DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
De reis van Sumner
Welles
Het Incident bij
Venlo
BINNENLAND
WOENSDAG 28 FEBRUARI 1940
31ste Jaargang No. 9578
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Adv. en Abonm-tarleven zie pag 2,
Giro 103003. Postbus 11.
V De Finnen en onze eigen
betioeiügen.
Er is in Utrecht en niet alléén in
Utrecht veel gegeven voor de Finnen.
Dat is verheugend! De sympathie van
ieder, die de dingen objectief kan beoor-
deelen, gaat uit, recht uit het hart, naar
dat kleine dappere volk, dat zoo ontzag
lijk veel moet lijden en waar zoo ontzag
lijk veel nood is.
Dat is verheugend! Maar blijkbaar
wordt het niet zóó gevoeld en begrepen
door allen. Als „schijnheiligheid" en „fa
rizeïsme" kwalificeert het „Nationale
Dagblad" wat in Utrecht (en elders) is
gedaan voor de Finnen:
„Over deze Utrechtsche politiek
van schijnheiligheid en farizeïsme
een hartgrondig „bah!"
Voor een vreemd volk de duizenden
guldens en nieuwe, warme kleeren.
De Utrechtsche noodlijdenden kunnen
het voorloopig houden bij hun 11 cents
margarine en oudbakken brood!''
Wij willen wel 'ns wat nader bezien, of
er reden is voor dezen uitval. Wij willen
dat doen, óók omdat buiten de kringen
van het „Nationale Dagblad" wel stem
men worden gehoord zij 't dan ook
veel minder ruw en grof die wijzen
op een tegenstelling welke er bestaat
tusschen de zorg voor eigen landgenooten
en de hulp aan vreemden, in dit geval de
Finnen, en ergernis uiten over deze doot
hen bedoelde tegenstelling.
Wij willen trachten, die ergernis wèg
te redeneeren of althans binnen de gren
zen der redelijkheid terug te leiden.
Eerstens. Mag het Nederlandsche
volk, ook al verkeeren vele landgenooten
in behoeftige omstandigheden, anderen
de Finnen niet helpen, die, zoowel
quantitatief als qualitatief, in een zeker
véél beklagenswaardiger toestand le
ven?Denkt u in God beware er
ons voor! dat het Nederlandsche volk
zich in een soortgelijken toestand zou be
vinden, en er zou van andere landen geen
hulp komen, omdat ieder land binnen
eigen grenzen, voor eigen landgenooten
nog zoo veel nood had te lenigen
Vervolgens. Gelooft men nu wer
kelijk, dat wat aan de liefdadigheid, beoe
fend ten bate van vreemden de Fin
nen wordt geofferd, onttrokken wordt
aan de liefdadigheid voor eigen landgenoo
ten? Zeker, wel iets er van, maar, onge
twijfeld, betrekkelijk weinig.
Neen, ook Nederland ondanks veel
zorgen en ellenden bevoorrecht boven
vele andere landen, met name ook boven
Finland, mag voor het lot der Finnen niet
zijn hart sluiten!De liefde dringt tot
daden.
Nu wij dat met overtuiging en nadruk
hebben neergeschreven, willen wij er aan
toevoegen, dat het wel waar is, dat in
charitatieve acties meermalen onredelijke
proporties, stootende onevenwichtigheid
kan worden geconstateerd.
Daar zijn er wel, die charitas plegen,
zooals anderen b.v. bridgen of biljarten
als ze er 'ns zin in hebben, als ze het
'ns prettig vinden.
Dan zijn er ook, b.v., bij wie men haast
geen stuk kleeding kan krijgen voor be-
hoeftigen in eigen omgeving, en die voor
vreemden de mooiste en beste kleeding-
stukken beschikbaar stellen!
Daar zijn er ook, ongetwijfeld, die nu
voor de Finnen een royale gift storten,
terwijl zij hun donaties aan charitatieve
vereenigingen in eigen omgeving vermin
deren!
Aan dergelijke dingen kan men zich er
geren die ergernis is niet onredelijk,
niet ongezond.
Die ergernis wordt echter wél een
dwaasheid, als men de hier bedoelde lie
den gaat uitschelden voor.... schijnheili
gen en farizeërs! Die ergernis wordt ech
ter wél een dwaasheid, als men uit de
hier bedoelde verkeerde gedragingen véél
te wijde conclusies gaat trekken.
Men kan, men moét het eene zorg
voor eigen landgenooten doen en het
andere liefdadigheid óók voor vreem
den niet nalaten.
Door een veroordeeling van de charita
tieve actie voor de Finnen, als hierboven
geciteerd, plaats het „Nationale Dagblad"
zich wéér naast en tegenover de over-
groote meerderheid van het Nederland
sohe volk!
Zi|n bezoek aan Berlijn
VANNACHT NAAR BERLIJN
VERTROKKEN.
Radio Roma meldt, dat Sumner Welles
om vijf minuten over middernacht per trein
uit Rome naar Berlijn is vertrokken.
Berlijn bereidt zich voor op de ontvangst.
De Amerikaansche zaakgelastigde te Ber
lijn is gisteren door staatssecretaris baron
van Weiszacker in de Wilhelmstrasse ont
vangen voor de vaststelling van de laatste
details van het bezoek van drie dagen, dat
Sumner Welles aan de Duitsche hoofdstad
zal brengen.
Volgens de ,,Neue Ziircher Zeitung"
wordt bevestigd, dat de vertrouwensman
van Roosevelt Vrijdagmorgen een onder
houd zal hebben met von Ribbentrop, ver
volgens met rijkskanselier Hitier en dat
hij tevens zal worden ontvangen door
maarschak Goering.
De rijksregeering zal een groot banket
geven te zijner eere.
Volgens den correspondent van de „Neue
Zürcher Zeitung" te Berlijn worden daar
zekere toespelingen gemaakt op de moge
lijkheid van besprekingen tusschen Sum
ner Welles en leidende kringen der Duit
sche buitenlandsche politiek over de
Duitsch-Amerikaansche betrekkingen en
het eventueel uitzenden van nieuwe am
bassadeurs naar Washington en Berlijn.
GEEN VREDESPLAN VAN HITLER.
De Duitsche bladen houden zich heden
bezig met het bericht van de „Daily Tele
graph" over een beweerd vredesplan van
Hitier, dat deze zou willen voorleggen aan
den Amerikaanschen onder-staatssecreta
ris, Sumner Welles, die op weg is naar Ber
lijn. De bladen constateeren eenstemmig,
dat die bericht niets dan een fantasie is,
met het doel de stemming in Engeland en
Frankrijk te verhoogen, waarbij de bladen
er op wijzen, dat achter dit bericht blijk
baar het foreign office staat. Na zes maan
den oorlog, schrijft het Hamburger Frem-
denblatt, is het voor de volkeren van En
geland en Frankrijk een openbaar geheim,
dat zij Duitschland noch in de lucht, noch
te land, noch met de blokkade kunnen over
winnen. Het bezoek van Sumner Welles
wordt aangegrepen om de atmosfeer te
doen herleven. Men fantaseert een Duitsch
vredesplan om bij de bevolking de gedach
te op te wekken, dat Duitschland tot vele
concessies bereid geworden is. Het laatste
Duitsche vredesplan was vervat in de rede
van den Fuehrer van 6 October 1939, dat
door de staatslieden der Westelijke mogend
heden koel werd afgewezen. In zijn jong
ste rede te Munchen heeft de Fuehrer het
antwoord reeds gegeven, dat luidt: Strijd
tot de overwinning!
BINNENKORT AANVANG VAN PROCES
TEGEN BEST EN STEVENS?
De Berlijnsche correspondent van „Ber-
lingske Tidende" meldt, dat de volgende
maand waarschijnlijk met gesloten deuren
het proces zal beginnen tegen Georg Eiser,
die beschuldigd wordt de dader te zijn van
den te Munchen gepleegden aanslag.
Het is mogelijk, dat binnenkort ook de
beide in Nederland (bij Venlo) ont
voerde Engelschen Best en Stevens, wier
namen door de Duitschers met dezen aan
slag in verband zijn gebracht, terecht zul
len staan.
DOOR DEN TREIN GEGREPEN
EN GEDOOD.
Nabij het station HeemstedeAerdenhout,
Gistermiddag vijf uur wilde de 53
jarige heer M. uit Haarlem nabij het
station Heemstede-Aerdenhout met
zijn fiets aan de hand de spoorbaan
oversteken. Hij bemerkte, vermoede
lijk door de invallend eduisternis, te
laat, dat uit de richting Leiden een
electrische trein naderde. De wagen
bestuurder zag hem op het laatste
oogenblik. Hij remde uit alle macht,
doch kon niet voorkomen, d^.t de heer
M. werd gegrepen. Hij was onmiddel
lijk dood. Het stoffelijk overschot is
naar het St. Elisabethsgasthuis te Haar
lem overgebracht.
De trein had 25 minuten vertraging.
De nieuweStaatsleening
HOEVEEL WERD INGESCHREVEN
Preferente inschrijvingen 54 millioen.
Naar de „Maasbode" van welingelichte
zijde verneemt, werd op de nieuwe Staats-
leening voor ruim 339 millioen inge
schreven. Hiervan was f 54 millioen pre
ferent. Deze preferente inschrijvingen
zullen ten volle worden toegewezen, ter
wijl op de andere inschrijvingen een re
ductie van ongeveer 14 pet. zal worden
toegepast.
Naar de Vereeniging voor den Effecten
handel mededeelt, wordt de mogelijkheid
besproken ten gerieve van den effecten
handel en van houders van obligaties der
eerste Nederlandsche staatsleening 1940
een modelformulier vast te stellen, het
welk kan worden gebezigd voor de ver
wisseling van recepissen der eerste Ne
derlandsche staatsleening 1940 in recepis
sen der tweede staatsleening 1940, in ver
band met de overbrenging van de belas
tingfaciliteit van de obligatiën der eerste
staatsleening 1940 op die der tweede lee
ning.
DE BUITENGEWONE DIENST
PLICHTIGEN VAN DE LICHTINGEN
1939 en 1938.
De opkomst in werkelijken dienst.
In verband met de buitengewone om
standigheden worden de buitengewone
dienstplichtigen van de lichtingen 1938,
1939 en 1940 verplicht tot opkomst in wer
kelijken dienst.
De minister van defensie is gemachtigd
om dienstplichtigen, te wier aanzien het
om bijzondere redenen, ter beoordeeling
van dien minister, gewenscht is hen niet in
werkelijken dienst te doen komen, van die
opkomst vrij te stellen.
Op grond daarvan heeft de minister vrij
stelling van opkomst verleend aan de bui
tengewone diepstlichtigen, die:
a. in het genot zijn van vrijstelling van
den dienstplicht wegens het bekleeden van
een geestelijke of een godsdienstig-mensch-
lievend ambt;
b. zijn onderworpen aan den dienst
plicht in Nederlandsch-Indië;
c. sedert 1 Januari 1940 buiten Neder
land woonplaats hebbn;
d. de buitenlandsche zeevaart uitoefe
nen;
e. als buitengewoon dienstplichtige zijn
ingelijfd bij de zeemacht in verband met
de omstandigheid, dat zij als vrijwilliger
tot de zeemacht behoorden;
f. reeds in werkelijken dienst zqn bij
de weermacht, de zeemacht of de overzee-
sche weermacht (hieronder o.a. ook begre
pen werkelijke dienst bij de vrijwillige
landstormkorpsen, de wegentroepen en de
mobiele transportcolonnes van het Ned.
Roode Kruis).
Voorts zullen niet of voorloopig niet on
der de wapenen komen de buitengewone
dienstplichtigen der genoemde drie lichtin
gen die vallen onder de mobilisatie-vrijstel
lingsbeschikking.
Voor de vrijstelling van opkomst van
zeevarenden (zie d. hierboven) zijn rege
len vastgesteld voor de beoordeeling of aan
spraak kan worden gemaakt op vrijstelling
van opkomst. Deze regelen zijn:
1 Dienstplichtigen, aan boord van Ne
derlandsche koopvaardijschepen kunnen
aan boord blijven, totdat het schip in een
Nederlandsthe haven binnenvalt, of tot het
oogenblik, dat het schip in een buitenland
sche haven wordt opgelegd;
2. dienstplichtigen, afkomstig van een
in een buitenlandsche haven opgelegd
schip, moeten naar Nederland komen om
zich zoo spoedig mogelijk bij him korps
te melden;
3. dienstplichtigen, aan boord van in
Nederlandsche havens binnekomende sche
pen, die na korten tijd weer zullen uitva
ren, kunnen aan boord blijven en behoe
ven zich niet te melden, tenzij door den
inspecteur-generaal van de scheepvaart
geen verzoek om vrijstelling voor hen
wordt^ ingediend, in welk geval zij onmid
dellijk aan den oproep gevolg moeten ge
ven;
4. dienstplichtigen, aan boord van in
Nederlandsche havens binnekomende sche
pen. waarvan het niet in de bedoeling ligt,
binnr-n korten tijd uit te varen, melden zich
daaoiijk nafdat zij zijn afgemonsterd.
Buitengewoon dienstplichtigen van de
lichtingen 1938 en 1939 kunnen alleen voor
de opleiding tot reserve-officier of tot on
derofficier-administrateur worden bestemd,
indien zij een verbintenis sluiten om te
dienen op den voet van een gewoon dienst
plichtige.
Data van opkomst.
De data van opkomst in werkelijken
dienst van de gewone dienstplichtigen
van de lichtingen 1938 en 1939, die ver
keeren in de positie van buitengewoon-
dienrtplichtig, zijn als volgt:
1 April 1940 zij behoorende tot de
regimenten inganterie (waaronder de
regimenten grenadiers en jagers), het
ko ps motordienst, de artillerie-meetaf-
deeling en de eerste ploeg van het ba
taljon geneeskundige troepen;
6 Mei 1940 zij behoorende tot de
tweed t ploeg van het bataljon genees
kundige troepen, tot de regimenten hu
zaren-motorrijder en de eskadrons
pantserwagens;
3 Juni 1940 zij behoorende tot de
lucht (/aartregimenten, de compagnie
intenr'ancetroepen of tot het le regi
men tgenietroepen
17 Juni 1940 zij behoorende tot de
regimenten veldartillerie, beredenen en
onberedenen, tot de regimenten motor-
artilltrie of tot het korps rijdende ar
tillerie. tot de regimenten luchtdoelar
tillerie of tot het regiment kustartil-
lerie;
6 Augjstus 1940 zij behoorende tot
liet 2t regiment genietroepen of tot het
le en 2e regiment huzaren;
1 October 1940 zij behoorende tot de
regimenten wielrijders of tot het korps
pontonniers en torpedisten;
4 November 1940 zij behoorende tot
het 3e r'-gimeiit genietroepen of tot het
3e en 4e regiment huzaren.
De data van opkomst van de buiten
gewoon dienstplichtigen van de lich
tingen 1938 en 1939 is dezelfde als van
de categorieën gewone dienstplichti
gen verkeerend in de positie van bui
tengewoon dienstplichtige hierboven
vermeld.
JOHAN BRAAKENSIEK OVERLEDEN.
Op 81-jarigen leeftijd is te Amster
dam de vermaarde illustrator Johan
Braakensiek overleden.
Johan Coenraad Braakensiek werd op
24 Mei 1858 te Amsterdam geboren. Al
spoedig openbaarde zich zijn teekenta
lent. Hij kwam op de rijksacademie vcor
beeldende kunsten, waar hij van 1875 tot
1880 leerling was.
Als illustrator vond hij zijn eerste werk
met teekeningen in „Het geïllustreerde
politienieuws". Zijn groote bekendheid
verwierf hij als vaste medewerker van
„De Groene Amsterdammer", aan welk
weekblad hij van 1887 tot 1931 was ver
bonden. Zijn rake karakterprenten be
zorgden hem een groote populariteit.
Ook in onderscheiden boeken wist Braa-
Dlt nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE FINNEN OVERWEGEN ONTRUI
MING VAN V1BORG. (2de blad).
CHURCHILL RICHT ZICH WEER TOT
DE NEUTRALEN. (2de blad).
ROOSEVELTS BOODSCHAP AAN DEN
PAUS. (2de blad).
SUMNER WELLES NAAR BERLIJN
AFGEREISD. (l5te blad).
Binnenland
OP DE NIEUWE STAATSLEENING
WERD VOOR RUIM 339 MILLIOEN IN
GESCHREVEN, WAARVAN 54 MIL
LIOEN PREFERENT. EEN REDUCTIE
VAN CIRCA 14 PCT. OP DE GEWONE IN
SCHRIJVINGEN ZAL PLAATS VINDEN,
(lste blad).
kensieks vaardige pen de aantrekkelijk
heid op te voeren. Justus van Mauriks
werken beheerden tot de eerste hiervan.
Dan volgden de werken van Capt. Mar-
ryat, P. Loüwerse's Vaderlandsche Ge
schiedenis. „Brechtje Spieghels" van J. ten
Brink, „Studententypen en studentenle
ven", jongensboeken van C. Joh. Kievit en
Joh. Been e.a
In 1936, toen een oogaandoening hem tot
een rustiger leven dwong, legde h(j zijn
teekenstift neer.
WEER VREEMDE VLIEGTUIGEN
BOVEN NEDERLANDSCH
RECHTSGEBIED.
De regeeringspersdienst meldt:
Hedennacht zijn boven Noord-Holland
vreemde vliegtuigen waargenomen, waar
van de nationaliteit niet kon worden vast
gesteld.
Deze vliegtuigen werden van verschil
lende plaatsen uit beschoten en hebben
daarop ons rechtsgebied verlaten.
Het bekende instituut
St. Louis te Ouden
bosch bestaat 1 Maart
a.s. 100 jaar
Het eerste gebouwtje
van het instituut bij de
oprichting in 1840.
Een overzicht op de
machtige kapel met speel
plaats en rechts de toren,
met het Aloysiusbeeld.