(ii&JhtuuxbdeA. van t/al th JedjuLC&tt
Toerisme
Burgerlijke Stand
AGENDA
DINSDAG 27 FEBRUARI 1940
DE IEIDSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Dooi* een valobdn oafaüi*lTjkï
At>onneny<nUprys: voor Lelden II
cent per week; 2.6J per kwirttaL
Bij onze «.{enten /O cent per wo*k.
f h 60 per kwartaal Franco per po»t
f 2 95 per kwartaal Geïllustreerd
Zondagsblad t 0 50 per kwartaal
Losse nummers 6 cent, met geil!
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 80 cent per regel
Ingezonden mededeeiingen dubbel
tarief Telefoontje» hoogstens 80
woorden, 60 cent per plaatsing, al
léén Woensdag en Zaterdag.
s
BOE WORDT HET WEER 7
BEWOLKT EN KOUDER.
De BUI seint i
Verwachting:
Meest matige wind uit Zuidelijke rich
tingen, later wellicht ruimend en toene
mend. Betrokken tot Zwaar- of halfbewolkt
Tijdelijk regen. Weinig verandering in
ttmperatuur, later iets kouder.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: zwaarbewolkt, krachtige Z.
wind, 4 gr. C.
Vlissingen: betrokken, matige Zuidelijke
wind, 3 gr. C.
De Bilt: zwaarbewolkt, matige Z. Z. O.
wind, 3 gr. C.
Groningen: halfbewolkt, matige Zuidelij
ke wind, 4 gr C.
Maastricht: lichtbewolkt, matige Zuide
lijke wind, 6 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
Het gebied van lagen luchtdruk op den
Oceaan verplaatst zich in zijn geheel naar
oe Westelijke helft. Over de Oostelijke
helft moet zich een krachtige rug van hoo-
gen luchtdruk bevinden met luchtdruk
waarden boven 1025 mbar ten Westen van
Ce Azoren. Minima van 985 mbar liggen
voor de Noorsche kust en ten Westen van
het Kattegat. Het arctische gebied van
noogen luchtdruk breidt zich over IJsland
en de Faroer uit. De toevoer van koude
uit het Poolgebied deed aldaar de tempe
ratuur weer sterk dalen en zal vermoede
lijk tot diep in het Zuiden een koude-inval
veroorzaken. De randstoring van het thans
nabij gelegen gebied van lagen luchtdruk
in het Westen beinvloeden het weer in de
kustlanden. De Zuidelijkste ligt voor de
kust van Portugal en bracht aldaar plaat
selijk zwaren regen. Het continentale ge-
1 ied van hoogen luchtdruk trok zich ge
heel naar het Zuid-Oosten terug. Een ma
ximum van 1030 mbar ligt over Bessarabië
De vorst is in Hongarije en den Balkan
plaatselijk nog zeer streng.
LUCHTTEMPERATUUR
7.5 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS CJUt
Van Dinsdagnamiddag 6.03 uur tot
Woensdagmorgen 6.22 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Woensdag 28
Fsbr. voorm. 6.20 en nam. 6.45 uur.
Maan op 11.25 uur Dinsdagavond.
Maan onder 9.11 Woensdagochtend.
Academlenieuws
LEIDEN. Geslaagd:
Doctoraal examen Geneeskunde: de da
mes B. Dominicus, Den Haa* S. C. Offer-
htus, Den Haag en de heeren W. N. Gies-
kons, Sittard en L. C. Roggen, Amster
dam;
Doctoraal examen Wis- en Natuurkun
de, hoofdvak Pharmacie de heer H. J.
Colenbrander, Voorburg.
BINNENLAND
NEDERLAND EN ZIJN VERDEDIGINGS
LINIE.
Waardeerend artikel ln het Hongaarsche
blad „Pest".
Naar aanleiding van de persexcursie
van correspondenten der neutrale ianuen
naar de verdedigingslinie in Nederland,
puunceeri liet tlun&uarscne dagulad „Pest'
op de voorpagina een opvallenu opgemaakt
artikel van zijn Nedenandschen corres
pondent over het natuurlijke en tecnnische
wonder der Nederlandsche versterkingen.
Het uitvoerige artikel spreekt zeer waar
deerend over de verdedigingswerken en
over de Nederlandsche soldaten, en con
stateert, dat Nederland alles heeft gedaan
om zijn neutraliteit en vrijheid te handha
ven.
DE PRIJZEN VAN EEN BESTAANDEN
VOORRAAD VERHOOGD
Adv.-gen. bij den Hoogen Raad acht dit
geoorloofd
Aan B. P. M. L. te Dordrecht is voor
de rechtbank aldaar ten laste gelegd, dat
hij te Dordrecht opzettelijk niet heeft na
gekomen de prijsopdrij vings- en hamster-
wet 1939, houdende een verbod tot prijs
opdrijving. L. had den prijs van sokken-
wol van 0.39 per knot verhoofd tot 0.45.
De politierechter sprak een veroor-
deelend vonnis uit. In hooger beroep heeft
het hof te 's-Gravenhage dit vonnis ver
nietigd en verdachte vrijgesproken, op
grond, dat ten aanzien van deze wol geen
voorschriften waren gegeven, bedoeld in
artikel 3 der hamsterwet.
De procureur-generaal bij genoemd hot
kon zich met dit arrest niet vereenigen.
In hoofdzaak ging het bezwaar van den
procureur-generaal tegen de meening van
het hof, waar dit de geheele in rekening
brenging der vervangingswaarde als ge
oorloofd aanvaardt.
In deze zaak heeft de advocaat-
generaal bij den Hoogen Raad, mr.
Kombach, conclusie genomen. Hij
achite de opvatting van het hof juist.
Een prijsverhooging Kan aldus spr.
ook gemotiveerd zijn door gewijzig
de economische omstandigheden. Wan
neer en in zoover deze omstandig
heden de goederenprijzen ongunstig
beïnvloeden, mag de winkelier met
den verhooguen prijs rekening houden,
ook bij zijn bestaanden voorraad.
Een andere opvatting zou onoiilijk zijn
tegenover den winkelier en in strijd met
het algemeen belang. Onbillijk tegenover
den winkelier, die niet voor zijn genoegen
een bepaalden voorraad houdt en die zon
der prysverhogen of zijn noodzakelij sen
voorraad zou moeten inkrimpen of meer
geld in het bepaalde artikel zou moeten
beleggen. In strijd met het algemeen be
lang, omdat in de staathuishoudkunde de
regel geldt, dat het beste middel tegen de
duurte zelve is.
Men kan opmerken aldus mr. Rom-
bach dat het systeem van het hof voor
den winkelier een zeker vooideel oplevert,
omdat hij nu zijn voorraad in waarde ziet
stygen. Dit is echter geen voordeel, want
zijn winst blijft in het voor hem gunstig
ste geval van niet belangrijk verminder
den afzet dezelfde. Tegenover de tijdelijke
waardevermeerdering van zijn kapitaal, in
den voorraad belegd, kan bovendien later
bij prijsdaling een waardevermindering
staan, die niemand hem zal vergoeden.
De wet wil slechts abnormale prijs
verhooging bestrijden. Tegen normale
prijsverandering heeft zij, ook al is
deze een verhooging, geen bezwaar.
Inderdaad zal er nadeel zijn voor den
consument, maar tegen dit „normale"
nadeel wil dé wet hem niet bescher
men. Zij kan dit' ook niet, evenmin
als tegen vele andere nadeelen, die de
consument, d.w.z. wij allen, ten ge
volge van de tegenwoordige buitenge
wone omstandigheden zullen moeten
ondervinden.
Mr. Rombach achtte d^ vervangings
waardeleer tegenover die van den histo-
rischen kostprijs terecht toegepast
De Hooge Raad zal 1 April arrest wijzen.
Hr. Ms. MIJNENVEGER M. 1 LIEP AAN
DEN GROND.
Onbegrijpelijke oorzaak.
Onder voorzitterschap van prof. mr. B.
M. Taverne heeft de Marineraad vanoch
tend een onderzoek ingesteld naar de oor
zaak van het aan den grond loopen van
Hr. Ms. Mijnenveger M. 1 op 12 November
van het vorige jaar bij Hoek van Holland.
Als getuige werd in deze zaak gehoord
de commandant van dit marinevaartuig,
die een uitvoerige uiteenzetting gaf van
het gebeurde.
De commandant verklaarde, dat het voor
hem nog steeds een raadsel is, op welke
wijze het ongeluk is veroorzaakt.
De andere marine-officier, die op de brug
had gestaan, kon geen verklaring geven,
terwyl eveneens de derde getuige, de roer
ganger, het antwoord moest schuldig blij
ven. De laatste getuige verklaarde nog,
dat hij tijdens het naar buiten varen en
nadat hij had geconstateerd, dat het schip
288 graden voor koerstte, de compasver-
lichting sterk had getemperd, omdat het
licht het uitzicht hinderde.
Een der raadsleden meende, dat deze
maatregel verkeerd was, omdat het by de
heerschende duisternis toch reeds uitge
sloten was te constateeeren hoe het voor
schip reageerde en nu ook de controle op
het compas werd bemoeilijkt.
De raad zal later uitspraak doen.
IV.
DE POORT, DIE NIEMAND
MISLOOPT.
De voorjaarsbries deed stoeiend een
greep in de snaren van de harp, en ont
lokte een ruischend lentelied aan de kaal
geplukte boomen, die de doodenakker van
de Zijlpoort omringen.
HIC META DOLORIS staat met
groote letters op het inrij-hek van het
kerkhof geschreven. „Hier is het einde van
de smart".
Wie de bestemming van deze argelooze
11-ine buitenplaat? niet kende, zou den
ken aan een onvergeeflijke lichtzinnigheid.
Het is een opschrift, dat, zelfs aan den
ingang van dit massagraf, getuigt van
lichtzinnigheid, een diepzinnige lichtzinnig
heid, die bij het opgaan van dezen
met spaden door-wroete en met graven
onwoelde heuvel nog zoekt naar den
lichten zin in het aardsch bestaan.
„Er is een tijd van zaaien, en een tijd
van maaien", heeft de Koninklijke
Prediker gezegd. Op deze akker wordt ge
maaid; en al doet het vlijmen van de sikkel
de korenhalmen onzegbarei pijn: zonder
oogst zou het koren nutteloos zyn opge
groeid.
„EN MESSEM IMMORTALITATIS"
leest men op de keerzijde van de hek
poorten. Het beteekent ook de keerzijde
van de smart: „Ziedaar de oogst der
onsterfelijkheid"
In deze stemming van Christelijk opti
misme willen wy het kerkhof betreden,
waar sedert 19 November 1828 de katho
lieke burgers van Leiden rusten.
Sedert de stichting zijn 31807 lijkstoeten
dezen vlakken berg opgaan, een zware,
zwarte last torsend; zonder last zijn ze
teruggekeerd.
Dertig-duizend doode lichamen zijn
onder zegeningen en wierook-wolken in de
donkere aarde afgedaald.
In sommige jaren, toen de cholera
woedde, maakte de doodgraver over-uren:
in 18481849 werden 898 graven geopend;
in 1859: 504; in 1866: 605.
Dertigduizend dooden zijn op deze kleine
VERBOUW SUIKERBIETEN.
Men deelt ons van officieele zijde het
volgende mede:
Door de uitbreiding dit jaar van de te
steunen hoeveelheid suikerbieten met on
geveer 25 procent tot 2000 millioen Kg.,
zal de grootte der oppervlakte, die met
suikerbieten zal kunnen worden beteeld,
thans wederom gaan benaderen die der
oppervlakte, waarop vóór den aanvang der
regeeringsbemoeiingen suikerbieten wer
den verbouwd.
Het ligt daarom in het voornemen van
de regeering, de verdeeling en de toewij
zing door de Nederlandsche Akkerbouw-
cenlrale van garantiebieten aan de telers
voor den oogst 1940 achterwege te laten.
De bemoeiingen van de regeering zullen
zich derhalve niet verder uitstrekken dan
zorg te dragen, dat voor 2000 millioen
Kg. de toegezegde prijs van 12,50 per
1000 Kg. door de suikerfabrieken aan de
telers zal worden uitgekeerd.
De landbouwers, die in 1940 suikerbieten
willen verbouwen voor de suikerbereiding,
moeten, zoo vernemen wij, daarvan ken
nis geven aan de fabrieken, aan welke zij
hun bieten willen leveren. Zij kunnen
met deze kennisgeving evenwel wachten
tot zy van de fabriek aan welke zij plach
ten te leveren nadere mededeeiingen heb
ben verkregen. De fabrieken zullen n.l.
aan de hun bekende leveranciers een cir
culaire hebben ontvangen, doen goed zich
ten spoedigste voor inlichtingen te wen
den tot de fabriek waaraan zij leveren.
Hetzelfde geldt voor degenen, die nimmer
over garantie beschikten, doch thans wel
bieten met de suikerfabrieken willen con
tracteeren, daar ook voor hen, die vorige
jaren niet leverden, de mogelijkheid is ge
opend voor levering aan de fabrieken op
dezelfde voorwaarden in aanmerking te
komen.
Landbouwers, die zonder overleg met de
suikerfabrieken, dus zonder te contrac
teeren. suikerbieten willen gaan verbou
wen, zullen goed doen er rekening mede
te houden, dat het in het voornemen van
de regeering ligt om het verbod te hand
haven om suikerbieten voor voederdoel
einden te verkoopen. Vervoer van suiker
bieten anders dan naar de suikerfabrieken
zal dus niet zijn toegestaan.
DUURTETOESLAG TE NAARDRN VOOR
GEMEENTEPERSONEEL.
Blijkens de Maandagmiddag verschenen
begrooting der gemeente Naarden voor
1940 is een bedrag van 5200 op onvoor
ziene uitgaven gebracht, ten behoeve van
een duurtetoeslag èi 5 pet. op de jaarwed
tien en loonen van het gemeentepersoneel,
ingaande 1 Januari 1940.
voor een stad wel zeer kleine „Gottes-
acker" ter aarde besteld.
„Ach, arme Yorick Ik heb hem ge
kend" bespiegelde Hamlet, terwijl hij
de schedel van zyns vaders nar wikte en
woog in zyn hand.
Liever dan tot deze griezelarijen nemen
wij onze toevlucht tot het droomgezicht
v Ezechiel; „Dorre beenderen, luistert
naar het woord des Heeren (Ez. 37:4)
Ruischend, als Ezechiel's profetie, speelt
de nieuwe lente van het nieuwe leven in
de kale takken.
Het kerkhof is een kerkhof als ieder
ander kerkhof.
De kapel is een bezoek waard.
Boven de buitendeur troont St. Pieter,
deftig met de sleutels, op een consolletje,
veilig beschut onder zijn parasolletje. De
weinig-fraaie voorgevel is later, na een
vergrooting, tegen de kapel geplakt; het
zou geen misdaad zyn het geveltje weer
los te weeken.
Het inwendige van de kapel, in tegen-
ooraak met het sobere en nietige uiterlijk
is van een verrassende voornaamheid.
Hoog streven de zwarte pilasters op
waarts langs het altaar; uit de rijke dos
van acanthus-bladeren, welke de kapi-
teelen tooit, kijken lieflijke engelen
kopjes naar buiten als kuikens onder moe
ders vleugels. De evenmaat en wissel
werking tusschen zwart en wit geeft aan
altaar en altaar-nis een bizondere bekoring
Het zou pieteit-loos zijn hier ook maar
eenige verandering aan te brengen.
Lang de wanden hangen de kruisweg
staties, welke vroeger in de Hartebrug
waren. De kerkhof-kapel is er door ver-
rykt, de Hartebrug verarmd.
Het zijn schilderijen in de stijl en de
smaak van Rubens met boeren-blozende
toeschouwers en onder hoogspanning trap
pelende paarden. Kunststukken zullen het
niet genoemd worden, maar wie van
statie tot statie wandelt, wordt dwingend
meegetrokken langs den jammerlijken
lijdensweg des Heeren, die is voorgegaan
in het leed, dat in deze kerkhof-kapel bij
na iederen dag doorworsteld wordt.
V.
PRINSES JULIANA BIJ HET NAT.
FONDS VOOR BIJZ. NOODEN.
H. K. H. Prinses Juliana woonde heden
de wekelijksche vergadering bij van het
dagelijksch bestuur van het Nationaal
Fond.* voor Bijzondere Nooden.
IN AMSTERDAM DREIGT STAKING IN
ELECTROTECHNISCH BEDRIJF.
De samenwerkende metaalbewerkersbon-
t'tn hebben, aldus het A. N. P., een ultima
tum gericht tot de afdeelingen Amsterdam
van de Nederlandsche Vereeniging van
Electrotechnische Werkgevers en van de
Nationale Bond van R. K. Electrotechni
sche Werkgevers „St. Antonius", omdat
deze organisaties niet bereid waren hun
leden te adviseeren een contract af te slui
ten, waarin een duurtetoeslag-clausule is
opgenomen.
Tenzij alsnog besloten wordt tot het af
sluiten van een direct ingaande overeen
komst, gelijk aan die, welke met twee
andere werkgeversverenigingen, nl. de V.
I en de Electrobond, werd afgesloten, zal
.ngaande Maandag 11 Maart de werksta
king in de desbetreffende bedrijven wor
den afgekondigd.
WERKVERRUIMING IN HET
BOUWBEDRIJF
De stichting van een centraal
industriegebouw
Gedeeltelijk omdat vestigings- en uit
breidingsplannen, welke reeds voor den
oorlog werden gemaakt, in sommige be
drijven onder den druk der gewijzigde om
standigheden geen voortgaan krijgen; ge
deeltelijk ook omdat men onbegrijpelijker
wijze hier en daar schijnt te verwachten,
dat de stijging, welke na het uitbreken
van den oorlog in de prijzen der bouw
materialen intrad, binnenkort voor een
daling zal plaatsmaken, blijven thans vele
bouwwerken onuitgevoerd en dreigt een
sterke toename van de werkloosheid in de
bouwnijverheid.
Het in den loop van verleden jaar inge
stelde „Studiefonds voor werkverruiming"
heeft in dezen gang van zaken aanleiding
gevonden tot het instellen van een breed
voerig onderzoek naar de mate. en de con
crete gevallen, waarin uitstel van bouw
opdrachten vermindering van werkge
legenheid in het bouwbedrijf teweeg
dreigt te brengen.
Daarbij stelt de leiding van dit fonds
zich voor om in zulke gevallen, door per
soonlijke bespreking met of voorlichting
van den betreffenden opdrachtgever, te
LEIDEN.
Geboren: Annetta Sophina Margaretha
d. van H. de Winkel en E. Janse Marga
retha Anthonia, d. van J. W. Filippo en L.
Peters Wilhelmina, d. van J. L. Tette-
roo en A. M. Meijer Josephus Theodo-
rus. z. van J. B. L. Schalks en W. M. J.
v. Kempen Maria Petronella Adriana,
d. van G. H. Krekelaar en A. v. Dam I
Ubbo Harry, d. van M. de Vries en J. v.
d. Veen Wilhelmus, z. van W. Aarts en
D. W. v. Leeuwen Christina Johanna, d.
van C. Karreman en J. de Bruin Huize-
rina Grietje, d. van J. A. Kapteijn en M. A.
Krijgh Teuntje, d. van H. T. Meeldijk
en H. C. Tijsen Hendrika Wilhelmina,
d. van H. v. d. Putten en M. G. v. d. Zalm
Engelbert Hendrikus, z. van H. B. Leb-
bing en L. G. Evers Gerrit Jan, z. van
S. v. d. Meij en M. v. Aalst Theunus,
z. van D. de Jong en C. Berkel Maria
Sophia, d. van P. Aben en H. La Lau
Cornelis Johannes, z. van T. C. v. Engels-
dorp Gastelaar en J. Zwiggelaar.
Gehuwd: H. de Jongh jm. en J. Oli
vier jd.
Overleden: T. v. Oosten wed. van J.
du Pon 74 j. J. L. Berrevoets dr. 39 j.
D. Daudey wedn. 79 j. W. v. d. Wijn
gaard m. 64 j. A. Hollander wed. van
R. A. Veenendaal 83 j.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheekn te Leiden wordt van Z a t e r-
ag 24 tot en met Vrijdag 1 Maart
a.s. waargenomen door de apatheek C. B.
Duyster, Nieuwe Rijn 18, tel 20523.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek
Wilhelminapark 8, tel. 26274.
bereiken, dat deze op zyn voornemen tot
uitstel van den bouw terug komt en zoo
doende zichzelf en het bouwbedrijf een
dienst bewijst.
Hetzelfde studiefonds heeft daarnaast,
tezamen met de Centrale Industrialisatie
commissie, de vestiging van een centraal
industriegebouw in Amsterdam en moge
lijk ook in Rotterdam in overweging.
Het betreft hier een instelling, die aan
vankelijk in een of meerdere der leeg
staande schoolgebouwen in Amsterdam zou
worden ingericht voor de vestiging van een
aantal kleine bedrijven met niet te zware
machine-uitrusting onder één dak. Zulke
bedrijven genieten dan allerlei voordeelen,
als: gemeenschappelijke verwarming, ver
lichting, telefoon, portier, enzoovoort. Nu
bij het uitbreken van den oorlog echter
alle leegstaande schoolgebouwen door de
weermacht in gebruik zyn genomen, is de
mogelijkheid, om voor dit doel een school
ter beschikking te krijgen, aanzienlijk ver
minderd, zoo niet geheel verkeken en
overweegt men den bouw tezamen met
de betrokken kleine bedrijven of met ander
particulier kapitaal van een gebouw met
een 3000 vierk. meter vloeroppervlak,
waarin tien a twintig zulke bedrijven
kunnen worden ondergebracht. Dit alles
echter verkeert nog pas in een stadium
van onderzoek naar de mogelijkheden.
„Tijd"
VROUWELIJKE JEUGDBEWEGING
VOOR KATHOLIEKE ACTIE.
In de Centrale voor Katholieke Actie te
Scheveningen kwamen Zaterdag en Zon
dag 1.1. een 80-tal leidsters bijeen uit alle
richtingen van het bisdom Haarlem voor
een Vasten Week-end.
In de eerste speech werd de gedachte
ontwikkeld, hoe iedere mensch geschapen
is om God een speciale dienst te bewijzen
tn hoe ieder kan meewerken aan de we-
reldijbekeering.
Klaar en duidelijk werd uiteengezet, hoe
God ons steeds Zijn genade overvloedig
geeft om ons te helpen en hoe van ons ver
wacht wordt, dat wij aan die genade be
antwoorden.
De avond werd besteed aan een vlotte
gedachtenwisselingonder het motto: „Hoe
denk jij erover."
Zondagmorgen, na de Missa dialogata,
/olgde een practische bespreking over de
veelzijdigheid der middelen, die de H.
Kerk ons biedt om geestelijk te groeien.
In een interessante causerie met licht-
oeelden, sprak de heer K. Trautwein over
de ontwikkeling der Christelijke Kunst.
Met groote aandacht werd deze bezielende
uiteenzetting door de leidsters gevolgd.
In den namiddag behandelde de zeer
eerwaarde zeergeleerde heer A. M A. Vol-
laerts het onderwerp: Liturgie en Liturgi
sche Beweging De spreker, die in deze
materie bijzonder goed thuis bleek te zijn
en op origineele wijze zyn woorden wist te
ij lustreeren, boeide de leidsters van het
begin tot het einde.
Met een kort Lof in de kapel werd dit
weekend besloten.
