De Stedebouwkundige
ontwikkeling der Sleutelstad
C. F. M
RfPÖEL's
EATERDAG 20 APRIL 1940
0E LEIDSCHE COURANT
f.EKaiE BLAD - PAG. 2
Abonnenymtsprjjs: voor Leiden 18
c«nt per week; 2.5Ü per kw&rtaaL
B4 onze aifenten /0 cent per week;
f &.60 per kwartaal. Franco per poat
1.95 per kwartaal Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losse nummers 5 cent, met geïll
Zondagsblad 9 cent
v Advertentiën: 30 cent per regel.
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 60 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
HOE WORDT HET WEER 7
ZACHT WEER.
De BUI seint:
Verwachting:
Zacht weer. Tijdelijk betrokken met
plaatselijk eenigen regen, overigens gedeel
telijk bewolkt. Meest matige overwegend
Zuidelijke wind.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: zwaarbewolkt, matige Z.
wind, 8 gr. C.
Vlissingen: Zwaarbewolkt, matige Z. Z.
wind, 9 gr. C.
De Bilt: Halfbewolkt, zwakke Z. wind,
11 gr. C.
Groningen: Zwaarbewolkt, zwakke Z. Z.
W, wind, 8 gr. C.
Maastricht: Lichtbewolkt, zwakke Z.
wind, 11 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
Het minimum, dat gisteren in onze om
geving stormachtig wind bracht, is snel in
Noordelijke richting verdwenen. Het werd
gevolgd door een belangrijke drukstijging,
waarbij de wind in ons land tegen den
avond snel ging liggen. Tegelijkertijd trok
het gebied van hoogen luchtdruk over
Zuidoost-Frankrijk in beteekenis toene
mend raar Duitschland. Tengevolge hier
van draaide de wind in ons land weer naar
het Zuiden.
Uit de schaarsche berichten van het Wes
ten valt af te leiden, dat zich thans een
stroom van depressies in Noordoostelijke
richting van de Azoren via de Britsche
eilanden naar Scandinavië moet bewegen.
De storingsfronten hiervan zullen vermoe
delijk juist tot onze omgeving doordringen.
Bij ponta Delgada bevindt zich weer een
nieuwe depressie, die nu snel dieper wordt
en daar zware regen brengt. De kern ver
toont thans reeds standen van 989 mbar.
Tengevolge van den luchtdrukverdeeling
wordt over geheel West-Europa warme en
betrekkelijk vochtige lucht aangevoerd,
waarbij over het algemeen de bewolking
vrij zwaar is en hier en daar wat regen
valt; de afgetapte hoeveelheden waren op
de beschikbare stations echter nergens meer
dan 5 mm.
Over het Middellandsche Zeegebied is de
luchtdrukverdeeling zeer vlak geworden en
heerscht overal rustig weer met hooge tem
peraturen. In Italië is de bewolking echter
nog zwaar en viel hier en daar eenige re
gen.
LUCHTTEMPERATUUR.
16.— gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Zaterdag namiddag 7.36 uur tot Zon
dagmorgen 4.21 uur; van Zondagnamiddag
7.38 uur tot Maandagmorgen 4.19 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Zondag 21 April
v.m. 1.45 uur en nam. 2.10 uur; Maandag
22 April v.m. 2.30 uur en n.m. 2.55 uur.
Maan op 506 Zaterdagavond, onder 4.28
uur Zondagmorgen; op 6.28 Zondagavond,
onder 5 uur Maandagmorgen. (Maandag
volje maan).
KLEUTERSCHOOL „VOORZIENIGHEID".
De kleuterschool behoorende bij de scho
len van de Voorzienigheid, die wegens de
militaire bezetting dier scholen tijdelijk
moest worden opgeheven, wordt met 1 Mei
a.s. heropend aan de Hoogewoerd No. 53.
Kinderen vanaf 2% jaar kunnen worden
toegelaten. Aangifte van leerlingen kan ge
schieden aan de Voorzienigheid, Hooge
woerd 57, bij voorkeur 's avonds tusschen
7.30—8 uur.
Haar ontstaan en uitgroei in beeld gebracht door
den Directeur van Gemeentewerken,
den heer A. M. de Blauw
Op de vergadering der Ned.
Ver. van Directeuren
van Gemeentewerken
In de Kleine zaal der Gehoorzaal werd
hedenmorgen de voorjaarsvergadering ge
houden van de Ned. Vereeniging van di
recteuren van Gemeentewerken, welke
o.m. werd bijgewoond door den burgemees
ter, mr, A. van de Sande Bakhuyzen.
Op deze vergadering hield de directeur
van Gemeentewerken te Leiden, de heer
A. M. de Blauw, een voordracht over de
ontwikkeling van de stad.
Spr. begon met een kort historisch over
zicht.
Het ontstaan der Sleutelstad en
haar groei.
De stad is ontstaan in de 9e eeuw, toen
onder de règeering van Karei den Kale
kleinzoon van Karei den Groote hier,
ter plaatse waar de beide Rijnarmen samen
komen, een Burcht gesticht werd ter
verdediging tegen de invallen der Noor-
Ten Westen van den Burcht de eenige
der destijds in ons land gestichte burchten,
welke nog, zij het in wat gewijzigden vorm,
bewaard is gebleven ontwikkelde zich
allengs een woonbuurt, een stad, alwaar de
graven van Holland in de 12e en 13e eeuw
bij voorkeur verblijf hielden en Willem II
en Floris V geboren werden. Die oude
stadskern, waarin o.a. de Breestraat lag,
was eenigszins ovaalvormig en besloeg, om-
gracht en ommuurd, een lengte van pl.m.
750 M. en een grootste breedte van pl.m.
400 M.
Toen omstreeks de 14e eeuw handel en
industrie opbloeiden, hield de stadsontwik
keling daarmede gelijken tred en vonden
achtereenvolgend, beoosten en benoorden
den Burcht en bewesten en bezuiden de
oude stadskern, drie uitbreidingen plaats,
n.l. in 1294, 1355 en 1389, waarmede de stad
tenslotte tot Wittesingel, Oude Vest en
Vestestraat was uitgebreid.
In het begin der 16e eeuw was het aantal
inwoners pl.m. 15000; Leiden had toen meer
inwoners en meer huizen dan Amsterdam
en was de grootste stad in Holland.
Tot het beleg in 1574 bleef het inwoner
tal vrijwel constant, doch gedurende het
beleg stierven door pestziekte pl.m, 6000
menschen, waardoor het bevolkingscijfer
tot 8000 daalde.
Na het beleg en de stichting van de
Hoogeschool brak een nieuwe welvaarts
periode aan, en nam het bevolkingscijfer
snel toe; in 1600 was het pl.m. 30000, in
6125 45000, tot, het omstreeks 1670 een
grootte bereikte, gelijk aan dat van het te
genwoordige Leiden, n.l. 70.000 80.000,
zulks ondanks zware pestziekte de bevol
king voortdurend teisterde en er jaren wa
ren, dat zelfs 12000 a 15000 sterfgevallen
voorkomen (1635 en 1655). Het was in dien
tijd, dat om de verspreiding van de „heete
pestziekte" zooveel mogelijk te voorkomen,
den Directeur van Gemeentewerken, des
tijds „stadsfabriek" geheeten, werd opge
dragen om honderden pektonnen aan te
schaffen „om bij voortgang van de ziekte
tot zuivering van de lucht te worden ver
brand".
Van de periode vóór het beleg dateeren
slechts weinige der nog bestaande monu
mentale gebouwen, n.l. de Burcht, het Gra
vensteen (13e eeuw), de Hooglandsche- of
St, Pancraskerk (1312) en de Pieterskerk
(1400).
De meeste van de monumenten dateeren
uit de welvaartsperiode vlak nè het beleg
als: Academiegebouw, verbouwd Klooster
der Witte Nonnen, in 1581 als Universiteit
in gebruik genomen, in 1616 verbrand en
in 1618 wederom in gebruik genomen. Rijn-
land'shvis (1598), Latijnsche School (1600),
Weeshuis aan de Hooglandsche Kerkgracht
(1607), Stadstimmerwerf (16121. Marekerk
(1639—1649), Lakenhal (1640), Waag (1658)
en Pesthuis (1658). Ook dateeren uit laatst
bedoelde periode de meeste statige parti
culiere huizen, welke er nog zijn aan Ra
penburg, Breestraat, enz., en het groote
aantal nog bestaande mérkwaardlge hofjes
met poortjes.
Het spreekt vanzelf, dat met de sterke
bevolkingstoename in de 17e eeuw achter
eenvolgens stads vergrooting en plaats von
den; dat waren er na ongeveer 3 eeuwen
stilstand wederom drie, n.l. in 1610, 1644
en 1659, waarmede de stad den tegenwoor-
digen vorm binnen de singelgrachten ver
kreeg. Als men bedenkt, dat de totale ge-
biedsoppervlakte toen slechts pl.m. 170 h.a.
bedroeg zijnde nog niet 1/7 deel der te
genwoordige gebiedsoppervlakte (1254
h a.) dan is het duidelijk, dat b(j een
inwonertal van over de 70.000 de men
schen wel heel dicht op elkaar woonden
en dat ook de sporen daarvan thans nog in
de vrij talrijke nauwe straten en stegen
worden aangetroffen.
Na de bloeiperiode in de 17e eeuw volg
de in de 18e eeuw een groote achteruit
gang van handel en industrie, gepaard
met een sterke bevolkingsafname, mede
veroorzaakt door hooge sterftecijfers.
In den aanvang der 19e eeuw waren er
nog slechts 28.000 inwoners. Daarna neemt
de bevolking weer geleidelijk toe, en be
reikt in 1865 een aantal van pl.m. 40.000.
Omstreeks dien tijd het midden der 19e
eeuw werden vele grachten gedempt
(hoofdzakelijk om de ernstige grachtver
vuiling te beperken), verschillende vest-
wallen en bolwerken afgegraven en vele
poorten en molens gesloopt, zoodat toen
helaas veel stadsschoon ten offer is geval
len. Van de 9 fraaie poorten, die er toen
waren, zijn er nog maar 2 over, n.l. de
Morschpoort en de Zijlpoort. Van de mo
lens, waarvan er in de 17e eeuw nog 19
en in het begin van de 19e eeuw nog 10
op de vestwallen stonden, zijn er thans nog
maar 2 over, n.l. „De Valk" en „De Stier":
welke beide dringend restauratie behoeven,
vooral laatstgenoemde.
Het duurde tot 1896, dat een nieuwe
grensuitzetting verwezenlijkt werd, waar
bij het gebied der gemeente toenam van
170 h.a. tot 564 h.a. en het bevolkingscij
fer van 45.000 tot 55.000.
In 1919 kwam wederom grenswijziging
tot stand, waardoor de stad haar huidige
begrenzing verkreeg en pl.m. 689 h.a. werd
toegevoegd aan het stadsgebied, dat daar
mede steeg tot 1254 h.a., terwijl het inwo
nertal, inmiddels aangegroeid tot 61.000,
met 4000 geannexeerden toenam tot 65.000.
Men kan wel zeggen, dat onmiddellijk
na deze grenswijziging, welke met het ein
de van de oorlogsjaren samenviel, een be
langrijke opleving in de stadsverbeterings-
werken optrad. Belangrijke toegangswe
gen naar de stad, o.a. de Hooge Rijndijk en
de Rijnsburgerweg, werden verbreed en
verschillende verruimingen van de binnen
stad vonden plaats, waarvan de voornaam
ste zijn de doorbraak SteenschuurLeven
daal met aanleg Korevaarstraat (1924),
noodig in verband met den aanleg van de
interlocale (blauwe) tram naar Den Haag,
(eerste) verbreeding Gangetje en aanleg
Kaasmarkt op het door slooping van het
Oud-Invalidenhuis vrijkomende terrein.
Ook de vernieuwing van bruggen Lei
den telt pl.m. 135 bruggen, waarvan 27 be
weegbaar werd toen krachtig ter hand
genomen, noodig in verband met de toe
neming van de verkeerseischjen. In de eer
ste plaats werden de smalle en zwakke
dubbele ophaalbruggen door breede moder
ne bruggen vervangen, wat in zooverre
wel jammer is, omdat juist die dubbele op
haalbruggen zoo'n typisch stadsbeeld op
leverden, en thans nagenoeg verdwenen
zijn. Van dat type is er nog maar één over
(dé Kerkbrug).
Verbeteringen der laatste
jaren.
Spr. weidde hierna uitvoerig uit over het
geen er in de laatste negen jaren op het
gebied van openbare werken in de Sleutel
stad is verricht.
Met het bouwen van nieuwe bruggen
werd geregeld voortgegaan, niet alleen
strekkende ter vervanging van bestaande,
maar ook tot het maken van geheel nieuwe
bruggen, waar zulks met het oog op nieuwe
verbindingswegen of wegens stadsuitbrei
ding noodzakelijk was.
Zoo zijn er na 1931 alleen al 16 nieuwe
bruggen gebouwd, waarvan 11 vernieuwd
en 5 geheel nieuw, terwijl het bouwen van
een 5-tal nieuwe bruggen in voorbereiding
ia. Omdat er nog verschillende zwakke of
smalle bruggen zijn, zullen er binnen af-
zienbaren tijd nog meer moeten volgen.
Het bruggenvraagstuk is voor deze stad
van bijzonder groote beteekenis, vooral ook
uit financieele oogpunt. Speciaal de be
weegbare bruggen kosten veel aan onder
houd en bediening. Nog slechts weinig ja
ren geleden werd alleen aan bedienings
koeten (hoofdzakelijk brugwachtersloon)
jaarlijks rond 80.000 besteed. Daarom
wordt natuurlijk krachtig naar beperking
dezer kosten gestreefd, in de eerste plaats
door intensieve toepassing der techniek,
maar tevens door vervanging van beweeg
bare door vaste bruggen.
Een ander belangrijk vraagstuk is: de
verwijdering van het afvalwater.
Met de in 1927 aangevangen uitvoering
van de centrale rioleering is vrij geregeld
voortgegaan, ten eerste door het leggen van
diepriolen en verder door den bouw van
het zuidelijk rioolgemaal.
Het centrale rioleringsstelsel berust hier
op een verdeeling van de stad in twee be-
malingsgebieden, een noordelijk en een zui
delijk, met resp. rioolgemalen oan den Ma-
resingel en de Geeregracht. Via het hoofd-
rioolgemeal werd het water naar de noord
grens der gemeente geloodst, waar het tot
voor kort ongereinigd werd geloodst. Rijn
land eischte tenslotte wegens den steeds
ongunstiger wordenden toestand van het
boezemwater den bouw van een rioolwater-
zuiveringsinrichting, welke dan ook tot
stand kwam en waarin het rioolwater vol
ledig mechanisch en biologisch wordt ge
reinigd. In verband met de uitbreiding van
het aantal op de centrale rioleering aange
sloten wijken is reeds een uitbreiding van
de capaciteit der zuiveringsinrichting in
voorbereiding.
Andere belangrijke openbare werken,
welke in het laatste decennium werden
uitgevoerd, zijn o.a.: het dempen van de
Middelstegracht, van het Levendaal, ge
paard met den aanleg van een verbin
dingsweg over de Plantage naar den Hooge
Rijndijk; het verbreeden en asfalteeren van
alle Singelwegen.
In afwachting, dat de Veemarkt t.z.t. naar
deiji buitenkant der stad zal worden ver-
Laat „Meerpoel" U ej
Aan welk merk
Doch Lada is, d
Altijd prima zoi
NAAIMAC
!£U demonsfreeren
jt i^eesfe heeft,
z|l 't leeren
ifg U |eeft
INEHANDEL
Alléén: Breestraat 171
plaatst, werd de bestaande Veemarkt ge
wijzigd en uitgebreid.
Op het terrein van de gesloopte Katoen-
fabriek werd een nieuwe verbindingsweg
tusschen Zijlsingel en Heerengracht aan
gelegd, de slooping van gebouwen aan het
Gangetje en de bouw van een moderne win
kelgalerij verbeterden het stadsaspect ter
plaatse zeer belangrijk.
Om het Schuttersveld vrij te krijgen werd
aan den buitenkant der stad een nieuw
exercitieterrein, annex sportveld, aange
legd.
Op een terrein aan den Rijnsburgerweg
wordt in aansluiting met den Leidschen
Hout een groot sportveldencomplex aan
gelegd met twee voetbalvelden, een hockey
en korfbalveld, een slntelbaan, tennisbaan,
enz.
Een belangrijke saneering vond plaats
tusschen Haarlemmerstraat en Oude Vest,
waar tal van krotwoninge». werden opge
ruimd; verschillende andere saneerings-
plannen zijn in voorbereiding.
De stadsuitleg vond op krachtige wijze
voortgang. De totstandkoming van ver
schillende nieuwe woonwijken zal er on
getwijfeld toe hebben bijgedragen het tot
voor kort geregeld in elk jaar nog geconsta
teerde vertrekoverschot betreffende het in-
wondertal der gemeente om te zetten In een
vestigingsoverschot. Sinds 1931 is het bevol
kingscijfer met plm. 7000 toegenomen, wel
ke toename vooral In de allerlaatste jaren
relatief het sterkst is geweest, n.l 1200 a
1500 zielen per jaar.
Spr. somde daarna op de verschillende
gemeentelijke bouwwerken, welke in de af-
geloopen jaren tot stand kwamen, als de
brandweergarage, het nieuwe Gymnasium,
belangrijke verbouwingswerken van het
Openbaar Slachthuis tot een bedrag van
ruim 400.000, enz.
Een vraagstuk, dat sinds jaren een punt
van ernstige zorg uitmaakt, is het overweg-
vraagstuk. Dit verkeert op het oogenblik
wel in een zeer actueel stadium, omdat er
gegronde reden bestaat voor de verwach
ting, dat het binnenkort nu eens eindelijk
tot verwezenlijking zal komen, met dit
voorbehoud alweer, dat de huidige tijdsom
standigheden „geen spaak in het wiel" zul
len steken.
In den loop der tijden zijn verschillende
plannen gemaakt om tot een oplossing van
dit penibele vraagstuk te komen. Men heeft
gedacht aan diverse tunnels, aan overbrug
gingen, doch dit waren alle provisorische
oplossingen, bij bestudeering waarvan men
meer en meer tot de overtuiging kwam, dat
slechts het omhoog brengen van de spoor
baan, gepaard met den bouw van een
nieuw station, tot een alleszins bevredigen
de oplossing zou voeren.
Een moeilijkheid vormen nog de belang
rijke kosten, welke voor het laatstelijk door
de Spoorwegei. terzake opgemaakte plan,
zijn te stellen op 3% a 4 millioen gulden,
waarbij vanzelf ook de vraag naar voren
komt, hoe die kosten over de daarbij be
trokken instanties zijn te verdeelen. Spr.
uitte den wensch, dat spoedig terzake al-
geheele overeenstemming zal zijn verkre
gen, ook in verband met de stedebouwkun
dige ontwikkeling van de Sleutelstad.
Tot beslü'it wees de inleider nog op de
gunstige ligging van Leiden ten opzichte
van het Rijkswegennet, waardoor Leiden
binnenkort zal komen te liggen in het
knooppunt van de snelwegen, welke de
hoofdstad met de beide andere groote ste
den van het land verbindt.
Na deze inleiding zou de Stadhuis-archi
tect, ir.' C. J. Blaauw, een causerie houden
over de vorderingen van den Leidschen
Stadhuisbouw.
Aangezien de heer Blaauw evenwel door
droeve familie-omstandigheden verhinderd
was hieraan gevolg te geven, deelde de di
recteur van gemeentewerken, de heer A.
M. de Blauw, een en ander mede over den
stand van zaken.
Na de lunch, welke in café-restaurant „In
den Vergulden Turk" werd gehouden, wer
den excursies gemaakt naar het nieuwe
stadhuis en het Openbaar Slachthuis, na af
loop waarvan een thee wordt aangeboden
in „Zomerzorg".
ROSE MARIE.
Zondagavond 28 April, zal het Gemengd
Zr.ngkoor „Pulchri Studio" zijn jaarlijksche
uitvoering geven in de Stadsgehoorzaal. Het
heeft zijn keuze laten vallen op de mooie
operette, getiteld „Rose Marie", een oor
spronkelijk zangspel in drie bedrijven,
tekst en muziek van Sam Vlessing. Het koor
bestaat uit solo's, duetten, trio's en het 4-
stemmig gemengd koor, alls onder begelei
ding van het Leidsche Symphonie-orkest.
Uitsluitend oude Fransche costumes.
Dit stuk belooft een éclatant succes te
worden, maanden van gedegen studie zijn
aan de uitvoering voorafgegaan. Met en
thousiasme en liefde hebben de speelsters
en spelers zich geoefend, en zij trappelen
van ongeduld om haar beste kunnen te too-
nen, en de kunst-lievende Leidenaars zullen
zich niet onbetuigd laten, maar In dichte
drummen optrekken op den bewuslen avond
naar de Stadsgehoorzaal, om te genieten
van een drama, vertolki in zang en decla
im tie.
Het stuk speelt in den Elzas, in het
dorpje Bellevile, omstreeks het jaar 1850.
Gemeentel. Aankondiging
STAAT VAN
LEG.
De Burgemeester van leiden maakt be
kend, dat bij Koni ïklij/kïBesluit met in
gang van 19 April 940 «eze gemeente in
STAAT VAN BELHJ is jerklaard en ves
tigt de aandacht o het fbverzicht van de
voornaamste wets lejpalÉigen betreffende
den thans ingetrec m bffzonderen rechts
toestand, hetwelk de§daarvoor bestem
de plaatsen is aangeplakt.
WAARSCHUWING.
De Directeur van den Reinif ings- en Ont-
smettingsdienst deel
die het schoonmak^
strekte huisvuilemn
schen te verrichten, I
bij besluit van Bur^
ders voorloopig
aan de „Emmer Schj
Stavleu, Langebrug f
Andere schoonmaakdiensten, die zich
hiertoe eventueel aanmelden, hebben deze
vergunning niet.
2211
ingezetenen,
hen ver-
zelve wen-
neÖe, d t deze arbeid
J"- en Wethou-
is toegestaan
imaalp Centrale", P.
Een meisje, Rose Marie geheeten, is de
pleegdochter van een welgestelde boerin.
Zij is, verliefd op Jean, en Frans, evenals
zij pleegkind van vrouw Trincard, bemint
Rose Marie en wil haar ten huwelijk vra
gen. Zij weigert omdat Jean haar verloof
de is. Er heeft een mysterieuse diefstal op
het kasteel plaats, en Jean wordt ten on
rechte verdacht, mede door toedoen van
Frans, die in de vlucht van Jean een geree-
de aanleiding vindt Rose Marie te vragen,
maar zij blijft weigeren, en blijft gelooven in
de onschuld van haar verloofde. Na vele
avonturen zwerft Jean, en eindelijk moe-
gezworven komt hij in zijn dorp terug, waar
zijn onschuld wordt bewezen en hij de ge
lukkige echtgenoot wordt van zijn Rose
Marie, die hem trots alles getrouw bleef.
Voorziet u tijdig van kaarten 40 en 60
cents.
W. BENDE,
Moderator van Pulchri Studio.
GIDSENBEWEGING IN DE STAD
LEIDEN
Hebben wij nu nog niet genoeg bewe
gingen en organisaties, zult U onwille
keurig bij U zelf denken, wanneer U dit
opschrift leest! En inderdaad ontbreekt er
nog iets. Zoo hoorde ik dikwijls meisjes
van ongeveer 12 jaar zeggen: „Waarom
kunnen ook wij niet aan Padvinderij doen,
waarom mogen wij niet in zoo'n leuk cos-
tuum loopen, met een riem en waaraan
een mes, fluit en dergelijke artikelen ben
gelen?"
Wij kunnen dat gemis aanvoelen, en
dat gemis aanvullen is de bedoeling van
deze beweging, en de meisjes van 12 tot
15 jaar zullen haar dan ook wel van harte
toejuichen. Wat is nu feitelijk het karakter
en het doel van deze beweging? Meerdere
malen hebben de Bisschoppen na rijp be
raad geweigerd hun goedkeuring te geven
aan een Katholieke meisjes-padvinderij,
maar toch heeft Monseigneur Huibers,
onze Bisschop, toegestaan een beweging
op te richten, die bepaalde kenmerken
heeft, zooals een eigen uniform, een hol,
eigen groet, kampvuur; maar waarvan het
doel gericht is op de Katholieke Actie. Wij
kunnen het dus het beste noemen padvin
derij met een speciaal doel, en als hoofd
leider een Priester-Aalmoezenier. Haar ge-
heele karakter en methode is erop gericht
om eigen karakter te vormen, menschen,
die bewust hun Katholicisme beleven wil
len, te leeren onder alle omstandigheden
trouw te blijven aan hun idealen, en ook in
moeilijkheden iets goeds tot stand te bren
gen, het aankweeken dus van een echt-
katholieken geest. Practisch worden de
Gidsen geholpen bij hun Wet door 'n stelsel
van klassen en vakken die ze door zelf
werkzaamheid en voor 'n groot deel op
eigen initiatief doorloopen. Dit alles ge
schiedt op 'n vroolijke en royale manier.
Hier in Leiden wilden wij beginnen met
een groep meisjes van 12 tot 15 jaar, zij
komen samen in hun hol, dat ze zelf helpen
mee inrichten. Maar ge begrijpt dat om te
beginnen de hoogst noodzakelijke dingen
noodig zijn, b.v. een gezellige potkachel,
kastgordijnen, enz., ook geld is van harte
welkom. Een meisje dat op de teeken
academie is, heeft aangeboden de muren te
beschilderen. In andere steden maken de
Gidsen een geweldigen opgang, hier zal 't
dus ook een enthousiaste beweging worden,
met ideale Gidsen. Wie komt in aanmer
king voor Gidsen?
Alle, en alleen de studeerende meisjes
aan-onze Muio's, H.B.S. en Gymnasia. Nu
Leiden weet wat er gaande is in onze krin
gen, hoop ik dat niemand zal achterblijven.
Behalve dus degenen die worden bezocht
door de Gidsen-leidsters worden allen uit-
genoodigd zich in verbinding te stellen met
de Dames-Leidsters. Wij beginnen zoo
spoedig mogelijk, moge Gods' Zegen rusten
op onze onderneming.
WILLY BRAND
DOMINICA WYTENBURG
JETTIE CUPPEN
W. E. M. BENDE,
Pr.-Aalmoezenier
De politie-brandweer is gisteren viermaal
uitgerukt met haar ladderwagen om assi
stentie te verleenen bij aangerichte storm
schade voor perceelen aan het Rapenburg
en den Hooge Rijndijk en voor een recla
mebord aan den Apothekersdijk.
