m
m
m
m
m
m
mm
m
m
m m
m
i
m m
mt
RECHTZAKEN
VRIJENHOEK
SPORT
HET SCHAAKSPEL
m mm... m
1
ui sé
i
6
ff
ff
s
Wilt II tets weten?
KLEINE ANNIE
DONDERDAG 8 FEBRUARI 1940
„c. LEIDSCHE COURANT
VIERDE BLAD - PAG. 11
BELEEDIGING VAN MINISTER VAN
DEFENSIE.
Mr. Bost van Tonningen staat voor bet
Gerechtshof terecht.
Getnlgen-verhoor met gesloten deuren.
In hooger beroep van een vonnis van de
Haagsche rechtbank, waarbij hij veroor
deeld is tot een voorwaardelijke gevange
nisstraf van één maand met drie jaar
proeftijd en een geldboete van 200.—,
subs. 100 dagen hechtenis, stond de hoofd
redacteur van het nationale dagblad, mr.
M. M. Rost van Tonningen gistermiddag
voor het Haagsche gerechtshof terecht.
Het betrof hier een artikel in het „Na
tionale Dagblad" van 19 Juli 1939, getiteld:
„de onridderlykheid van minister van
Dijk", m welk artikel zinsneden voor
kwamen, welke beleedigend voor den
toenmaligen minister van defensie wer
den geacht.
Het ontstaan van deze zaak vindt zijn
oorzaak in het noteeren van nummers van
auto's, welke in de buurt van grensver-
sterkingen werden gesignaleerd. Onder
deze auto's bevond zich ook die van hel
N.S.B.-Eerste Kamerlid J. Maarsingh.
Mr. A. J. van Vessem heeft als fractie
voorzitter van de N.S.B., in de Eerste
Eerste Kamer den minister daarover
schriftelijk vragen gesteld. In het antwoord
van Minister van Dijk, zag mr. Rost van
Tonningen een beleediging van zijn partij
genoot Maarsingh en, om hierop te reagee-
ren, heeft hij gemeld artikel in het „Na
tionale Dagblad" gepubliceerd.
Op verzoek van den verdediger, mr. W.
j. C. A. Nijgh, werd de heer Maarsingh
gistermiddag als getuige a decharge ge
hoord. In het belang van de openbare orde,
werden gedurende dit getuigenverhoor, de
deuren gesloten.
De advocaat-generaal, Jhr. mr. dr. L.
H. K. C. van Asch van Wijck, deelde in zijn
requisitoir evenwel mede, dat in dit ver
hoor getuige Maarsingh alleen verklaard
heeft, dat hij geen interesse voor onze ver
dedigingswerken had en ook niets heeft
gedaan, dat een dergelijke belangstelling
heeft kunnen wekken.
Na er op gewezen te hebben, dat ver
dachte reeds meermalen wegens-beleedi
ging is veroordeeld, zeide de advocaat-
generaal, dat er in Nederland geen heilige
huisjes bestaan. Op iedereen kan critiek
worden uitgeoefend, mits in behoorlijken
vorm, mits binnen beschaalde grenzen.
Schelden mag men nu eenmaal niet. In
het genoemde artikel is verdachte over den
schreef gegaan. Iemand, die dit stuk leest,
kan er met anders dan een beleediging uil
distilleeren. Er moet ook opzet geweest
zijn bij verdachte. Hij is iemand met ont
wikkeling en moet dus weten wat hij
schrijft. Zijn verweer op zijn heiligen ge
moedstoestand gaat niet op, want dat zou
hoogstens bij een mondelinge beleediging
gelaen. Als men schrijft, doet men dit wel
overwogen.
Het was verkeerd van verdachte bij zijn
vroegere verdediging in deze zaak er aan
toe te voegen, dat hy niet zou schromen
een „bejaard" minister in het openbaar aan
den kaak te stellen, wanneer deze weer zou
handelen, als minister van Dijk thans heeft
heeft gedaan. Houdt dit een bedreiging in?
En welk dreigement uit verdachte daarbij
tegen een „jeugdigen" minister?
Het is nu welletjes geweest, aldus de
advocaat-generaal, verdachte moet in
zien, dat hij, als ieder Nederlander,
zich van beieedigingen heeft te ont
houden. Deze voorwaardelijke ver
oordeeling dient als waarschuwing en
spr. eischte bevestiging van het von
nis van de rechtbank.
In zijn pleidooi zette mr. Rost van Ton
ningen uiteen, welke motieven hem ge
bracht hebben tot het schrijven van dit
artikel. Mij verklaarde, dat dit het eenige
middel was, dat hy had om Maarsingh te
rehabiliteeren van de grievende beieedi-
ging hem aangedaan. Men moet in aan
merking nemen, dat hy, verdachte, door
het antwoord van minister van Dijk diep
geschokt was.
Mr. W. C. J. Nijgh, optredende als raads
man van mr. Rost van Tonningen betoogde
o. m. dat verdachte's uitdrukkingen wel
sterk en kras zijn, maar opzet tot beleedi
ging had hij nimmer. Pleiter was er ook
van overtuigd, dat de minister thans niet
hetzelfde an tv/oord op dezelfde vragen zou
geven en in dit verband herinnerde hij aan
<ie ontijdige afbreking der ambtelijke car
rière van een leidend ambtenaar bij den
veiligheidsdienst. Het Hof .aldus pleiter,
Leeft bij een andere beoordeeling van ver
dachte verklaard, niet aan diens goeden
trouw te twijfelen. Moge het dit thans ook
tiiet doen.
Tenslotte zeide mr. Nijgh het eens te
zyn met den procureur-generaal, waar
deze opmerkte het thans welletjes te vin
den. Immers het gaat er thans om in ons
volk een geest van samenwerking te kwee
ken, en alles te vermijden wat de tegenstel
lingen kan vergrooten, daarom ook had
pleiter den procureur-generaal als verte
genwoordiger van het staatsgezag gaarne
hooren zeggen: het is thans voldoende ge
weest met de vervolging van dezen ver
dachte. In dezen tijd vermijde men alles
wat verbittering kan bevorderen. Het is
dit standpunt dat dcor verdachte voor 100
procent wordt voorgestaan.
Mr. Nijgh voegde er nog aan toe, dat hy
het met der advocaat-generaal eens was,
dat het nu afgeloopen moest zijn met de
beleedigingen. Dat is ook verdachte's op
vatting en hy zal zich in den vervolge van
be.eedigingen onthouden.
I.i dit verband was oplegging van een
voorwaardelijke gevangenisstraf volgens
pleiter dan ook overbodig.
Uitspraak 21 Februari
DEEL VAN ZIJN INKOMEN VOOR DE
BELASTINGEN VERZWEGEN
Zesduizend gulden boete opgelegd
Een 74-jarige inwoner van Middelburg
heeft zich in de periode van Mei 1934 tot
Mei 1938 schuldig gemaakt aan het ver
zwijgen van een deel van zijn inkomen voor
de belastingen. Op grond hiervan had hy
zich op 26 Januari j.l. voor de rechtbank
te Middelburg te verantwoorden.
De officier van justitie had toen tegen
hem een gevangenisstraf voor den tijd van
zes maanden geeischt.
De rechtbank deed gisteren in deze zaak
uitspraak en veroordeelde den man tot
zesduizend gulden boete, subsidiair drie
maanden hechtenis, waarbij de rechtbank
rekening hield met de leeftijd van den ver
dachte en de omstandigheden, waaronder
het feit is gepleegd.
DE LEDEN DER TWEEDE KAMER
BELEEDIGD.
In het nummer van 24 Juni 1939 van het
weekblad „De Nederlandsche Nationaal-
Socialist", een uitgave van de N. S. N. A.
P., was een artikel opgenomen met het
opschrift: „Van honderd geleerde botterik-
ken", waarin een beschouwing werd gege
ven over de behandeling van de defensie-
begrooting in de Tweeed Kamer.
Het opschrift werd door de justitie be
leedigend geacht voor de leden van de
Twee-de Kamer, weshalve de schrijver zich
voor de rechtbank alhier te verantwoor
den had.
Tegen hem had de Officier van Justitie
een gevangenisstraf voor den tijd van drie
maanden geëischt.
Gelijktijdig heeft de leider van de N. S.
.M A. P. terecht gestaan. Hem werd de
verspreiding van het weekblad ten laste
gelegd.
De Officier van Justitie eischte tegen
hem een maand gevangenisstraf.
Vandaag deed de rechtbank in beide za
ken uitspraak. Zij veroordeelde den schrij
ver tot 75 gulden boete, subsidiair 25 da
gen hechtenis en den verspreider tot 50
boete, subsidiair 15 dagen hechtenis.
HAARLEMSCHE RECHTBANK
Dronken autobestuurder.
De rechtbank deed uitspraak in de zaak
tegen v.d. V. uit Leiden, die in hooger
beroep terecht heeft gestaan van een von
nis van den Kantonrechter te Haarlem en
waarbij hij was veroordeeld tot 7 dagen
hechtenis en ontzegging om motorrijtuigen
te besturen voor den tijd van 6 maanden.
(Eisch 14 dagen hechtenis en ontzegging om
motorrijtuigen te besturen voor den tijd van
1 jaar), omdat hij op een avond in de
maand November van het vorige jaar in
de gemeente Haarlem een auto zou heb
ben bestuurd, terwyl hy zoodanig onder
den invloed van sterken drank zou heb
ben verkeerd, dat hij niet in staat geacht
kon worden, dit naar behooren te doen. De
officier van justitie mr. Paardekooper Over
man had bevestiging gevraagd van het von
nis van den Kantonrechter.
De rechtbank uitspraak doende veroor
deelde verdachte tot 7 dagen hechtenis en
ontzegging van motorrijtuigen te besturen
voor den tijd van 6 maanden.
KANTONGERECHT TE HAARLEM.
Bloembollen geteeld zonder
vergunning.
Voor den kantonrechter stond te recht
de bloembollenhandelaar B. v. d. L. uit
Sassenheim, die in verzet was geko
men van een vonnis van bovengcnoemden
kantonrechter, waarbij hij was veroordeeld
tot een geldboete van 100.subsidiair 20
dagen hechtenis (eisch 300.— subsidiair
2 maanden hechtenis), omdat hy op 6 Juli
van het vorige jaar c-p een stuk iand groot
56.30 Are in de Haarlemmermeer bollen
van tulpen had geteeld zonder dat hij ver
gunning had van den Minister van Eco
nomische Zaken en zonder dat hij was aan
gesloten als georganiseerde bij de Ned.
Sierteelt-Centrale. Door de Rechttucht-
spraak te Den Haag was verdachte voor
dit feit veroordeeld tot een geldboete van
200.
De kantonrechter en de ambtenaar acht
ten het beter om de zaak uit te stellen om
alsnog een getuige te hooren. Over 14 da
gen wordt deze zaak opnieuw behandeld.
Takken van een boom
afgesneden.
Vervolgens stond terecht de 31-jarige
bloemistarbeider J. K. uit H i 11 e g o m,
wien ten laste was gelegd, dat hij, zonder
geweld of bedreiging met geweld tegen per
sonen, van een in het gemeentelijk plant
soen aan de Jonkheer Mockade te Hille-
gom staande hulstboom, toebehoorende aan
de gemeente Hillegom, een of meer takken
met roode vruchtjes heeft afgesneden en
weggenomen.
De ambtenaar van het O. M. eischte te
gen verdachte een geldboete van 15.—
subs. 10 dagen hechtenis.
De kantonrechter veroordeelde verdachte
tot een geldboete van ƒ5.— subs. 3 dagen
hechtenis.
WONINGINRICHTING
A. DREEF - Burgsteeg
Wij handhaven onze oude lage
prijzen, u.tslu.tend contant.
H
JJ
Het speciaal kruidenadres
Heelt de grootste voorraad. 194
Is bet beste gesorteerd.
Is het meest vakkundig op het gebied
van Geneeskrachtige kruiden.
J. VRIJENHOEK, Haarlemmerstr. 119
HET SPECIAAL KRUIDENADRES
LISSER BILJART KRING.
Fraaie prestatie van J. Wassenaar.
In den competitie-wedstrijd Luto I
Concordia I wist de Concordia-speler J.
Wassenaar een bijzonder fraaie prestatie
te behalen door een moyenne van 10.te
behalen, o. a. scoorde hij series van 15, 18,
12, 13, 20, 20 en 23.
Het resultaat van dezen wedstrijd was:
prt. pnt. brt. h s. gem.
J. Wassenaar (Conc.) 140 140 14 23 10.—
C. Kortekaas, (Luto) 115 56 14 18 4.—
P Kerkvliet
Jac. Faas
Th. Euwyk
J. de Jong
84 65 26 9 2.50
110 110 26 13 4.61
60 36 28 4 1.25
91 91 28 13 3.25
C Warmerdam 60 60 28 12 2.14
A. van Dijk 95 15 28 11 2.67
Luto 1 2 gewonnen partijen, Concordia I
2 gewonnen partijen.
De uitslag van den wedstrijd Concordia—
Piet Gijzenbrug luidde:
P Kerkvliet, Conc. 88 64 19 10 3.38
H. v. d. Ploeg (P.G.) 53 53 19 10 2.79
70 51 32
50 50 32
1.59
1.56
60 47 19 7
45 45 19 7
K. v. d. Berg
H. Hoogevorren
C. v. d. Berg
J. C. v. Kampen
S van R(jn 157 157 34 29 4.61
A. Vink 61 60 34 7 1.76
Piet Gijzenbrug T 3 gewonnen partijen,
Concordia I 1 gewonnen partij.
WIELRENNEN
de antwerpsche zesdaagsche.
Boeyen hervat den strijd.
Boeyen, de Nederlandsche renner, die
Dinsdagavond bij een valpartij betrokken
was en daarbij nog al leelyk terecht kwam,
was gisteren in zooverre hersteld, dat hij
utn strijd heeft hervat, tot groote vreugde
van zijn koppelgenoot, Schulte. De Neder
lander, die Woensdag zijn 22sten verjaar
dag vierde, is 's Woensdags door de vele
toeschouwers gehuldigd. Men bood hem
bloemen aan, waarna Boeyen, onder het
spelen van het Wilhelmus een eererondje
draaide.
SCHAKEN
interacademiale schaak.
competitie.
Morphy—Paris 3.5x3.5x.
Voor de interacademiale competitie tus-
schen de schaakclubs der studenten-cor-
pora vond te Leiden de ontmoeting „Mor
phy" (Leiden)—„Paris" (Delft) plaats.
Aan het eerste bord bestreden de gebroe
ders Wijnans elkaar met het merkwaardige
result'aat, dat A. J. Wijnans, de eorste bord-
speler van A. D. van den tienden bordspe-
't-r verloor.
De voorloopige eindstand is 3.53.5; de
partij aan bord 7 werd in den volgenden
itand afgebroken:
Wit (Paris): Kg3, Rd2, Ph3 en g5 pi. f4.
Zwart (Morphy) Kf6, Dh5, Pg4.
Zwart is aan zet; o. i. is remise waar
schijnlijk.
De gedetailleerde uitslag luidt:
MorphyParis.
M Wijnans—A. J. Wijnans 10
J. H. PastoorsC. W. Taconis 01
D ter Haar—H. W. Terwogt 10
N. G. van Kampen—W. J. G. Mees 01
11. van Beek—E. Kuijper 1/2—1/2
P S. R. Wolterbeek—H. J. 7. Raalte 1—0
F. Rijn vaanJ. Asselbergs xx
P. H. Rutten—P. Dozy 0—1
Totaal 3.5x—3.5x
Morphy" speelde aan de even borden
met wit.
LEIDSCHE SCHAAKBOND
De competitie 3e klasse B.
Van de 7 in deze week vastgestelde wed
strijden waren 6 uitgesteld, alleen de
onderstaande werd gisteravond alhier in het
olkaal van Wijk, Hoogewoerd, gespeeld en
eindigde in een 64 overwinning van
onder Nos II te Boskoop op de L. Schaak
club II
K. A. WaasdorpJ. Bulk Y
H. W. v. DortC. v. Veen YzY
C. J. Mosies—D. Radder Y—Vi
D. J. Weeber (n.o.)D. v. Wijk 01
Jacs. Neuteboom (n.o.)J. Bouwman 01
I BourgeoisW. J. Spaargaren 01
H. WeeberA. v. Oyen YiVz
A. de VriesJoh de Ruyter 01
W. BergM. Schrijver 10
J. BergC. Metzelaar 10
Totaal 46
Alle correspondentie deze rubriek be
treffende, gelieve men te zenden aan den
redacteur W. H. van der Nat, Witte Rozen
straat 40a, Leiden.
DE LOOP DER STUKKEN.
We zullen aannemen, dat u het bord ter
dege kent en dus, zonder aarzelen, de be
langrijkste figuur, de Koningin of Dame,
zooals deze meestal wordt genoemd, op d5
plaatst. De Dame mag zich in alle richtin
gen bewegen, net als den Koning, maar.,
zooveel velden als men wil. (Later zullen
we zien, dat bepaalde onrtandigheden aan
de beweeglijkheid van de Dame beperkin
gen kunnen opleggen). Van d5 af zijn dus
t® bereiken horizontaal (alle velden op de
5* ry) verticaal (alle velden op de d-lijn)
en schuin c6, b7. a8, b4, f3, g2. hl. c4, b3,
a2, e6, f7 en g8. De Dame op d5 beheerscht
dus 27 velden!
Stond de Dame op een rand- of hoek-
veld dan beheerschte zij in totaal 21 vel-
cen. Opnieuw blijkt dus de meerdere waar.
do (betrekkelijk natuurlijk) van een mid
den of Centrum-veld boven rand- of hoek-
velden.
Ongeveer de helft van de beweeglijk
heid van die der Dame heeft het Kasteel
o* Toren. Een toren beweegt zich uitslui
tend horizontaal en verticaal. Een toren
op al kan dus in één zet alle velden op
r'e 1ste rij of alle velden op de a-lijn be
reiken.
We merken op, dat bij een toren het voor
zyn beweeglijkheid niet verschilt of hij
op een hoek- of rand-veld, dan wel in het
■ridden van het bord staat. Het blyven in
totaal steeds 14 velden.
De bewegingen van toren en Raads
heer (Looper) zijn samen die der Dame.
Trekken we dus die van den toren van die
der Dame af, dan rest die van den Looper.
Dat is dus het bewegen in schuine richting.
Een looper op f7 bestrijkt dus de velden:
58, e6, d5, c4, b3, a2, e8, g6, h5. Een looper
00 e5 kan meer velden bereiken, nl. d6, c7,
b8 f4, g3. h2, f6. g7. h8, d4, c3, b2. al.
Hier dus opnieuw meer beweeglijkheid,
naarmate meer in het centrum geplaatst
Uit het al'een bewegen in schuine rich
ting volgt, dat een looper alleen op één
Kleur (wit of zwart) opereert. Beide loo-
pers tezamen bcheerschen alle velden, zoo
wel de witten als de zwarten.
Hieruit begrijpt men zeker al eenigszins
de beteekenis welke door de groote mees
ters aan het bezit van beide loopers wordt
gehecht.
De laatste te bespreken officieren (de
schaakstukken behalve de pionnen worden
wel officieren genoemd) zijn de Paar
den. Een Schaakpaard fnringt. Het gaat
telkens één veld schuin plus één recht.
v
BCD
F G
Het witte paard op e4 gaat in één zet
r.aar één van de met een kruisje gemerkte
velden. De afstand, die een paard in één
zet kan afleggen is dus veel geringer dan
d:e van een der andere officieren (den
koning uitgezonderd). Daar tegenover
staat, dat een paard zoowel op de witte a's
de zwarte velden kan komen, hetgeen
een looper niet mogelijk Is. Later zullen
we zien, dat het een paard ook is toege
staan over een eigen vijandelijk stuk heen
te springen. Voor de andere officieren
vormt een stuk op hun bewegingsrichting
een belemmering.
Men merke op. dat een paard nooit naar
ten veld van gelijke kleur als waarop het
staat kan springen.
Tenslotte resten ens de pionnen. Alle
pionnen bewegen zich op gelijke wijze.
Deze beweging is uitfluitend voorwaarts!
Ieder der andere schaakstukken kon des-
vtrlangd op zijn schreden terugkeeren,
een pion echter nooit!
Eenmaal slechts is het den pipn geoor
loofd twee velden tegelijk voorwaarts te
gaan, n.l. bij zijn e< rsten zet. Daarna mag
hij telkens slechts een veld tegelijk. Op
den eersten zet behoeft hij niet twee
velden te gaan. Het Is toegestaan, niet
verplicht,
Een bijzonderheid van den pion ls nog,
dat hij, naarmate hij den anderen kant
van het bord nadert, in waarde stijgt. Im
mers, eenmaai op de achtste rij (of voor
een zwarten pion de eerste ry) aangeko
men, verandert het eenvoudige pionnetje
in een waardevollen officier. Een dame,
toren, looper of paard, geen koning! Het
doet er niets toe of hierdoor meer dan één
dame, of meer dan twee torens, loopers of
paarden van dezelfde kleur op het bord
verschijnen. Er zyn partijen bekend waarin
ter weerszijden drie en zelfs v(er dames
aan den strijd deelnemen.
Het een en ander zullen wij nog Iets
verduidelijken met behulp van de op het
volgende diagram voorkomende pionnen.
n ms
'""891
JU
11
II
a
A BCDE FG H
Pion a2 kan in éér zet zoowel naar a3
als naar a4. Pion d3 kan in één zet alleen
naar d4. Wanneer pion g7 naar g8 ge
speeld wordt, moet er een Wit stuk voor in
de plaats op g8 gezet worden. Welk wit
stuk dit moet zijn, moet dc witspeler be
slissen. Hieruit volgt, dat een stelling met
een pion op hl nooit kan voorkomen. Op
het moment immers, dat deze zwarte pion
op hl kwam, veranderde hij in een zwar
te n officier.
Pion c7 kan in één zet naar c6 of naar c3
Pion f5 kan in één zet alleen naar f4.
De volgende keer is het slaan der
stukken aan de beurt. Dit en verdere re
gels van het spel zullen wij bespreken aan
de hand van een gespeelde partij.
PARTIJSTELLING.
Voor de meer gevorderden deze aardige
stelling.
L
m»
SOM
A BCDE FG H
Wit geeft mat In twee zetten.
Vraag: Ik ben 7 maanden als noodhulp
dagmeisje in betrekking; ik ben nu ziek ge
worden en mevrouw heeft mij mijn ontslag
gegeven. Heb ik nu recht op uitkeering en
dokter.
Antwoord: Neen, u was niet In
wonend; alleen inwonende dienstboden heb
ben daarop recht.
Vraag: Inzake de wettelijke verplich
ting van den patroon tot het uitbetalen van
het salaris gedurende de drie dagen waarop
de verzekering niet uitkeert.
Antwoord: Het Burgerlijk Wetboek
bepaalt, dat bij ziekte of ongeval de arbei
der zijn aanspraak op loon behoudt „ge
durende een betrekkelijk korten tijd". Hoe
lang die „betrekkelijk korte tijd" duurt is
in verschillende gevallen verschillend te
beoordeelen, maar dat de drie z.g. Karenz-
dagen daartoe behooren ls moeilijk voor
betwisting vatbaar, tenzij er tusschen ar
beider en patroon een andere regeling
mocht zijn overeen gekomen.
Vraag: Inzake het Gorkumsch Bagger-
contract.
Antwoord: Wij kunnen u omtrent
den inhoud daarvan niet inlichten. U hebt
evenwel recht het bij uw patroon in te zien.
Wf 7 /I MtlltH/en OtVAAi, HAAK /AT
life zoo n 01 vol 1 OATilHAnoni/niX
)0/lDT. HA O IK-iAHDV MAAR Hlf T
OlMOMin Hll HOMDAn RU/KIM o* I
(R ie Ti veROACnn inotn omtmk
WAi.WA7 OAilt IK TOCM, £R RAM
MUMAno /n osn ort'jTkieffjrjM]
IKCttlOOF, UAT/K VAMOAAC fdy
\Jhf£7jG Z£HüWACHTIC,Bfrz
