweken, dat nog voor de vol
tooiing noodig is, of, zoo deze opgave be
zwaar oplevert, het geschat gedeelte, dat
nog onvoltooid is.
Het verzoek moet in tweevoud worden
ingediend aan het adres: regeeringscom-
missariaat wederopbouw-afdeeling voort
zetting werken Oostduinlaan 2, 's-Graven-
hage.
7. Werken, als onder 6 bedoeld, waarme
de nog niet is aangevangen, worden, on
geacht of gunning al dan niet heeft plaats
gehad, niet aangevat.
Zuivelsteun gaat door
AFZET VAN VOORRAAD EN
PRODUCTIE ZAL MOGELIJK BLIJVEN.
Het Rijksbureau voor de voedsel
voorziening in oorlogstijd brengt ter
kennis van producenten van zuivel-
en melkproducten, dat de zuivelsteun -
regelingen voorloopig onveranderd
doorloopen.
Ten einde voorts dezen producenten de
voldoening van hun financieele verplich
tingen tegenover hun melkleveranciers ie
vergemakkelijken, zullen door de Neder
landsche Zuivelcentrale maatregelen wor
den getroffen, welke spoedig zullen wor
den bekend gemaakt.
Voorts kan worden medegedeeld, dat
voor onze zuivel- en melkproducenten,
zoowel voor de nieuwe productie als voor
reeds aanwezige voorraden, afzet aanwe
zig zal zijn.
Een en ander is gebaseerd op den
wensch om de productie op gang te hou
den en ook de melkprijzen te handhaven
op het vóór 9 Mei 1940 bestaande peil.
HYPOTHECAIRE MOEILIJKHEDEN.
De contact-commissie van belanghebben
den bij het onroerend goed, gevormd door:
De Vereeniging van Directeuren van
Hypotheekbanken,
de Vereeniging tot Bevordering van het
Levensverzekeringswezen,
de Broederschap van Notarissen in Ne
derland,
de Nederlandsche Bond van Huis- en
Grondeigenaren en Bouwondernemers,
de Nederlandsche Bond van Bouwonder
nemers, en
de Bond van Vereenigingen van Huis
eigenaren in Nederland,
heeft vergaderd en besloten, dat de ten op
zichte van hypothecaire moeilijkheden
reeds jaren lang werkende bemiddelings
commissies te Rotterdam, den Haag en
Amsterdam hare taak blijven vervullen.
Voorts is voor de bijzondere moeilijkhe
den, welke te Rotterdam en elders zijn ge
rezen tengevolge van de aldaar aange
brachte schade, een speciale commissie in
gesteld, bestaande uit de heeren mr. J.
Wilkens, J. G. H. Sauveplanne, S. J. Mook
en A. van Kesteren, welke commissie ver
wacht in nauwe samenwerking met de
autoriteiten voor de oplossing van die
moeilijkheden werkzaam te kunnen zijn.
Met machtiging van den opperbevelheb
ber van Land- en Zeemacht deelt de Ne
derlandsche Bank, in ovexdeg met het Mi
nisterie van Financiën en met de Vereeni
ging voor den Effectenhandel, het volgen
de mede:
(1.) Teneinde het economisch leven
hier te lande zoo snel mogelijk weder
normaal te doen functionneeren, wordt
onder meer gestreefd naar een spoedige
opheffing van het bij Koninklijk Be
sluit van 10 Mei 1940 (Staatsblad No.
483) ingestelde bankenmoratorium. De
bedoeling is, die opheffing geleidelijk te
doen plaats hebben. Als eerste stap in
de aangegeven richting zijn het mini
mum van drie procent genoemd in ar
tikel 2, tweede lid van bedoeld besluit,
alsmede het aldaar genoemde bedrag
van 50.met ingang van 21 Mei
1940 verdubbeld.
(2.) De Nederlandsche Bank zal over
eenkomstig het navolgende aan banken,
bankiers of commissionairs tot het maxi
mum van het totaal der door hen op onder
pand van effecten verleende voorschotten
aan cliënten, welke voorschotten sinds 10
Mei 1940 geblokkeerd zijn tengevolge van
het in werking treden der krachtens de
Beurswet daaromtrent vastgestelde beurs-
voorschriften, bijzondere voorschotten in
rekening-courant op onderpand van effec
ten verstrekken tegen een rente, welke op
het oogenblik vier procent per jaar be
draagt.
(3.). Als onderpand voor bedoelde bij
zondere voorschotten zullen door de Neder
landsche Bank ook andere fondsen wor
den aangenomen dan die, welke onder nor
male omstandigheden als „bankpand" wor
den beschouwd. Over het algemeen zullen
alle fondsen die in het beursverkeer als
pand geaccepteerd plegen te worden, door
de Nederlandsche Bank als onderpand
worden aanvaard voor de bijzondere voor
schotten waarvan hier sprake is.
(4.) Als basis
de berekening der
waarde van het onderpand zullen voor deze
speciale voorschotten der onderpandkosten
gelden, bedoeld in de voorschriften, wel
ke door de Vereeniging voor den Effecten
handel te Amsterdam in haar circulaire van
10 Mei 1940 zijn gepubliceerd. Voorzoover
het fondsen betreft, waarvoor deze onder-
pandkoersen nog niet gereed zijn, zal in
afwachting van het gereedkomen dezer
onderpandkoersen de koers van 9 Mei 1940
worden genomen of indien op 9 Mei j.l.
geen koers was genoteerd een vorige
koers of een andere koers, ter beoordceling
van de Nederlandsche Bank.
Op deze koersen wordt door de bank,
wanneer het onderpand behoorlijk verdeeld
is, een surplus geëischt van 25 procent.
(5.) De Nederlandsche Bmk zal bij de
beoordeeling van haar voorgelegde aan
vragen om bijzondere voorschotten als hier
bedoeld ten volle rekening houden met de
buitengewone omstandigheden. Hoewel zjj
zich het recht moet voorbehouden, niet alle
posten, die haar worden aangeboden, on
voorwaardelijk te accepteeren en in daar
toe in aanmerking komende gevallen addi-
tioneele zekerheid te vragen van de geld-
nemers, die in staat zijn zoodanige zeker
heid te geven, zal zij de meest mogelijke
coulance in acht nemen. Bij de aanvragen
om voorschot behoort een exemplaar van
de laatste balans van de aanvragende in
stelling of firma te worden overgelegd.
(6.) Aan banken, bankiers
sionnairs, die gebruik willen maken van de
bijzondere voorschotten als bovenbedoeld,
wordt in overweging gegeven, daarmede
niet tot het laatste oogenblik te wachten,
doch zich zoo spoedig mogelijk tot de bank
te wenden.
(7.) Het ligt in de bedoeling om, zoo-
dra het geldverkeer meer normaal is, de
Effectenbeurs weder te openen.
(8.) Zoolang dc Effectenbeurs gesloten
is, is het aan een ieder verbodene effecten
te koopen of te verkoopen.
TERUGGAVE MOTORRIJTUIGEN
BELASTING.
Voor verschuldigde deel na 31 Mei.
Van de zijde van A.N.W.B. en K.N.A.C.
en van den B.B.Ii, welke het betreffende
verzoek heeft gedaan, wordt medegedeeld,
dat het Departement van Financiën heeft
bepaald dat restitutie zal worden verleend
voor het gedeelte der reeds betaalde mo
torrijtuigenbelasting, welke verschuldigd
zou zijn na 31 Mei 1940. Dit betreft zoowel
kwartaalkaarten als 60-dagen kaarten.
Men dient zich met de belastingkaart te
vervoegen bij den ontvanger der Dir. Be
lastingen, afd. motorrijtuigenbelasting,
waar de belastingkaart werd verstrekt.
DE NEDERLANDSCHE MILITAIREN.
Mededeelingen over welstand.
De opperbevelhebber van land- en zee
macht verzoekt, in overleg met den Duit
schen bevelhebber in Nederland, alle mili
tairen rechtstreeks per briefkaart
hunne familieleden In te lichten over hun
verblijfplaats en hun welstand en dit bij
elke verplaatsing te herhalen.
Het verkeer over de Weel te Nijmegen geschiedt thans per pont De drukte een een der aanlegplaatsen, weer
velen wachten, om te worden overgezet. Op den achtergrond de vernielde spoorbrug
Aardappel prijzen
Voor de week van 2025 Mei.
Het Rijksbureau voor voedselvoorzie
ning in oorlogstijd maakt, in overleg met
de Duitsche instanties, bekend, dat de
maximum-prijzen voor aardappelen, welke
wekelijks worden vastgesteld, voor de
week van 2025 Mei 1940 zullen bedragen:
1. Voor de Zeeuwsche bonte, Zeeuwsche
blauwe, roode star en furore van kleigrond:
Telersprijs f 4.25 per 100 kg. Grossiersaan
koopprijs franco van den wal ter bestem
ming 5.05 per 100 kg. Winkeliersaankoop
prijs franco winkel 5.85 per 100 kg, in
Amsterdam 5.95 per 100 kg. Prijs voor
den consument 0.07 y, per kg., indien af
gehaald van den winkel, f 0.08 y. per kg.,
indien thuis bezorgd.
2. Voor de soorten Eigenheimers en Be
velanders en daarmede gelijk te stellen
soorten van kleigrond, respectievelijk: Te
lersprijs 3.70 per 100 kg. Grossiersaan
koopprijs franco voor den wal ter bestem
ming 4.50 per 100 kg. Winkeliersaankoop
prijs franco winkel 5.30 per 100 kg., in
Amsterdam 5.40 per 100 kg. Prijs voor
den consument f 0.07 per kg. indien afge
haald van den winkel; f 0.08 per kg. in
dien thuisbezorgd.
3. Voor de soorten Alpha, bintje, indu
strie en daarmede gelijk te stellen soorten
van kleigrond, respectievelijk: Telersprijs
2.82 y, per 100 kg. Grossiersaankoopprijs
franco van den wal ter bestemming 3.50 V?
per 100 kg. Winkeliersaankoopprijs franco
winkel f 4.30 per 100 kg., in Amsterdam
4.40 J-a per 100 kg. Prijs voor den consu
ment 0.06 per kg. indien afgehaald van
den winkel, 0.07 per kg. indien thuis be
zorgd.
De prijzen voor de consumenten zijn dus
ongewijzigd gebleven.
GEEN SOUVENIRS MEENEMEN VAN
VREEMDE VLIEGTUIGEN.
Zal strafrechterlijk vervolgd worden.
De opperbevelhebber van land- en zee
macht, in overleg met den Duitschen be
velhebber in Nederland, maakt bekend, dat
voorwerpen en onderdeelen, welke af
komstig zijn van niet-Nederlandsche vlieg
tuigen en als herinnering of anderzins wer
den medegenomen, onverwijld moeten wor
den ingeleverd bij de plaatselijke politie.
Voor zoover zulks niet zou geschieden, zal
dit medenemen strafrechtelijk vervolgd
worden.
BINNENKORT WEER SNOEKBAARS
Naar wij vernemen, zal op 1 Juni a-s. de
visschery op snoekbaars op het IJssel-
meer weer worden aangevangen, zoodat dan
•weer spoedig deze visch aan de markt
sal worden gebracht.
