DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
V Een circulaire legen het
bifzonder onderwijs
ffiïitóche aatiotyfrademó, frif
Maa*d-&iti&cfte duó t
Op zoek naar Duitsche schepen
Spionnage-geval
ontdekt
Vreemde vlieg
tuigen boven ons
land
BINNENLAND
DONDERDAG 22 FEBRUARI 1940
31ste Jaargang No. 9573
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonm-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11. V
Waarom is Oostenrijk, waarom is Tsjecho-
Slowakije zijn onafhankelijkheid verloren?
Waarom?
Omdat er.... bijzonder onderwijs werd
gegeven. U wist dat nog niet? Dom!
Zeker zélf bijzonder onderwijs „genoten"?
Dat komt er van!
Voor den schrijver van een dezer dagen
in Leiden verspreid pamflet ligt die
genoemde oorzaak van den ondergang
beider landen heelemaal open; voor zijn
intellect is het verband tusschen bij
zonder onderwijs een verlies van nationale
■vrijheid, ook in de feiten, zoo klaar,
aat 't vanzelf spreekt. Hij toont 't daarom
niet aan, hij bewijst 't niet, hij zegt 't
en, als wij te weinig verstand hebben,
om 't zelf te zien, moeten wij het maar van
hèm aannemen.
Men leze:
In 't belang van Uw kind kiest U
natuurlijk een school, waar het zoo
goed mogelijk wordt onderwezen. Dat
is van groote beteekenis vooi de toe
komst!
Vele Ouders kiezen daarom bij voor
keur een Opleidingsschool, zooals de
school aan de Maresingel 54.
Dan zitten ook nu nog sommige
Ouders met de keuze: Openbaar- of
Bijzonder Ondtrwijs!
Dit is thans echter gemakkelijker te
beslissen dan voorheen. De afschrik
wekkende ervaringen met landen als
Oostenrijk en Tsjecho-Slowakije heb
ben iedereer kunnen leeren, wat met
volken gebeurt, die niet energiek hun
eensgezindheid bewaren!
Wanneer wij onze kinderen in ver
deeldheid bib'ven opvoeden, door naast
de Openbare er ook nog Katholieke
en z.g. Christelijke scholen op na te
houden, zetter ook w ij de vrijheid van
ons volk op 't spel!
Onder aan de circulaire is een afzonder
lijke strook, waarin nóg 'ns speciaal de
school Maresingel 54 wordt aanbevolen,
en deze strook is onderteekend door het
Hoofd der Opleidingsschool Maresingel,
J. C. v. d. Schaik dien wij voor de ge-
hééle (verder niet onderteekende) cir
culaire verantwoordelijk en aansprakelijk
imogen stellen.
Dit Schoolhoofd van wien wij meenen
dat hij sociaal-democraat is, schrijft als
ware hij ras echt nationaal-socialist. Eer
lijke, ware beginsel verschillen zijn niet in
overeenstemming te brengen met nationale
eensgezindheid. De nationale eensgezind
heid, de nationale.... vrijheid eisoht, dat
wij allen eender denken. Wie bepaalt, hoe
wij dan moeten denken, om eender te
denken.... Daarin verdiept de' schrijver
zich hier natuurlijk niet.
Schrijver dezes is een oud-leerling van
het bijzonder onderwijs. En hij is er zioh
van bewust, dat hij in daadwerkelijk
streven naar nationale eensgezindheid en
nationale vrijheid, in practische verdraag
zaamheid voor geen mede-burger, oud-
leerling van het openbaar onderwijs, be
hoeft onder te doen! En dit mede dank
zij den invloed van dat bijzonder, dat
katholiek onderwys!
Wij nemen het den heer v. Schaik vol
strekt niet kwalijk, dat hij ijveri voor het
openbaar onderwijs, natuurlijk niet. 't
Vraagt van ons niet de minste moeite of
geringste zelfoverwinning, om dat te kun
nen verdragen! Maar wij nemen 't hem
wèl kwalijk, dat hij 't doet op deze manier.
Zoo plomp en grof.
Wij kunnen hem verzekeren, dat geen
Hoofd van een katholieke school er over
zal denken, aldus het bijzonder onderwijs
te propageeren, en dat, als het zou ge
beuren, zulk een propagandist door ons
absoluut gedesavoueerd zou worden.
Een dergelijk optreden van een onder
wijzer geeft den kinderen geen voorbeeld,
hoe zij opvattingen van anderen, ook al zijn
zij 't er niet mede eens, moeten verdragen
en zoo ver mogelijk respecteeren. Van de
christelijke en maatschappelijke deugd van
verdraagzaamheid geeft dit Schoolhoofd
hier geen practisch voorbeeld.
Wij zullen Lopen, dat hij dat zelf inziet
en zelf de circulaire als product van een al
te grooten ijver veroordeelt.
In de Ijsvrije havens In
Noordel. IJszee
LONDEN ZWIJGT.
Gemeld wordt, dat een Britsch eskader
van een onbekend aantal schepen onder
de Noorsch-Finsche kust kruist, voor Petsa-
mo, dicht bij de Noorsch-Finsche grens.
Het is onmogelijk in gezaghebbende
kringen te Londen een bevestiging of ont
kenning te krijgen van deze berichten,
welke uit Italiaansche bron stammen. In
Britsche vlootkringen wordt gezegd, dat
inüien zich Britsche oorlogsbodems op
houden bij Petsamo, hier sprake is van
eenheden, die de contrabande-controle op
volle zee uitoefenen.
Volgens Reuter zijn te Oslo geen be
richten ontvangen omtrent activiteit van
oorlogsschepen of vliegtuigen voor de
Noorsche kust. Te Kirkenes deden geruch
ten de ronde over de aanwezigheid van
Lttitsche oorlogsschepen in de Noordelijke
Noorsche wateren, doch in le havens langs
de kust was hieromtrent niets bekend. Het
zicht op zee was tengevolge van de sneeuw
stormen vrij gering, doch binnenkomende
visschers verklaarden niets van Britsche
vdootactiviteit te hebben gezien.
De correspondent van U.P. te Londen
deelt naar aanleiding hiervan nog mede,
dat de aanwezigheid van Britsche vloot-
eenheden ter hoogte van Petsamo ten doel
zou kunnen hebben Duitsche schepen op
te vangen, die uit den Atlantischen Oceaan,
via de Noordelijke IJszee door de Noorsche
territoriale wateren Duitschland trachten
te bereiken. Van deze route zal waar
schijnlijk in de komende maanden meer
gebruik worden gemaakt, omdat de Pool
nacht thans langzamerhand korter wordt
en voor langere dagen wijkt.
Het is weliswaar problematisch, of Rus
land, tengevolge van den oorlog met Fin
land thans goederen via de ijsvrije haven
Moermansk naar Duitschland zou kunnen
verschepen, doch met Duitsche schepen,
die uit Amerika komen en de bovenge
noemde route volgen is het een ander
geval.
Er doen eveneens geruchten de ronde
aldus de Londensche correspondent van
U.P. da.t Duitsche onderzeeërs Moer
mansk als basis gebruiken, en dat de Rus
sen momenteel bezig zijn een groot aantal
duikbooten uit de Witte Zee naar Duitsch
land over te brengen.
LIGGING VAN PETSAMO EN
MOERMANSK.
Het „Handelsblad" schrijft:
Petsamo ligt in N.-Finland aan de Golf
van Eechenga. Deze golf is het geheele
jaar voor de navigatie geopend, omdat zij
nog beïnvloed wordt door den (warmen)
Golfstroom.
De haven van Moermansk is eveneens
het geheele jaar open, zij het met behulp
van ijsbrekers.
Petsamo is de hoofdstad van het gelijk
namige „Lan". De zeer dunne bevol
king houdt zich hoofdzakelijk bezig met
rcndierjacht en visscherij.
Niet zoo lang geleden zijn in het gebied
van Petsamo echter rijke nikkelmijnen
ontdekt; eenige Canadeesche maatschap
pijen zyn in deze mijnen geïnteresseerd en
hebben toen de exploitatie ter hand ge
nomen. Naar men weet richtten de Russen
indertijd hun eersten aanval op deze nik
kelmijnen, welke toen door de Finnen ge
deeltelijk zijn vernield.
Moermansk vormt het eindpunt van den
Moermanskspoorweg, welke door de Rus
sen gedurende den Wereldoorlog werd aan
gelegd met de bedoeling een betere ver
binding van St. Petersburg met de Noorde
lijke IJszee te krijgen dan de toen roede
bestaande spoorlijn Moskou-Archangelsk
(Archangelsk is nl. het grootste deel van
het jaar door ijs versperd).
Het eindpunt van de lijn, Semenova Ro
manov, de voorhaven van Moermansk, is
met zware fortificaties versterkt.
De haven van Moermansk is uitstexend
geoutilleerd. Zij is zelfs zoo diep, dat sche
pen van 10.000 ton er zonder moeilijkheden
kunnen binnenvallen.
De Moermansk-spoorweg is reeds dik
wijls het doel geweest van aanvallen van
Finsche vliegtuigen en ski-patroi.:l!es. Her
haalde malen werd gemeld, dar de Finnen
er in geslaagd waren, de lijn te leschadi-
gen. De lijn is 1450 km. lang. Er zijn on
derweg meer dan 70 spoorbruggen.
Eind October stond Moermansk in bet
middelpunt der belangstelling, toen het
Amerikaansche s.s. „City of Flint" er met
een Duitsche prijsbemanning aan boord
binnenliep en er, ondanks Amerikaansche
protesten, eenige dagen bleef liggen, zoo
genaamd omdat het schip machineschade
had opgeloopen.
Na eenige dagen vertrok de „City of
Flint" weer en na een avontuurlijke reis
werd de Duitsche prijsbemanning te Hau-
gesund door de Noorsche autoriteiten van
boord gehaald en geïnterneerd.
De bemanning van de „City of Flint"
vertelde destijds, dat zich tal van Duitsche
schepen in de haven van Moermansk be
vonden, die daar bij het uitbreken van den
oorlog een toevlucht hadden gezocht. Eén
er van. de „Bremen", slaagde er naderhand
in, dicht langs de Noorsche kust varende,
Duitschland te bereiken, waarbij de mail
boot ternauwernood aan torpedeering ont
snapte.
Petsamo ligt aan het einde van den auto-
(jsweg, welke van Tornea, aan de Bothnl-
sche Golf, naar de Noordelijke IJszee loopt.
DE NIEUWE AARDSCHOKKEN
IN TURKIJE.
ANKARA, 22 Febr. (A. N. P.). Thans
wordt gemeld, dat de aardschokken van
gisteren vier dorpen geheel verwoest heb
ben. Tachtig menrchen zijn om het leven
gekomen, 22 ernstig gewond.
ANKARA, 22 Februari (A.N.P.) De
nieuwe aardschokken hebben zich gisteren
in den vroegen ochtend voorgedaan. De
slapende dorpsbewoners werden onder de
puinhoopen van hun vernielde huizen be
dolven. De buitengewone koude vergroot
het leed der bevolking,doordat velen thans
geen dak boven hun hoofd hebben. T.en-
duizend stuks vee zijn omgekomen. Men
vreest dat de reeks aardschokken nog niet
geëindigd is.
Zes arrestaties
Na een langdurig en uitgebreid onder
zoek, dat door de Groningsche recherche
werd ingesteld in samenwerking met de
rijksrecherche, is een spionnen-geval, dat
zijn vertakkingen in het geheele land had,
ontdekt.
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
j.l kon de politie overgaan tot de arres
tatie van een aantal verdachten, zoowel in
het Oosten van de provincie Groningen als
in de provincie Noord-Holland. Een zestal
verdachten werd m deze gelijktijdige ar
restatie gevankelijk overgebracht naar Gro
ningen en hier in het politiebureau opge
sloten.
Van deze zes gearresteerden is slechts
één vreemdeling.
De zes verdachten zijn hedenmorgen ter
beschikking van den officier van justitie
gesteld.
Onmiddellijke aanleiding tot dit ingrij
pen van de politie was een poging tot ont
vluchting van twee geintemeerde buiten-
landsche militairen, die in den nacht van
Maandag j.l. door d-> marechaussee op den
afsluitdijk werden aangehouden. De gear
resteerden waren betrokken bij deze ont
vluchtingspoging.
Regeering protesteert te
Berlijn
De Regeeringspersdienst meldt:
Gelijk reeds is meegedeeld, is een
Duitsch vliegtuig, dat boven Friesland en
Groningen vloog, door een Nederlandsche
vliegtuigpatrouille onder vuur genomen en
verjaagd en is in den nacht van Dinsdag op
Woensdag een vreemd vliegtuig van onbe
kende nationaliteit boven Den Helder ge
signaleerd, hetwelk niettegestaande de
duisternis van den grond af onder vuur is
genomen. Uit later ingekomen berichten
blijkt dat Dinsdag in den loop van den dag
een viertal vliegtuigen van Duitsche na
tionaliteit op verschillende punten aan den
rand van ons land, n.l. bij Winterswijk, bij
Sittard. bij Middelburg, bij Terschelling en
een vijfde bij Zutfen zijn waargenomen.
Bij Terschelling werd op het in overtre
ding zynde vliegtuig het vuur geopend.
Voorts werd in den nacht van Dinsdag op
Woensdag een verspreid aantal vreemde
vliegtuigen gehoord, die onder dekking van
de duisternis over ons land vlogen; niet
tegenstaande de duisternis is ook daarop
op een achttal plaatsen gevuurd. Van deze
vliegtuigen kon echter, in die omstandighe
den en in verband met de groote hoogte,
waarop zij vlogen, de nationaliteit niet
worden vastgesteld.
Zoowel te Londen als te Berlijn wor
den door de regeering inlichtingen in
gewonnen nopens de nationaliteit der
betrokken vliegtuigen. Bovendien zal
te Berlijn naar aanleiding van de bo
venvermelde gevallen van neutraliteit-
schending door Duitsche vliegtuigen
een protest worden uitgebracht.
Doch nationaliteit ontwijfelbaar herkend.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De Nederlandsche regeeringspersdienst
heeft medegedeeld, dat Dinsdagmiddag bo
ven Leeuwarden op Nederlandsch gebied
een Duitsch vliegtuig waargenomen en
door een Nederlandsche vliegtuigpatrouille
achtervolgd en beschoten is. Volgens de
ter beschikking van de officieele Duitsche
instanties staande berichten is bij dit voor
hal geen Duitsch vliegtuig betrokken.
Hierbij kan worden aangeteekend
zoo wordt ons van gezaghebbende
zijde medegedeeld dat het in over
treding zijnde vliegtuig ontwijfelbaar
is herkend als van Dmtsche na
tionaliteit te zijn. De kenmerken de
zer nationaliteit, zoowel als het type
Heinkel 3, zijn duidelijk herkend.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
BRITSCHE OORLOGSSCHEPEN GE
SIGNALEERD AAN DE NOORD-F.NSCHE
KUST BIJ PETSAMO EN MOERMANSK?
(lste blad).
DE POSITIE DER FINNEN. (2de blad).
DE ZWEEDSCHE VERLIEZEN TER
ZEE. (2de blad).
Binnenland
HET MOTORTANKSCHIP „DEN
HAAG" DOOR EEN EXPLOSIE VER
GAAN; IJMUIDER TREILER OP EEN
MIJN GELOOPEN. (3de blad).
DE TORPEDEERING VAN DE „ARENDS
KERK", (3de blad)
SPIONNAGEGEVAL ONTDEKT, (lste
blad).
HET VERGAAN VAN HET TANKSCHIP
„DEN HAAG".
Naar wij van de directie der Standard
Amerikaansche Petroleum Compagnie ver
nemen, was hedenmiddag 12 uur nog eten
enkel nader bericht van het motertank
schip „Den Haag" ontvangen
H. M. DE KONINGIN IN DE BETUWE.
H. M. de Koningin heeft gistermiddag,
begeleid door den commandant van het
veldleger en vergezeld door de hofdame
jonkvr. van Tets en den adjudant-gene-
raal-majoor jhr. de Jonge van Ellemeet,
eenige legeronderdeelen in de Betuwe be
zocht. Aansluitend hieraan, heeft H. M.
den ijstoestand van de groote rivieren in
oogeschouw genomen.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft vandaag
een hearing bijgewoond van de commissie
uit den economischen raad tot voorberei
ding van een advies inzake het prijsvraag
stuk.
BLOEMENHULDE AAN PRINSES
JULIANA.
Namens het Nederlandsche Padvindsters-
gilde hebben hedenmorgen een padvindster
en een kabouter ten paleize Soestdijk aan
Prinses Juliana als eere-voorzitster van
het gilde een bloemenhulde gebracht. Deze
hulde werd gebracht omdat vandaag de
verjaardag van den stichter der padvinde
rij Baden Powell en diens echtgenoote
wordt gevierd.
PRINSES JULIANA.
H. K H. Prinses Juliana is vandaag uit
Baarn overgekomen en heeft een vergade
ring bijgewoond van het algemeen steun
comité op het departement van binnen-
landsche zaken.
ONREGELMATIGHEDEN TE
ZANDVOORT.
BIJ de distributie van levensmiddelen.
Naar wij vernemen heeft de Zandvoort-
sche recherche, in samenwerking met de
militaire politie een uitgebreid onderzoek
ingesteld, in verband met onregelmatighe
den, welke zouden gepleegd zijn bij de
distributie van levensmiddelen aan aldaar
gelegerde militairen.
Als gevolg hiervan zijn eenige koks, als
mede een inwoner van Zandvoort, die bij
deze zaak betrokken zouden zijn, aange
houden. Zij zullen ter beschikking van de
Justitie worden gesteld.
LEGER-MUTATIES.
Bij K B. is tijdelijk benoemd en aange
steld, bij het reserve-personeel der land
macht, bij het wapen der militaire lucht
vaart, ter nadere indeeling of vanwege den
minister van defensie, tot reserve-majoor,
de gep. luitenant-kolonel der infanterie H.
M. Luteijn, van het Kon. Nederlandsch-
Ir.dische leger;
is aan den luitenant-kolonel W. A. de
Bruijn, van het wapen der infanterie, op
het daartoe door hem gedaan verzoek, een
eervol ontslag verleend uit den militairen
dienst.
COMMISSIE VAN ADDVIES IN ZAKE
DE TUINZAADAANGELEGENHEDEN.
Onlangs heeft de minister van Econo
mische Zaken ingesteld een commissie met
de opdracht, hem van advies te dienen ter
zake van alle tuinzaadaange'egenheden.
Thans heeft voornoemde minister be
paald, dat de commissie den naam draagt
van: „commissie van advies inzake de tuin
zaadaangelegenheden". Voorts heeft de
minister benoemd tot lid C. Mantel Jzn., te
Andijk-Oost en eervol ontslag verleend als
lid aan Jn. Wagenaar Czn., te St. Pancraa.
