DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Restaurant „In den Vergulden Turk
WOENSDAG 1 MEI a.s. J
1, 2, 3 en 5 Mei: OrchestreRiïmck'n.è: GregorSerban
Qeatiie&cde en Shiifacke
twep&n nikken ap
OM DE BESTE PLAATSEN TIJDIG
TE BEZETTEN
BINNENLAND
WOENSDAG 24 APRIL 1940
31ste Jaargang No. 9625
Ste £eid&elic(3oti/Ya/nt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015» Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pog 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Oil nummer beslaat uil
drie bladen.
Een boek voor ieder gezin
Heel graag willen wij hier de aandacht
richten op een onlangs verschenen boekje.
Gewoonlijk dat is nu eenmaal de taak
van de pers wordt de indruk, dien wij
na lezing van een of ander krijgen, onmid
dellijk vastgelegd. Door samenloop van om
standigheden is het al 'n paar weken ge
leden, dat wij bedoeld boekje hebben gele
een, maar wij behoeven vandaag geen let
ter te wijzigen in wat toen na de lezing ons
oordeel was:
„Een boekje, dat in alle katholieke ge
zinnen verspreid moge worden. Het nut,
dat het zal brengen, zal niet overal even
groot behoeven en ook niet overal even
groot kunnen zijn, maar overal zal
het nut stichten."
De belangstelling van den lezer willen
wij niet langer gespannen houden. Het
door ons bedoelde boekje is getiteld: „Ver
loofd, getrouwd, 'n kind". De schrijver is
de zeereerw. heer H. W. Agterof, pr. (secre
taris van het Bisdom Haarlem); uitgave
van de N.V. De Spaarnestad, Haarlem.
Wij schrijven over een „boekje". Maar
het is groot 140 bladzijden. Het dient zich
echter heel bescheiden aan, zooals ook de
prijs.... sensationeel bescheiden is: 25
cents.
Maar de prijs is dan ook de eenige sen
satie, die het boekje geeft! t Is een
heel verheugend feit, dat hier vrij uitvoe
rig en heel open over onderwerpen als om
gang tijdens verloving, voorbereiding voor
het huwelijk, voorbereiding voor een ge
boorte, enz. wordt geschreven, zonder dat
er iets in ligt wat als sensatie kan wor
den aangeduid. Dit is zoo verheugend, om
dat het, terwijl het zóó behoort, helaas
maar al te vaak niet zóó geschiedt, 't Is iets
ongezonds en niet zelden iets ergerlijks, dat
in gesprekken en geschriften ook wel
in katholieke kringen en in over het al
gemeen goede geschriften even normale
als mooie en even mooie als zakelijk hoogst
belangrijke levensverrichtingen en levens
uitingen worden omweven met een ze
kere sensatie-sfeer!
Niets van die sfeer in dit boekje, dat
desniettemin of juist daardoor veel leer
rijks biedt in prettigen vorm, en dat iedere
vader of moeder kan ter lezing, geven aan
iedere zoon of dochter, die den leeftijd is
gaan naderen, waarop aan een verloving
-\yordt gedacht. Niets in dat boekje, wat
de phantasie in ongunstigen zin zou kun
nen beinvloeden; alles daarin geschre
ven kan niet anders, dan een gunsti
ge inwerking hebben op het gedachten- en
gevoels-leven.
Met deze recensie, heel oprecht neerge
schreven, zouden wij gaarne het boekje in
alle katholieke gezinnen geïntroduceerd
willen achten!
Wij willen echter al is 't dan ook
voor het door ons beoogde doel v/aarschijn-
lijk overbodig nog iets naders over den
inhoud mededeelen.
In het eerste deel „Verloofd" worden zoo
wel aan verloofden als aan dezer ouders
een reeks wijze raadgevingen geschonken.
Ouders, wier wijze voorzichtigheid door
verloofde kinderen op onredelijke wijze als
„lastig" of verouderd" wordt afgewezen,
zouden, ons inziens, goed doen, als zij dien
kinderen 'ns niet in een booze bui, na
tuurlijk, maar in een hartelijke stemming
van liefdevolle bezorgdheid onder de
aandacht brachten, wat in dit boekje wordt
gezegd over den pl i c h t der ouders.
Is het niet een raad, die goud waard is,
als de schrijver een verloofde voorhoudt
de ware liefde van de andere partij hieraan
te toetsen, óf hij of zij „vol toewijding is
niet alleen voor u, maar voor de huisge-
nooten, met wie uw verloofde samen
leeft"?
Wij citeeren hier slechts één raadgeving
uit de vele, door ons in de drie deelen bij
de lezing aangestreept.
Een zeer schoone uiteenzeting geeft dê
schrijver in het tweede deel over de hu
welijksmis. Wat jammer toch, dat nog
betrekkelijk zoo veel huwelijken (al zijn
tegenwoordig de gebruiken in dit opzicht
véél verbeterd in vergelijking met enkele
toentallen jaren geleden) worden gesloten
zónder huwelijksmis!
De uitvoerige nuchtere uiteenzetting van
de zeer ernstige bezwaren, en gevaren, die
een gemengd huwelijk met zich brengt, zou
op zichzelf al reeds ons een ruime versprei
ding van het boekje doen wenschen.
Op ondergeschikte punten zal misschien
niet iedereen het met alles eens zijn. De
op redelijke motieven afgekeurde vorm
van een moderne „deftige" trouw-circulai-
re (blz. 34) vindt men misschien wel wat
te bout; over het trouw-costuuum (blz. 39)
zou men ook wel een ietwat andere mee
ning kunnen hebben, al zal niemand wil
len of mogen ontkennen, dat het trouw-
costuum „ernstig en voornaam" moet zijn.
Uit deze voorbeelden kan men constatee-
ren, dat de schrijver wel volledig is in de
behandeling van zijn onderwerp!
Wat de schrijver in het derde deel zegt
over mooie gezinsgebruiken zouden wij ook
nog wel heel speciaal in de aandachtige en
overwegende lezing willen aanbevelen. Al
1900
Couvert f. 2.50
Met medewerking van ELMEnBALARS.
Woensdag 1 Mei tot 1 uur geopend. Men wordt vriendelijk verzocht vroegtijdig te reserveeren.
De worsteling bij Drontheim
DUITSCHERS BEZETTEN STEINKJER.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Het stelselmatige succesvolle voortschrij
den der Duitsche troepenbewegingen in
Noorwegen wordt door een nieuw aan
zienlijk succes bevestigd.
In samenwerking tusschen zeestrijd
krachten en legerdeelen gelukte het de
plaats Steinkjer na strijd te bezetten.
Steinkjer heeft door zijn ligging aan het
Noordeinde van de diep ingesneden Dront-
heim-fjord bijzondere beteekenis. De hier
ingenomen Duitsche positie verspert de
van Namsos via Grong naar Drontheim
voerende spoorlijn en verkeersweg. De
Duitsche troepen in Drontheim hebben
daarmede de door hen bezette zone aan
zienlijk uitgebreid en een groote vrijheid
van beweging gekregen. Elke poging van
Namsos uit langs de spoorlijn door te drin
gen naar Zweden, ontmoet thans reeds
honderd kilometer ten Noorden van
Drontheim Duitschen tegenstand, welke
door de bodemgesteldheid bijzonder be
gunstigd wordt.
Britsche troepen rukken eveneens naar
Steinkjer op.
Volgens de laatste berichten hebben de
Noren stellingen opgeworpen te Steinkjer,
ten Noorden van Drontheim, en rukken
de geallieerden van hun punten van ont
scheping snel naar dit gebied op. De Duit-
schers hebben hier het voordeel, dat zü
door de bezetting van het fort van Adge-
nes, bij den ingang van de Drontheim-
fjord, in staat gesteld zijn, hun oorlogs
schepen gebruik te laten maken van den
fjord-arm, die naar het schiereiland Inde-
roy leidt en zij hebben daar dan ook troe
pen aan land gezet.
Bovendien kan 'het geschut der oorlogs
schepen bij de gevechten gebruikt worden.
Uit de te Stockholm binnengekomen be
richten blijkt, dat de geallieerden en No
ren zekere vooruitgeschoven stellingen tij
delijk hebben moeten prijsgeven.
Over het algemeen acht men in Noor-
sche kringen de situatie bevredigend. Daar
in het Vaerdal, het gebied ten Zuiden van
Steinkjer, uitgebreide operaties worden
verwacht, is de geheele bevolking van dit
dal geëvacueerd.
De Duitsche luchtmacht blijft alles in
bet werk stellen om de verbindingen te
vernietigen en den opmarsch der geal
lieerden naar het Zuiden tot staan te bren-
ge. Naar men zegt, is het spoorwegstation
Grong thans volkomen vernield, doch de
omvang van de schade aldaar en elders
langs de spoorlijn kan niet geschat wor
den, daar de telefoonleidingen naar Zwe
den tijdens een sneeuwstorm zijn gebro
ken.
DUITSCHE OPMARSCH BIJ ELVERUM
GESTUIT.
Wat den strijd in Zuid-Noorwegen be
treft, staat thans wel vast aldus een
Reuter-bericht uit Stockholm dat de
opmarsch der Duitschers ten Noorden van
zou men niet alle daarin vermelde mooie
gebruiken invoeren, velen zullen er, bij goe
den wil, zeker iets goeds uit lee- m voor de
practijk van het leven.
„Verloofd, getrouwd, !n kind" wenschen
wij wij herhalen het een plaats in
ieder gezin!
Elverum door de Noren tot staan gebracht
is te Osen, ongeveer 40 K.M. ten N.O. van
Elverum.
Iedere correspondent geeft weer een an
der cijfer voor de sterkte der geallieerde
troepen in dit gebied, doch in de berich
ten van vandaag wordt het cijfer 17.000
het meest genoemd. Verklaard wordt, dat
de troepen bloot staan aan felle luchtaan
vallen, doch dat zij blijkbaar gestadig
doorgaan met zich te concentreeren.
In het Oesterdal hebben de oprukkende
Duitschers een punt ten Zuiden van Kop-
pang, 'op ongeveer 80 K.M. ten Noorden
van Hamar bereikt. Naar men zegt, rukken
de Britsche troepen? in allerijl op naar een
plaats aan den ingang- van het Oesterdal,
teneinde den Duitschen opmarsch naar het
Noorden tot staan te brengen.
Meer naar het Oosten, in het Renadal is
de opmarsch der Duitschers gestuit door
den weg over een afstand van 30 K.M. met
gevelde boomen te versperren.
De correspondent van „Dagens Nyheter"
meldt, dat de geallieerde troepen, die op
rukken uit Andalsnes, op 190 K.M. ten
Z.W. van Drontheim, eveneens verder naar
het Noorden trekken, den Duitschers tege
moet, die naar verluidt uit Drontheim op
rukken naar Roeros, dat 110 K.M. Zuidelij
ker ligt. De Duitschers zouden reeds een
punt op ongeveer 80 K.M. ten Zuiden van
Drontheim hebben bereikt.
HET DUITSCHE LEGERBERICHT.
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
De vijandelijke zee- en landstrijdkrach
ten in de zone van Narvik zijn verder
versterkt zonder tot dusver tot den aanval
over te gaan. Noordoostwaarts van Dront
heim namen Duitsche troepen na een kor
ten strijd het belangrijke Steinkjer, gele
gen aan de uiterste Noordoostpunt van de
Drontheim-fjord. Er werden tachtig ge
vangenen gemaakt. Ten Oosten van Ber
gen duurt de aanval op de bij Voss aan
wezige Noorsche troepen voort. De gevech
ten in het gebied van Stavanger zijn ge
ëindigd. Twee Noorsche regimenten wer
den daar in samenwerking met het lucht-
wapen aangevallen en na een korten doch
feilen strijd Ontwapend. De van Oslo naar
het Noorden en Noordwesten oprukkende
Duitsche hoofdtroepen hebben, gesteund
door pantsertroepen en het luchtwapen,
den vijandelijken tegenstand overal gebro
ken en trekken vlot verder. Dagelijks ko
men nieuwe versterkingen te Oslo aan.
Een aanvalspoging van Engelsche vliegtui
gen op de omgeving der vliegvelden van
Oslo had geen succes. Eenige particuliere
huizen werden beschadigd.
De luchtverkenningen van gisteren
strekten zich weer uit tot de geheele
Noordzee, in het bijzonder tot de Orka
den en het zeegebied voor de Noorsche
Westkust. De aanvallen der Duitsche ge
vechtsvliegers richtten zich in hoofdzaak
tegen de landingen der Engelschen op de
Noorsche kust alsmede tegen de naar het
binnenland leidende wegen en spoorlijnen.
In de Namsos-fjord werd weer een tor
pedojager zwaar beschadigd. Voor An
dalsnes werd een andere torpedojager en
een transportschip zoo zwaar getroffen, dat
op beide vaartuigen brand uitbrak. Aan
den ingang van de Molde-fjord kreeg een
ander transportschip twee voltreffers,
waardoor het vaartuig onbestuurbaar
werd. Op een andere plek werd een vijan
delijk vrachtschip met verscheidene bom
men bestookt. Het vaartuig maakte kort
daarop zwaar slagzij. Op de naar het bin
nenland leidende spoorlijnen werden de
rails op verscheidene plaatsen door bom-
treffers opengescheurd, werden stations
vernield en werd brand -gesticht in depots.
Een vijandelijk transportschip kreeg een
voltreffer en brandde uit. Plaatsen en
kwartieren, waarin zich vijandelijke troe
pen bevonden, werden vernield.
In het Westen geen gebeurtenissen van
beteekenis Tijdens een nachtelijken inval
in de Duitsche Bocht werd een Britsch
vliegtuig boven Sylt door luchtdoelgeschut
neergehaald. Tijdens een luchtgevecht ten
Zuiden van Diedenhofen schoten Duitsche
jagers twee Hurricane toestellen neer.
ENGELSCHE MELDEN GESLAAGDE
BOMBARDEMENTEN.
Officieel wordt te Londen medegedeeld,
dat de Britsche luchtmacht gisteravond het
vliegyeld Westerland op het eiland Sylt
heeft gebombardeerd en twee patrouille
vaartuigen tot zinken heeft gebracht.
Voorts hebben Britsche bommenwerpers
gisteravond nieuwe aanvallen gedaan op
de vijandelijke luchtvaartbases te Aalborg,
Kristiansand, Oslo en Stavanger, terwijl
„offensieve verkenningsvluchten" werden
gemaakt over de Trondhjem-fjord. Vol
gens de eerste berichten waren al deze
operaties zeer geslaagd.
Bij het bombardement van het vliegvëïd
Westerland werden hangars en startbanen
gebombardeerd .Op verscheidene plaatsen
brak brand uit, terwijl een zware ontplof
fing werd gehoord.
Ten Noorden van het eiland Sylt open
den patrouillevaartuigen het vuur op de
Britsche machines. De schepen werden ter
stond aangevallen en twee werden tot zin
ken gebracht.
DE BRAND IN EEN DANSLOKAAL TE
NATCHEZ.
NATCHEZ, (Mississipi) 24 AprilANP).
Volgens den gerechtelijken lijkschouwer
zijn bij den brand in een dansgelegenheid
alhier meer dan 200 negers levend ver
brand.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
ER WORDT FEL GESTREDEN OM DE
„POORT VAN OSLO" (2e blad).
DE OPPERSTE OORLOGSRAAD TE PA
RIJS BIJEENGEKOMEN (2e blad).
HEEFT DUITSCHLAND PLANNEN TE
GENOVER ZWEDEN? (2e blad).
Binnenland
GROOTE MAGAZIJNBRAND TE AM
STERDAM (3e blad).
ERNSTIGE GASONTPLOFFING TE
DEN HAAG (3e blad).
STADHUISBOUW TE 's GRAVENHAGE
VA Millioen boven de raming!
De bouw van een nieuw stadhuis te
's Gravenhage moet worden voortgezet, al
dus meenen B. en W. aan den Raad, doch
de bouwkosten zullen ruim 20 procent hoo-
ger moeten worden geraamd, in verband
met de stijgign van de prijzen der bouw
materialen, terwijl ook de contractloonen
voor de bouwkvakarbeiders sinds Januari
1940 met 3 procent zijn verhoogd. De totale
kosten van den bouw, waarvoor de Raad op
4 Juli 1938 8.100.000 beschikbaar stelde,
zullen dan ook moeten worden verhoogd
tot 9.650.000.
Bij de verdere uitwerking van het plan,
waarvoor men, zooals men weet, het voor-
loopige ontwerp van den architect H.
Luthmann gekozen werd, zijn enkele wij
zigingen wenschelijk gebleken. Zoo zijn de
zetels der raadsleden in het nieuwe plan
veranderd in verband waarmee een gepro
jecteerde tribune moest vervallen. Het ge
volg zal zijn, dat de raadzaal een grootere
breedte zal krijgen. Ook tep aanzien van
de schuilgelegenheid bij luchtaanvallen
blfek wijziging van het plan noodig. Thans
zijn negen schuilkelders ontworpen over
het geheele gebouw verdeeld. Verder heeft
mer het laboratorium voor het gemeentelijk
bouw- en woningtoezicht doen vervallen.
B. en W. willen den raad evenwel in ver
band met de bijzondere tijdsomstandigheden
nogmaals een uitspraak laten doen of met
de uitvoering van het plan moet worden
begonnen.
B. en W. hebben nogmaals getracht op
ecnigerlei wijze financieelen steun uit
's rijkskas te verkrijgen, doch ook deze po
ging is op een teleurstelling uitgeloopen,
zoodat de gemeente zelf geheel voor de. fi
nanciering zal moeten zorg dragen. B. en
W. zijn met de stadhuiscommissie zich ten
volle bewust van de verantwoordelijkheid,
welke het gemeentebestuur op zich neemt
wanneer het besluit tot uitvoering van den
bouw over te gaan.
Het college zou 't betreuren, indien de
bouw van het stadhuis zou worden uitge
steld met de bedoeling, om „betere tijden
af te wachten". Het is immers onzeker wan
neer er weer een normale toestand zal ko
men. Uitstel zou daarom beteekenen dat
het plan in z\jn huidigen vorm niet zal
worden verwezenlijkt.
B. en W. motiveeren vervolgens, waar
om men moet doorzetten: ten eerste wegens
de sterke toeneming van de behoefte aan
een nieuw stadhuis, ten tweede ter bestrij
ding van de werkloosheid, ten derde omdat
het financieringsplan van 1938, niettegen
staande de verhooging van de cijfers, als
uitvoerbaar kan worden beschouwd.
B. en W. stellen tenslotte voor een be
drag van 2.800.000 beschikbaar te stel
len voor het eerste gedeelte van den bouw
van een nieuw stadhuis.
DEN HAAG GAAT BRUINE BOONEN EN
AARDAPPELEN TELEN.
Op braakliggende gemeentelijke
bouwterreinen.
B. en W. van 's-Gravenhage merken in
een missive aan den gemeenteraad op, dat
aan de vermeerdering van de nationale
bodemproductie de gemeente kan mede
werken door tijdelijk op verschillende aan
den buitenkant der stad liggende braak
liggende gemeentelijke bouwterreinen
bruine boonen en late aardappelen te doen
telen. De totale oppervlakte van den te
betelen grond bedraagt ongeveer 20 hec
tare.
Hiervan kunnen pl.m. 15 H.A. met brui
ne boonen en pl.m. 5 H.A. met aardappelen
worden beplant. Het is de bedoeling, dit
werk in werkverschaffing te doen geschie
den. De uitvoering van het plan zouden B.
en W. willen opdragen aan den directeur
van de gemeentelijke school- en kinder
tuinen in overleg met den directeur der
gemeenteplantsoenen. De opbrengst van
de teelt kan ter beschikking worden ge
steld van den gem. dienst voor Maat
schappelijk Hulpbetoon ten behoeve van
de verzorgingshuizen.
Voor dit plan vragen B. en W. den raad
een crediet aan van 18.300.
