Het Centrale
Vliegveld
De koudste winter
van ons land
BINNENLAND
DINSDAG 13 FEBRUARI 1940
31ste Jaargang No. 9565
3)e £cicbcfve(Soii^<Mit
Bureaus Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Telefoon: Redacüe 1001S, AdmintatraH. J0935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN O 1VI STREKEN Giro 103003. Postbus 11.
Dil nummer bestaat alt
drie bladen.
Waarom Katholiek
onderwijs
Talrijk zijn de klachten over het onder
wijs. Zij kunnen o.i., wat de hoofdzaak be
treft, worden saamgevat hierin, dat over
veel dingen wordt geleerd, maar over
weinig dingen veel.
Men mag hiervan over het algemeen
niet een verwijt maken aan degenen, die
met het onderwiis-geven zijn belast, om
dat dezen in den regel gebonden zijn door
een leer-program, dat moet doorgewerkt
en afgewerkt.
In een beschouwing in de „Tijd" van
gisterayond over een pas verschenen
boekje „Van kind tot mensch" van dr. G.
van de Veegaete (verschenen in de Basis
reeks bij Leopold's Uitg. Mij.) trof ons, dat
daarin wordt aangewezen, wat wel is het
diepste gemis in veel onderwijs, nL de
vorming van een persoonlijkheid.
In het boekje van Dr. van Veegaete
wordt dit gedemonstreerd door het verslag
van de examencommissie van de Univer
sitaire Stichting, een voortreffelijke Bel
gische instelling voor het toekennen van
studiebeurzen, enz.:
De commissie, waarvoor „de beste
leerlingen van het middel
baar onderwijs" verschijnen,
oordeelt: „Wat veeleer ontbreekt in de
schriftelijke proeven, is de bekwaam
heid om na te denken en persoonlijke
gedachten mee tc deelen. Van de intel-
tectueele nieuwsgierigheid der candida-
ten is insgelijks weinig te bespeuren".
De professoren, die met de conversatie-
proef belast werden, geven een bijna
eensluidend advies. Ze verklaren, „dat
de leerlingen met een voldoende gemak
kelijkheid gesproken hebben over b a-
n a 1 e onderwerpen als: lectuur, sport,
lievelings/'irmaak, reizen, enz. Maar het
ontbreekt aan overwegingen, waardoor
de persoonlijkheid der candidaten naar
voren treedt, aan intellectueele nieuws
gierigheid, aan belangstelling
voor de studi e."
Als zoo over de beste leerlingen ge
oordeeld wordt, hoe zullen dan de min
der goeden zijn, die toch ook aan de
Universiteit komen!
Gemis aan vorming der
persoonlijkheid. En de persoon
lijkheid kan niet worden gevormd, tenzij
naar vaste zedelijke beginselen. En vaste
zedelijke beginselen kunnen niet of niet
in volle ontplooing en practisohe toepas
sing komen, kunnen niet groeien in een
sfeer van neutraliteit.
Ziedaar, een der gronden, de eerste grond,
waarom wij, katholieken, voor heel ons
onderwijs de eisch stellen, dat het katho
liek moet zijn; waarom wij op het geheele
terrein van het onderwijs bijzonder,
d.w.z. katholiek onderwijs wensohen.
Ziedaar ook de reden, waarom wij aan
hen, dit met het geven van katholiek on
derwijs zijn belast, hooge eischen stellen
wat betreft hun eigen persoonlijkheid, hun
eigen karakter: zij moeten persoonlijkhe
den zijn, zij moeten karakters vormen.
De schrijver van bovengenoemd boekje,
dien wij niet kennen en van wien niets
ons doet vermoeden, dat hij een katholiek
is, geeft indirect een pleidooi voor bijzon
der onderwijs bijzonder onderwijs, dat
gefundeerd is op, geleid wordt door be
ginselen, leven s-beginselen, die
een wereld-beschouwing omvatten.
Hij geeft indirect een antwoord op de
vraag: waarom bijzonder, waarom katho
liek onderwijs?
't Is voor ons een aanleiding, om ons nog
'tis te doordringen, opnieuw je doordrin
gen van de waarde en de beteekenis, van
het waarom van ons katholiek onder
wijs; en ons tevens levendig bewust te ma
ken van de invloedrijke taak, die hebben
te vervullen zy, die katholiek onderwijs
geven, óók om de waardeering van deze
taak in de daarvoor geëigende vormen tot
uitdrukking te brengen.
I
RUSSEN IN DE
MANNERHEIMLINIE
Uit welingelichte bron wordt beves
tigd, dat de Russen op 11 Februari in
de Mannerheimlinie zijn binnengedron
gen. De Finnen deden tegenaanvallen,
doch slaagden er niet overal in de Rus
sen terug te werpen.
De Sovjet-troepen versterkt door vijf
nieuwe divisies vielen langs het gehee
le front op de Karelische landengte aan.
Zij trachtten tusschen Summa en het
Vuorskimeer een wig in de Manner
heimlinie te drijven en tegelijkertijd
de verdedigers op het ijs van de Fin-
sche Golf ten Westen van het Ladoga-
meer, te overmeesteren..
Bij het vallen van den avond waren
de Russen in den sector Summa, waar
zij sedert 13 dagen zonder ophouden
hadden aangevallen, in de Finsche ver
sterkte stellingen binnengedrongen.
Leiderdorp minder in trek?
De „Telegraaf' schrijft:
De oorlogstoestand heeft de kwestie van
het centrale vliegveld, welke nog niet zoo
lang geleden in het middelpunt der publie
ke belangstelling stond, eenigermate uit
het oog doen verliezen. De Rijkscommis
sie voor deze zaak, waarin alle belangheb
bende instanties zijn vertegenwoordigd,
welke tot taak heeft de stichting van een
centraal vliegveld bij Leiderdorp te bestu-
-deeren, is nog steeds bezig met haar taak.
Wij vernemen nu, dat de zaak van Schip
hol er goed voorstaat. Het plan om te Lei
derdorp een centraal vliegveld te stichten,
krijgt in deze commissie hoe langer hoe
minder aanhangers. Meer en meer wint de
overtuiging veld, dat Schiphol aan alle
eischen voldoet.
In de Rijkscommissie wordt de gemeen
te Amsterdam naar men weet vertegen
woordigd door den heer L. Boogerd, den
directeur der Gemeentelijke Handelsin
richtingen te Amsterdam. Hij verdedigt
met kracht het standpunt van de hoofd
stad, hierop neerkomend, dat Schiphol in
geen geval mag verdwijnen en Rotterdam
recht heeft op een eigen vliegveld. Deze
meening is niet gebaseerd op plaatselijke
overwegingen, doch werd ingegeven door
het inzicht in de wijze, waarop de belan
gen der Nederlandsche luchtvaart in den
meest ruimen zin het best worden gediend.
Behoudens enkele uitzonderingen gaan de
overige commissieleden deze meening meer
en meer deelen.
Zoo langzamerhand vormen zich in de
commissie twee partijen, de meerderheid
staat op het standpunt van Amsterdam en
is er van overtuigd, dat ontwikkeling van
Schiphol juist door de steeds wisselende
omstandigheden in de luchtvaart, het best
in de behoeften van de toekomst zal voor
zien. De andere partij, een kleine minder
heid, wórdt gevormd door de steeds klei
ner wordende groep van aanhangers van
het K. L. M.-standpunt, die blijven vast
houden aan het Leiderdorpplan. Ook over
technische kvActies, zoo o.m. de breedte
der startbanen, zijn in de commissie diep
gaande discussies gehouden.
Conclusie vraagt tijd.
Uit een en ander valt op te maken, dat
de Rijkscommissie haar werkzaamheden
gestadig voortzet, maar dat een conclusie
vooralsnog niet tegemoet kan worden ge
zien. De groote kosten, welke met de stich
ting van een centraal vliegveld bij Leider
dorp gemoeid zijn het benoodigde be
drag is door de tijdsomstandigheden vele
millioenen hooger geworden dan aanvan
kelijk werd geraamd spelen uiteraard
ook een groote rol. Tevens ontveinst men
zich de moeilijkheid niet, dat in geen en
kel opzicht is aan te geven in weljce rich
ting het internationale luchtverkeer zich
na den oorlog zal ontwikkelen.
Wij komen aanstonds te staan voor ge
heel nieuwe machines met grootere capa
citeiten, snelheden en een actieradius,
waarvan men zich bij het vormen der Lei
derdorpplannen nog geen voorstelling kon
maken. Dat Nederland als knooppunt van
luchtwegen dan een kleinere rol gaat spe
len dan voor den oorlog, is te verwachten.
Reeds het laatste luchtvaartseizoen gingen
vele diensten, die vroeger Schiphol of
Waalhaven aandeden om te tanken, ons
land voorbij. Zelfs de K. L. M. exploiteer
de lynen, die Nederland niet meer aan
deden. Dan is er de kwestie van 't Oceaan-
verkeer, welke, wat ons land betreft, nog
slechts een wissel is op een zeer verwij
derde toekomst. Niemand kan thans voor
spellen of tegen den tijd, dat deze plan
nen een begin van uitvoering krijgen, de
vliegboot verder ontwikkeld is, dan wel
het landvliegtuig zoodanig is verbeterd,
dat met succes dit type voor Oceaanver-
keer kan worden gebezigd.
Alles bij elkaar is de situatie thans zoo
danig, dat de commissie haar arbeid voort
zet, maar dat het behoud van Schiphol
als centraal vliegveld, met handhaving van
een luchthaven voor de grootste haven
stad van Nederland, Roterdam, vrijwel
vaststaat.
24 GRADEN ONDER NUL
Naar wij van 't Koninkl. Nederl.
Meteorologisch Instituut te De Bilt
vernemen, is vanmorgen in ons land
de laagste temperatuur geregistreerd,
welke ooit in ons land is waargenomen.
Na den sneeuwval van gisteravond
is een opklaring gevolgd, terwijl de
wind tot zwak afnam. Hiermede wa
ren de voorwaarden geschapen tot het
optreden van buitengewoon lage tem
peraturen, vooral in het Noord-Oosten
en het Oosten van ons land.
Vanmorgen werd op het vliegveld
Eelde een temperatuur van 24 graden
Celsius waargenomen, terwijl het vlieg
veld Twente 23 graden had.
Zoo lang regelmatige gecontrolëerde
waarnemingen in ons land plaats vin
den, is de temperatuur nog niet zoo
laag geweest. Het vori~e record werd
op 31 December 1923 gevestigd te
Avereest. De temperatuur bedroeg
toen 22.3 graden Celsius. Dit is dus
thans op dubbele wijze geslagen.
Gemiddeld over ons geheele land
was de ochtendtemperatuur vandaag
16.5 graden Celsius beneden normaal.
Ook in de hoogere luchtlagen is het
buitengewoon koud. Gisteren werd op
2000 M. hoogte een record geëven
aard.
ELK GEHEIM KARAKTER AAN
NAUWE SAMENWERKING
MET BELGIE VREEMD
Ministers lichten nogmaals opschorting
verloven toe.
Op vragen van het Tweede Kamerlid
De Visser luidende:
1. Is de regeering bereid de Kamer in te
lichten omtrent de oorzaken die hebben
geleid tot den gespannen toestand in de
tweede week van Januari en mede te dee
len, om welke redenen toen is besloten
tot het voorloopig niet meer verleenen
van periodieke verloven aan militairen?
2. Is het waar, dat in Nederland vertoe
vende Engelsche en Fransche journalisten
berichten hebben verbreid waarin de
voorstelling werd gewekt als zou er sprake
zijn van een gezamenlijk militair optreden
van België en Nederland en steunen deze
berichten op eventueele maatregelen, door
de regeering genomen?
3. Indien het laatste deel der voorgaan
de vraag ontkennend moet worden beant
woord, heeft de regeering dan overwogen,
of het noódig is, tegen dergelijke bericht
geving van in Nederland vertoevende bui-
tenlandsche journalisten afdoende maat
regelen te treffen?
4. Heeft de regeering mede de wensche-
lijkheid overwogen van het geven, ter ge
ruststelling van het Nederlandsche volk,
van volledige openbaarheid omtrent de
betrekkingen die er onder de huidige in
ternationale verhoudingen tusschen Bel
gië en Nederland bestaan.
5. Indien de vragen 3 en 4 in bevesti
genden zin moeten worden beantwoord,
wat is dan het resultaat van rie overwe
gingen?
heeft de Minister van Buitenlandsche
Zaken, mede namens de Ministers van De
fensie en van Justitie, het volgende geant
woord:
De oorzaken, die er toe hebben geleid
het verleenen van periodieke verloven
aan militairen in de tweede week van Ja
nuari tijdelijk op te schorten, sproten
voort uit eenige min gunstige symptomen
in de internationale situatie.
Voor zoover de regeering bekend is, zijn
door in Nederland verblijf houdende En
gelsche en Fransche journalisten geen be
richten verspreid als in de tweede vraag
bedoeld. Uiteraard zouden dergelijke be
richten, gesteld dat zij verbreid waren ge
worden, niet steunen op de door de regee
ring genomen maatregelen.
In verband met het in de vorige alinea
opgemerkte, kan de derde vraag onbeant
woord blijven.
In tegenstelling tot het vermoeden, dat
in de vierde vraag ligt opgesloten, als zou
den er in de betrekkingen van Nederland
tot België bepaalde feiten bestaan, die niet
openbaar zouden kunnen worden ge
maakt, verklaart de regeering, zij het ten
ten overvloede nogmaals, dat de verhdu-
ding tot genoemd nabuurland zich bij
voortdurend ontwikkelt in een sfeer van
nauwe samenwerking, waaraan echter
ieder geheim karakter, welk dan ook,
vreemd is.
In verband met de beantwoording der
vragen 3 en 4 komt de laatste vraag niet
voor beantwoording in aanmerking.
ACTIE VOOR VERBETERING VAN DE
LEERLINGENSCHAAL.
Dezer dagen vergaderden te Utrecht de
vertegenwoordigers van den Bond van Ne
derlandsche Onderwijzers, het Katholieke
Onderwijzersverbond, het Nederlandsch
Onderwijzers Genootschap, de Unie van
Christelijke Onderwijzers en de Vereeni-
ging van Hoofden van Scholen.
Besproken werd in hoeverre het wen-
schelijk zou zijn, thans opnieuw een actie
voor verbetering van de leerlingenschaal
in te zetten. De wijze, waarop dit vraag
stuk bij de behandeling der begrooting
was afgedaan, was verre van bevredigend
en algemeen was men van oordeel, dat men
in de hierdoor ontstane situatie niet mocht
berusten.
In de toezegging van den minister, dat
hij voor de volgende begrooting het vraag
stuk van de leerlingenschaal en daarmee
samenhangende kwesties nog eens opnieuw
onder de oogen zou zien, werd aanleiding
gevonden om zich wederom te wenden tot
den Raad van Ministers en de Staten-Ge-
neraal met het dringend verzoek gelden
beschikbaar te stellen, waardoor nog in
de loop van dit jaar de noodzakelijke ver
betering van de leerlingenschaal tot stand
zal kunnen komen.
DE VERHOOGING VAN DEN
SUIKERACCIJNS.
De verhooging van den accyns op in ons
land in te voeren suikerhoudende goede
ren is eveneens gisteren van kracht ge
worden.
Overigens treedt de voorgestelde verhoo
ging van den suikeraccijns en van de suc
cessiebelasting op 1 Mei a.s. in werking.
GEEN TERUGWERKENDE KRACHT
BIJ HEFFING OP KOFFIE.
Voorraden niet groot.
De verhoogde heffingen op koffie en
suiker hebben in de kringen van den han-
de. vragen doen opkomen, waarop de in
gediende wetsontwerpen en de daarbij
gegeven toelichtingen geen antwoord ge
ven.
Zoo is door den handel gevraagd of de
heffing op koffie ook terugwerkende
kracht heeft, met name of de voorraden
ook extra belast worden met de nieuwe
heffing. Van bevoegde zijde werd ons me
degedeeld, dat de heffing geen terug
werkende kracht heeft. De voorraden,
die den fiscus reeds zijn gepasseerd, wor
den door deze nieuwe heffing niet op
nieuw getroffen. De vrees, dat hierdoor
door sommigen belangrijke oorlogswinst
zou kunnen worden gemaakt, wordt van
bevoegde zijde niet gedeeld, omdat men
meent, dat er momenteel geen groote
voorraden zijn.
Wat de suiker en suikerhoudende goe
deren betreft, was het den handel opge
vallen, dat de opgeslagen suikerhoudende
goederen als sucade, gember en gecon-
fijte artikelen direct door de nieuwe hef
fing worden getroffen, terwijl de suiker
heffing pas op 1 Mei ingaat.
Deze tegenstelling werd aan bevoegde
zijde erkend. Zij vindt haar oorzaak, naar
ons werd gezegd, in de tegenstelling tus
schen ingevoerde artikelen en die, welke
hier gemaakt worden. Deze tegenstelling
bestaat nu eenmaal en zal moeten worden
aanvaard. „Tel."
CREDIETVERLEENING AAN BLOEM-.
KWEEKERS.
De minister van oeconomische zaken
heeft, met intrekking van de crisis-bloem-
kweekers-crediet-beschikking 1935, een
nieuwe beschikking van dien aard gegeven,
waarby onder bepaalde voorwaarden uit
het fonds voor de credietverleening voor,
bij de centrale als georganiseerden aange
sloten, bloemkweekers de daarvoor noodi-
ge bedragen worden beschikbaar gesteld.
Het bedrag van elk der aan één aange
slotene te verleenen credieten zal worden
gesteld op ten hoogste 20 procent van de
bruto-jaaropbrengst van de producten,
welke voor hem in het voorgaande jaar
zijn geveild over de erkende veiling, bij
welke hij zijn aanvrage voor het verkrij
gen van het betreffende crediet heeft in
gediend, met dien verstande, dat het totaal
der credietbedragen, welke aan één zelf
den credietnemer zijn verleend krachtens
alle op eenigerlei tijdstip te zijnen name
loopende credietovereenkomsten, voor zoo
ver deze zijn aangegaan krachtens de bepa
lingen dezer beschikking, ten hoogste mag
beloopen ƒ4000.
TWEEDE INVENTARISATIE BIJ DE
BOEREN.
Wij vernemen, dat de boeren, wanneer
zij op 18 Februari de registratiekaart voor
het vee moeten invullen, daarop tevens
antwoord zullen moeten geven op de vraag:
hoeveel voorraad zij op dien dag aanwezig
hebben, gedorscht, zoowel als ongedorscht,
van: tarwe, rogge, gerst, haver, mais (eigen
verbouwde), veldboonen, groene erwten,
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE STRIJD IN FINLAND. HEVIGE
RUSSISCHE DRUK BIJ SUMMA OP DE
MANNERHEIMLINIE. (2de blad).
DE EERSTE TROEPEN DER DOMI
NIONS IN EGYPTE AANGEKOMEN. (2de
blad).
ECONOMISCHE OVEREENKOMST GE
SLOTEN TUSSCHEN DUITSCHLAND EN
RUSLAND. (2de blad).
EEN OPROEP DER ZWEEDSCHE VROU
WEN. (2de blad).
Binnenland
ANTWOORD VAN DE REGEERING OP
VRAGEN INZAKE HET OPSCHORTEN
VAN DE VERLOVEN IN JANUARI. (1ste
blad).
ONZE VERLIEZEN OP ZEE.
Ruim 55.000 ton schee psruimte ging
reeds verloren.
Sinds het uitbreken van den oorlog ver-
l</or Nederland de volgende schepen:
Mark (mijn) stoomschip1514 ton
Binnendijk (mijn) stoomschip 6883 ton
Tegri (mijn) motorschip 279 ton
Safe (mijn) motorschip 400 ton
Simon Bolivar (myn) stoomschip 8309 ton
Sliedrecht, motorschip 5133 ton
Spaarndam (mijn) stoomschip 8857 ton
ïajandoen, motorschip 8158 ton
Immingham (mijn) motorschip 398 ton.
Truida (mijn) motorschip176 ton
Arendskerk (torpedo) motorschip 7906 ton
Nora (mijn) motorschip299 ton
Burgerdijk (torpedo) stoomschip 6853 ton
In totaal gingen dus in dezen oorlog
reeds 55.165 ton scheepsruimte verloren.
WAT ANDERE BLADEN
SCHRIJVEN
DE INDIRECTE BELASTINGEN.
Naar aanleiding van de jongste voorstel
len inzake verhooging van enkele belastin
gen schrijft de Volkskrant o. m.:
„Merkwaardig mag het heeten, dat de re
geering, die van de versoberingsleus niet
geheel afkeerig is, zich bij de raming van
koffie- en suikerheffing aan de cijfers van
heden houdt.
D. w. z., zij doet alsof de acht millioen
koffiebelasting en de vijf-en-een-half mil
lioen hoogere suikeraccijns op het verbruik
zonder invloed zullen blyven.
Versobering heet het over nagenoeg heel
de linie: dit kan men missen, dat ontberen,
althans in het gebruik zich beperken.
En men zal het wel moeten doen, daar
het belastingmes van twee kanten direct
er indirect snijdt en de inkomsten meer
neiging hebben achteruit dan vooruit te
Joopen.
Toch praat de regeering, alsof er geen
vuiltje aan de lucht was, van een bepaald
jaarlyksch verbruik van koffie en suiker, of
dit ondanks de prijsverhooging onverander
lijke grootheden waren.
Een andere merkwaardigheid is, dat de
regeering zich eenerzijds beijvert prijsver
hooging tegen te gaan en anderzijds zelf
de prijs van artikelen, die men tot de eer
ste levensbehoeften mag rekenen, verhoogt.
De apostelen van de versobering juichen
.'e prijsverhoogingen toe; zij zouden er nog
meer en nog veel steviger wenschen.
Maar zij zien voorbij, dat een versobering
op groote schaal handel en bedrijf aantast
en een algemeene veraming tot gevolg moet
hebben, leiden moet tot verergering der
v/erkloosheid.
Er lykt geen probater raad dan zijn be
hoeften in te perken en omlaag te schroe-
/en; maar een maatschappij en samenleving
d;e zich eenmaal op zeker peil hebben in
gesteld, worden ontwricht als men aan de
binten rukt en schudt waarop ze steunen."
schokkers, capucijners, grauwe, platte, vale
erwten, bruine boonen, witte boonen, bruin
mosterd- en overige zaden, gemengd graan
(eigen verbouwd), krachtvoeder (verkre
gen op witte bonnen) en ander krachtvoe
der. „Handelsblad".]