STADS
NIEUWS
fx
Toerisme
bi) honk
WOENSDAG 13 MAART 1940
OE I.EinsCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Aöonnenv/ouprya: voor Lelden II
cent per week; 2.5ü per kwertaaL
by onze (en ten z0 cent per wvn»&
f ft. 60 per kwartaal. Franco per paal
195 per kwartaal Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal.
Losm nummers 6 cent, met geïll.
Zondagsblad 9 cent.
Advertentiën: 80 cent per regel.
Ingezonden mededeel ingeo dubbel
tinei Telefoontjes hoogster* 30
woorden. 60 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
v
HOE WORDT BET WEER 7
PLAATSELIJKE BUIEN.
De Bill seint
Nog eenige verdere daling van tempera
tuur, en plaatselijk enkele buien, betrok
ken tot zwaar bewolkt met tijdelijke op
klaringen, krachtige tot matige Zuid-
Westelijke tot Noord-Westelijke wind.
De weerstoestand va.i hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: lichte regen, krachtige Z. Z.
W. wind, 6 gr. C.
Vlissingen: motregen, matige Z. Z. W.
wind, 6 gr. C.
De Bilt: lichte regen, matige Z. Z. W.
wind,' 9 gr. C.
Groningen: zware regen, krachtige Z. W.
wind, 9 gr. C.
Maastricht: matige regen, matige Zuide
lijke wind, 10 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
De depressie, die gisteren over de Brit-
sche Eilanden tot ontwikkeling kwam, trok
in diepte toenemend, tot 976 milibar in de
richting van Denemarken. Zij veroorzaak
te in een uitgebreid gebied zware bewol
king en regen en langs onze kust tijdelijk
etormachtigen wind. Over de Golf van
Biscaye ontwikkelde zich een actieve nieu
we storing van 985 milibar, die via West-
Frankrijk naar het Zuiden van ons land
trok. Deze veroorzaakte langs de West
kust van het Iberisch Schiereiland zware
regen, waarbij plaatselijk onweer voor
kwam. (La Coruna 42 m.m.). Onder in
vloed van dezelfde storing, namen in onze
omgeving de luchtdruk-verschillen weer
ai. In Scandinavië steeg de luchtdruk een
weinig. De zeer koude lucht, die daar nog
steeds aanwezig is, drong verder in Zui
delijke richting door. In Noord-Denemar-
ken daalde de temperatuur tot 4 gr. Cel-
cius onder nul, waarbij matige sneeuw
viel. In Zuid-Noorwegen vriest het 12 gr.
bij betrokken lucht en lichte sneeuwval;
ook in Estland komt nog strenge vorst voor.
Het arctische maximum over Groenland
r.eemt thans in beteekenis af. Vooral in de
omgeving van IJsland daalt de luchtdruk
regelmatig en vrij snel. Het hoogedrukge-
bied in Zuid-Oost-Europa boette eveneens
aan beteekenis in. In Italië viel hier en daar
eenige regen of motregen, terwijl de tem
peratuur nog iets steeg.
LUCHTTEMPERATUUR.
10.4 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS a.a.:
Van Woensdagnamiddag 6.30 uur tot
Donderdagmorgen 5.47 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Donderdag 14
Maart voorm. 5.35 en nam. 6 uur.
Maan op 8.26 uur Donderdagmorgen.
Maan onder 11.50 uur Donderdagavond.
Academienieuws
LEIDEN.
Geslaagd:
doctoraal examen Rechten: de heer J. B.
H. A. Dickes, Den Haag;
candidaatsexamen Wis- en Natuurkunde,
letter E: mej. E. M. I. Lesk, den Haag en
de heer C. L. van Panthaleon van Eek, Den
Haag;
idem letter F: de heer H. J. Hoek, Den
Haag;
idem'letter H. de heer H. M. Harsvelt,
Rijswijk;
idem letter L. de heer J. Fokkens, Dor
drecht
apothekersassistent de dames J. C. Geur-
sen, Den Haag, en J. de Haan, Hillegers-
berg.
VII
DE OUD-KATHOLIEKE KERK.
Het is nauwelijks uitvoerbaar de rustièke
en urbane heerlijkheden van de Zoeter-
woudsche Singel in gewone aardsche taal
te beschrijven. Er is een ganzenhok en een
muziektent, tusschen wier beiden op zoele
zomeravonden een wedstrijd wordt genou-
den in het hard-schetteren; er is een Wil-
helmma-boom, een uitgespoten fontein, e n
vvatei-volière in den vorm van een Chir.ee-
sche pagode, een brug van gefriseerde
boomstammen, een dieren-tuin in zak-for-
maal, een historisch monument en. een
echt-antieke kruittoren, bijgenaamd Oos
ten rijk", omrankt met een weelderige
baard van klimop.
Tusschen deze overdaad van bezienswaar
digheden wringt zich en kronkelt als een
gekietelde paling de Zoeterwoudsche Sin
gel.
W:j zullen de kuif kippetjes en de par
kieten in het dierentuintje maar niet las
tig vailen. Deze ontwikkelde vogels heboen
net erder geschopt dan de sprekende oees-
ten uit de fabels, en een eigenhandig
schryven op hun kooi bevestigd: „Laat ons
met rust!"
Ook over het monumentje zullen wij nie-
manc lastig vallen. Het gedenkteeken is
zichzelf van zijn onbeduidendheid al te
goed bewust en tracht, door zich met mos
groen te overtijgen, zooveel mogelijk bij
het omringende struikgewas aan te passen,
om aan de blikken der voorbijgangers ont
trokken te worden.
Het is lofwaardig en redelijk de heugenis
aan mannen, die onze stad door benauwde
oogonblikken hebben heen-geholpen, in
een gedenkteeken te versteenen, maar dan
moet het een gedenkteeken zijn, hunner
waardig.
Het monument aan de Singel is niet eens
zoo onaardig ofschoon het veel weg
hetf» van een gevel-versiering, die tijde
lijk op den grond is gezet maar is het
waardig?
Als herinnering aan Boisot, Jan van Hout
en Van der Does zou het nog genade kun
nen vinden, maar als blijvende hulde aan
den Vader des Vaderlands, aan wien Lei
den zyn roem en glorie dankt, is het een
beleediging.
Twee bouw-werken van godsdienstigen
aard zijn aan de Singel verrezen: het St.
Lidwina-gesticht en de Oud-Katholieke
kerk.
Het eerste, een internaat met school voor
buitengewoon lager onderwijs, vertoont
aan de Singel-zijde kalme,' rustige gevels,
De harlen omhoog.
Welke ontwikkeling de gebeurtenissen
zullen nemen, als de vrede tusschen Rus
land en Finland een feit is geworden, kan
niemand met eenige waarschijnlijkheid
voorspellen.
Men kan redenen aanvoeren zoowel
voor een gunstigen als voor een ongunsti-
gen invloed door dit feit op den duur van
den oorlog.
Zelden of nooit zijn de internationale
verhoudingen zoo gecompliceerd, zoo inge
wikkeld geweest als op heden.
Zelden of nooit heeft menschelijke ver
dwazing zich zoo allerdroevigst gema
nifesteerd als op heden.
Zelden of nooit heeft de macht zoo
bruut getriumfeerd over het recht als in
onzen tijd....
En deze laatste overweging vooral
slaat ons met droefheid en met vrees.
En toch, tóch mag deze, alleszins ver
klaarbare, benauwenis ons niet te veel om
klemmen. Wij moeten er ons uit weten los
te rukken, om vrij te kunnen ademen in
een blij vertrouwen op God!
God schrijft de historie in letters, die voor
ons niet altijd duidelijk zijn, zoo hoorden
wij onlangs een spreker in beeldspraak op
merken: Wij zien b.v. een „r" en maken
ervan „ramp", terwijl die „r" kan zijn de
eerste letter van „rust". -
Wij kunnen vaak niet een feit overzien
geheel en al en in zijn consequenties. En
het daarom ook niet volkomen beoordeelen
naar de waarde en beteekenis, die het
heeft voor ons, voor de samenleving, voor
de menschheid.
Op God kunnen en moeten wij onder alle
omstandigheden ons vertrouwen gericht
houden. De harten omhoogl
een wierspiegeling van het vriendelijke ge
duld, waarmeed de Zusters vaak moeilijke
pupillen opvoeden.
Hoewel overbodig, wordt de gevel opge-
vroolijkt met een altyd-durend aanplakbil
jet in aardewerk van dansende engelen met
weinig engelachtige gezichten en een
vrouwenfiguur, die vermoedelijk de H. Li-
dwina moet voorstellen.
De kapel van het gesticht is een sober
heiligdom, schoon in zijn eenvoud, gekuifd
met een Spaansche klokkestoel.
De Oud-Katholieke kerk het godsdien
stig middelpunt van de kleinste kerkelijke
gemeente in Leiden ziet er al even zon
nig uit als het Katholieke gesticht. Het ge-
heele, witgekalkte tempeltje is zoo blank
en netjes, dat het dan schyn wekt zóó van
de bleekery te zijn afgeleverd, gemangeld
en gestreken, en keurig in de plooi geste
ven.
De tegenstelling tusschen binnen- en bui
tenkant is des te opvallender.
Er is wel geen ruimte in Leiden dermate
druk en zwaar beschilderd als het kerkje
van de H.H. Fredericus en Odulphus.
Pastoor W. Gol, die ons rondleidde, was
zelf niet al te best te spreken over de
kunstzinnige uitbundigheid van Chris Le-
beau, die de wanden heeft volgepenseeld
met honderden somber-kijkende snuiten.
„Het lijkt wel een meeting" zuchtte de
pastoor.
De symboliek o.a. van Geloof, Hoop en
Liefde is even bizar-opdringerig in uitbeel
ding als onnaspeurlijk in haar bedoeling.
Deze wand-vensiering heeft een zeer sto
rende uitwerking.
In een verscholen hoek, bij de trap naar
het zangkoor, heeft Lebeau echter een
schildering gemaakt, die zyn meesterschap
verraadt: de levensgroote figuur van Saul,
met een vergramd gezicht luisterende naar
den harpspelenden David.
Het interieur bevat nog slechts enkele
overblijfselen van het vroegere kerkmeu-
bilair: een sierlijk tabernakel op een mo
dern, zwaar, marmeren tombe-altaar, een
preekstoel met krullend houtsnijwerk en
een „vesper-stoeltje" in denzelfden stijl. In
de sacristie enkele olieverf-schilderijen o.a.
een portret van den bekenden historicus
Van Heussen, die e'ertijds pastoor was aan
de Hooigracht.
Voor zulk een kleine gemeente de stad
Leiden telt slechts 77 Oud-Katholieken
maakt deze kleine kerk een zeer welvaren
den indruk.
Al is het getal der Oud-Katholieken ge
ring, het blijft te betreuren, dat dit groepje
zich van de Moederkerk heeft afgescheiden,
en, eenmaal gescheiden zijnde, hoe langer
hoe meer prys geeft van de overgeleverde
leer en gebruiken. Wie de Steenrots ver
laat, verdwaalt in het mulle zand. De kans
op een hereeniging is, onder deze omstan
digheden, wel zeer moeilijk.
VENATOR VAGANS.
INGEZONDEN STUKKEN
GEBEDEN OM VREDE
Hoe heeft ons allen onlangs getroffen de
boete- en bedetocht naar den Bosch van
die duizenden en duizenden menschen en
de godsdienstoefening aldaar in de St.
Janskathedraal voor den vrede gehouden.
Hoe troffen ons ook de woorden van den
President van het Groot-Seiminarie te
Roermond, die aldaar die geweldige predi
katie hield en aanmaande tot boete en
gebed.
Ja, daar zijn wij, katholieken, allen
zachtjesaan wel van overtuigd, dat er ge
boet en gebeden moet wordtn, willen wij
den geesel Gods, den oorlog, althans van
onze landouwen verwijderd houden.
Door velen zal die aansporing ook wel
gevolgd worden, doch er zullen er ook
velen zijn die haar vergeten.
Om nu hieraan tegemoet te komen en
ons als het ware te vereenigen in een
dagelijksch gebed, heb ik gedacht dat net
nuttig zou zijn, dat we ons onder elkander
verbonden, iederen dag een gebed'Voor den
vrede te storten en wel het gebed, dat door
het Hoogwaardig Episcopaat na iedere
H. Mis publiek te bidden is voorgeschreven
(Het zij hieronder nog eens afgedrukt).
Wie zich hiertoe met mij wil verbinden
('t is natuurlijk niet op zonde!) zegge bij
zich zelf: ik verbind mij hiertoe met
schrijver dezes.
Een burgemeester
LAAT ONS BIDDEN OM VREDE
O, God, uit U is elk zuiver verlangen,
elk juist oordeel en iedere goede daad.
Geef aan Uw dienaren dien vrede, welken
de wereld niet geven kan, opdat wij, in
gehoorzaamheid aan Uw wetten, bevryd
mogen worden van oorlogsgevaar en onder
Uwe bescherming rustige tijden mogen
beleven.
EEN HACHELIJK AVONTUUR.
De Waddenzee In plaats van
operatie-tafeL
Gisteravond omstreeks 10.45 uur is een
militair vliegtuig van Texel opgestegen om
een ernstige patiënte, mej. Grolle, een on
derwijzeres, over te brengen naar Den Hel
der, waar zij een spoedoperatie zou moeten
ondergaan. Het vliegtuig was bemand door
kapitein J. Zegers ,en sergeant-majoor D.
Lambermont. Verder bevond zich aan boord
de officier van gezondheid H. W. van Dom
melen. Sindsdien werd niets meer van het
vliegtuig vernomen.
Hedenochtend omstreeks 10 uur is het
vliegtuig 20 K.M. uit de'kust ten Noordoos
ten van de Noordpunt van Noord-Holland
in zee aangetroffen, waar het gedaald was.
Het vliegtuig werd door een watervliegtuig
en door een bommenwerper, die op onder
zoek waren uitgestuurd, gevonden.
De inzittenden zijn in veiligheid gebracht.
Nader vernemen wij, dat het toestel
een Focke Wulf-landvliegtuig tengevolge
van den mist was verdwaald. De bestuur
der, die als een uitstekend vlieger bekend
staat, achtte het raadzaam in de omgeving
van het eiland te blijven rondvliegen. Toen
de benzinevoorraad uitgeput dreigde te ra
ken, is hij op korten afstand van de kust op
de Waddenzee vijf kilometer ten Noordoos-
Uit den Leldschen Raad
Het venijn zat ditmaal niet in den staart,
maar in den kop. Nauwelijks was de Raad
Maandagmiddag begonnen of er brak een
onweer los, zooals de Leidsche Raad nog
zelden heeft gekend. Het is er wel eens
meer zwaar naar toe gegaan, heftiger zelfs
dan nu het geval was; maar het zeldzame
zat in de pijnlijke situatie, waarin een der
leden geplaatst werd, die openlijk onge
schikt werd verklaard wegens gemis van
cultureele en intellectueele eigenschappen.
Dat was buitengewoon pijnlijk, niet alleen
voor den betrokkene, maar voor den gehee-
len Raad; dat was bovendien beschamend
voor degenen, die deze situatie hadden ge
forceerd.
De zaak zat zóó in elkaar. In de Commis
sie van Toezicht op het Middelb. Onderwijs
moest een vacature worden aangevuld, ont-
stEan door het heengaan van den heer Hes-
sing. De Commissie heeft het recht van aan
beveling, de Raad heeft het benoemings
recht. Hierbij dient rekening te worden ge
houden met een bij een vroegere benoe
ming genomen raadsbesluit dat in deze
Commissie zooveel mogelijk vertegenwoor
digers van de groote stroomingen onder de
burgery zitting moeten hebben.
Deze vacature was een z.g. sociaal-demo
cratische vacature, zoodat de Commissie zich
allereerst wendde tot personen van die gees
tesrichting, welke zij geschikt achtte. Het
bleek echter, dat de soc. dem. raadsfractie
reeds een candidaat had uitgezocht, dien zij
aan de Commissie wilde opdringen. Want
toen de Commissie dezen candidaat niet ac
cepteerde, bleek, dat het consigne was uit
gegeven aan de geestverwanten, geen can-
didatuur te aanvaarden. De Commissie be
val toen andere personen geen soc. de
mocraten aan.
Er zitten aan deze kwestie twee kanten.
Men kan zich afvragen of de door de soc.-
dem. raadsfractie gepousseerde candidaat
geschikt is. Doch men kan dat ook in het
midden laten en bezwaar maken tegen de
door genoemde raadsfractie gevolgde
dwangmethode.
Het eerste de vraag omtrent de al of
niet geschiktheid vonden de A. Rev.
doorslaggevend; over het tweede de me
thode van de party dictatuur vielen de
Katholieken en de Christ. Historischen.
De grondfout was al dadelijk, dat de lei
ding der soc. dem. raadsfractie een candi
daat naar voren schoof, aan wiens capa
citeiten getwijfeld kon worden; welke fout
ei niet minder op werd, toen zy hem on
danks alles handhaafde en een conflict met
de Commissie trotseerde. Daardoor werd
een pijnlijk openbaar debat onvermijdelijk.
Maar de gevolgde methode zou even ver
werpelijk zijn geweest, als men een candi-
daar had willen opdringen, die zonder twij
fel geschikt zou zijn geweest. De Commis-
de zoowel als de Raad hadden dien dwang
dan gemakkelijker geslikt, doch in zich zou
het even erg zijn geweest.
Volkomen terecht is dan ook van Katho
lieke en van Christ. Historische zijde het
goed recht van de Commissie en van den
Raad verdedigd een recht, dat geen recht
meer zou zijn, als een bepaalde raadsfractie
er in slagen zou haar wil op te dringen.
Bij de benoeming van raadscommissies
waarop de heer v. Eek zich beriep is het
een ander gevat. Daar is het usantie, dat de
raadsfracties over en weer hun candidaten
aanbevelen, die dan zonder meer plegen te
worden geaccepteerd. Raadscommissies
worden uit en door den Raad benoemd;
men is derhalve op eikaars medewerking
aangewezen. Uit deze usantie de bevoegd
heid af te leiden om ook andere commissies
de wet voor te schrijven, gaat waarlijk al
te ver. De Raad heeft dan ook met groote
meerderheid de soc. democratische fractie
gedesavoueerd.
Een belangrijk voorstel, dat spoedeischend
op de agenda werd geplaatst, was de aan
wijzing van dekkingsmiddelen voor het aan
vankelijk tekort op de begrooting 1940 van
ruim 106.000. Bij de begrootingsdebatten
hadden B. en W. voorgesteld, dit te kort
over 5 jaren uit te smeren, een weinig aan
ten van Den Helder neergestreken, ln de'
hoop daar een van de vele zandbanken te
vinden. Deze toeleg gelukte volkomen, want
het toestel kwam op een zandplaat, welke
gedeeltelijk onder water stond, terecht. De
machine werd slechts licht beschadigd, en
bleef grootendeels boven de oppervlakte
uitsteken. Er is slechts weinig in de cabine
doorgedrongen. De inzittenden konden niets
anders doen dan rustig afwachten, tot de
mist zou optrekken en hulp zou komen op
dagen.
Toen het toestel op het vliegveld de Kooy,
waarop het moest landen, uitbleef, is men
onmiddellijk op het eiland Texel met de na
sporingen begonnen, welke den geheelen
nacht voortduurden. Bij het aanbreken van
den dag is toen een watervliegtuig van de
Mok opgestegen, die de omgeving van het
eiland heeft afgezocht met het gemelde
gunstige resultaat. De inzittenden, die ern
stig van de koude te lijden hebben gehad,
zijn door het watervliegtuig overgenomen
en naar de Mok vervoerd, vanwaar zij met
een motorbarkas naar Den Helder werden
overgebracht.
Hoewel verkleumd, heeft de patiënte het
hachelijke avontuur goed doorstaan. Ook de
drie andere inzittenden van het toestel heb
ben geen nadeelige gevolgen van het ge
beurde ondervonden.
Mejuffrouw Grolle, die vermoedelijk een
blindedarmontsteking had, zou vanmiddag
worden geopereerd. Het verongelukte vlieg
tuig moest op de zandplaat worden achter
gelaten. Het zou bij laag water worden
weggehaald.
bevelenswaardige methode, die zoomin bij
den Raad als bij het college van Ged. Staten
goedkeuring vond. Steunend op de nader
hand bekend geworden cijfers hebben B.
en W. thans een nieuwe raming voor som
mige posten gevonden en aldus het aanvan
kelijke tekort weggewerkt. Wij nemen aan,
dat de wijziging dezer ramingen verant
woord is, al blijft het een eigenaardig iets,
dat een tekort van ruim een ton in Decem
ber nog „onmogelijk" te dekken was en
thans,' een paar maanden later, wel. Maar
wij geven gaarne toe, dat men inderdaad
een zuiverder kijk op de begroptingsposten
kan hebben naarmate de tijd verstrijkt en
meerdere gegevens bekend worden.
De kwestie van de z.g. „stadhuisslachtof
fers", wier panden ernstig geleden hebben
door de grondwerkzaamheden bij den stad
huisbouw, blijft nog altijd rondspoken. Het
is nu al jaren geleden, dat deze menschen
schade hebben geleden en nog altijd is het
pleit niet beslecht. De heer Lombert ont
hulde, dat de schade-bepaling en arbitrage
reeds circa 10.000 had gekost, een bedrag
waarvan het college van B. en W. niet op de
hoogte zou zijn. Aannemende, dat de heer
Lombert de door hem genoemde cijfers niet
uit zijn duim heeft gezogen en wij heb
ben reden om aan te betrouwbaarheid der
cijfers niet te twijfelen verwondert het
ons wel, dat het college dit antwoord meen
de te moeten geven. Wij weten zeer wel, dat
het ontrafelen van juridische puzzles soms
heel lang kan duren, maar de Leidsche bur
gerij begrijpt den gang van zaken in deze
onverkwikkelijke, historie allerminst. Waar
om geen klare wijn?
Mr. H. G.
DE LIJN LEIDEN—UTRECHT.
Vanaf gisteren zijn de stroomtreihen op
het baanvak LeidenWoerdenUtrecht
weer door Diesel-Elec.-treinen vervangen
Vanaf trein 3321, vertrek 6.14 van Leiden,
zullen de treinen cm de 2 uur weer door-
loopen naar Utrecht, en omgekeerd zullen
de Dieseltreinen vertrek 5.58 van Utrecht
om de 2 uur doorloopen naar Leiden, zoo
dat bij deze treinen het overstappen te
Woerden komt te vervallen.
De treinen, die doorloopen naar en van
Utrecht, zullen ook weet te Vleuten stop
pen.
Ook is het baanvak Woerden—Harmeien
—Amsterdam weer in gebruik genomen en
zal van het AmStelstation om de 2 uur via
Harmeien en Woerden weer een trein naar
Leiden vertrekken.
NED. VÉR. E. H. B. O.
Voor de leden van de afd. Leiden van
de Ned. Ver. E.H.B.O. werd een Oranje-
Kruis-filmavond gehouden. Dank zij de
welwillende medewerking van prof. Suer-
mondt en dr. Maas, werd de beschikking
verkregen over de collegezaal van het
Acad. Ziekenhuis.
In de pauze sprak dr. Brauns een op
wekkend woord om zich aan te sluiten bij
den bloedtransfusiedienst.-
Gezien de groote opkomst kan de afdee-
lin gterugzien op een welgeslaagden en
leerzamen avond.
Handelsregister K. v. K.
Wijziging. 6898. Naamlooze Vennoot
schap Brama, Zevenheven, (post Nieuw-
veen), Stationsstraat 60, fabriceeren en re-
pareeren van trailers, aanhangwagens,
machinerieën, ijzerconstruc'.ies enz. Uittr.
Dir.: J. Brandt, Zevenhoven. N. Dir.: M. L.
Brandt-Visser, Zevenhoven Procuratie
verleend aan: A. Vitters, Amsterdam
Mej. G. M. Saraber, tijdelijk onderwij
zeres bij het bijz. lager onderwijs hier ter
stede, is door B. en W. te Den Haag op
de voordracht geplaatst ter benoeming aan
de o. L s. aan Hemsterhuisstraat aldaar.
Door Christus, onzen Heer. Amen.
Onze Vader Wees Gegroet
