De Brilscbe vloot in
de Noorsche wateren
Toerisme
bi) honk
De positie van
Zweden
Rusland wil er
buiten blijven
Mamifi zenen. Quii&che jag.e%ó
uexnietig.d
Mijnenvelden gelegd in de Oostzee
MAANDAG 15 APRIL 1940
CE LFJOSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
HET JUBILEERENDE BROUC-
HOVEN-HOFJE
Het Brouchoven-hofje op de Papen
gracht viert morgen zijn driehonderdsten
verjaardag, en wij zoudén in buren-plicht
tekort schieten a Is wij ter wille van dit
gedenkwaardig eeuwgetij bij onze rond
wandeling door de stad geen omweg maak
ten.
Er is een reden te meer om dit feest mee
te vieren, omdat het hofje en wij van onge
veer denzelfden leeftijd zijn. Twee zulke
oudjes, en dan nog wel in dezelfde straat,
mogen elkaar toch niet vergeten. Toen het
hofje nog piepjong was maar de bewo
ners ervan even hoogbejaard als nu
werd eenige huizen verder het logement
„De Gouden Bel" opgetrokken, dat thans
Let meer repi esentatieve gedeelte in het
gebouwen-complex der „Leidsche Courant"
inneemt.
Jacob van Brouchoven, een van de
burgemeesters der stad, heeft bij testament
dit hofje gesticht, met een liefdadige be
doeling, doch kennelijk ook met de ne
ven-gedachte de herinnering aan zijn naam
levendig te houden. Daarvan getuigen de
voorschriften in het testament:
in welk kamerken ik wille, dat
myne Zusters en myne conterfeytzels
tot eene memorie werden gehangen:
ook mede dat boven de poorte, daer
door de gemene in en wtgang zal we
zen ons wapen met de voorste letteren
van ons Naemen in dezer voege:
I. V. B A. V. B.
werden gestelt, te weten, in eene steen
gehouwen."
Deze voorzorg om zijn naam voor het na
geslacht te bewaren, had Jacob zich ge
voegelijk kunnen besparen, want anderen
hadden die taak reeds op zich genomen,
zij het met minder de ij delheid streelende
intentie. Jacob van Brouchoven was een
van de onrechtvaardige rechters, die het
doodvonnis uitspraken over den grijzen,
Johan van Oldebarneveld, en daarmede de
toorn op zich laadden van Vondel. Een man
„zoo boos als onbeschaamd" noemt deze
den Leidschen burgemeester in zijn
fel gedicht „Haec Libertatis Ergo",
en daarmede heeft hij den stichter
van ons hofje voor alle tijden gebrandmerkt
als een geestdrijver van ongenietbaar
eoort. En dat niet ten onrechte. Jacob was
integenstelling tot zijn vader Jan (in
v/iens boekenkast Thomas van Aquine en
Calvijn broederlijk naast elkander ston
den!) een onverdraagzaam man, die in de
godsdiensttwist tusschen Remonstranten en
Contra-Remonstranten een ware vervol
ging ontketende tegen al die Protestanten,
welke zich niet konden vereenigen met de
uitspraak van de Dordtsche Synode inzake
de praedestinatie. Het testament draagt
van dezen afkeer van de Remonstranten
den inslag. Bij de toelating van bewoners
tot het hofje moest niet alleen „regard ge
nomen werde op de Godzaligheyt, vroomig-
heid ende nood", maar bovendien
dat dezelfde professie doen, of
ten minsten notoire Voorstanders zyn
van de Gereformeerde Religie, die
alhier in oonformite van de besluyten
des Dortsen Synodi Nationalis in de
publyke Kerken geleerd werd".
Het „proper kamerken" waar „Oud-Leiden" vergadert.
Het moet ter eere van Jacob van Brouc
hoven gezegd worden, en de bewoners van
het hofje zullen dit morgen ook dankbaar
gedenken, dat hij en zijn zuster voor hun
beschermelingen op onbekrompen wijze
hebben zorg gedragen, zoowel door de
royale huisvesting als door mildheid der
„preuven".
Het zijn inderdaad, zooals het testament
voorschrijft, „zestien propre huyskens, in
't vierkant, houdende in 't midden een
pieyn en een poorte, tot de gemene wt
gang". In ieder van de zestien propere huis
jes woont een echtpaar en een kanarie
pietje.
In het hofje is het zoo stil en vreedzaam,
dat men de zestien kanaries hoort tierelie
ren achter de ruiten. De eeuwen schijnen
hier ingedut.
Van de straat af kijkt men door de poort
opening, op de stevige, hardsteenen pomp,
die 's zomers omgeven is door bloemen
in allerlei kleur. Een schilderij, gevat in
een omlijsting van luchtig bewerkte Bent-
heimer steen. De geheele voorgevel is uit
dat materiaal opgetrokken en door sierlijk
oeeldhouw-werk verlucht. Met zfjn fes
toenen en trossen van vruchten en bloe
men, fijne Renaissance loovertjes en kar
telrandjes, heeft dit hofje aan de buiten
zede het voorkomen van een paleis-in-mi-
niatuur. Overeenkomstig den laatsten wil
van zijn stichter zijn een dubbel stel ini
tialen in de voorgevel gegraveerd en het
wapen van de Brouchovens.
Overeenkomstig diezelfde wilsbeschik
king is boven den ingang „een proper ka-
merken" ingericht voor de vergaderingen
van de Regenten, welke bijeenkomsten
steeds zeer kort van duur zijn en in de
grootste eenstemmigheid en volmaakte har
monie verloopen. Het college bestaat, als
wij 't goed weten, uit één regent, den Bur
gemeester.
Jacob van Brouchoven had bepaald, dat
de burgemeesteren van de stad toe zouden
zien op de aangelegenheden van het hofje.
Vroeger telde de stad verscheidene burge
meesters. Met één gaat het echter even
goed, en ook het hofje vaart er wel bij.
Aangezien reeds te voren vast staat, dat
al de voorstellen van het regenten-college
zonder bespreking en z. h. st. zullen wor
den goedgekeurd, was het overbodig een
„proper kamerken" klaar te houden om de
burgemees terlij ke monoloog voor te dra
gen, weshalve het college van regenten
eenparig heeft besloten het vertrek in
flllllllllllllllilllllllllllllllllll
De voorgevel van het
Brouchoven-liofje.
bruikleen te geven aan de vereeniging
„Oud-Leiden", die, aangezien de oude re
genten-zetels helaas naar de Lakenhal zijn
verhuisd, het kamerken knus stoffeerde
met Gouden-Eeuwsche keukenstoelen, be
legd met oranje kussens. Op deze ongemak
kelijke zitplaatsen vergadert het kwieke
bestuur van deze bloeiende vereeniging,
waarvan ieder beschaafd en meer ontwik
keld Leidenaar het zich tot een eer moet
rekenen lid te zijn. Een rek mat lange
Goudsche pijpen wil het doen voorkomen,
•f de bestuurderen zich op deze omslachti
ge wijze nicotine-vergiftiging op hals ha-
ien. Boven de granieten schoorsteenmantel
is een oogst-idylle in stuc „aangedikt"; de
ge-wit-kwaste wanden zijn opgevroolijkt
met enkele oude gravures, wel aardige,
maar toch onwaardige remplaganten van
de Brouchoven-familie-portretten, die hier
ttuishooren, maar even als zoovele stuk
ken van artistiek en historisch belang, uit
hun milieu werden gerukt en in de Laken
hal opgeborgen.
VENATOR VAGANS.
DUITSCHE TROEPEN BEREIKEN
NOORSCH-ZWEEDSCHE GRENS.
Duitsche troepen hebben Zondag, komen
de van Halden, het grensstation Kornsjoe
aan de Zweedsch-Noorsche grens bereikt.
Duitsche troepen hebben de grensbewaking
aan de Noorschc grens overgenomen.
DUITSCH VLIEGTUIG NEERGESCHOTEN
Radio-Stockholm heeft gistei avond me
degedeeld, dat een Duitsch driemotorig
vliegtuig na boven Udevalla te hebben ge
vlogen tegen een heuvel is gebotst en in
brand gevlogen. Een ander Duitsch vlieg
tuig heeft een noodlanding moeten maken
in het Westen van Zweden.
Nader wordt gemeld, dat het Duitsche
vliegtuig, dat nabij Uddevalla is verbrand,
door de Zweedsche luchtdoelartillerie om
laag is geschoten. Op één na alle inzitten
den zijn omgekomen.
„HET ZWEEDSCHE VOLK IS KALM EN
EENSGEZIND".
De omroeper van het radiostation te
Stockholm verklaarde Zaterdagavond, dat
het Zweedsche volk een volkomen eenheid
tot stand heeft gebracht. Hij voegde hier
aan toe, dat, zooals minister-president
Hansson gezegd heeft, Zweden vastbesloten
is zijn eer en zijn vrijheid te verdedigen.
„Na de opwinding der laatste dagen heeft
de toespraak van den minister-president in
het geheele land een kalmeerende uitwer
king gehad. Het Zweedsche volk is kalm en
eensgezind."
Gerucht omtrent een Duitsch verzoek aan
Moskou.
De Duitsche ambassadeur te Moskou zou
volgens een Havasbericht uit Stockholm
aan Molotof voor Duitschland om het recht
verzocht hebben, gebruik te maken van de
haven van Moermansk als basis voor de
Duitsche oorlogseenheden.
Er wordt aan toegevoegd, dat Duitsch
land tevens om het recht verzocht zou heb
ben gebruik te maken van de spoorlijn Le
ningradMoermansk. Rusland zou ge
meend hebben deze verzoeken niet te moe
ten inwilligen en deze afwijzing gebaseerd
hebben op den wensch absoluut buiten het
Noorsche conflict te blijven.
De „Daily Telegraph" en het Litausche
blad „Lietupos Aidas" hadden zelfs ge
meld, dat de Duitsche troepen, die te Nar
vik zyn aangekomen, afkomstig waren uit
Moermansk, waar zjj tevoren zouden zijn
aan land gezet. Het Russische telegraaf-
De Zeeslag bij Narvik
DE ENGELSCHE LEZING.
Uit Londen wordt gemeld, dat Zaterdag
zeven Duitsche torpedobootjagers in de
fjord van Narvik door Britsche jagers tot
zinken zijn gebracht. Drie Britsche jagers
zijn niet ernstig beschadigd.
Men gelooft te Londen, dat het verlies
aan mcnschenlevens aan Britsche zijde zeer
gering is geweest. De Duitsche verliezen,
kunnen op het oogenblik nog niet geschat
worden, doch de zeven jagers moeten meer
dan duizend man aan boord gehad hebben.
De Britsche admiraliteit heeft den offi
cieren en manschappen haar gelukwen-
schcn overgebracht.
Omtrent dezen zeeslag deelt de Britsche
admiraliteit nog het volgende mede:
„Sedert den aanval van Woensdag cp de
Duitsche torpedobootjagers, in de fjord
van Narvik ondernomen door de tweede
flottielje jagers, heeft deze flottielje, die in
middels versterkt was, den vijand in de
fjord geblokkeerd. Zaterdagmorgen om
streeks twaalf uur stoomde de „Warspite",
begeleid door een sterke macht van jagers,
die mijnen veegden en andere diensten
verrichten,-de fjord op, om de Duitsche
jagers, waarvan enkele reeds beschadigd
en en die te Narvik een schuilplaats
hadden gezocht, aan te vallen en eenige
kust/batterijen, die volgens door den Brit-
sohen commandant, Whitworüh, ontvangen
mededeel in g wellicht in stelling werden
gebracht, te bestoken. De aanval was bui
tengewoon succesrijk en ondervond geen
buitengewoon sterken tegenstand van den
vijand.
Een veldhouwitser, die aan de kust was
opgesteld, werd door het vuur van de
Cossack" buiten gevecht gesteld. Vier
Duitsche jagers werden vernietigd en zon
ken in de baai van Narvik. Drie andere
vluchten naar de fjord van Rombah, een
kleinen inham, achter de stad Narvik en
ongeveer veertien kilometer lang. Ook de
ze jagers werden achtervolgd en vernie
tigd.
Op het oogenblik, dat dit communiqué
werd uitgegeven, had de admiraliteit geen
nauwkeurige inlichtingen over de situatie
in de stad Narvik. Men heeft troepen man
nen, mogelijk Duitsche soldaten, over de
heuvels uit de stad zien vluchten.
De vernietiging van zeven vijandelijke
jagers is niet zonder eenig verlies tot stand
gebracht. Drie Britsche jagers werden bij
het gevecht beschadigd, doch de schade
was niet ernstig en men gelooft, dat aan
Britsche zijde het verlies aan menschen-
levens zeer gering is. De Duitsche verliezen
aan menschenlevens kunnen op het oogen
blik niet geschat worden, doch de zeven
jagers moeten meer dan duizend man aan
boord gehad hebben."
DE DUITSCHE LEZING.
Het operbevel der Duitsche weermacht
maakte Zondag bekend.
„Duitsche torpedobootjagers onder lei
ding van commodore Bonte, die de landing
in Narvik en de eerste installatie der troe
pen hadden beveiligd, hebben de laatste da
gen, gesteund door Duitsche duikbooten en
vliegtuigen, zware gevechten geleverd te
gen de herhaalde pogingen der Britsche
strijdkrachten om binnen te vallen. Op 13
April des middags deed de vijand weder
om een grooten aanval. Tot dit doel wierp
hij een eskader, bestaande uit twee slag
schepen, vliegtuig-moederschepen, krui
sers en talrijke torpebootjagers in den
strijd. Desondanks zijn onze eigen torpe
dobootjagers weer overgegaan tot den aan
val op de sterkere Engelschen. Bij deze ge
vechten werd de Britsche destroyer „Cos
sack" door marine- en luchtstrijdkrachten
in brand geschoten en strandde. De torpe-
dobootjager „Eskimo", evenals nog een tor-
pedobootjager werden zwaar beschadigd,
resp. vernietigd. De totale verliezen van
den vijand zoowel als onze eigen verliezen
zijn nog niet in vollen omvang te over
zien."
COMMANDANT VAN DE „HARDY"
GESNEUVELD.
De Britsche admiraliteit maakt voorts in
een communiqué bekend, dat van de be
manning van de Hardy," welke Woensdag
bij de actie voor Narvik aan den grond is
geloopen, 2 officieren en 14 man zijn ge
dood, drie officieren en zes man ernstig
zyn gewond en dat twee man vermist wor
den en naar men gelooft zijn verdronken.
Tot de gesneuvelden behoort captain
agentschap is gemachtigd te verklaren, dat
deze berichten volkomen onwaur en van
provocatieven aard zijn.
Ook de Duitsche ambassadeur te Mos
kou, graf vonder Schulenburg, heeft in
antwoord op een vraag van journalisten te
gengesproken, dat hij zou hebben gevraagd
om Duitsche troepen door Sovjet-Rusland
naar Noorwegen te laten trekken.
Warburton Lee, de commandant van de
„Hardy" en leider van het flotielje torpe
dojagers, dat de Westfjord is binnenge
drongen.
ANDERE SUCCESSEN VAN DE
BRITSCHE VLOOT
Officieel werd gisteren te Londen mede-
gedco'd, dat de Britsche onderzeeër „Spear-
fishmet succes het vestzakslagschip
„Admiral Scheer" heeft aangevallen.
Vermoedelijk is de „Admiral Scheer"
door meer dan één torpedo getroffen. Dc
onderzeeër „Truant" heeft Dinsdag een
Duitschcn kruiser, vermoedelijk de „Karls
ruhe" getorpedeerd en tot zinken gebracht.
Het ministerie van marine deelt mede,
dat Britsche onderzeeërs vorige week nog
meer successen hebben behaald, verschei
dene Duitsche transport- en voorraad
schepen zijn tot zinken gebracht.
Twee Duitsche schepen zijn door de eigen
bemanning tot zinken gebracht. Het 8145
ton metende Duitsche schip „Alstar" is,
evenals drie Duitsche treilers, door de Brit
ten genomen en naar een Britsche haven
gebracht.
In het communiqué van het ministerie,
van marine wordt medegedeeld, dat de
aanval van de „Spearfish" op de „Admiral
Scheer" Donderdagochtend j.L vroeg is ge
schied. De „Karlsruhe" is Dinsdag j.l. ge
zonken en dit verlies is door de Duitscher»
toegegeven.
De getorpedeerde Duitsche transport
schepen zijn: het tankschip „Posidonia"
(3911 ton) en de transportschepen „Leonard
August" (2593 ton), „Kreta" (2539 ton),
„Rio de Janeiro" (5261 ton), „Idonia" (3102
ton), „Antares" (2593 ton), „Moorsund"
(321 ton), alsmede een onbekend Duitsch
schip. Deze schepen zijn 9 April tot zinken
gebracht, terwijl 10 April nog twee onbe
kende Duitsche schepen werden vernield.
Vier andere in convooi varende schepen
werden getorpedeerd, doch het resultaat
hiervan is niet bekend.
BRITSCHE KRUISER YORK GEZONKEN?
Naar de Amerikaanschc radio meldt, is
de Britsche kruiser „York" (8.000 ton) ter
hoogte van Drontheim, na een aanval van
Duitsche bommenwerpers, gezonken. Het
betreft hier naar alle waarschijnlijkheid
den zwaren kruiser, die, zooals gemeld was
in het leger bericht van het opperbevel van
de weermacht van den elfden April, door
twee bommen getroffen en buiten gevecht
gesteld was.
TWEE BRITSCHE DUIKBOOTEN TOT
TOT ZINKEN GEBRACHT
Tijdens een verkenningsvlucht boven de
Noordzee verrasten Zaterdag Duitsche ge
vechtsvliegtuigen twee aan de oppervlakte
varende Britsche duikbooten. Beide vaar
tuigen werden met verscheidene bommen
aangevallen en door voltreffers tot zinken
gebracht.
ENGELAND LEGT MIJNEN IN
DE OOSTZEE
De Britsche admiraliteit deelde Zondag
mede, dat mijnen gelegd zijn in de Oostzee
en de toegangswegen daarheeft. Dc posities
der mijnen zijn: a. 57 graden 00 minuten
NB., 10 graden 26 minuten OL.; b. 57 gra
den 00 minuten NB., 12 graden 24 minuten
OL.; c. 55 graden 30 minuten NB., 14 gra
den 20 minuten OL.; d. 55 graden 30 mi
nuten NB., 21 graden 06 1/2 minuten OL.
Alle wateren der Oostzee en van haar
toegangswegen, gelegen ten Zuiden van
Lunes, grenzende aan de plaatsen welke
hierboven opgegeven, zijn gevaarlijk door
mijnen. Geen mijnen zullen worden gelegd
in de Zweedsche territoriale wateren".
Men legt deze mededeeling van de Ad
miraliteit aldus uit, dat dit beteekent, dat
de geheele Oostzeekust van Duitschland
door het nieuwe mijnenveld wordt afge
sloten, daar dit (met uitzondering van do
Zweedsche wateren) het Zuidelijk deel van
de Oostzee afdekt, in Noordelijke richting
tot een punt op ongeveer 12 mijl ten Zui
den van Memel.
Het nieuwe mijnenveld vindt aansluiting
bij het reeds in het Skagerrak en Kattegat
gelegde mijnenveld, strekt zich uit door
den Grooten en den Kleinen Belt en komt
dan uit in de eigenlijke Oostzee. De door
de Engelsche gelegde mijnenvelden dekken
thans geheele kust van Duitschland en het
door Duitschland bezette Denemarken af.
VERBAZING IN ZWEEDSCHE
MILITAIRE KRINGEN
Militaire en marinedeskundigen te Stock
holm zijn zeer verbaasd over het leggen
van Britsche mijnenvelden in de Oostzee.
Men veronderstelt, dat dit door vliegtuigen
is geschied en in dit geval acht men het
des te opmerkelijker, aangezien de zwaar
geladen toestellen een langen weg hadden
af te leggen van hun Britschen basis naar
de Oostzee en terug.
