De tegenstand der
Noren
QJhwtcMl aue* de ape%atieö,
in het ACaatden
Strategische fout van Hitier
fygtez-baden. geneeskrachtig en verkwikkend!
dpmcvtaxM dex %)uitóche>ió
tegengehouden
Treffen bij Eiverum
VRIJDAG 12 APRIL 1940
DE LEIOSCHE COURANT
TWEEDE K!,/-n -
PAD. f>
DE BLOKKADE IS DUBBEL ZOO EFFECTIEF
Toespelingen op groole
gebeurtenissen
DUITS CUE ACTIE WAS LANG
VOORBEREID.
Churchill heeft gistermiddag in het La
gerhuis een uiteenzetting gegeven van den
toestand in het Noorden, voorzoover hij
althans vryelijk kon spreken in verband
met de nog aan den gang zijnde activiteit
in de Noorsche wateren.
Churchill zeide, dat de Duitsche inval
in Noorwegen en Denemarken reeds lang
was voorbereid en dat in de laatste week
van Maart de uitvoering van de plannen
reeds was begonnen.
Wanneer men de Duitsche vlootvoorbe-
reidingen bestudeerde, viel niet te zeggen,
tegen welk vreedzaam land zij gericht wa
ren. Nederland, Zweden, Noorwegen
en Denemarken schenen alle evenzeer be
dreigd te worden met een plotselingen
aanval.
Alle kleine landen aan de Duitsche
grens, aldus Churchill, waren en verkeeren
nog in een staat van de grootste ongerust
heid. Ook die landen, die het meest ge
daan hebben, om Duitschland te beha
gen.
Churchill verklaarde, dat de admiraliteit
er bij de regeering op aandrong mynen te
leggen in de Noorsche wateren, aangezien
er geen grooter gat in de blokkade bestond
dan de corridor der Noorsche kustwateren.
Alle maatregelen werden genomen, om
gevaren voor de scheepvaart te voorko
men.
Churchill bestreed het Duitsche stand
punt, dat de inval het gevolg is geweest
van de Britsche actie. Hij zeide, dat bewe
zen kon worden, dat de bewegingen van
de Duitsche troepen en schepen zijn begon
nen, voordat de mijnvelden werden ge
legd. In de laatste week van Maart zyn
in het geheim troepen en voorraden naar
verschillende havens van Noorwegen ge
zonden.
DE CORRIDOR LANGS DE NOORSCHE
KUST.
De buitengewone vorm van de Noor
sche westkust geeft een corridor of gedek-
ten weg waar doorheen de neutrale han
del en Duitsche schepen van alle soorten
oorlogsschepen en ander af en aan
konden varen door de geallieerde blokkade
heen binnen de territoriale wateren van
Noorwegen en Zweden tot zij kwamen on
der doeltreffende bescherming van de
Duitsche luchtstrijdkrachten in Noord-
Duitschland.
Er is geen grooter belemmering geweest
voor de blokkade van Duitschland dan
deze Noorsche corridor. Zoo was het ook in
den vorigen oorlog, en zoo is het in dezen
oorlog.
Het was niet anders dan natuurlijk, dat
de admiraliteit van den aanvang van dezen
oorlog af er op aandrong, dat vergunning
zou worden gegeven een eigen mijnenveld
te leggen in de Noorsche wateren. Het was
niet meer dan natuurlijk en terecht, dat de
regeering lang uiterst schoorvoetend is ge
weest om zich het verwijt op den hals te
halen zelfs van een technische schending
van het volkenrecht. Tenslotte streven wij
er alleen naar, de heerschappij te vestigen
van het volkenrecht (toejuichingen). Dat
was het dilemma. Geleidelijk echter nam
de overtuiging toe, dat toe staan, dat dit
verkeer voortging, beteekende een onbe
hoorlijker last te leggen op de geallieer
den.
REPRESAILLES?
De nationaal-socialistische regeering
heeft het trachten voor te stellen, alsof
haar aanval op Noorwegen en Denemar
ken het gevolg was van onze actie tot slui
ting van den Noorschen corridor. Er kan
echter buiten twijfel bewezen worden, dat
zij niet alleen bijna een maand tevoren
haar voorbereidingen had getroffen, maar
dat de feitelijke bewegingen der troepen
en schepen aangevangen was, voordat de
Britsche en Fransche mijnenvelden werden
gelegd.
Er is geen twijfel aan of zij vermoed
den, dat die mijnenvelden gelegd zouden
worden. Inderdaad moet het hun onbegrij
pelijk hebben toegeschenen, dat zij niet
reeds lang tevoren waren gelegd (gelach).
Zij besloten derhalve in de laatste week
van Maart om gebruik te maken van den
Noorschen corridor teneinde leege erts
schepen naar het Noorden te zenden ge
vuld met militaire voorraden, en met Duit
sche soldaten, die onder de dekken waren
verborgen, met het doel om op een gege
ven moment verschillende havens op de
Noorsche kust, die zij van militaire waarde
achttei-, in te nemen. Ook zetten zij aan-
valstroepen in beweging, die zij reeds lang
hadden voorbereid tegen twee der onschul
dige neutrale landen want er zijn an
dere, die er nog niet bij betrokken zyn
die hen op zoovele wijzen hadden gehol
pen. Wij hebben de diepste sympathie voor
het Noorsche volk (toejuichingen), wij
hebben het verschrikkelijk dilemma, waar
in het was geplaatst, begrepen.
Wij zullen den
oorlog gemeenschap
pelijk met hen voe
ren en alleen dan
vrede sluiten wan
neer hun rechten
en vrijheden zijn
hersteld. (Toejui
chingen). Hun groo-
te, wilde, bergachti
ge land, is schaarsch
bevolkt en ruw en
vol plaatsen, waar
vrije mannen be
schutting kunnen
vinden en strijden.
Ten voorbeeld gesteld.
Wanneer de Noorsche regeering niet zoo
erg strikt en streng was geweest bij het
handhaven van haar neutraliteit jegens
ons en in het openhouden van den corridor
voor Duitsche operaties en machinaties,
wanneer zij in vertrouwelijke betrekkin
gen met ons was getreden, zou het zeer
gemakkelijk zijn geweest om haar tijdi-
ger en meer van pas steun te verleenen,
dan thans mogelijk is.
Het dient nergens toe den geallieerden
een blaam op te leggen, omdat zij niet in
staat zijn aanzienlijke hulp en bescherming
te geven aan neutrale landen, wanneer zij
op armlengte afstand worden gehouden
door die neutrale landen, tot zij feitelijk
worden aangevallen (toejuichingen). Ik
vertrouw, dat het feit, dat de strikte in
achtneming der neutraliteit door Noorwe
gen een oorzaak is geweest, welke heeft
bijgedragen tot het leed, waaraan het thans
is blootgesteld en oorzaak van de beper
kingen der hulpverleening, die wij thans
kunnen bieden, overdacht zal worden door
andere landen, die morgen of over een
week of een maand zelf het slachtoffer
kunnen blijken van een even uitgebreid
uitgewerkt plan voor hun vernieling en
slavernij.
WAT DOET DE VLOOT?
Ik kom thans tot hetgeen in sommige
kringen is gevraagd, n.l. wat doet de vloot?
Ik zal trachten daar zoo goed mogelijk op
te antwoorden, maar het Huis zal niet van
my verwachten, dat ik den sluier oplicht,
die behoorlijk de toekomstige operaties of
de thans gaande zynde operaties moet be
dekken. Ongeveer vijf weken geleden is de
thuisvloot teruggekeerd naar Scapa Flow
en is daar sindsdien gebleven of heeft van
daar geopereerd.
De vloot was in een oogenblik gereed in
Scapa Flow, toen wij Zondagnacht van
onze luchtverkenningen, die over de ge-
heele Noordzee gaan, het bericht ontvin
gen, dat een Duitsche slagkruiser met een
aantal andere kruisers en torpedojagers
zeer snel in Noordelijke richting voeren.
De opperbevelhebber stak terstond in zee
om ze op te zoeken en ze tot een gevecht
te brengen. Tezelfdertijd en onafhankelijk
daarvan naderde een sterke Britsche vloot-
macht Narvik om een mijnveld te leggen
buiten de Noorsche kust voor het omschre
ven doel. Het mijnveld werd gelegd vol
gens het plan bij het aanbreken van Maan
dag. De mijnenleggers trokken zich toen
terug om het gevaar van een botsing met
Noorsche oorlogsbodems, die de neutrali
teit van het land handhaafden, te voorko
men.
Verlies van de „Glowworm
Een der torpedojagers die de mijnen
ging leggen, de „Glowworm", voer in
Noortïelijke richting, om zich bij de strijd
macht te voegen, toen hij om acht uur des
morgens eerst een en vervolgens twee
vijandelijke torpedojagers zag, waarmede
hij den strijd aanbond. Daarop meldde hij,
dat de onbekende vijandelijke schepen in
het Noorden waren verschenen. Deze be
richten werden na elkander door ons ont
vangen met tusschenpoozen van enkele mi
nuten, maar het laatste bericht eindigde
plotseling en wij kunnen daaruit slechts
de gevolgtrekking maken, dat de „Glow
worm" tot zinken is gebracht door veel
sterkere vijandelijke strijdkrachten.
Deze toevallige ontmoeting toonde aan,
dat groote elementen van de vijandelijke
vloot op zee waren, en dat aanzienlijke ge
beurtenissen bezig waren zich te ontwik
kelen. Sindien ging de stryd nacht en dag
zonder ophouden voort, zooals hy thans
nog voortgaat. Een groot deel, van wat ge
schied is en zelfs meer dan dat, is door
de dagbladen gemeld. Wij hebben de ha
vens op de Noorsche kust, waarvan mel
ding gemaakt is, niet bezet. Dit zijn ge
ruchten uit neutrale bronnen. Ik zal. slechts
trachten de voornaamste gebeurtenissen
samen te vatten.
DE LOOP DER GEBEURTENISSEN
Maandagmorgen zag het er naar uit, alsof
de vijandelijke strijdkrachten, die de
Glowworm tot zinken hadden gebracht en
waarby zich een Duitsche slagkruiser en
andere vijandelijke schepen bevonden, ge
vangen zouden worden tusschen onze
strijdkrachten in het Noorden en het hoofd
deel der thuisvloot, die beide sterker waren.
Zij ontsnapten echter. Dinsdag kruiste de
Britsche vloot naar het Zuiden ongev
ter hoogte van Bergen, toen zij voort
durend door Duitsche vliegtuigen werd
aangevallen. De gebruikelijke verhalen
werden door de Duitsche zenders uitge
geven, over tot zinken brengen of ernstig
beschadigen van verscheidene slagschepen
en kruisers.
In feite echter werden twee kruisers
licht beschadigd waarvan hun werk geen
hinder ondervindt.
Een zeer zware bom trof het vlaggeschip
Rodney, maar zijn zeer sterke dekpantser
bood weerstand aan den schok en het had
geen ander nadeel van de ontploffing dan
dat vier officieren en drie manschappen
gewond werden. Voor zoover de structuur
van onze oorlogsschepen betreft, moet dit
incident als zeer bevredigend worden be
schouwd. De kruiser Aurora werd vijf maal
vergeefs aangevallen. De torpedobootjager
Gurka echter werd zwaar getroffen. Hij
helde zwaar over en zonk na 4 1/2 uur in
welken tijd bijna de geheele bemanning
werd gered, ofschoon wij niet beschikken
over een volledige lijst. Dienzelfden mid
dag bracht de duikbootjager Zulu een Duit
sche duikboot buiten de Orkaden tot
zinken.
De Scharnhorst ontsnapte.
Intusschen zag bij het aanbreken van
den Dinsdagochtend de Renown, een van
onze slagkruisers, in de verte de Scharn
horst en een kruiser van 10.000 ton, die
klaarblijkelijk den vorigen dag met de
strijdkrachten was meegekomen. Hij wend
de zich terstond af en na negen minuten
nam de Renown treffers waar op den
voorsten bovenbouw van den Duitschen
slagkruiser. De snelheid van de Duitsche
slagkruiser was zeer groot en de Renown
moest 24 knoopen varen door 'n zware zee
Nog weer twee minuten later werd een
Churchill kon niet zien, welke voordeelen
Hitier zijnerzijds heeft behaald.
Onze vloot en die der Fransche is
vee! sterker dan de Duitsche marine.
Wij hebben voldoende strijdkrachten
om de controle op de Middellandsche
Zee te handhaven en tegelijkertijd
onze operaties in de Noordzee ten uit
voer te leggen.
Vier Duitsche .kruisers bijna de helft
van de totale vooroorlogsche en veel meer
dan die der bestaande sterkte in kruisers
zijn tot zinken gebracht en een aantal
Duitsche torpedojagers en verscheidene
duikbooten zijn tot zinken gebracht dit
alles sinds Zondag. De Duitsche marine
moet als ernstig verminkt worden be
schouwd met het oog op deze uiterst be
langrijke en onontbeerlijke kruisersterkte.
Onze duikbooten hebben een zwaren slag
toegebracht aan Duitsche transport- en
voorraadschepen, welke overstaken naar
Scandinavië.
Alle Duitsche schepen in het Skagerrak
en het Kattegat zullen tot zinken worden
gebracht als de gelegenheid ons gunstig ge
zind is. Wij zullen den vyand niet toestaan
zyn legers aan de andere zijde van deze
wateren ongestraft te ravitailleeren.
De roekeloosheid, waarmede Hitier
en zijn raadgevers de belangen van de
Duitsche marine op het water hebben
gebracht om er alles te ontmoeten,
wat er zich op beweegt, doet bij mij
de meening opkomen, dat deze stout
moedige en kostbare operaties slechts
het voorspel kunnen zijn voor veel
grooter gebeurtenissen, welke te land
te wachten staan.
Wy zijn waarschijnlijk gekomen tot de
Het kauwen
Is goed vooi
kalmeert en
zenuwen.
Behalve dat de
maaltijd de tenawen
de spijsvertering en
schoon, gaaf en ster!
goede gewoonte vooi
Koopt vandaag nog ejtitele pakjes c
er steeds een paar
VeeI genot eoot ireinig geldt 5
?s een
eerste groote knauw van dezen oorlog, wij
vinden in de feiten van hetgeen zoo juist
gebeurd is, geen reden en in onze eigen
harten nog minder reden om terug te
deinzen voor verdere krachtmetingen, wel
ke ons te wachten zouden kunnen staan.
Hoewel wy niet zullen profiteeren of
pochen op slagen, welke nog geleverd moe
ten worden, gevoelen wij ons bereid het
hoofd te bieden aan de uiterst kwaad
aardigheid van den vijand en al onze men-
schelijke krachten in te zetten om de over
winning te behalen voor hetgeen de zaak
van de wereld is.
Churchill heeft 63 minuten
Per pak van 1 Kg.: 20 ct. Per pak van 3 Kg.45 ct. I
verticale rookzuil waargenomen van een
mogelijken tweeden treffer op de Scharn
horst, die terstond met groote snelheid
wegvoer. De 10.000 tons kruiser trok een
rookgordijn voor de Scharnhorst en beide
schepen trokken zich met groote snelheid
terug.
Ten slotte slaagden zij er tot mijn spijt
in weg te komen.
In de Westfjord en bij Bergen
Vervolgens gaf Churchill een beschrij
ving van den slag in de Westfjord Dinsdag
avond, zooals reeds door Chamberlain was
gegeven. De admiraliteit achtte deze
operatie zoo hachelijk, dat zij den comman
dant mededeelde, dat de admiraliteit ieder
besluit, dat hij zou nemen, zou steunen. In
het begin van zijn verslag deelde hij alleen
mede, wat wij hadden verloren. En aan
gezien wij alle nieuws, goed en slecht, wil
len publiceeren, maken wij dat ook be
kend.
De strijd gaat thans voort en over
eenigen tijd zal spr. een nadere verklaring
afleggen. De heerschappij der geallieerde
vloten over de zee beteekent niet, dat' zij
altijd en overal heerschen, maar wel, dat
zij overal, waar zij willen, hun wil kunnen
doordrijven.
Zijn rede vervolgende, zeide Churchill:
Naar mijn meening, welke gedeeld wordt
door mijn bekwame adviseurs, heeft Hitier
een ernstige strategische dwaling begaan
door den oorlog zoo ver naar het Noorden
uit te breiden en de Scandinavische volken
uit hun houding van neutraliteit te dringen
De vermaledijde corridor is thans
voor altijd gesleten. Hitier heeft Duit
sche troepen van verschillende sterkte
geplaatst op vele punten van de Noor
sche kust en het onschuldige konink
rijk Denemarken neergeslagen. Wij
echter zullen van deze Noorsche kust
nemen, wat wij willen met een enorme
vergrooting en verbetering van de doel
treffendheid onzer blokkade.
Wij beaotten ook de Faröer, die aan
Denemarken behooren, en een strategisch
punt vormen van groot belang, en waar
de bevolking alle bereidheid heeft getoond,
om ons hartelijk te ontvangen. Wij zullen
deze eilanden beschermen tegen alle ge
strengheid van den oorlog en zullen ons er
over zee en door de lucht op aangename
wijze nestelen tot het oogenblik zal komen,
dat zy zullen wórden teruggegeven aan de
kroon en de bevolking van Denemarken,
bevrijd van de voortdurende slavernij,
waarin het door de Duitsche aggressie is
gedompeld. De kwestie van IJsland be
hoeft verdere overweging. IJsland is als het
ware een dominion van het koninkrijk
Denemarken.
Een Duitsche strategische fout?
Al wat ik voor het oogenblik kan zeggen
is, dat geen Duitsch schip zal worden toe
gestaan er ongestraft te komen. De marine
is van meening, dat wij door hetgeen in
Scandinavië en in de Noordelijke wateren
is gebeurd, in strategisch en militair op
zicht ten zeerste hebben gewonnen. Ik zelf
ben van meening, dat de actie van Hitier
Scandinavië binnen te vallen, een even
groote strategische en politieke fout is als
die, welke Napoleon heeft gemaakt, toen
hij Spanje binnenviel.
Hitier heeft de onafhankelijkheid en
het grondgebied geschonden van krachtige
volken, die met Britsche en Fransche hulp
in staat zullen zijn een langdurigen tegen
stand te bieden aan zijn soldaten en zijn
Gestapo. Hij heeft de doeltreffendheid van
de gcallioeide blokkade vrijwel verdubbeld
BERGEN IN NOORSCHE HANDEN?
Volgens berichten uit Stockholm is Ber
gen in Noorsche handen, terwijl de sterkten
aan den ingang van de haven door de
Duitschers bezet gehouden worden.
Uit Berlijn wordt gemeld, dat te Oslo,
Bergen en Stavanger in den loop van
gisteren nieuwe sterke Duitsche troepen-
afdeelingen aan land zijn gezet.
Het Noorsche Telegraafagentschap deelt
mede, dat de mobilisatie der Noorsche troe
pen in het geheele land stelselmatig wordt
voortgezet. De militaire leiding organi
seert de verdediging des lands naar mate
de soldaten zich melden. De Duitsche troe
pen, die geprobeerd hebben naar Eiverum
op te rukken, werden bij Eidsvold terug
geslagen. De Noorsche generale staf heeft
de verdediging van de geheele provincie
Oestlandet georganiseerd. Te Bergen is
de Noorsche verdediging georganiseerd en
er is reden te gelooven, dat de Duitsche
troepen niet verder zullen kunnen opruk
ken. Een overeenkomstige toestand be
staat te Troudelag.
De operaties der Duitsche troepen bij
Eiverum, beoogden blijkbaar het Noorsche
parlement te verrassen. De commandant
der Duitsche troepen werd gedood.
In draadlooze mededeelingen, welke te
Stockholm zijn opgevangen van de radio
stations Bodoe en Tromsoe, wordt gezegd,
dat de commandant der Noorsche troepen
in het Noorden bekend maakt, dat de
Duitsche opmarsch in de provincie Oestlan
det is tot staan gebracht. De zone der
Duitsche operaties is beperkt tot de omge
ving van de Oslofjord.
De sterkte van de Duitsche strijdmacht in
het Zuiden van Noorwegen wordt op het
oogenblik op 20.000 man geschat. Men
'weet het evenwel niet nauwkeurig.
WILDEN DE DUITSCHERS KONING
HAAKON GEVANGEN NEMEN?
Reuter meldt, dat de Duitschers op
dracht zouden hebben gekregen zich tot
eiken prijs meester te maken van de per
soon van koning Haakon, maar dat zij, vol
gens een bericht uit Stockholm, in dien op
zet faalden.
In verband met de gevechten in het ge
bied van Eiverum is de Noorsche koninklij
ke familie, de regeering en het parlement
naar Nybergsund bij de Zweedsche grens,
vertrokken.
Het plaatsje Nyvergsund, waar ook de
generale staf zich had gevestigd, is door
Duitsche bommenwerpers vernield. De
koning, prins Olaf en de minister-president
zaten juist aan het diner toen zes Duitsche
bommenwerpers verschenen en 25 tot 30
bommen wierpen. Het bombardement duur
de één uur en de vliegtuigen schoten ook
met de mitrailleurs.
De drie genoemde autoriteiten vluchtten
in een auto, enkele minuten later keerden
de vliegtuigen terug en begonnen de auto
te bestoken. De inzittenden moesten de
auto verlaten en door het bosch te voet
verder gaan. Prins Olaf heeft onderweg
een gewonde verbonden. Hierdoor kwam
hij eenigen tijd later dan de koning en
zoo is vermoedelijk het gerucht onstaan,
dat hij vermist zou zijn.
Evenals in den veldtocht in Polen po
gen de Duitschers de mobilisatie te voor
komen door bliksemsnelle aanvallen op
verschillende punten en tot nu toe heb
ben deze aanvallen wel eenig succes ge
had. Het blijkt, dat de Duitschers zeer goed
ingelicht zijn over de opslagplaatsen van
wapens en uitrusting. Twee munitiefabrie
ken zijn gebombardeerd.
Reizigers uit Noorwegen hebben mede
gedeeld, dat Eiverum Donderdag verschei
dene keeren is gebombardeerd. Twee per
sonen zouden zijn gedood en een twintig-
tel gewond. Een groot aantal huizen zou in
brand zijn geraakt.
Op verscheidene punten ten Westen van
Kongsvinger, alsmede nabij Eidsvold zou
den gevechten zijn geleverd, doch de Duit
schers zijn vermoedelijk deze stad nog niet
uit het Noorden binnengerukt. Uit het ge
bied ten Westen van het Mjoesenmeer zijn
den geheelen dag berichten over gevech
ten ontvangen.
BIJ NARVIK.
De Noren hebben definitief een poging
der Duitschers verijdeld om via den spoor
weg Narvik naar de Zweedsche grens op
te rukken.
De tunnel bij Hundalen, twintig kilome
ter van Narvik, waar de ertsspoorweg van
Narvik naar de Zweedsche ertsmijnen
doorheen loopt, is door Noorsche soldaten
vernietigd.
Deze vernietiging had plaats daar, waar
deze tunnel het nauwst is. Aan den eenen
kant van den tunnel rijzen de bergen om
hoog en aan den anderen kant gapen diepe
afgronden.
De Noren hebben een volle ertstrein la
ten ontsporen, zoodat de geheele spoor
weg voorloopig onbruikbaar is geworden.
Noorsche patrouilles handhaven zich in
de bergstreken boven Narvik, slechts op
acht kilometer van Narvik verwijderd. De
c-enige posities, waar de Duitschers bij
Narvik standhouden zijn Oyord in de Rom-
bak-fjord en Heruanjen bij de Apreands-
fjord.
DE SITUATIE BIJ DRONTHEIM.
Het dagblad „Landestidningen" meldt,
dat de geruchten, volgens welke de Duit
schers van Drontheim langs den spoorweg
raar Zweden oprukken, ongegrond zijn.
Een bijzondere correspondent van het
Zweedsche telegraafagentschap te Charlot-
tenberg meldt, dat de Noren verscheidene
bruggen hebben vernield en de spoorlijn
van Oslo naar Charlottenberg hebben op
geblazen.
