De ontstemming van het Britsche
Lagerhuis
fBiifkt uit de eindstemming
CHAMBERLAIN KREEG SLECHTS EEN
MEERDERHEID VAN 81 STEMMEN
Het verloop der
debatten
Uit het Verre Oosten
IA^iiulKUAÜ 9 MEI 1940
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
'tllllllillllllllllllllllllllllilllllilllllli.
AFTREDEN, ZEGT MORRISON.
In het Engelsche Lagerhuis werden
gistermiddag de debatten over de oor
logsvoering voortgezet met een rede
van den Labourleider Morrison.
Hij zeide, dat hij niet den indruk
had gekregen, dat de minister van Oor
log Stanley vertrouwen had in zijn
eigen werk. De regeering leek zich
vrijwel te bepalen tot het afweren van
critiek.
Morrison beschuldigde vervolgens de
Britsches diplomatie van zwak optreden
en drong er op aan, dat de regeering het
Huis zou inlichten over de berichten, die
zij voor de Duitsche invasie uit Noorwegen
had ontvangen. Morrison noemde het un
fair Churchill de aansprakelijkheid te la
ten dragen voor een politiek, die hij met
geen mogelij kheid voeren kan. De geheele
geestesgesteldheid en het temperament der
ministers noemde de woordvoerders van
Labour volkomen verkeerd en ondoeltref
fend. Hij zeide hierbij speciaal te doelen
op Chamberlain, Simon en Hoare.
Deze ministers," zoo zeide Morrison,
missen moed, initiatief, fantasie, psy
chologisch begrip, levendigheid van
geest en zelfrespect bij de leiding der
buitenlandsche politiek. Ik ben in alle
oprechtheid van oordeel, dat wij, als
die mannen en anderen aan het bewind
blijven, groot gevaar loopen, dezen
oorlog te verliezen. Mrorison deelde
daarop mede, dat Labour aan het eind
van den avond om een stemming zou
vragen, welke vermoedelijk door de
regeering als een vertrouwens stem
ming zal worden beschouwd.
CHAMBERLAIN AANVAARDT DE
UITDAGING.
Chamberlann sprong terstond overeind
toen Morrison die woorden gesproken had.
Hij verklaarde, dat hij en zijn collega's in
de regeering geen oogeniblik zouden aar
zelen hun aansprakelijkheid te aanvaarden
voor de daden der regeering. „Dit is een
tijd", aldus Chamberlain, „dat 'het land in
gevaar verkeert. Wij staan tegenover een
genadeloozen vijand, die bevochten moet
v/orden door een eendrachtige actie van
ons land."
Chamberlain vervolgde: „Wij zullen zien
wie tegen en wie met ons is. Geen regee
ring kan op doeltreffende wijze oorlog voe
ren zonder den steun van de openbare mee
ning en het parlement. De situatie is ern
stig. Dit is geen persoonlijke overweging
in aar vloeit voort uit de bedreiging van
de nationaal-socialisten. Niemand van ons
kou ook maar een oogenblik langer aan het
bewind willen blijven, wanneer hij het ver
trouwen van het Huis niet meer heeft.
Onder toejuichingen van de regee-
ringspartijen in het Huis zeide Cham
berlain tot zijn vrienden, dat geen re
geering een oorlog doeltreffend kan
voeren, wanneer zij niet den steun
heeft van volk en parlement.
HOARE OVER HET OPTREDEN DER
LUCHTMACHT.
Vervolgens sprak minister Sir Samuel
Hoare over het optreden van de luchtmacht
De luchtmacht werd in haar werk gehin
derd doordat de toestellen heen en terug
over zee moesten vliegen, terwijl de
vijand zijn bases ter plaatse had. Dag aan
dag en nacht aan nacht werden onder de
moeilijkste weersomstandigheden de Brit
sche bombardementen voortgezet. Hierbij
werden aan de Duitsche luchtmacht drie
beer zooveel verliezen toegebracht als de
Britsche zelf heeft geleden. Uit persoonlijke
gesprekken met de Britsche vliegers is ge
bleken, dat het Britsche materiaal niet on
derdoet voor het Duitsche. De Britsche
luchtmacht beschikte in Noorwegen slechts
over bevroren meren als vliegvelden en
door den invallende dooi was 't onmoge
lijk te zeggen hoe lang dit nog mogelijk
zou zijn.
Alleen in het nauwe Romsdal werd een
vliegveld aangelegd en een escadrille Gla
diator-gevechtsvliegtuigen werd hier ge-
etationneerd. De toestellen kwamen aan in
een sneeuwstorm na te zijn opgestegen
van een vliegtuigmoedersohip. Den volgen
den dag werden de Britsche toestellen aan
gevallen door 80 bommenwerpers. Bij de
hierop volgende gevechten werden ver
scheidene Duitsche toestellen vernield. De
leider van het Britsche escadrille is van
meening, dat dertig Duitsche vliegtuigen
buiten gevecht werden gesteld. Luchtdoel
artillerie stond niet opgesteld aangezien
dit onmogelijk was gemaakt door het tot
zinken brengen van schepen
Twee lessen kunnen- worden getrokken
en wel op de eerste plaats, dat de Duitsche
luchtmacht niet onoverwinnelijk is. De laat
ste acht maanden hebben aangetoond, dat
ae Britsche gevechtsvliegtuigen superieur
zijn aan de Duitsche bommenwerpers. Dit
bewijst, dat een sterke luchtmacht een nog
sterker luchtmacht tegenover zich moet
vinden. De tweede les is, dat de kracht van
de Britsche luchtmacht ter zee groot is. De
kwaliteit en de kwantiteit van de Britsche
luchtmacht is onovertroffen. De productie
is reeds zeer groot en men moet in het bui
tenland niet gering hierover denken, doch
üe productie moet nog verder worden op
gevoerd.
LLOYD GEORGE VRAAGT
CHAMBERLAIN AF TE TREDEN.
Vervolgens nam Lloyd George het woord
en zeide, dat hij nooit heeft gepoogd een
ramp te verkleinen. Men moet de feiten
onder de oogen zien om zijn positie te
herstellen. Er is geen reden voor een pa
niek, doch wel is er reden om zich hecht
aaneen te sluiten.Thans is een werkelijke
actie noodig en het heeft geen nut de ver
liezen aan beide zijden af te wegen. Strate
gisch bevinden de Geallieerden zich in een
slechter positie dan tevoren. De grootste
triomph vaii dien buitengewonen man,
Hitler, is, dat hij Engeland in grooter ge
vaar heeft gebracht dan zijn voorgangers
in 1914. Tsjecho-Slowakije, deze speerpunt,
gericht op het hart van Duitschland, met
een leger van een millioen van de beste
troepen van Europa, is niet meer. Dat is
een strategisch voordeel, dat Engeland
heeft uitgeleverd. Een tweede strategisch
voordeel, dat te niet werd gedaan is het
Fransch-Russisch verbond, waarbij Rus
land Tsjecho-Slowakije te hulp zou zijn
gekomen, zoodat een nieuw front tegen
Duitschland zou zijn gekeerd.
Bovendien bestaat nog Roemenië, dat
practisch in Duitsche handen was.
Noorwegen was een van de groote
strategische mogelijkheden van den
oorlog en thans Is het eveneens in
Duitsche handen.
Het is nutteloos critiek uit te oefe
nen op Noorwegen en bovendien, met
welk recht mogen we critiseeren. We
hebben beloofd te redden en te be
schermen. We hebben geen vliegtuig
naar Polen gezonden en in Noorwegen
kwamen we te laat. De Duitsche be
zetting van Noorwegen brengt de Duit
sche vliegtuigen en onderzeeëers 200
mijl dichter bij onze kust. Was er
iemand in het Huis tevreden over de
snelheid en de doeltreffendheid van de
voorbereiding van een luchtmacht of
een vloot?
De minister-president moet den toestand
bezien uit het standpunt van het volk en
niet als een persoonlijke aangelegenheid.
De minister-president is evenwel niet in
staat zijn persoon los te maken van de be
langen van het land.
Chamberlain vroeg wat de bedoeling
van deze woorden van Lloyd George was.
Lloyd George zeide hierop, dat de mi
nister-president zich moet herinneren, dat
hij dezen grooten vijand in oorlog en vrede
heeft ontmoet en dat hij steeds heeft ver
loren. Chamberlain heeft het land ge
vraagd offers te brengen. Het land is hier
toe bereid. De minister-president kan het
voorbeeld geven. Niets kan meer bijdragen
voor de overwinning, dan dat hij de ze
gels van zijn departement offert.
(Luide toejuichingen van de Labour, de
regeeringspartijen protesteeren).
DUFF COOPER AAN HET WOORD
De volgende spreker, Duff Cooper, de
vroegere eerste lord der admiraliteit en
minister van oorlog, zeide, dat velen ge
hoopt hadden op een zuiver nationale re
geering, niet sinds het uitbreken van den
oorlog, maar sedert de nederlaag van
Muenchen.
Spreker betreurde het, dat Labour een
stemming wenschte. Hij had gehoopt, dat
de regeering voldoende onder den indruk
zou zijn gekomen van deze twee dagen
debatten, om drastische stappen tot her
vorming te nemen.
Spreker betreurde het, dat Chamberlain
een beroep had gedaan op de aanhanke
lijkheid van zijn vrienden. Met de groot
ste schoorvoetendheid zou spreker stem
men tegen een door Chamberlain geleide
regeering. Er is geen reden om te gelooven,
dat er iets verkeerd is in de perfectie der
uitrusting Evenmin bestaat er eenig tekort
aan voorraden. Er is niets verkeerd in de
kwaliteit der troepen en spreker is der
halve genoopt te concludeeren dat wat er
verkeerd was, de regeering zelve was.
Duff Cooper zeide, dat de Balkan thans
de laatste buitenpost vormt der neutrali
teit. Kon geen staatsman van het eerste
kaliber, behoorlijk uitgerust, uitgezonden
worden om bezoeken te brengen aan de
hoofdsteden van die landen en daar mede
te deelen, dat er slechts twee alternatieven
waren, n.l. slavernij onder Duitschland of
samenwerking met Frankrijk en Engeland
voor eigen onafhankelijkheid en redding?
Kan dezen landen niet gezegd worden, al
dus spreker, dat wij een Balkenblok vor
men en dat wanneer zy niet komen, het
zeer onprettig voor hen zou zijn?
CHURCHILL ANTWOORDT.
Churchill antwoordde de verschillende
sprekers. Hij zeide o.m.: In dezen oorlog
wordt ons vaak gevraagd, waarom wij het
initiatief niet nemen. De reden voor dit
ernstige nadeel, dat het initiatief niet
hebben, kan niet spoedig worden weggeno
men. Dit ligt in ons gebreke blijven in de
laatste vijf jaren om pariteit in de lucht
met Duitschland te handhaven of te her
krijgen. Dat is een oude geschiedenis en
dat is een lange geschiedenis. In de laatste
twee jaar kwamen de oppositiepartijen
over de brug, en gaven groote, waardevol
le hulp. Maar het feit blijft, dat wij in ge
breke bleven om pariteit in de lucht tot
stand te brengen, welke vitaal geacht
werd voor onze veiligheid. Onze nume
rieke achterstand in de lucht, ondanks on
ze superioriteit, zoowel wat manschappen
als materiaal betreft, heeft ons veroordeeld
en zal ons eenigen tijd lang veroordeelen
om tot heel wat moeilijkheden en leed en
gevaar te geraken, dat wij krachtig moe
ten dragen tot gunstiger omstandigheden
bereikt kunnen worden, zooals dit zeker
zal geschieden.
Men heeft gevraagd, waarom wij de vij
andelijke verbindingen in het Skagerrak
niet hebben aangetast, omdat vlootover-
wicht het uitvoerbaar behoorde te maken
voor ons, om het Skagerrak te beheerschen
met onze oppervlakteschepen en aldus de
verbindingen met Oslo van het eerste
oogenblik af voortdurend af te snijden. De
ontzaggelijke vijandelijke sterkte in de
lucht echter, die gericht kan worden op
onze patrouilleerende strijdkrachten, heeft
deze methode veel te kostbaar gemaakt. Be
langrijke strijdkrachten zouden hebben
moeten worden gebruikt om een gestadige
patrouille aan de oppervlakte te handha
ven en de verliezen, die uit de lucht aan
die patrouilles zouden worden toegebracht,
zouden ongetwijfeld zeer spoedig een vloot-
ramp vormen. Wij ondernamen waarom een
duikbootblokkade als de eenige tot onze
beschikking staande methode en daarmede
volgde ik de opinie der vlootautoriteiten.
Om de blokkade zoo doeltreffend
mogelijk te maken, werden de gebrui
kelijke restricties, die wij onzen onder
zeeërs hadden opgelegd, losser gemaakt.
Alle Duitsche schepen overdag en alle
schepen des nachts moesten tot zin
ken worden gebracht, wanneer de ge
legenheid zich voordeed. Dit is een
kostbaar succes geweest. Zeven of
achtduizend man zijn verdronken. Dui
zenden lijken zijn aangespoeld op de
rotsen bij den toegang naar Oslo. Aan
den voet van den vuurtoren zijn vree-
selijke tooneelen gezien. Maar wat be-
teekent het verlies van zeven of acht
duizend man voor een totalitairen staat
en een regeering zooals wij bestrijden?
Ons is de vraag gesteld, waarom wjj niet
binnenvoeren naar Bergen, Drontheim en
andere havens in de eerste paar uur. Het
doel van het binnenvaren in fjorden zou
zijn geweest, daar liggende vijandelijke
torpedobootjagers te vernielen. Deze tor-
pedobootjagers werden voor een groot deel
vernield uit de lucht door het luchtwa-
pen van de vloot.
,,Mijn gedachten waren voortdu
rend gevestigd geweest op Narvik. Het
schijnt, dat daar de weg ligt, die kan
leiden naar een of ander beslissend
resultaat in den oorlog. Een plan werd
voorbereid voor de landing van twee
divisies te Namsos en Andalsnes en
voor een directe landing in de fjord
van Drontheim, waar vijandelijke
strijdkrachten zich van de haven had
den meester gemaakt. Dit was onge
twijfeld een waaghalzige operatie.
Niettemin was de marine volkomen
bereid om troepen naar binnen te bren
gen. Waarom werd dit plan, dat op 25
April uitgevoerd zou worden, dan op
gegeven? Het werd opgegeven, omdat
op 17 April de twee gelande divisies
goede vorderingen hadden gemaakt en
het gemakkelijker leek Drontheim
door deze methode in te nemen dan dc
zware kosten van een directen aanval
te aanvaarden.
Ernstige twijfel werd door de militairen
gekoesterd ten aanzien van de mogelijk
heid eener landing onder de oogen van een
vijandelijke superioriteit in de lucht. On
der die omstandigheden gaven de chefs der
staven en de vice-chefs zonder het gering
ste verschil van meening den raad, dat het
minder kostbaar en gemakkelijker zou zijn
óm de gelande divisies den hoofdaanval te
doen uitvoeren."
De toestand verergerde snel.
De toestand verergerde snel. De Duit
sche opmarsch naar het Noorden uit Oslo
ontwikkelde zich in een enorm tempo. De
Noren waren niet in staat, de bergpassen
te houden en zij vernielden wegen en
spoorwegen niet. Tegen 25 of 26 April
moest de mogelijkheid onder oogen gezien
worden van aankomst in de streken ten
Zuiden van Drontheim van zeer groote
Duitsche strijdkrachten. Tezelfder tijd ver
hinderden voortdurende intensieve bom
bardementen op de bases te Namsos en An
dalsnes het aan land brengen in die kleine
visschershavens van groote versterkingen
en zelfs van artillerie en voorraden voor
de troepen. Het. was derhalve noodzakelijk
de troepen terug te trekken of ze daar te
laten en te worden vernietigd door een
overweldigende meerderheid. Het besluit
tot terugtrekken was ongetwijfeld gezond.
De terugtrekking van deze 12.000 man,
minder dan een divisie, werd met zeer
groote bekwaamheid uitgevoerd, en dat
moet ik er aan toevoegen, met veel geluk,
De vraag doet zich voor of w(j, wanneer
wij ons gehouden hadden aan een directen
vlootaanval, de gebeurtenissen een beter
resultaat zouden hebben gehad. Ik zou
MOEDERDAG
LEIDEN
Maarsmanssteeg 8
Generaal Ironside, chef van den imperieelen generalen staf, sprak de uit Noorwegen terugkeerende Britsche
en Pransehe troepen na hm aankomst h een Schotsehe haven toe
zeer gaarne alle mogelijke verant
woordelijkheid hebben genomen voor een
poging, mits deze gesteund was door de
meening der deskundigen. Maar zelfs wan
neer wij meenen, dat deze opvatting juist
is, en dat wij tegen 25 April meester had-_
den kunnen zijn van Drontheim of de"
puinhoopen daarvan, zouden wij dan een
voldoende leger ten Zuiden van Dront
heim hebben kunnen brengen om den aan
valler terug te slaan?
Ik geloof niet, dat het mogelijk zou zijn
geweest den ontzaggelijken druk te weer
staan van een aanval der Duitschers uit
hun schitterende posities. Er is geen twij
fel aan, dat de Duitsche basis in Oslo en de
verbindingen naar het Noorden onvergelij
kelijk beter waren dan alles, wat wij had
den kunnen krijgen in Drontheim en de
hulplandingsplaatsen in die streek.
Ik kan in het geheel niet terugkomen
van mijn veel gecritiseerde verklaring, dat
de Duitsche inval in Noorwegen een be
langrijke politieke en strategische vergis
sing was. De Duitschers beweren, dat zij
elf slagschepen tot zinken gebracht of be
schadigd hebben. In werkelijkheid zijn er
twee licht beschadigd en geen enkel slag
schip is voor een dag uit den dienst geno
men. Het eenige punt, waarop de Duit
schers niet overdreven hebben, is dat van
de treilers. Helaas hebben wij er daarvan
11 verloren. Wij moeten er voor oppassen
onze luchtmacht niet uit te putten, met het
oog op ander gevaren van ernstiger aard,
die ons zouden kunnen bedreigen.
Indien Zweden Noorwegen te hulp was
gekomen en zijn luchtbases ter beschikking
van de Britsche luchtmacht gesteld had,
?ou wellicht een andere toestand ontstaan
zijn. Het optreden van Zweden is beperkt
gebleven, evenals dat van vele andere vol
ken, tot een critiseeren der Britsche re
geering.
Churchill besloot met de woorden:
„Geen enkel oogenblik in den wereldoorlog
zijn wij in grooter gevaar geweest dan
thans en ik dring er ten sterkste bij het
Huis op aan, deze dingen niet overhaast
te behandelen, doch op ernstige wijze, op
het juiste oogenblik en in overeenstem
ming met de waardigheid van het parle
ment."
DE STEMMING
Het Lagerhuis ging daarna over tot stem
ming over dc door do regeering ingediende
motie tot verdaging der vergadering. De
motie werd aangenomen met 281 tegen 200
stemmen. De regcering behaalde dus een
meerderheid van slechts 81 stemmen.
Meer dan 40 regeeringsaanhangers voeg
den zich bij deze stemming bij de oppositie.
Honderddertig regeeringsaanhangers brach
ten hun stem niet uit: 30 hunner waren
ziek, enkele waren in dienst en anderen wa
ren om verschillende redenen afwezig.
Tot de 40 regeeringsaanhangers, die te
gen de regeering stemden, behoorden Duff
Cooper, Hore Belisha, admiraal Keyes,
Amery, Kink Hall, lord Wolmer, kolonel
MacNamara, Harold Nicholson en lady
As tor.
Reuter meent te weten, dat de minister
president z(jn ambt zal blijven waarnemen,
doch dat een reconstructie der regeering in
overeenstemming met de stemming van gis
teravond zeer waarschijnlijk is. Het is mo
gelijk, dat de oppositie opnieuw zal worden
aangezocht bij deze reconstructie haar me
dewerking te verleenen.
Het verluidt, dat de arbeidersoppositie
zou weigeren aan een regeering onder
Chamberlain deel te nemen.
De parlementaire redacteur van Reuter
schrijft, dat bij de debatten de ministers
verstoord schenen over de critiek. Hun re
devoeringen waren geen goede verdediging
en zelfs Churchill werd gemakkelijk van
de wijs gebracht: hij was minder strijdlus
tig dan anders. Het staat, aldus deze redac
teur, vrijwel vast, dat een versterking van
de oorlogsvoering uit de stemming zal
voortvloeien.
CHINEESCHE MAGINOT-LINIE
INGESTORT.
Japan meldt: „20 divisies omsingeld".
Het Japansche agentschap Domei ver
neemt, dat de zoogenaamde Ohineesohe
Maginot'linie volkomen ineengestort is
door den Val van Piyoean, een stad die in
het Zuid-Westen van de provincie Hon an
xigt in de zoogenaamde vijfde oorlogszone.
De Japanners hebben de omsingelende be
weging kunnen voltooien en volgens
Domei twintig Chineesche divisies in
gesloten.
