DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Onze kustverdediging
De Westwal aan den duinrand
f 38.2 millioen
versterking der
luchtafweer
DINSDAG 20 FEBRUARI 1940
31ste Jaargang No. 9571
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarleven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
V Een oude
geloofswaarheid
„Een oude geloofswaareid voor onzen
modernen tijd." Dit schrijft dr. Th. Piket
S.J boven den titel van zijn brochure „Het
mystieke lichaam van Christus", een uit
gave van het Katholiek Comité van Actie
„Voor God", Postbus 2, Heemstede.
De bedoeling van dit boekje is, dat velen
door de lezing en overweging van den in
houd voller zullen begrijpen, inniger waar-
deeren en daadwerkelijker beleven het
feit, dat de Katholieke Kerk is het Mystie
ke Lichaam van Christus....
Wij zeggen met opzet: „door de lezing
en overweging" van den inhoud van deze
brochure. Deze brochure zal o. i. door
verreweg de meeste lezers niet. naar waar
de worden geschat, als zij haar lezen, zoo-
els zij gewend zijn een boek of een arti
kel in de krant te lezen. Het gebodene
moet niet alleen worden gelezen, maar ook
■worden overwogen; men moet het
eerst in zich opnemen, om het dan te kun
nen verwerken tot een eigen bezit. Dat de
schrijver den rijken inhoud van het boekje
heeft saamgevat in eenige bladzijden is
mede-oorzaak, dat bij een niet-overwegep-
de lezing, bij een min of meer vluchtige le
zing de diepte en de wezenlijke waarde van
vele gedachten aan den lezer zullen ont
gaan.
Oppervlakkige lezers hebben aan zulk
een boekje weinig of niets.
Voor hen, die willen nadenken over het
gelezene, is het e-- bron van gedachten,
die het leven kunnen opheffen en op een
edel doel richten. Een kostbare bron. 't Is
daarom, dat wij er hier de aandacht op ves
tigen.
Een van de meest troostvolle, een van
de rijkste en heerlijkste dogma's der Kerk
ir dat van de „gemeenschap der heiligen".
V/ie tracht dit dogma te beleven, weet, dat
zijn leven anders wordt.... Wij wil
len hier even dr. Piicet aan het woord la
ten, waar hij schrijft over de „gemeen
schap der heiligen."
Hierin zijn alle zaligen des hemels,
alle zielen van het vagevuur, alle ge-
doopten op aarde op een allerinnigste
wijze met elkaar verbonden. Dus:
Wij deelen niet alleen in Chris
tus' verdiensten maar ook in
elkanders geestelij ke goederen
de zondaars deelen hierin slechts in
beperkte mate. Aileen de recht
vaardigen ten volle; vandaar:
gemeenschap der h e i 1 i g e n I
Wij hebben gemeenschap met de
zaligen in den hemel.
WO vereeren hen en roepen
hen aan.
Z ij. de heiligen, helpen ons
door hun voorspraak bij God.
Dat onder aPe helpende heiligen uit
munt Maria, de Moeder des Heeren,
soreekt wel vanzelf. Immers: zy is
Moeder van Jezus, Moeder van den
g e h e e 1 e n Jezus, dus van Hoofd e n
Lichaam. Dus ock Moeder van ons!
Maria, de Moeder in het groote huis
gezin der Katholieke Kerk: Maria:
oorzaak onzer blijdschap. Haar bezit
is een der groote redenen, waarom de
Katholiek uitmunt in blijmoedigheid;
haar afwezigheid, een der oorzaken,
waarom de Protestant laboreert aan
somberheid.
Wii habben ook gemeenschap met de
zie1on in het vagevuur.
We kunnen hen bijstaan door onze
gebeden, goede werken en aflaten,
m?"r vooral door het H. Misoffer.
Ook worden de zielen in het vage
vuur geholpen door de gelukzaligen
des hemels.
Ten slotte hebben wii gemeenschap
met alle geloovigen op aarde....
Met elkander deelen wij in aPe H.
Missen, gebeden en goede werken, die
in de Kerk opgedragen worden.
Wij honen, dat velen het boekje van dr.
Piket zullen lezen, d. w. z. mediteerend,
overwegend lezen!
NOG EEN RUSSISCHE DIVISIE IN
GEVAAR?
STOCKHOLM, 20 Febr. CA. N. P.). Door
de vernietiging van de 18de Russische di
visie ten Noorden van Kitela verkeert ook
de 164ste divisie in ernstig gevaar. Deze
divisi^is reeds langen tijd door Finsche
troepen omsingeld, terwijl andere Finsche
strijdkrachten de 18de divisie aanvielen.
Nu deze laatstt in de pan gehakt Is, kun
nen de Finnen zich met al hun krachten
op de 164ste werpen.
Onze moreele kracht
Spinnekoppen.
WANNEER v/jj het vaderland in staat
van verdediging hebben gesteld,
spieekt het vanzelf, dat de kuststrook niet
is overgeslagen.
En evenzeer is het vanzelfsprekend, dat
de „Leidsche Courant" voor de kustverde
diging een bijzondere belangstelling had,
daar haar verschijningsgebied voor een
groot deel juist in die kuststrook is gele
gen.
De aard van het onderwerp en de
ontoelaatbaarheid van het noemen van na
men of het aanduiden van plaatsen maken
het echter uiterst moeilijk om in bijzon
derheden te treden.
Dat de heele kuststrook bezet is en de
verdediging van onze zeegrens niet alleen
is overgelaten aan de mannen van de ma
rine, dat overal in de duinenrand waak
zame oogen spiedend gaan langs de hori
zon, kan aan ons, bewoners van de West
grens, niet onbekend zijn.
Weliswaar zijn de plekken, waar zich bat
terijen van 12 en 15 c.M. en betonnen en
gepantserde mitranleur-kasematten (z.g.
spinnekoppen) bevinden, niet voor ieder
een toegankelijk, maar toch is de opstel
ling* van ver-dragend geschut van de land
zijde vaak niet zoodanig gecamoufleerd,
dat zij onzichtbaar is. Wie echter langs de
kustlijn zou varen en met een kijker zou
zoeken langs het strand, waar de branding
breekt, en langs de blonde toppen der dui
nen, zou in den waan geraken, dat hij een
argeloos en onverdedigd land voor zich had.
Ook van bovenaf gezien is er geen onder
scheid te bespeuren tusschen de teekening
en de kleur van het landschap en het ver
dekt opgestelde geschut. Zooals overal in
het verdedigde land de verdedigingsmidde
len zijn aangepast aan den aard van de
streek en het karakter van het landschap,
zoo zijn ook in de kuststrook de dreigende
vuurmonden verzonken in de ruigte van
het duin.
Landingspogingen.
F JET doel van de kustverdediging is,
4 eventueele landingspogingen te verhin
deren. Nu is het bekend, dal niet overal
langs de kust met groote schepen dicht aan
het strand kan worden gevaren. De pun
ten, welke zich voor een landing leenen,
zijn dan ook extra versterkt met zwaar en
vèrdragend geschut. Daar is ook gezorgd
voor een versterking aan de landzijde, zoo
dat aan een verrassing zelfs van die kant
weerstand kan worden geboden.
Maar de gedeelten, waar een massale
landing vrijwel tot de onmogelijkheden be
hoort, zijn daarom niet verwaarloosd. Men
zou met snel varende bootjes mannen aan
land kunnen zetten. Zij zouden geen enkel
plekje vinden, waar zij niet onthaald wer
den op een bijzonder hardnekkige en zeer
onvriendelijke kogelregen. Het beguip „stil
le strand" bestaat militair gesproken
niet meer. De duintoppen leven, zij heb
ben oogen en ooren en automatisch marine-
geschut.
Hier en daar zijn ware forten gebouwd,
die precies het omgekeerde zijn van hun
collega's uit vroeger tijden. Wanneer wy
ons een voorstelling maken van een fort
uit meer romantische tijden, dan denken
wij aan een verhevenheid, die de omge
ving beheerscht met veel vertoon van me
ters dikke muren en goed zichtbare schiet
gaten, waaruit grimmige vuurmonden ste
ken. Zij zyn niet heelemaal onbruikbaar
geworden, die oude forten, want onze voor
ouders hadden blijkbaar ook verstand van
krijgskunde en de grondprinciepen daar-
ven veranderen niet zoo snel. Oe moderne
tijden hebben echter de toepassing ervan ra
dicaal omgekeerd, zooals zooveel oude
waarden op hun kop zijn gezet En zoo zijn
die duinforten in plaats van in de hoogte
integendeel in de diepte gebouwd. Het zijn
putten van ongelooflijk dik beton met ver
scheidene verdiepingen. Het systeem licht
en luchtig 's zomers zoo karakteristiek
voor het strandleven geldt hier niet;
alles is zwaar en massief met nauwe toe
gangen. Hier wordt meters onder den grond
de munitie bewaard, die langs automati-
schen weg omhoog wordt geveerd naar de
zware kanonnen. Wanneer een kanon ge
bruikt moet worden, moet hy intensief kun
nen werken; de vuursnelheid moet zoo
hoog mogelijk worden opgevoerd. Vandaar
die bijzondere zorg voor een snellen aan
voer van munitie.
Het richten van deze vuurmonden is geen
karweitje van: even kijken, het-doelwit op
den korrel nemen en dan maar afdrukken!
De afstand moet nauwkeurig berekend
worden, ten einde het kanon onder den
juisten hoek te la'ten vuren. Men heeft
daarvoor centrale commando-posten, die
uitgerust zyn met allerlei optische instru
menten en door middel van telefoonlijnen
verbonden zijn met batterijen, wier vuur
zij leiden. Daar worden de afstanden ge
meten, de aanwijzingen gegeven en de uit
werking gecontroleerd.
De mannen, die de kanonnen bedienen,
kunnen het doel, waarop zij schieten, vaak
niet eens zien. Zij hebben alleen nauwkeu
rig op te volgen de aanwijzingen, welke de
officier in de vuurleiding hun geeft. Zoo
veel graden naar rechts of links, zooveel
elevatie en het projectiel komt automa
tisch terecht op de plek, waar het behoort
te komen, als de berekening van den af
stand ten minste juist is geweest. Het ge
schut en de commando-posten zyn voort
durend bezet; de mannen, die deze posten
bezetten, zijn in de onmiddellijke nabijheid
gelegerd, zijn zijn duinkonynen gewor
den.
Het onderbrengen van de manschappen,
vooral daar, waar een grootere bezetting
vereischt wordt, is natuurlijk een probleem
op zich. Paleizen behoeven het niet te zijn,
maar de onderkomens dienen toch aan ver
schillende eischen te voldoen.
Wij hebben gebouwen en gebouwtjes ge
zien, waar het probleem werkelijk keurig
was opgelost.
Taai en koppig.
NA een dagenlange tocht langs de ver
dedigingswerken, hebben wij zeer
sterk den indruk gekregen, dat Nederland
een uitermate sterk bolwerk is geworden
tegen iedereen, die de zelfstandigheid en
de onzijdigheid van het land zou willen
aanranden,. En nog steeds gaat het werk
door, onverpoosd en onvermoeid.
Het is nu eenmaal een karaktertrek van
het Nederlandsche volk, dat het niet spoe
dig in beweging raakt, maar als het een
maal op gang is gebracht, is er geen stop
pen meer aan.
Dat volkskarakter is trouwens op zich
zelf een bolwerk. De commandant van het
Veldleger, luitenant-ganeraal J. J. G. ba
ron van Voorst tot Voorst, dien wij ergens
in Nederland mochten ontmoeten, wees
daar zeer terecht op. Wy hebben naast en
boven ons defensie-stelsel ons gevoel van
Nederlander, ons gevoel van eigenwaarde
onze taaie koppigheid, ons opnieuw ge
staald saamhoorigheidsbesef en onze lief
de voor het Oranje-huis.
Men noemt dat met een kort woord ons
„moreel".
Dat moreel te bewaren en te verstevigen
is niet het minste onderdeel van'ons ver
dedigingssysteem. Aan dit onderdeel kun
nen wij allen zonder uitzondering onze
krachten geven.
H. G.
voor:
KANONNEN, JAGERS EN
VERKENNERS.
EIGEN INDUSTRIE INGESCHAKELD.
In de Memorie van Toelichting op een
aanvullende begrooting voor Defensie deelt
minister Dijxhoorn mede, dat hij reeds uit
voering heeft gegeven aan de versterking
van de luchtafweer. De totale kosten, ten
bedrage van 38.26 millioen, zijn op den
kapitaaldienst uitgetrokken.
Aangekocht zyn:
20 batterijen middelbare luchtdoel
artillerie met bijbehoorende munitie
en vuurleidingstoestellen 16 610.000)
De by deze twintig batterijen benoo-
digde zoeklichtinstalalties (ƒ4.400.000).
Het zoeklichtmateriaal, hetwelk aan
de voorgenomen organisatie voor de
luchtverdediging nog ontbrak
(ƒ1.750.000).
20 luchtdoelkanonnen van klein ka
liber met munitie en toebehooren, be
stemd voor de luchtverdediging van ge
meenten en particuliere bedrijven
(ƒ2.200.000). Deze gelden vloeien la
ter weer grootendeels in de schatkist
terug.
Gelet op het groote belang van een krach
tige luchtverdediging, mede met het oog
op de handhaving van de neutraliteit, acht
te de regeering het ioodzakelijk, de lucht
doelbestrijdingsmiddelen op korte termijn
te versterken. Ten gevolge van de bijzon
dere omstandigheden moest omtrent de
aankoop van het gewenschte materieel ter
stond worden beslost. Uitstel zou de leve
ring in de waagschaal hebben gesteld. Om
deze reden heeft de regeering zeer tot
haar leedwezen aan haar plannen uit
voering moeten geven, alvorens de goed
keuring van de Staten-Generaal was ver
kregen.
Voor de aanschaffing van vliegtuigen is
in het genoemde totale bedrag 13.000 000
opgenomen, waarvan 6.000.000 is besteed,
alvorens de goedkeuring van de Staten-
Generaal werd verkregen. De mogelijkheid
deed zich nl. voor om een aantal jachtvlieg
tuigen, die voor export gereed stonden, te
gen aannemelijke voorwaarden terstond
over te nemen en met deze toestellen te
voorzien in een dringende behoefte. Bij
een der jachtafdeelingen ontbraken name
lijk eenige toestellen, terwijl de overige
van verouderd model waren en op het punt
stonden te worden afgevoerd, waardoor een
geheele jachtafdeeling dreigde te worden
uitgeschakeld.
Het overblijvende bedrag van ƒ7.000 000
houdt rekening met een vervangingspro
gramma, dat is opgemaakt met het doel aan
de Nederlandsche vliegtuigindustrie de be
hoefte van de weermacht tijdig kenbaar
te maken, waardoor die industrie in de
gelegenheid is de verlangde types te ont
wikkelen en tijdig te leveren.
Het thans ontworpen programma omvat
de aanschaffing van strategische verken
ners, eenheidsverkenners en lesvliegtuigen
ter vervanging van verouderd en verbruikt
materieel tot een totaal bedrag van
ƒ11.000.000, waarvan ƒ7.000.000 thans
wordt aangevraagd en ƒ4.000.000 is aange
vraagd op de begrooting van defensie voor
1940.
Het ligt in het voornemen na afloop van
de mobilisatie magazijnen en werkplaat
sen van het luchtvaartbedrijf niet weer op
een beperkte ruimte terug te brengen,
maar een deel blijvend te vestigen binnen
de vesting Holland. Van het daartoe be-
noodigde bedrag 1.600.000) wordt thans
als eerste termijn 700.000 aangevraagd.
ERNSTIGE TREINONT
SPORING TUSSCHEN
OUDEWATER EN WOERDEN
Hel treinverkeer Den Haag-
Rotterdam-Utrecht werd
totaal versperd
Tweede ontsporing maakte
verkeersomlegging
onmogelijk
Vanmorgen is de electrische trein,
welke om kwart over zes uit Den Haag
naar Utrecht vertrekt, tusschen Oude
water en Woerden geheel uit de rails
geloopen, zoodat het verkeer over bei
de lijnen werd versperd. In Gouda
worden de treinen uit Den Haag en
Rotterdam gecombineerd. De ontspoor
de trein bestond uit acht wagens.
De wagenveerder van den eersten trein
uit Den Haag rapporteerde bij aankomst
in Utrecht, dat hij tusschen Oudewater en
Woerden een schokje had gevoeld. Zijn
trein kon zonder ongevallen Utrecht be
rt iken. De volgende trein kreeg in Gouda
opdracht, het bewuste stuk met zeer gerin
ge snelheid af te leggen.
Hierdoor is zonder twijfel een ernstig
ongeluk voorkomen, want op het oogenblik,
df-t de trein ontspoorde, was de snelheid
met grooter dan vijf kilometer per uur.
De spoorwegtechnici vermoeden, dat
railbreuk de oorzaak van het ongeval is.
Uiteraard is het verkeer van Den Haag
en Rotterdam, via Gouda naar Utrecht vol
komen in de war. Aanvankelijk werden de
treinen van Gouda af over Alphen naar
Woerden en verder naar Utrecht geleid.
Een tweede ontsporing.
Een tweede ontsporing heeft deze ver-
keersom'egeing onmogelijk gemaakt Op
lijn LeidenAlphen is een locomotief
uit de rails geloopen, met het gevolg, dat
ook deze baan versperd werd.
De reizigers van Den Haag en Rotter
dam kunnen dus niet over Gouda naar
Utrecht. Van Den Haag af moest men ge
bruik maken van de electrische treinen
raar Amsterdam en van Rotterdam kon
men Utrech» bereiken over Dordrecht via
de Betuwelijn.
Het verkeer tusschen Gouda en Woer
den werd met bussen onderhouden, tus
schen Utrecht en Woerden reden diesel-
tveinen.
De spoorwegtechnici vermoeden, dat met
bet ooruimingswerk en de onderzoekingen
van de baan wel een dag gemoeid zal
zUn.
Ba*n bij Weer*®»! tegen den
middag weer vrij.
Verscheidene ingenieurs van den dienst
van weg en werken hebben zich vanmorgen
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE NOORSCHE MINISTER KOHT ZET
Hi 1 NOORSCHE STANDPUNT UITEEN
INZAKE HET GEBEURDE MET DE
„ALTMARK". (2de blad).
VERSCHILLENDE LEZINGEN OVER
DE TOEDRACHT VAN DE GESCHIEDE
NIS MET DE „ALTMARK". (2de blad).
DE FINNEN HEBBEN EEN RUSSISCHE
D»VISITe IN DE PAN GEHAKT. (2de
blad).
Binnenland
WETSONTWERP, WAARBIJ 39 MIL
LIOEN VOOR DEFENSIE WORDT AAN
GEVRAAGD. (iste blad).
MINISTER BEANTWOORDT VRAGEN
OVER HET MILTVUUR. (1ste blad).
NOG DRIE WATTENDIEVEN GEAR
RESTEERD. (1ste blad).
OP DE LIJN OUDEWATER—WOER
DEN ONTSPOORDE HEDENMORGEN
ACHT WAGONS VAN EEN ELECTRï-
SCHEN TREIN. LATER LIEP EEN
LOCOMOTIEF TUSSCHEN ALPHEN EN
LEIDEN UIT DE RAILS (1ste BLAD.
naar Oudewater en Woerden begeven,
waarheen eveneens veel hulpmateriaal
werd gedirigeerd, om in den kortst moge-
lyken tijd de storingen in het treinverkeer
op te heffen, die zijn ontstaan door de
Treinontsporing bij Oudewater en de door
een ongelukkigen samenloop van omstan
digheden byna gelijktijdig geschiede ont
sporing van een locomotief bij Woerden,
waardoor de verbinding Rotterdam
Lirecht en Den HaagUtrecht zoowel over
Oudewater als over Leiden tegelijkertijd
verbroken werd.
De ontsporing bij Oudewater is het ern
stigst en het zal geruimen tijd kosten alvo
rens men zoover is, dat althans één spoor
v/eer bereden zal kunnen worden. Alle acht
A'agens van dezen trein zijn met alle a^sen
uit de rails geloopen, zoodat niet alleen
acht zware wagons weer in het spoor te
ruggebracht moeten worden, maar boven
dien ook het spoor zelf hersteld zal moe
ten worden, dat op vele plaatsen door de
ontsporing ontzetten verwrongen is. Niette
min hoopte men in den loop van den na
middag althans één spoor weer geheel vrij
en berijdbaar te hebben gemaakt. Zoodra
dit het geval is. kan het verkeer tusschen
Rotterdam en Utrecht hervat worden, zij
het ook met eenige vertraging omdat de
treinen uit beide richtingen nabij Oudewa
ter over enkel spoor geleid zullen worden.
De ontsporing nabij Woerden was min
der gecompliceerd en in den loop van den
ochtend verwachtte men, dat voor twaalf
uur de lijn weer vrij zou zijn en normaal
berijdbaar. Hier was immers slechts een
kele locomotief met een as buiten de
rails geraakt, zoodat dit euvel vrij spoe
dig hersteld kon worden. Daardoor kan het
treinverkeer van Den Haag naar Utrecht
over Leiden en Woerden geleid worden,
zcolane de doorgang bij Oudewater nog
versoerd is.
Gedurende den ochtend en een deel van
den namiddag hee^t men de reizigers tus
schen Utrecht en Rotterdam over Amster
dam laten reizen. Voor reizigers van
lirecht uit naar Gouda heeft men zes
ATO-buse,°n in^eleed. die van het Stations-
cein te Utrecht vertrokken, zoodra er vol
doende Dassagiers waren. Deze bossen on
derhielden een bevredigenden dienst en
men beschikte nog over een aantal reser-
vebussen om deze in gebruik te nemen in
dien erootere toeloon van nassaviers dit
noodig zou maken. Het verkeer tusschen
Utrecht en Woerden per trein kon gehand
haafd bljjven.
Het verkeer hervat.
Nader wordt nog gemeld: Het onroimings
werk aan den ortsnoorden trein bij Oode-
vater en de pederai'Wrde locomotief bij
Woerden verlooot vrij voorsneedig. Reeds
.rr elf uur gelokte het de liin Woerden
Leiden vrij te krijgen, zoodat de treinen-
l'-oo daarlangs normaal kon worden her
vat.
Omstreeks twaalf uur kwam het sooor
on de Rin Oodewater in de rieVing Gouda
vrij H°t verkeer H hei''® richtm«*en wordt
over dit snoor celeid. M°t eenjw» vertra-
g.ng kon de dienst nu vrij normaal wor
den onderhouden.
