£ng,eC&cheti tanden in Maa>uueg,en
Berichtgeving nog schaarsch en
onbestemd
Engelsch toestel
neergestort
Ned. Marinevlieg-
tuig verongelukt.
MAANDAG 15 APRIL 1940
31ste Jaargang No. 9617
S)e £eid&eli£6oti/fca/tit
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2,
Giro 103003. Postbus 11.
DU nummer beslaat
vier bladen.
uil
HULP VOOR
DE NOREN
HEDENMIDDAG werd bekend, dat de
Britten op verschillende plaatsen in
Noorwegen troepen aan land hebben ge
zet.
Dit is waarschijnlijk de hulp, welke vol
gens de Britsche toezeggingen aan de No
ren „komen zou en spoedig zou komen."
Waar deze troepen aan land zijn gezet,
Is nog niet bekend, evenmin of ze in groo-
ten getale zijn aangekomen.
Ofschoon de Noren zich dapper weren,
komt deze hulpverleening geen dag te
vroeg, want de Duitsche bezetting breidt
zich hoewel langzaam en niet zonder te
genslagen uit als een olievlek, en de
troepen, welke de Noren kunnen stellen
tegenover de goed gedisciplineerde en
waarschijnlijk ook wel goed uitgeruste
Duitschers, zijn niet veel meer dan gue-
rilla-benden.
Intusschen hebben de Engelschen ook in
de afgeloopen dagen niet stil gezeten.
In de buurt van Narvik hebben Engel-
schc oorlogsschepen zeven Duitsche torpe
dojagers vernietigd, maar of er verder iets
gebeurd is op deze afgelegen plek, is tqt
nu toe onbekend.
Vcorts hebben de geallieerden een
enorm mijnenveld gelegd tot in de Oostzee
toe. Het loopt tot ongeveer bij Memel toe.
De geheele Duitsche kust zou daardoor ge
blokkeerd zijn. Indien dat juist blijkt te
zijn, is het een geweldige prestatie, even
verbazingwekkend als stoutmoedig. De
Zweden veronderstellen, dat de mijnen
door vliegtuigen zijn gelegd, omdat het
welhaast onmogelijk is om met schepen
zoover in de Oostzee door te dringen zon
der te worden opgemerkt. Maar ook dan
is het een opmerkelijke prestatie.
MEN kan zich voorts afvragen, welke
invloed er zal uitgaan van net Ncor-
sche conflict op een eventueele verdere
uitbreiding van het oorlogsfront.
„De oorlog nadert de Vereenigde Sta
ten", aldus is het voornaamste thema, dat
de Amerikaansche bladen behandelen in
hun commentaren op den oorlog in Scan
dinavië. De „New York Times" wijst er
op, dat het optreden van Duitschland den
neutralen geen keus meer laat en dat de
recente ontwikkeling der vijandelijkheden
de Vereenigde Staten er toe brengt hun
pesitie opnieuw te overwegen. Wat voor
Amerika op het spél staat gaat, volgens
dit blad, ver uit boven de kwestie Groen
land en IJsland.
En de „New York Herald Tribune"
schrijft, dat de Ver. Staten moeten wen
nen aan de gedachte, dat zij zich gedwon
gen zouden kunnen zien aan den strijd te
gaan deelnemen, wanneer dat het eenige
middel zou vormen om hun belangen te
beschermen.
Zoover is het nog wel niet, maar de ge
dachte van een deelneming aan den oor
log gaat toch post vatten bij de Amerika
nen.
Ook in Italië begint men weer over dit
thema te spreken. Zoo heeft Giovanni An-
saldo, de directeur van de „Telegrafo",
Zondag in een speciale radio-uitzending
voor de Italiaansche strijdkrachten ver
klaard, dat „van week tot week" de oor
log tot Italië kan komen.
„Na de gebeurtenissen van de afgeloo
pen week, kan gezegd worden, dat thans
geen natie in Europa buiten het conflict
kan blijven. Alle Italianen, die meenen,
dat ons land tot het einde buiten het con
flict kan blijven, maken een fout en ver
gissen zich, «venals degenen, die denken,
dat Italië niets dan een beetje geld moet
probeeren te verdienen. De oorlog, welke
over Noorwegen is gekomen, kan ook over
ons komen".
VoorlOLpig kunnen wy dergelijke uitla
tingen nog onderbreng;., onder de rubrie
ken „zenuwenoorlog" en „propaganda"
maar he* oogenblik kan komen, dat zij
plotseling verhuizen naar de rubriek „wer
kelijkheid".
Is Narvik «foor de Duitschers
ontruimd
BRITTEN AAN LAND GEGAAN.
Een gemeenschappelijk door de Brit
sche admiraliteit en het departement
van oorlog uitgegeven communiqué
meldt:
„Britsche troepen zijn thans op ver
scheidene punten in Noorwegen aan
land gezet."
.In Zweedsche kringen verluidt al
gemeen, dat Britsche marinetroepen in
Narvik aan land zijn gegaan en bezit
hebben genomen van de stad.
Volgens uit Noorwegen te Londen ont
vangen berichten gelooft men, dat de Duit
sche troepen Narvik hebben prijsgegeven,
doch het is nog niet bekend of er Britsche
s«.vai uiteisi ndche.ijk.
De mobilisatie in Oostelijk Noorwegen is
naar verluidt thans voltooid en de uit Oslo
oprukkende Duitschers stuiten op krach-
tigen tegenstand.
In welingelichte kringen te Parijs be
oordeelde men vanochtend den toestand in
Noorwegen met optimisme. Volgens in
lichtingen uit goede bron is de toestand
aldus: In het Noorden hebben de Duit-
jchers Narvik ontruimd. Men weet niet of
zij zich verspreid hebben, of zij zullen
trachten de Zweedsche grens te bereiken
of wel zullen vluchten in de bergen ten
Noorden van Narvik. Hun positie is in elk
geval uiterst hahcelijk.
In de andere door de Duitschers bezette
zones aan de Westkust zijn zij niet verder
landinwaarts opgerukt. Slechts in het ge
bied van Oslo zijn de Duitschers er giste
ren in geslaagd, het door hen bezette ge
bied uit te breiden. Ten Westen van de
Oslofjord slaagden zij er in, zich meester te
maken van de havensead Narvik, een be
langrijk industrieel centrum, terwijl zij
eveneens het stadje Hoenefoss binnenge
rukt zijn. Hel bericht, dat de Duitschers*
Eidsvold hebben genomen, wordt te Parijs
niet bevestigd.
WEER TWEE DUITSCHE TRANSPORT
SCHEPEN TOT ZINKEN GEBRACHT.
Officieel wordt medegedeeld, dat Engel-
sche duikbooten nog twee Duitsche trans
portschepen tot zinken hebben gebracht.
DE DUITSCHERS VERSTERKEN
HUN POSITIE TE OSLO
De militaire correspondent van Reuter
schrijft, dat de Duitsche troepen in de
buurt van Oslo thans bezig zijn, de posities,
welke de grootste tactische heteekenis heb
ben, te consolidteren. Uit de berichten
biykt, dat zij een ring rond de haven ge
vormd hebben door de bezetting van Ere-
derikstad, Sarpsborg en Halden, gelegen
aan den Oostelijken arm van de Oslo-fjord.
Meer landinwaarts speelt de strijd zich
voornamelijk af in het gebied van Skarnes,
waar de Duitschers aanvallen in de richting
van Kongsvingtr.
Gemeld wordt, dat de Duitschers thans
in kleine mobiele colonnes opereeren. Het
is mogelijk, dat deze een tijdlang succes
hebben, doch het zwakke punt ligt in de
lengte der verbindingen.
Volgens een Havas-telegram uit Stock
holm zijn sinds gisteravond hevige ge
vechten gaande in net gebied van Süarnes.
het Noorsche district, waar de Duitschers
in kleine afdeelingtn optreden. De Duit
schers hebben het front uitgebreid tot ten
Zuiden van Mjosa. Eidsvold werd van
nacht om 2 uur bezet.
Aan de Zweedsche kust schijnt men de
ondergang van de „Admiral Scheer" te be
vestigen, zonder zich evenwel er over te
kunnen uitspreken, of het vestzakslagschip
getorpedeerd, of op een mijn geloopen is.
Terugkomende op de kwestie van de
„Gneisenau", oordeelt men, dat dit slag
schip met 1500 man aan boord gezonken is.
Marinedeskundigen ramen de door de
Duitschers verloren tonnage, de „Admiral
Scheer" niet inbegrepen, op 27 procent van
de totale tonnage der Duitsche oorlogsvloot.
Wat de krijgsverrichtingen te land be
treft, meldt de correspondent van het
Zweedsche blad „Social-Demokraten", dat
de Duitsche troepen, na het Noorsche grens
station Kornsjoe bezet te hebben, zich op
nieuw op Halden hebben teruggetrokken,
waarschijnlijk uit vrees verrast te zullen
worden door de Noorsche troepen, die nog
in dit gebied opereeren.
Volgens den correspondent van „Stock
holm Tidningen" begint zich schaarschte te
doen gevoelen in de Oostelijke gebieden
van Noorwegen. Te Kongsvinger heeft men
een buitengewoon strenge rantsoeneering
moeten invoeren.
DUITSCHE MIJNEN IN DEENSCHE
WATEREN
De Duitsche radio heeft vanochtend me
degedeeld, dat mijnen gelegd zijn in de
Deensche wateren van de Groote Belt en
Kleine Belt, twee van de drie toegangen
tot de Oostzee. Reeds eerder hebben de
Duitschers medegedeeld, dat in den derden
toegangsweg, de Sont, mijnen zijn gelegd.
GEALLIEERDE KOOPVAARDIJ
VLOOT AANZIENLIJK VERSTERKT
De „New York Times" merkt op, dat
Hitiers „gift" aan de geallieerden, bestaan
de uit een groot deel van de Noorsche en
Deensche koopvaardijvloten, meer ver
tegenwoordigt dan het totaal van de sedert
het begin van den oorlog door Duitsche
duikbooten tot zinkin gebracht geallieerde
koopvaardij tonnage. Het zal, aldus het blad,
voor Duitschland moeilijker zijn dan ooit,
om te beletten, de Engelschen dooi de oor
logvoering ter zee uit te hongeren of te
beletten, dat de geallieerden een verplet
terend overwicht aan oorlogsmateriaal op
bouwen.
OP GROENLA.>> VOLDOENDE
VOORRADEN
Het bestuur van Groenland heeft aan het
blad „Berlingske Tideyde" medegedeeld,
dat op Groenland steeds voorraden voor
twee jaar aanwezig zijn. Het afgeloopen
jaar waren de voorraden bijzonder ruim,
zoodat deze thans voor meer dan twee jaar
toereikend zijn, te meer daar het economi
sche leven des lands op autarkie is inge
steld.
Op Nederlandsch gebied
NA LUCHTGEVECHT BU DE GRENS.
De Ned. regeeringrpersdienst meldt:
Zondagmiddag is een Britsch bom
bardementsvliegtuig, na in een lucht
gevecht te zijn gewikkeld, voorzoover
kon worden nagegaan boven Duitsch
gebied, op Nederlandsch territoir in de
onmiddellijke nabijheid van de Neder-
landsche grens bij Babberich brandend
neergestort.
Een nader onderzoek wordt ingesteld.
Tijdens nachtelijke oefening
TWEE DOODEN.
De regeeringspersdienst meldt:
Bij het beoefenen van nachtvluchten
is het marinevliegtuig W 9 gister
nacht ter hoogte van Petten in zee
verongelukt. De inzittenden, de offi
cier-zee-waarnemer le klasse Ko
ninklijke Marine-reserve H. E. G. Lan-
genhoff en de sergeant-vlieger C. H.
J. Knaapen zijn daarbij waarschijnlijk
om het leven gekomen.
Het lijk van den sergeant-vlieger
Knaapen kon reeds geborgen worden.
','Iedere katholiek een
missionaris.
In het driemaandelij kschp tijdschrift „Het
Missiewerk" schrijft pater Gedeon O.M.
Cap. een critiek over de inrichting der
missietentoonstellingen.
Deze opbouwende critiek zal ongetwij
feld belangstelling en instemming trekken
instemming ook, naar wij durven ver-,
trouwen, bij hen, die tot nu toe aan de
missietentoonstellingen, op welker organi
satie zyn invloed konden uitoefenen, niet
die eischen hebben gesteld, waaraan deze,
naar pater Gedeon betoogt, moeten vol
doen. Wij hebben deze optimistische ver
wachting, omdat de organisatoren van mis
sietentoonstellingen over het algemeen de
motieven voor hun actie uitsluitend zoeken
in de meest nobele overwegingen; en hij,
die bij zijn arbeid zich door inderdaad no
bele beweegredenen laat leiden, bezit ook
een ontvankelijke dankbaarheid voor op
bouwende critiek.
Wat wil pater Gedeon dan gewijzigd zien
in de organisatie der missietentoonstellin
gen?
Laten wij eerst zeggen, waarom pater
Gedeon den bestaanden opzet verkeerd
acht. Wij willen den schrijver citeeren:
„Degenen, die de tentoonstellingen
moeten betrekken, hebben op de eerste
plaats een ietwat eigenaardige opvat
ting van het doel dezer instelling. Zij
beschouwen de liefdadigheid, het inza
melen van geld eenvoudig als hoofd
doel. Is dit wel juist? Iedereen is het
er over eens, dat we zeer hard moeten
aansturen op godsdienstige verdieping
van onze missie-actie. We kunnen op
het oogenblik nog bewonderenswaardig
veel gedaan krijgen van Nederland's
Katholieken wat betreft geldelijke
steun aan het missiewerk. Maar zal dit
stand houden? Niet dan wanneer die
bereidvaardigheid werkelijk voort
komt uit een diep-godsdienstig bewust
zijn van de algemeene missieplicht van
elke gedoopte. Hoe meer wij, priesters,
deze overtuiging weten te verdiepen,
hoe minder we ons ongerust behoeven
te maken over cle toekomst van het
missiewerk."
In Leiden hebben wij 'n paar keer een
in haar soort uitstekend ingericht missie-
tentoonstelling gehad. En door de onder
vinding, daardoor verkregen, veroorloven
wij ons de vrijheid,, bij dit citaat 'n opmer
king te maken.
Wü zijn er van overtuigd, dat door een
missietentoonstelling, als tot nu toe geor
ganiseerd, ook het „diep-godsdienstig be
wustzijn van den algemeenen missie
plicht" bij velen wordt opgewekt of verle
vendigd. Daar zijn er, die daar komen en
uit wat zij zien en hooren een concreter
beeld krijgen van wat de Missie vraagt aan
offers, aan persoonlijke offers, dan zij tot
dan toe hadden; concreter beeld van de of
fers, die zijn gebracht e n die nog kunnen
èn moeten worden gebracht. Zij zullen
daarnaast stellen, wat zij zélf voor de Mis
sie doen en constateeren hun gemis aan een
levenshouding (nu en dan een dubbeltje,
een kwartje, een gulden geven vormt niet
een levenshouding!) tegenover de
Missie, om dan met Gods genade te ko
men tot het diep-godsdienstig bewustzijn
van hun, hun persoonlijken missieplicht
Dit is onze overtuiging.
Maar wij zijn het ook volkomen eens met
pater Gedeon, dat er naar gestreefd moet
worden, de missietentoonstellingen op hoo-
ger cultureel peil te brengen. Wij had
den deze, sympathieke, critiek al reeds bij
de laatste Leidsche Missietentoonstelling
uit universitaire kringen vernomen.
Pater Gedeon schrijft o.m.:
De leiding van een tentoonstelling
vereischt vakmenschen, waarmede we
bedoelen: ethnologen, missiologen en
kunstenaars. Vooral dit laatste mag
niet vergeten worden. Ethnologen zijn
bij ons Katholieken in Nederland (bij
Protestanten niet) zeer zeldzaam' en
met missiologen is het al niet beter.
Kunstenaars hebben we veel meer en
deze zijn zeker voor een dergelijk werk
te vinden, op deze zéér rechtvaardige
en billijke voorwaarde, dat ze behoor
lijk betaald worden. Men moet van zul
ke menschen eischen dat ze werkelijk
„pro Deo" werken en hun juist daar
om een behorlijk loon geven.
Terloops zij even de aandacht gevestigd
op de puntige opmerking in den laatsten
zin: dengenen, die werkelijk pro Deo
werken, <Lw.z. gedreven door het verlan
gen, de eer van God te dienen, het Rijk van
VOORNAAMSTE NIEUWS
Binnenland
BOOSAARDIG GERUCHT INZAKE NE
DERLAND. (2de blad).
NEDERLANDSCH MARINE-VLIEG
TUIG VERONGELUKT. (1ste blad).
ENGELSCH TOESTEL NEERGESTORT.
(lste blad).
EEN VOORONTWERP LANDARBEI-
DERSWET. (2de blad).
VRIJDAGAVOND IS DE GRONING-
SCHE KUSTVAARDER „VELOCITAS"
OP EEN MIJN GELOOPEN; DRIE LEDEë
DER BEMANNING KWAMEN OM HET
LEVEN. (4e blad).
HET AVONTUUR VAN DE BAGGER
SCHIPPERS IN DE OOSTZEE. (4e blad).
SLACHTOFFERS VAN BRANDEN EN
VERKEERSONGELUKKEN. (4e blad).
PROJECTIELSCHERVEN RICHTTEN
IN ZANDVOORT SCHADE AAN. (4de bl.)
Leiden
HET JUBILEERENDE BROUCHOVEN-
nOFJE OP DE PAPENGRACHT. (2de
blad).
EEN DOODELIJK ONGELUK, (lste blad)
Sport en Wedstrijden
HET NED. ELFTAL VOOR DEN WED
STRIJD TEGEN BELGIë SAMENGE
STELD. (3e blad).
DE NED. DAMESHOCKEY-ERS WIN
NEN MET 4—1 VAN BELGIë. (3e blad)
NIEUW WERELDRECORD POLSSTOK
HOOGSPRINGEN VAN WARMERDAM
IN AMERIKA. (3e blad).
SWEERING WINT HET NED. BILJART
KAMPIOENSCHAP CADRE 45/2. (3e bl.).
God uit te breiden, moet toch daarom
niet een lager loon worden gegeven, dan
anderen!
Als werkelijk de missietentoonstellingen
op hooger cultureel peil worden gebracht,
dan zal ook naar onze overtuiging hun in
vloed intenser en dieper gaan, zich tot
meerdere, andere personen uitstrekken, dan
tot nu toe. En zoo zullen zij dan meer
nóg meer medewerken aan wat beoogt
moet worden, n.l. dat iedere Katholiek
zich bewust is van zijn missie-plicht, dat
iedere Katholiek is, in zekeren zin, een
missionaris.
Zou in Leiden universiteitsstad
niet 'ns het initiatief kunnen worden geno
men voor een missietentoonstelling, meer
in den geest als door onzen stadgenoot pa
ter Gedeon bedoeld.
VREEMDE VLIEGTUIGEN BINNEN ONS
RECHTSGEBIED.
De regeeringspersdienst meldt:
Gisteren zijn langs de Nederlandsch©
territoriale zeegrenzen Engelsche en
Fransche vliegtuigen waargenomen,
welke op enkele punten deze grenzen
hebben overschreden. Ook een enkel
Duitsch vliegtuig werd langs de kusrt
binnen Nederlandsch rechtsgebied
waargenomen. Van den grond af Is op
al deze vliegtuigen geschoten. Ook
vliegtuigpatronillcs zijn opgestegen.
Te Londen, Parijs en Berlijn wordt ge
protesteerd.
DE KERKELIJKE INDEELING VAN
NOORWEGEN.
Van de 2.809.546 inwoners van Noorwe
gen behooren allen tot de Lulhensohe
Staats- of Volkskerk, met uitzondering van
2619 katholieken, ongeveer 40.000 dissi
denten en 17.000 personen, die by geen en
kel kerkelijk genootschap zijn aangesloten.
De wetgevende macht ligt in handen van
het Storting. De Uitvoerende Macht ligt
in handen van den koning, en van de regee-
ring, waarvan de helft tot de Staatskerk
moet behooren. De Luthersche Volkskerk
is verdeeld over de zeven bisdom-men Os
lo, Hamar, Kristiansand, Bergen, Dront-
heim, Tromsö en Sta vanger met 91 prote-
stantsche dekenaten, 519 zelfstandige pa
rochies en 713 geestelijken.
