y
f
SLECHTS Chamerblain zelf zal kunnen
zeggen, met welk een gevoel hij gis
teravond na afloop van de debatten in het
Lagerhuis in zijn bed is gestapt. Maar wi^
zullen wel niet heel ver van de waarheid
af zijn, indien wij gelooven, dat hij zich
gevoeld heeft als een schooljongen, wiens
minderwaardigheidscomplex torenhoog is
opgestapeld, omdat zijn schoolmeester hem
zoo juist gezegd heeft, dat hij lui, dom en
onbekwaam is en dat er nooit wat van hem
terecht zal komen.
Onjuiste bericht
geving
Straf voor
spionnen
De motorlogger
„Gloria" KW. 51
als verloren
beschouwd
afer*
DONDERDAG 9 MEI 1940
31ste Jaargang No. 9637
S)e Geki&eli^Soti/fca/nt
Bureaux Papen gracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie peg; 2.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Olt nummer bestaat uit
ijle bladen.
NEDERLAAG
Er is in de twee dagen, welke het debat
in het Lagerhuis heeft geduurd, heel wat
geslingerd naar de hoofden van de regee-
ringsleiders en daar was niet veel moois bij.
Verscheidene sprekers zeiden onomwon
den: „Als wij deze regeering houden, ver
liezen wij den oorlog". Tegenover de felle
aanvallen en de scherpe aanklachten der
oppositie-sprekers was de verdediging van
het gevoerde beleid slechts uiterst zwak.
zelfs Churchill was niet op dreef. Hij ont
hulde ongetwijfeld uitgedaagd door het
verwijt van admiraal Key es, dat de Brit-
sche vloot stoutmoedig Drontheim had
moeten aanpakken dat de regeering in
derdaad het plan had om een rechtstreek-
sche aanval op Drontheim te wagen, doch
dat men dit plan had laten varen omdat
de landingstroepen ten Noorden en ten Zui
den van Drontheim zoo aardig opschoten
en de insluiting van deze havenstad met
minder risico tot hetzelfde resultaat zou
kunnen leiden. Althans zoo was de verwach
ting. Het kwam evenwel anders uit; de
Duitschers werden in snel tempo sterker,
vooral ook in de lucht, en toen achtten de
militaire adviseurs het beter, de onderne
ming op te geven. Churchill wierp de
schuld op de militaire adviseurs en zei: Wat
konden wij anders doen dan him eenparig
advies opvolgen?
Het betoog maakte èvenwel geen bevre
digenden indruk op de parlementsleden en
bij de stemming kwam de ontstemming tot
uiting. In een paar cijfers werd de onte
vredenheid vastgelegd. De regeering ver
kreeg 281 stemmen, terwijl niet minder
dan 200 leden zich tegen het regeeringsbe-
leid uitspraken. Velen hadden zich van
stemming onthouden, terwijl er niet min
der dan 40 regeeringsaanhangers waren,
die nu tegen stemden.
Een overweldigende meerderheid had
men weliswaar niet verwacht, maar deze
meerderheid was toch wei heel klein. Zij
beteekende een nederlaag.
Zoodra de cijfers bekend waren klonk
van de oppositie-oanken het geroep: „Af
treden!"
Eenige minuten lang heerschte er een in
tense opwinding en daarop begon de oppo
sitie in spreekkoor te roepen: „Weggaan,
weggaan".
Aangezien de zaken van den dag afge
handeld waren, stonden de.ministers onder
leiding van Chamberlain op en verlieten
langzaam het Lagerhuis, onder herhaalde
roepen der oppositie: „Weggaan".
Algemeen is thans de overtuiging, dat
Chamberlain persoonlijk een zoo ernstige
nederlaag heeft geleden, dat hij zoo niet
spoedig, dan in elk geval, binnen afzienba-
ren tijd zal moeten aftreden.
Indien hij niet onmiddellijk aftreedt, zal
een grondige reconstructie -van zijn kabi
net zeker onvermijdelijk zijn.
Een deel van de Engelsche bladen, vooral
de Laboud- en liberale pers, verklaart,
dat Chamberlain het vertrouwen van
het land verloren heeft.
De „Times" is wat gematigder en schrijft:
„Het staat vast, dat de eisch voor een mi
nisterie op breedere basis met kracht ge
steld wordt."
Ook de „Daily Telegraph" zegt, dat het
dringend noodig is, dat 9Chamberlain zon
der verwijl tot een reorganisatie van zyn
kabinet overgaat"
Volgens de „Daily Herald" heeft het par
lement den premier weggezonden en is
Chamberlain moreel en politiek verslagen
zonder hoop op herstel. Het land wil, al
dus dit blad, dat Chamberlain verdwijnt,,
opdat de oorlog kan worden voortgezet met
de kracht en het realisme, die voor de over
winning noodig zyn. De „Daily Mail" zegt,
Geen oorlogsverbllnding
De debatten, in het Engelsche Lagerhuis
gevoerd, hebben verscheidene kanten, die
in „nadere" beschouwingen kunnen wor
den belicht.
In de eerste kolom op deze pagina wordt
een indruk over die debatten gegeven.
Wij willen hier de aandacht vestigen op
een element in de debatten, dat wij daarin
met veel genoegen constateeren en dat ons
aangenaam stemt.
Wij bedoelen de onvoorwaardelijke en
door geen bij-opmerkingen teruggedron
gen erkenning van de uit organisatorisch
en technisch standpunt bezien zeldzame
praestaties van den vijand, van Duitsch-
land, waarbij Engeland ten achter is
gebleven.
Lloyd George sprak over Hitier en duid
de dezen aan als een „buitengewonen"
man: „De groote triomph van dien buiten
gewonen man, Hitler, is, dat hij Engeland
in grooter gevaar heeft gebracht, dan zijn
voorganger in 1914".
Deze en dergelijke uitlatingen en verkla
ringen stemmen ons aangenaam, omdat zij
geen getuigenis geven van een oorlogs
stemming, d.w.z. een oorlogsverblinding,
een oorlogs-haat en oorlogs-razernij, welke
den tegenstander teneenenmale onderschat
en in hem niets, maar dan ook niets dan
slechts ziet een oorlogsstemming, als
zoo vaak ruw is uitgestooten in verschil
lende redevoeringen, tijdens den oorlog en
daarvoor.
Wij zien in de debatten in het Lager
huis gehoudenniet een vredesinlei-
ding, maar beluisteren daarin wel een men
taliteit, waarop later God geve spoedig!
een vrede kan worden gebouwd, welke
gegrond is op wederkeerige erkenning en
waardeering.
V Een nieuwe minister
Naast wij zeggen niet: na de
belangen van de landsverdediging, moeten
ook andere volksbelangen de aandacht en
activiteit van de Regeering vasthouden en
inspannen!
En wij hebben het volste vertrouwen,
dat dit ook in werkelijkheid zoo is. Al
heeft de Regeering misschien nu en dan
de schijn wel 'ns tegen haar.
Eén van de feiten, het jongste, dat
dit vertrouwen in de Regeering wettigt,
is de instelling van een afzonderlijk mi
nisterie voor landbouw en visscherij.
De regeeringspersdienst berichtte giste
ren o.m.:
Hoewel de fungeerende minister van
oeconomische zaken in beginsel een
voorstander is van den toestand, zoo
als die thans bestaat, en dan ook bij zijn
optreden in 1937 de leiding van het ver-
eenigd departement op zich genomen
heeft, nadat dit in de onmiddellijk
voorafgaande jaren gesplitst was ge
weest in een departement van handel,
nijverheid en scheepvaart en een de
partement van landbouw en visscherij,
is hij vain oordeel een meening wel
ke door het kabinet wordt gedeeld
dat op dit oogenblik die toestand niet
kan worden gehandhaafd en dat, om
alle betrokken belangen ook in de toe
komst behoorlijk tot hun recht te doen
komen, een splitsing van de werkzaam
heden als onvermijdelijk moet worden
beschouwd.
Wij schatten de werkkracht zoowel als
de bekwaamheid van den fungeerenden
minister van oeconomische zaken, den heer
Steenberghe, zéér hoog iedereen, die
deze minister kent, waardeert en respec
teert diens arbeid van ganschcr harte!
Maar wij juichen toch toe, dat hij van een
deel van zijn u*beid wovdt ontlast.
Landbouw en visscherij omvatten zulke
eminente belangen, welke héél het volk
raken, dat zij een afzonderlijk ministerie
wél waard zijn!
Dat een minister zijn volle kracht geheel
en al op die belangen kan zetten, was geen
overdreven wensch van velen; integendeel.
Wij verheugen ons er over, dat deze wensch
is ingewilligd.
dat de regeering onherstelbaar gehavend
uit het debat is gekomen en het volk diep
teleurgesteld heeft.
Wij zullen thans het verloop van zaken
moeten afwachten, maar één resultaat staat
reeds bij voorbaat vast. Onder den zweep
slag van dit Lagerhuisdebat en van deze
sfemmingsuitslag zal het Britsche volk
bereid zijn tot nieuwe oorlogsinspanning.
Reeds heeft de koning een proclamatie
onderteekend, op grond waarvan 2 1/2 mil-
lioen man onder de wapenen kunnen wor
den geroepen.
De oorlog gaat opnieuw over in een fel
lere faze. Wie zal het initiatief nemen van
de eerstvolgende klap?
EEN VERKLARING VAN MINISTER
HULL
Gisteravond seinde het telegraafagent-
schap Havas het volgende:
„Tijdens een persconferentie in Washing
ton heeft de Amerikaansche minister van
buitenlandsche zaken, Cordell Huil, erop
gewezen, dat diplomatieke rapporten uit
Den Haag de toeneming van de politieke
spanning tusschen Nederland en Duitsch-
land bevestigen.
De officieele telegrafische verbindingen
tusschen Den Haag en Washington blijven
nog zonder stagnatie in werking".
Enkele uren later is hier te lande van
officieele zijde uit Washington vernomen,
dat bovenstaand Havas-bericht onjuist is:
De staatssecretaris heeft n.l., in antwoord
op een vraag, aan de vertegenwoordigers
van de pers slechts gezegd, dat op het
State Department sedert 7 Mei ontvangen
berichten wezen op een zekere toeneming
van spanning in Nederland
Het verdient de aandacht, dat de heer
Hull met geen woord gewag heeft gemaakt
van Duitschland.
Minister Gerbrandy wil haar doen
ondergaan In gebied overzee.
Staten-Generaal zal bij tweede
wetsontwerp kunnen kiezen
tusschen dit stelsel of
doodstraf.
De Minister van Justitie schrijft aan de
Tweede kamer in een nota over het wets
ontwerp, houdende nadere voorzieningen
tegen het bekend, worden van staats
geheimen, verhooging van de maximum
straf op een aantal misdrijven tegen de
veiligheid van den staat en aanverwante
kleinere wijzigingen o.m. het volgende:
Wil men de zaak van verdere uitbreiding
der toepasselijkheid van de doodstraf aan
de orde stellen, hetwelk in het wets
ontwerp, dat op korten termijn tot de
meest noodige voorzieningen beoogde te
komen, was vermeden, zoo stelle men
rechtstreeksche invoering van de doodstraf
voor, al dan niet beperkt tot den staat van
beleg en het geval van oorlog, en wege
dezen maatregel af tegen de andere moge
lijkheid, welke op dit gebied bestaat: het
ten uitvoer leggen van gevangenisstraffen
voor politieke delicten tijdelijk overzee.
Met het oog mede op deze overwegingen
stelde de minister ook in de Memorie van
Antwoord voor het vraagstuk van de
ruimere toepassing van de doodstraf aan te
houden tot het op korten termijn in te
dienen tweede wetsontwerp, op welk tijd
stip het resultaat van het regeeringsonder-
zoek naar ten uitvoerlegging van gevange
nisstraf overzee tevens bekend zal zijn. De
minister doet hierbij gaarne de toezegging
dat hij bij de behandeling van dit tweede
ontwerp de kamer loyaal in de gelegen
heid zal stellen te kiezen tusschen het door
hem bij voorkeur gevolgde stelsel van ten
uitvoer leggen van gevangenisstraffen in
een gebiedsdeel overzee, welke preventie
hij op velerlei grond zeer hoog aanslaat,
en het stelsel, waarbij rechtstreeks opleg
ging van de doodstraf wordt mogelijk ge
maakt bij misdrijven, waarop levens
lange gevangenisstraf is gesteld en be
gaan, terwijl het rijk zich in oorlog be
vindt of het rijk in Europa in zijn geheel
in staat van beleg is verklaard, zulks
echter met behoud van den rechter, die
op het oogenblik bevoegd is, en met hand
having van de normale wijze van rechts
pleging. De minister heeft zich door op
stelling van een des betreffende redactie
overtuigd, dat technisch een regeling in
laatstgemelden zin mogelijk is.
Hij moet bij een en ander slechts deze
reserve maken, dat het nader beraad van
de regeering tot de conclusie kan leiden,
dat de door hem beoogde maatregel niet
wel uitvoerbaar is. Dit is de reden, waar
om hij bij zijn Memorie van Antwoord
slechts met een aanduiding heeft volstaan.
Hij vertrouwt, dat de staten-generaal be
reid zullen zijn een uitstel te aanvaarden,
dat vrij zeker een termijn van vier weken
niet zal overschrijden.
Hij moge hieraan toevoegen, dat hij
toch met een tweede ontwerp moet ko
men, daar, in het raam van de thans ge
projecteerde veranderingen, wijziging van
de artikelen 81 en 82 van het wetboek van
militair straf- en tuchtrecht niet kan uit
blijven.
Ten slotte moge hij tot vermijding van
alle misverstand rr op wijzen, dat de maat
regel, welke hij begeert, in wezen niet
Normaal treinverkeer
a.s. Zaterdag
NORMALE DIENSTREGELING OP ALLE
LIJNEN DER NEDERLANDSCHE
SPOORWEGEN.
Ingaande Zaterdag 11 Mei 1940 wordt de
normale dienstregeling voor het personen
vervoer op alle lijnen der Nederlandsche
Spoorwegen hersteld.
Alle treinen opgenomen in de normale
dienstregeling van 15 October 1939 zullen
dus weer rijden.
De lelectrische en dieseltreinen zullen
weer op de oude samenstelling worden ge
bracht. Alleen de stoomtreinen zullen de
eerstvolgende dagen nog met een kleiner
aantal rijtuigen loopen.
Op de geëlectrificeerde baanvakken was
heden de dienstregeling met de electri-
sohe treinen volgens de gewone dienstre
geling van 15 October 1939 hersteld.
L een nieuwe straf van deportatie, ook
niet als zoodanig aan zijn ambtgenoot van
Koloniënis voorgedragen, maar alleen en
uitsluitend is het ondergaan zeer tijde
lijk van gevangenisstraffen in een gebied
overzee met het oog op de afschuwelijke
verwachting, die bedrijvers van het kwaad
van landverraad mogelijkerwijs zouden
koesteren in de richting van een van bui
ten komende bevrijding, een verwachting,
waarop helaas niet ten onrechte de com
missie ook de aandacht heeft gevestigd.
Een droeve tijding te
Katwijk aan Zee
De motorlogger „Gloria" Kw. 51, die
Woensdag 24 April uit de haven van
IJmuiden was vertrokken en waarvan
sedert Donderdag 25 April niets meer was
vernomen, wordt nu als verloren be
schouwd.
De predikanten van de Hervormde ge
meente te Katwijk aan Zee hebben liet
droevige bericht aan de naaste familie
leden van de opvarenden medegedeeld.
Het schip behoorde aan den reeder J.
Ketting.
De bemanning bestond uit zeven Kat-
wijkers, waarvan twee zoons van den
reeder, n.l. de 29 jarige D. Ketting, schip
per en de 28 jarige J. Ketting, motordrij
ver, veider de 43 jarige C. Remmelzwaal,
stuurman, de 43 jarige T. Duyn, tweede
motordrijver, de 60 jarige K. Guyt, ma
trooskok, laatstgenoemde laat elf kinderen
achter, de matroos N van der Plas, oud 49
jaar, en de 19 jarige lichtmatroos J. van
der Plas.
VOORZICHTIG RIJDEN OP DE AUTO-
SNELWEGEN.
De commandant van de Vesting Hol
land waarschuwt de autbusbestuur-
ders om op de autosnelwegen de groot
ste voorzichtigheid te betrachten, zulks
in verband met op die wegen genomen
militaire maatregelen.
v
Mr. dr A. A. van Rhijn »s benoemd
to» minister van het nieuw gevormd*
departement van Landbouw *n
Visscherij
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
NA AFLOOP VAN DE DEBATTEN IN
HET LAGERHUIS HEEFT DE BRITSCHE
REGEERING EEN MEERDERHEID GE
HAALD VAN SLECHTS 81 STEMMEN
(2e blad).
WILDE GERUCHTEN TE BERLIJN (2e
blad).
Binnenland
DE SPLITSING IN HET DEPARTE
MENT VAN OECONOMISCHE ZAKEN
(2de blad).
ZATERDAG WEER NORMALE DIENST
REGELING OP DE TREINEN (1ste blad).
REGEERING WIL VOOR SPIONNEN EN
LANDVERRADERS GEVANGENISSTRAF
OVERZEE (1ste blad).
UITSPRAAK INZAKE DEN „KOFFER"-
MOORD (3de blad).
DE KATWIJKSCHE MOTORLOGGER
„GLORIA" K.W. 51 (1ste blad).
HET LAGERHUIS NOGMAALS BIJEEN.
LONDEN, 9 Mei( Reuter. Het Lager
huis is vanochtend vroeg bijeengekomen,
zooals den laatsten dag voor een vacan-
tie gebruikelijk is. De opening van de zit
ting geschiedde rustig en de opkomst was
matig.
Niettemin was een voortzetting van het
verzet van gisteravond merkbaar in den
vorm van het plan de motie der regeering
het Huis tot 21 Mei voor Pinkstervacantie
te verdagen te amendeeren.
Het voorstel was Ingediend door vier
conservatieven en twee onafhankelijken.
Op grond van dit amendement zou het
Huis op 14 Mei weer bijeen moeten ko
men.
Tijdens het vragenuurtje toonden de le
den der Labouroppositie de neiging zeer
critisch te zijn door steeds nadere vragen
tc stellen.
Gedurende dezen vragentijd^ kwam
Chamberlain het Huis binnen. Er heeft zich
geen enkele demonstratie voorgedaan.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis me
degedeeld, dat wanneer het Huis na het
Pinksterreces op 21 Mei a.s. weer zal bij
eenkomen, er een debat zal gehouden wor
den over de economische oorlogvoering. De
leider van de liberale Labour-oppositie
Attlee, vroeg, of dit debat, indien de ge
beurtenissen het noodig maken, vervangen
zou worden door een debat over den oor
logstoestand in het algemeen. Chamber
lain antwoordde:
Indien de gebeurtenissen het gewenscht
maken een debat te houden over de oor
logvoering in het algemeen of over eeni
ge phase van den oorlog als gevolg van
nieuwe ontwikkelingen, zal dit mogelijk
zijn, en zullen wij zulk een debat arrangee-
ren. Zoo noodig zal het debat over de eco
nomische oorlogvoering in geheime zitting
gehouden kunnen worden. Bovendien kan
het Lagerhuis, indien dit gewenscht voor
komt, eerder worden bijeengeroepen.
KONING GEORGE HOUDT EEN
„PRIVY COUNCIL".
LONDEN, 9 Mei. (Havas) De Engel-
sch koning heeft vanmorgen in het
Buckingham Palace een „privy council"
gehouden. Aanwezig waren lord Stanhope,
Ernest Brown, R. A. Butler en lord Hut
chinson.
Lord Halifax, de minister van buiten
landsche zaken, heeft zich vanmorgen naar
het foreign office begeven. Kort na tien
uur werd hij door Chamberlain ontvangen
in Downingstreeet. Men merkte op, dat
Chamberlain vanmorgen niet zijn dagelijk-
sche wandeling in het park gemaakt heeft.
MUSSOLINI HEEFT EENIGE WOORDEN
GESPROKEN.
ROME, 9 Mei. (Havas). Mussolini heeft
van het balkon van het Venetiaansch pa
leis af ter gelegenheid van den verjaardag
der stichting van het Rijk de volgende
woorden gesproken tot de menigte, welke
daar bijeen was gekomen om hem toe te
juichen: „Negen Mei is de dag der schit
terendste overwinning. Gij moet u gewen
nen aan mijn stilte, welke slechts door
de feiten kan worden verbroken."
