dagen Historie 7MAAR KOU OP -? DE BORST f Diefstallen ten na- deele van defensie ZATERDAG 17 FEBRUARI 1940 DE LEIDSCHE COURANT VIERDE BLAD - PAG. 13 HET NEUTRALITEITSBEGRIP GAAT ZICH WIJZIGEN. DE NEUTRALEN IN DE KLEM. DE ONBEPERKTE DUIKBOOTEN-O ORLOG. DE DRUK DER RUSSISCHE STOOMWALS OP DE MANNERHEIMLINIE. EEN KREET OM HULP. NEUTRALITEIT. TIJ behoeven er nauwelijks meer op VV te wijzen, want de ervaringen van eiken dag bevestigen het telkens opnieuw dat de oorlog bijna geheel wordt uitge vochten op economisch terrein. De geallieerden blokkeeren Duitschland, •luiten het land af van de zeeën, en Duitsch land tracht op zijn beurt Engeland vooral de heerschappij over de zee te betwisten. Dat behoort nu eenmaal tot de oorlogvoe ring en daarop valt weinig te zeggen, ook •1 is de consequentie, dat de scheepvaart yoor de neutralen risquanter wordt. Maar erger wordt het, wanneer de En- feischen de neutrale scheepvaart dwin gen, controle havens aan te doen en zich te laten controleeren op contrabande, wat een rekbaar begrip is. Daartegenover zijn de Duitschers weer een stapje verder ge gaan en hebben zij als hun opvatting ver kondigd, dat door het aandoen van geal lieerde controle-havens, (of dat gedwon gen is of niet) een neutraal schip wordt ingeschakeld in de geallieerde oorlogsvoe ring. Neutrale schepen hebben uit de oor logszone weg te blijven, anders worden ze •venals vijandelijke schepen in den grond geboord. Dat is de jongste faze in de ontwikkeling van den zee-oorlog, een faze, welke is in geluid met dé torpedeering van de „Bur- gerdijk" van de Holland-Amerika-lijn. De „Burgerdijk" werd getorpedeerd met als pikante bijzonderheid, dat de duik bootkapitein het niet eens de moeite waard vond om de scheepspapieren in te zien. Het was dus duidelijk, dat het niet ging om contrabande; contrabande was er ook aiet aan boord. Evenmin was er eenig deel van de lading, dat de achterdocht van den duikbootkapitein kon opwekken. Alles was geadresseerd en ook werkelijk bestemd voor Nederland. De lading behoefde ech ter niet eens onderzocht te worden; het was voldoende, dat het schip waarschijn lijk Duins zou aandoen, welke haven vcor de Nederlandsche schepen nu eenmaal practisch onvermijdelijk is. Was dat een buitensporigheid van een door den oor- logswaan aangegrepen jeugdigen vechters baas, die buiten zijn instructies om han delde? Of handelde hij in opdracht van hooger hand? In het eerste geval zou de Duitsche re geering haar duikbootkapitein misschien niet openlijk hebben afgevallen, maar zou het gevolg toch merkbaar zijn geweest in het uitblijven van verdere overvallen op neutrale schepen. Heelemaal opgehelderd volledig en officieel schijnt de zaak nog niet te zijn. De Amerikaansche regee ring heeft te Berlijn om opheldering van het geval gevraagd en ook onze regee ring is tot op dit oogenblik nog niet over gegaan tot overhandiging van een protest nota. Maar overigens schijnt het niet aan twij fel onderhevig of wij hebben hier te doen met een officieele opvatting. Dat blijkt uit allerlei artikelen in toonaangevende Duit sche bladen, die over den inhoud van het begrip „neutraliteit" polemiseeren met de Scandinavische pers. De bladen van Noor wegen en Zweden noemen de houding van Duitschland openlijk „zeerooverij" en „bar- baarschheid". In ons land gaat men niet zoover. Men kan even goed een krachtige houding aan nemen zonder krachttermen te ventileeren en het kan niet onze taak zyn, om de moeilijkheden voor onze regeering, wel ke de zaak in handen heeft, nog te ver- grooten. NOG is de winter niet geweken en nog vechten de Finnen met opmerkelijk succes. De eerste teekenen evenwel, die erop wijzen, dat de kracht van het kleine Fin land begint te breken onder den overwel digenden druk van de Russische storm- wal, vertoonen zich reeds. De „Voelkischer Beobachter" wijdt een beschouwing aan de situatie in Finland, welk artikel men hier en daar met een korreltje zout moet nemen. Het falen van het Russische leger heeft een belangrijk prestige-verlies meegebracht, wat niet aangenaam moest zijn voor den nieuwen Duitschen vriend, die in twee opzichten een streep door zijn rekening gehaald zag. Op de eerste plaats bleef de economische hulp van Rusland beneden de verwachting, omdat Rusland nu zelf noodig had, wat Duitschland zoo goed kon gebruiken; en op de tweede plaats had Berlijn de moge lijkheid van een Duitsch-Russisch militair bondgenootschap als een troef achter de hand. De waarde van deze oedreiging is sterk verminderd. Het is dus geen wonder als de „Voelki scher Beobachter" probeert om den slech ten indruk wat af te zwakken. Maar met dit voorbehoud kan men toch ook vaststellen, dat er in dit artikel gewezen wordt op dingen, welke een objectieven toeschouwer als juist moeten voorkomen. Zoo wijst het blad bijv. op de numerieke krachtsverhouding tusschen Rusland m Finland en op de afhankelijkheid van Fin land op het gebied der wapenindustrie van het buitenland en komt daarbij tot de con clusie, dan ondanks de prestaties en dap perheid van de Finsche soldaten het voor de kenners der wederzijdsche krachtsver houdingen geen twijfel kan laten, hoe de strijd zal afloopen, daar niet de sterkte van de Mannerheimlinie, niet de z.g. ge brekkige organisatie, leiding en uitrusting der Sovjet-troepen Finland tot nu toe heb ben gered, doch in de eerste plaats de Fin sche winter, die het aan de Sovjet-Rus sische legerleiding onmogelijk heeft ge maakt haar verpletterend overwicht te laten gelden. Indien iets er voor spreekt, dat de Sov jet Unie geloofd heeft haar eischen aan Finland zonder de wapenen te kunnen doorzetten, dan is het wel het feil, dat 'j de kostbare tijd voor den inval van den winter heeft laten verstrijken met onder handelingen. Intusschen is zoo gaat het blad verder de Russische druk op de landengte van Karelie steeds meer toegenomen. De Fin sche legebberichten zijn niet meer vrij van zorg. De bede om hulp wordt dringen der. Wat evenwel, aldus vraagt het blad zich af, wanneer de koude afneemt, de sneeuwstormen ophouden, de wegtoestan- den aan de gemotoriseerde Russische een heden 'bewegingsvrijheid geven en het Finsche luchtruim zich volledig opent voor het Russische luchtwapen? In ons blad is daar ook reeds op gewe zen, met name toen in het Engelsche La gerhuis gezinspeeld werd op de hulp uit Engeland. Blijkens de berichten van gisteren wordt de druk op ie Mannerheimlinie zóó sterk, dat de Finsche regeering een noodkreet 'heeft geslaakt en gezegd heeft, dat het Finsche leger het zóó niet lang meer vol kan houden. Spoedige hulp is dringend noodig. Finland heeft zich eerst gewend tot Zweden, dat zijn naaste buurman is en de eerste belanghebbende. Doch Zweden heeft geantwoord, dat het geen directe stéun kan verleenen. De Finsche regeering ziet zich dan ge dwongen om de hulp van de Westersche mogenheden en speciaal van Engeland in te roepen. Zal Engeland helpen en met welke mid delen zal het helpen? Reeds heeft de Engelsche regeering het besluit genomen, om de „Foreign Enlist ment Act", welke Britschen onderdanen verbiedt, bij de strijdkrachten van vreem de mogendheden, welke oorlogs-operaties tegen een bevrienden staat voeren, op te heffen voor die Engelschen, die als vrij willigers naar Finland willen vertrekken Dat is een belangrijk besluit, niet alleen omdat daardoor de stroom vrijwilligers naar Finland zal toenemen, maar ook om dat de Engelsche regeering hier officieel heeft medegewerkt, om het zenden van vrijwilligers te vergemakkelijken. Natuur lijk is die opheffing aan bepaalde voor waarden Oebonden; zal Engeland die on derdanen, die voor de eigen verdediging noodig zijn, binnen de grenzen houden. Anderzijds echter is het begrip „vrijwilli ger" sinds den Spaanschen burgeroorlog zoo soepel cn rekbaar geworden, dat ze ker de mogelijkheid niet is buitengesloten wat inderdaad gebeuren zal, is een an dere zaak dat deze vorm van vrijwillige hulpverleening een meer dan particulier karakter zal aannemen, en van regeerings- zjjde zelfs zal worden gestimuleerd. Nog een stap verder en een openlijk conflict is losgebroken, een nieuw front is ontstaan. Zullen de Finnen het zoo lang volhou den? GEMENGDE BERICHTEN HET NED. S.S. „ALKMAAR" OP EEN ROTS GELOOPEN Kapitein verzoekt dringend om hulp Geen gevaar voor de bemanning De directie van de N. N. S. M. deelt mede: De gezagvoerder van het Nederlandsche s.s. „Alkmaar" metende 6982 ton, dat op 5 Februari van Amsterdam is vertrokken, op weg naar La Plata om een lading graan voor de regeering te halen, seint draad loos, dat hij is gestrand op een rots van South Cima Island (Sanlosgroep, O. N. O. van Madeira, 33.3 gr. N. 16,16 gr. W.). De gezagvoerder seint, dat hulp drin gend wordt verzocht. Voor de bemanning blijkt geen gevaar te bestaan. TEGEN ONVERLICHTE, STILSTAANDE VRACHTAUTO GEBOTST. Gistermiddagcntdekte de bestuurder van een geladen vrachtauto van de firma B. F. de Weert uit Amsterdam, die op weg was naar Rotterdam, bij den Hofweg op den rijksweg onder Overschie, dat beide voor banden lek waren. Hij reed de auto iets naar rechts, doch niet op de parkeerstrook, waarna hij de auto liet staan, vermoedelijk om assistentie te halen. Toen het donker- was geworden heeft het feit, dat de lam pen niet aan waren, een ongeluk ten ge volge gehad. De 33-jarige D. Smit uit Vlaar- dinger-Ambacht, die even zes uur met een personenauto in matigen gang den rijks weg, eveneens in dezelfde richting reed er daarbij geheel rechts hield, ontwaardde den donkeren wagen op het laatste oogen blik en kon een botsing niet voorkomen. Het chassis schoof in elkaar en de auto werd aan de rechterzijde geheel openge scheurd. De voorruit barstte. De heer Smit kwam er wonder boven wonder goed af; hij liep enkele schaafwonden aan het hoofd op en klaagde over pijn in het linkerbeen. De politie heeft proces-verbaal opgemaakt. Om zeven uur was de bestuurder van de vrachtauto nog steeds niet teruggekeerd.. GAS VERSTIKKING TE GRONINGEN. De gevallen van bedwelming door riool- gassen, waarover de vorige week reeds is gemeld, doen zich te Groningen nog steeds voor. Dit heeft er toe geleid, dat de afdee- ling rioleering van Gemeentewerken op verschillende plaatsen in de stad arbeiders aan het werk heeft gezet teneinde de bui zen bloot te leggen. Op deze wijze krijgen de gassen, die in normale omstandigheden door de deksels van de straatputten en den grond ontsiappen, maar die thans langs al lerlei wegen, o.a. ook langs de in de wo ningen loopende buizen een uitweg zoe ken, gelegenheid zich in de lucht te ver spreiden. Intusschen heeft zich in een woning aan de Tweede Spoorstrat gistermiddag een ge val voorgedaan, dat mogelijkerwijs door ontwikkeling van gassen is veroorzaak en dat een menschenleven heeft geëischt. Gis termorgen omstreeks zeven uur is daar in een huis n.l. gevonden het lijk van den al- leenwonenden heer M. Postema. Gister morgen kwam zijn broer hem opzoeken. Toen deze op zijn kloppen geen gehoor kreeg, trof men maatregelen om het huis binnen te dringen, waarop de politie werd gewaarschuwd. Er hing in de woning een sterke gaslucht. ONTPLOFFING IN EEN MELKFABRIEK. TE AMSTERDAM. Nog goed afgeloopen. Een ketelontploffing in de melkfabriek „Sloten" aan den Admiraal de Ruyter- weg te Amsterdam heeft gisterenmiddag de omgeving in rep en roer gebracht. Bewoners van den Admiraal de Ruyter- weg hoorden een geweldigen knal. Bij on derzoek bleek, dat de ontploffing had plaats gehad in de melkfabriek „Sloten." In den kelder bevindt zich een lage- druk-stoom'ketel. Deze is op onverklaarba re wijze ontploft. Gelukkig waren op dat oogenblik geen menschen in den kelder aanwezig. De zware stukken ijzer vlogen met ontzettende kracht in het rond. De stoom zocht een uitweg doch de betonnen vloer hield stand. Het gevolg was, dat de- ontsnappende stoom en brokken ijzer door het trapgat naar boven sloegen. Er werd een ware ravage aangericht achter in de fabriek. Gedeelten vai de be tonnen muur werden totaal weggeslagen. De vloer werd ontzet en ook de trap naar de eerste etage liep ernstige schade op. Eenige machines geraakten onklaar, ter wijl de ruiten aan de achterzijde stuksloe gen. van een toilet was niets anders over dan een omgevallen deur en het water reservoir. Op het oogenblik van de explosie bevon den zich drie mannen in de fabriek. Een van hen, de 18-jarige P. Godefroy kreeg zware brandwonden en werd door den geneeskundige^ dienst overgebracht naar het Wilhelminagasthuis. De beide anderen liepen slechts lichte kwetsuren op. Uiteraard was de brandweer spoedig aanwezig, doch er ontstond geen brand, zoodat geen assistentie behoefde te wor den verleend. A" U WOUfN I CHAfl U WOL* OOUV/E EGBEP CHAfT U WOL» DOUWE EGBES Ol K E DOUWE EGBERTS VERSCHAFT U WOLKEN HBVouwe GENOT' DOUWE EGBESMS 1 A 1A F K VERSCHAFT U WOLKEN VAN GENOT! DOUWE EGBERTS TABAK VERSCTW^I MET BENZINE BIJ OPEN VUUR. Vrouw in brand. Gistermiddag hoorde de heer P. C. V. in de Donkerslootstraat te Rotterdam zijn vrouw, die in de keuken bezig was, gillen. Toen hij in de keuken kwam, zag hij zijn vrouw met brandende kleeren op den grond liggen. Met een kleedingstuk en een deken bluschte hij de vlammen. De vrouw werd naar het Zuiderzieken huis vervoerd, waar zij in hoogst ernsti- gen toestand is opgenomen. Het bleek, dat zij ernstige brandwonden aan borst en bo venlijf had opgeloopen. Vermoedelijk heeft zij in de keuken een of ander kledingstuk willen reinigen met benzine, er stond al thans een half ge"ulde flesch benzine in de keuken. Waarschijnlijk heeft een geyser de benzinedampen vlam doen vatten. De heer V. heeft zelf ook vrij ernstige brandwonden aan beide handen opgeloo pen, maar hij kon, na in het ziekenhuis ver bonden te zijn, naar zijn woning terugkee- ren. FABRIEKSBRAND TE NEEDE. Een arbeider gewond. Gisteren werd brand ontdekt in afd. van brand ontdekt in eenige afdeelingen van de N.V. Katoen- en Linnenweverij vh. A. J. ten Hoopen en Zn. te Neede. De brand bleek te zijn ontstaan in een droogkast en had zich reeds medegedeeld aan den daar boven gelegen zoogenaamden stukkenzol- der, een opslagplaats van afgewerkte ka toen, waarvan een flinke voorraad aan wezig was. Met de fabrieksbrandspuit en de motorspuit van de plaatselijke brand weer, alsmede eenige slangen op de water leiding, werd onder leiding van den bur gemeester, het vuur van verschillende zijden bestreden. Men slaagde er in uitbrei ding van den brand te voorkomen. Om half tien was alle gevaar geweken en kon tot nablussching worden overgegaan. Het bedrag van de schade staat nog niet vast, doch is vrij groot. Het bedrijf, waar eenige honderden per sonen arbeid vinden, zal geen schade van den brand ondervinden. Verzekering dekt de schade. Tijdens het blusschingswerk had een 20- jarige arbeider het ongeluk met zijn arm door een ruit te vallen, waarbij hem de polsslagader werd doorgesneden. Hij werd Wrijf i avonds rug en borst in met Dampo DanonderdewoOVolgende morgen beter! Pot 50ct. Doos 30ct. UITSLAANDE BRAND TE ARNHEM. Gistermorgen ontdekten voorbijgangers, dat er rook kwam uit het dak van het per ceel Velperweg 145c te Arnhem, dat be woond wordt door den boekhandelaar S. Hijman, lid van de firma Hijman, Stenfert Kroese en v. d. Zande, te Arnhem. Zij waarschuwden de bewoners, die ont dekten, dat de brand woedde op den zol der, waar nog weinig anders dan rook te zien was, och reeds spoedig sloegen de vlammen met groote felheid uit het dak, zoodat de toestand zich ernstig liet aan zien. Het vuur was ontstaan op de dienst bodekamer en daar brandde het reesd fel. De gewaarschuwde brandweer was spoe dig met de motorspuit en den materiaal wagen aanwezig, zij slaagde er in, het vuur spoedig te bedwingen, waardoor ge vaar voor de belendende perceelen werd voorkomen. Ze kon echter niet voorkomen, dat de zolderverdieping geheel uitbrand de, terwijl de benedenverdieping belang rijke waterschade kreeg. De uitgebreide bibliotheek van den- heer Hijman en enkele meubelstukken konden met behulp van omwonenden in veiligheid worden gebracht. BRAND IN EEN DUBBELE WONING TE WINSCHOTEN. Te Winschoten heeft een felle brand ge woed in een dubbele woning aan den Gas- singel tegenover de R.-K. school. In een der woningen, bev/oond door het gezin H. Korte, was de vrouw des huizes om zes uur bezig met het smelten van vet, toen de vlam in de pan sloeg. Het vuur tastte de omgeving aan en al spoedig stonden ook de aangrenzende vertrekken in brand en sloe gen de vlammen naar buiten. Ook de naast gelegen woning van het gezin S. de Jonge had te lyden van den brand. Met vier stra len bond de brandweer den strijd tegen het vuur aan. Zij kon echter niet voorko men, dat de woning van Korte met den inboedel tot den grond toe afbrandde. De inboedel van De Jonge ging gedeeltelijk verloren. NEKKRAMP. By twee kinderen van den heer R. Stratsma te Rinsumageest is nekkramp ge constateerd. Beiden zijn naar Leeuwarden overgebracht. NOG MEER PAKKEN WATTEN IN BESLAG GENOMEN. Naar het ,,Hbld" verneemt heeft de cen trale recherche gisteren te Amsterdam nog drie partijen watten, resp. 100, 60 en 50 pakken groot, in beslag genomen, d.w.z. pakken watten, welke bestemd waren voor de verwerking in militaire overjassen, doch welke gelijk wij Woensdag 1.1. uitvoerig vermeld hebben door vier inmiddels ge arresteerde confectie-kleermakers verduis terd en door vier thans eveneens aangehou den opkocpers aan den man gebracht wa ren. Een aantal firma's kocht die pakken watten te goeder trouw en heeft daarvan thans de politie op de hoogte gebracht. Ook Donderdag konden op deze wijze nog eenige partijen pakke watten in beslag worden genomen. Men stelde het blad naar aanleiding van bovenvermelde gevallen de vraag, of de soldaten nadeel ondervinden van de ge pleegde fraude, of zij nu jassen hebben ge kregen, welke onvoldoende warmte geven. Het antwoord hierop kan gelukkig ont kennend luiden. Geruchten, welke dien aangaande in vnloop zijn, berusten óf op sensatie óf op fantahie. De watten dienden voor opvulling, maar van elke overjas af zonderlijk zijn niet zóóveel watten achter gehouden. dat daardoor de kwaliteit van het kleedingstuk noemenswaard achteruit is gegaan." Natuurlijk vormt de gepleegde fraude een zeker in dezen tijd zéér te laken daad, maar onze soldaten lijijen er geen schade door, hoewel toch tevens gebleken is, dat de controle op de afgeleverde kleeding- stukken niet afdoende is geweest, want bij die controle werd de fraude niet ontdekt. Dit geschiedde gelijk gemeld eerst, toen de gestolen pakken watten in den „vrijen" handel kwamen.... ZEVEN ARRESTATIES TE DE BILT. Naar aanleiding van een arrestatie van drie ingezetenen te De Bilt wegens aldaar gepleegde diefstallen ten nadeele van De fensie wordt medegedeeld, dat behalve de arrestatie van de drie burgers eveneens vier aldaar gelegerde militairen door de militaire politie zijn aangehouden en in* verzekerde bewaring gesteld. Vast is ko men te staan, dat belangrijke hoeveelhe den levensmiddelen, bestemd voor de ter plaatse gelegerde militaire in handen van enkele burgers zijn gespeeld, die daarme de een handeltje hebben gedreven. Gerui- men tijd is dat onopgemerkt kunnen ge schieden, totdat de verkoop der gestolen levensmiddelen een dergelyken omvang ging aannemen, dat de plaatselijke politie er de lucht van kreeg en in samenwerking met de militaire politie een onderzoek ging instellen. Hierbij kwam aan het licht, dat verschil lende militaire koks, die zich thans in ar rest bevinden, levensmiddelen uit een villa, waar de militairen gelegerd zijn, smokkel den naar een achter deze villa gelegen op slagplaats van den eveneens gearresteer den brandstoffenhandelaar, die algemeen voor de hoofdschuldige in deze zaak wordt aangezien. Het gestolen goed bestaat hoofd zakelijk uit margarine, koffie en thee, wel ke de koks bijeengaarden, door de rant soenen der militairen tot een minimum te- brengen. Een en ander geschiedde geheel buiten medeweten van den menagemeester, die toen hij van de diefstallen hoorde, zeer ver rast was. De gestolen levensmiddelen wer den tegen lage prijzen speciaal in Tuindorp De Bilt aan particulieren verkocht on der het mom, dat de goederen afkomstig waren van een faillieten boedel. JONGENS PLUNDEREN AUTOMATEN. De politie te Arnhem heeft zes jongens van omstreeks achttien jaar gearresteerd, die er de laatste maanden hun werk van hadden gemaakt automaten en "onbeheerd staande auto's in de stad te plunderen. De jongelui, die allen werk hadden en niet ongunstig bekend stonden, trokken er in de avonduren op uit. Alles wat zij los in auto's aantroffen was van hun gading. Fototoe stellen, batterijen, lantaarns, portfeuilles enz. Uit automaten stalen zij de lekkere hapjes, sigaretten en sigaren. Vonden zij op hun strooptochten ergens iets in een tuin, dan werd ook dat en pasant meegenomen. Op die manier werden zelfs sleden ont vreemd. De politie heeft bijna den gehee- len buit van de jeugdige bende weten te achterhalen. Hierbij bevinden zich tal van voorwerpen, waarvan nog geen aangifte van ontvreemding is binnengekomen. Het onderzoek in deze uitgebreide zaak is reeds zoover gevorderd, dat Zaterdag vier der jongens ter beschikking van de Justitie gesteld kunnen worden. Van de overige twee wordt er één op vrije voeten gesteld, omdat hij slechts één avond mee op pad geweest is, terwijl de ander in het politie bureau opgesloten blijft, in afwachting van de resultaten van het verdere onderzoek. *TeLw

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 13