RIJNSTREEK
De tocht langs Friesland's
eli steden
Doutoe Egberts
Gevaarlijk Ijs
HEILIGT HET GEZIN
MET BEÜZinE
Voor de vijfde maal ging de jacht op
de gladde ijzers
HEEREN-BAAI
DINSDAG 30 JANUARI 1040
DE LEIDSCHE COURANT
VlfcKUE BLAD - PAG. 12
De voorzitter van de IJsclub „Leider-
Sorp-Zoeterwoude H. R." deelt het vol
lende mede:
De ij «club heeft haar werkzaamheden op
den Rijn beëindigd, omdat het ijs door
den zwaren sneeuwval en dcor het malen
•n spuien volkomen onbetrouwbaar is ge
worden.
De ijsclub durft niet langer het risico te
nemen.
Het ijs teert weg, omdat het onder de
sneeuwlaag niet yriest en omdat het wa
ter aan de onderzijde van het ijs gestaag
het ijs afknaagt.
Op sommige plaatsen in den Rijn is het
ijs vrywel opgelost en slechts bedekt met
een sneeuwvracht.
ALPHEN AAN DEN RIJN
Feestavond L.T.B. Het koude winter
weer en de schier onbegaanbare wegen
trotseerend, kwam een kleine honderd le
den van den L.T.B. met hun dames en
huisgenooten gisteravond in de zaal der
St. Josephsgezellen bijeen voor de jaar-
lyksche feestvergadering, welke voor de
bevordering van de saamhoorigheid een
der meest geëigende middelen kan zijn.
Ook het geestelijke was door het bestuur
hierbij niet uit het oog verloren, wijl er
des morgens een H. Mis was opgedragen
voor de leden. De avond stond onder lei
ding van den voorzitter der afdeeling, den
heer S. van Leeuwen, die in 't bizonder
verwelkomde den Deken en de afgevaar
digden van den Volksbond, de heeren J.
J. van Capel en A. Kerkvliet, den voorzit
ter van den Landarbeidersbond „St. Deus
Dedit", den heer J. v. d. Tol en de heeren
N. J. Verkleij en Th. Rozestraten namens
de „Hanze".
Nadat de voorzitter had medegedeeld,
dat de secretaris, de heer Joh. C. Vink, is
aangewezen tot technisch adviseur van
de L. T.-afdeeling der K.J.M.V., werd door
allen staande het Bondslied gezongen:
„Kruis en Ploeg" van mr. dr. L. N.
Deckers, gevolgd door een vroolijke feest-
marsch, ten gehoore gebracht door het ge
zelschap Bakker Vergeer uit Gouda, dat
dezen avond meerdere malen blijk gaf zijn
„vak" wel te verstaan.
Hierna verkreeg de Deken het woord.
Spr. vestigde de aandacht van de boeren op
de vele zegeningen die de Kerk in 't bizon
der voor het boerenvak heeft ingesteld.
Spr. noemde enkele voorbeelden uit de rij
ke liturgie van de Kerk, met betrekking
tot de zegeningen van b.v. het land en van
de weide, de zegening over paarden en
ander vee, van 'de stallen etc.; zegeningen
van het voeder voor het vee, van kaas en
boter; zegening voor wagens, voertuigen
etc., van boom- en veldvruchten, van
graan-schuren, waarin de oogst van het
geheele jaar is opgeborgen en nog veel
meer. Spr. besloot met een aansporing om
gebruik te maken van deze middelen,
waarbij de Kerk ook de zegen Gods over
de bedrijven afsmeekt.
De voorzitter dankte den Deken voor
diens klare uiteenzetting over deze mate
rie, die voor spr., maar zooals veronder-
«teld mag worden ook voor vele leden, een
openbaring zal zijn geweest.
Na aanbieding van een consumptie werd
van de gelegenheid, aan de leden geboden,
tot het geven van voordrachten etc. veel
gebruik gemaakt.
Een aanvang werd gemaakt met een
dramatisch vertelsel door den heer J. Th.
Verkleij, gevolgd door een toepasselijk lied
op dezen avond, ten gehoore gebracht door
een tweetal militairen.
Een aardig en waardig cachet gaf aan
dezen avond vervolgens de heer Verkleij
met zijn voordrachten uit het bekende
bundeltje „Kriekende Kriekske" van den
priester-dichter Bern. v. Meurs, na een
korte causerie over bekende werken van
dichters met naam.
Dan kwam spoedig de echte vroolijke
stemming er in, na een herhaald „alle
maal...." van het Muziekgezelschap.
Dan kwamen de dames Straathof ten
tooneele met een vroolijke voordracht.
Het loflied op den boerenstand van den
voorzitter, den heer S. v. Leeuwen, die
zich meerdere malen als een goed en „ge
vat" rijmer heeft getoond, ten gehoore ge
bracht door de gebrs. Adr. en Ant. van
Leeuwen, vond veel bijval. „De Waorzeg-
gende kwartel", een vertelsel van B. van
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons
indien het niet gelukt algemeen
de overtuiging te vestigen, dat
het heil der maatschappij voor
alles afhangt v> o de herleving
en heiliging van het huisgezin,
loont het nauwelijks de moeite,
'n woord voor de oplossing van
het sociale vraagstuk te verliezen.
A. M. WE1SZ.
Meurs, vond een goede vertolking bjj mej.
Annie Verkleij.
De boerenstand heeft getoond, dat met
eigen prestaties een welgeslaagden avond
kan v/orden verzorgd.
Een bijzonder woord van waardeering
past dan ook, naast deze medewerkers,
wier aantal zoo groot bleek, dat bij lange
na niet allen gelegenheid tot ontboezeming
konden vinden, zeer zeker aan de feest
commissie, voor het samenstellen van een
dergelijken avond.
Met een bescheiden polonaise werd deze
alleszins geslaagde feestavond te twaalf
uur besloten.
Ongelukkige val. Gisterenmiddag is mej.
M. A. uit Bodegraven op het trottoir by de
Hofbrug uitgegleden en gevallen, waarbij
zij het ongeluk had een enkel te breken.
Dr M. verleende de eerste hulp. Daarna
werd de patient naar het Acad. Ziekenhuis
overgebracht.
HAZERSWOUDE (Groenendijk)
Duurte-toeslag L.T.B. In de vergade
ring van de afd. L.T.B. op 9 Jan. j.l. is be
sloten, op het loon volgens het arbeiders-
contract eenigen toeslag te geven Degenen
die een loon van 17.50 ontvangen zon
der melk, ziullen ruim 5 pet toeslag ont
vangen ten bedrage van f 1.het loon
van hen, die f 16.50 aan contanten ont
vangen met 2 liter melk zal met 0.75
verhoogd worden. De eerste uitbetaling
hiervan zal plaats hebben over de week
van 28 Jan.3 Fébr. 1940. Dit besluit geldt
alleen voor de leden van Rijndijk en Groe
nendijk.
LEIMUIDEN
Burgemeester. Met ingang van 15 Fe
bruari is herbenoemd tot burgemeester van
Leimuiden en Rijnzaterwoude de heer J.
A. Bakhuizen.
OUDE-WETERING
Schoorsteenbrand in de Chr. School.
Maandagmiddag ontstond tijdens de lessen
brand in een der schoorsteenen van de Chr.
School, alhier. Het vuur werd spoedig ont
dekt en met behulp van enkele omwonen
den kon men er in slagen de vlammen met
emmers water te dooven. De leerlingen
waren veiligheidshalve naar huis gezon
den.
Uitvoering. De vastenavonduitvoering
der R.-K. tooneelvereeniging „St. Theodul-
fus" vindt plaats op Donderdag 1 Februari
a.s Het programma vermeldt de bekende
klucht „Kidnappers", terwyl het duo Bree-
dijkv. d. Klauw het muzikale gedeelte
zal verzorgen.
TER AAR
St. Lldwinavereeniging. Ondanks de
minder prettige wegen en de nog steeds
doordringende koude, mocht de jaarlijk-
sche feestavond van genoemde vereeniging
zich in een groote belangstelling verheu
gen, want toen de Pastoor de bijeenkomst
opende, bleek, dat ck zaal tot in alle hoek
jes bezet. Na verwelkoming greep Pastoor
tevens de gelegenheid aan, om in korte
trekken het mooie doel van deze ideale
vereenig ing voor oogen te stellen, n.L de
verzorging van arme kraamvrouwen en
kindertjes. Hij deed een krachtige aanspo
ring, steeds dit heerlijke werk te blijven
steunen. Tot slot werd het bestuur lof
toegezwaaid voor zijn werkzaamheden en
de menigte een genoeglijken avond toege-
wenscht.
Terstond werd hierop het scherm ge
trokken en zaten wij in de kleine salon
van het landgoed „De Eikelhof", eigena
resse Mevr. d, Raedt, waar zich een ern
stig spel ontploide onder de titel „De
Oude Schuld". De aard van het stuk bui
ten beschouwing latende, moet gezegd
worden, dat de dames gepoogd hebben al
les eruit te halen en dit gelukte by na tot
het volmaakte toe. Sommige moeilijke
scènes, waarvan o.a. het ooggetuige ver
slag van Joop Heemstede over het onge
luk van Roosje en de harde taal van Me
vrouw de Raedt tegen Nonnie, werden
schitterend gespeeld. Enkele passages
kwamen niet voldoende los, terwyl ook
wel eens vergeten werd, dat hier gesipeeld
moest worden voor een groote zaaL Maar.
de algeheele indruk is goed!
Tijdens een korte pauze kwam de ver
loting op het appél, welke geschiedde in
een snel tempo en waaraan mooie prijzen
verbonden waren, o.m. taart, tulband, kaas,
eieren, worst, een deken en een tafelkleed.
Als toegift kregen wij nog een klucht
„O juffrouw Krullo, juffrouw Krol!". Een
leuke verhandeling, waarom veel gelachen
werd.
Eventjes voor elven behoorde deze feest
avond weer tot het verleden en de Lidwi-
na-vereenigiing gaat voort „goed te doen".
Voldaan keerden wy huiswaarts.
ZOETERWOUDE-LEIDERDORP
Nationale Hardrijderij. Gisterenmiddag
werd door de vereeniging „IJssport" een
nationale hardrijderij gehouden op den
Rijn. De belangstelling hiervoor was zeer
groot; er waren 38 deelnemers. Na een vin-
nigen strijd werd de 1ste prijs, 25.be
haald door H. Hoven te Eelde; de 2de pr.
15.door G. Zonneveld te Akrum, de
3de pr. 7.50 dooi J. Schippers te Leider
dorp, de 4de pr. 2.50 door P. v. d. Hoofd
te Badhovedorp, en de 5de pr. door C. van
Oojen te Boskoop. Het was reeds avond,
toen de prijzen met een toepasselijk woord
werden uitgereikt.
Nu da regeering de ben
zinedistributie nog kon uit
stellen, hoopt iedereen op
afstel I Of dat gebeurt
hangt óók van af, dus:
woest
GROOTE DRUKTE IN DE FRIESCHE
HOOFDSTAD.
De Friesche hoofdstad stond Maandag
avond in het middelpunt van de belangstel-
paar duizend deelnemers men schatte
het aantal rydeds voor wedstrijd en tocht
op meer dan 3500 kwamen hun opwach
ting maken bij het centraal bestuur van
de Friesche elfstedentochtvereeniging voor
het verkrijgen van de laatste inlichtingen
omtrent start, controleposten, ysconditie,
finish en alles, wat zoo bij de voorberei
ding van den 200 K.M.-tocht op de schaats
behoorde.
Het Beursgebouw was versierd met de
nationale en Friesche vlaggen. Tientallen
helpers van mr. Hepkema c.s. stonden klaar
om de deelnemers te ontvangen, htm als
voorlichting te dienen. Van acht uur des
avonds tot een uur in den nacht kwamen zij
opdagen. Dank zy de uitstekende organisa
tie verliep alles vlot en geen moment kre
gen wij den indruk, dat het met de werk
zaamheden stokte.
Leeuwarden was Maandagavond inder
daad het verzamelpunt van sportief Ne
derland.
Niet alleen zagen wy alle winnaars van
de vorige tochten, die zich natuurlijk ook
voor den vijfden tocht hadden aangemeld,
maar ook bekende vertegenwoordigers van
andere takken van sport zooals den oud-
athleet Jan Zeegers en den voetballer
Pienter. Wij ontdekten ook het glundere
gezicht van den trainer van het Neder-
landsch elftal, Bob Glendenning, die teza
men met den secretaris van de Technische
Commissie, den heer Boeljon, den tocht per
auto zal volgen om het oud-lid van de
T. C., den heer D. D. Huizinga Bruins, die
alle Elfsteden tochten medegemaakt heeft,
te verzorgen.
En al die deelnemers waren optimistisch
gestemd, grappen en grollen werden over
al gehoord. Zoo mopperde een militair
een van de zeer velen of er nu geen mo
gelijkheid bestond om voor donker te
Leeuwarden terug te zijn.
En prompt luidde het antwoord van zijn
vrienden: dat kan best hoor, als je maar
hard genoeg rydt.
Het vroor gisteravond tien graden, zoo
dat ditmaal geen sprake van uitstel kan
zijn. Eindelijk zou de tocht dus doorgaan.
Maar wat een werk er niet aan vooaf is
gegaan! Zoo vertelde mr. Hepkema, de
voorzitter van het centraal bestuur, ons
nog, dat in Slooten en IJlst in den nacht
van Maandag op Dinsdag werd doorge
werkt om de banen te vegen. Vooral te
IJlst, waar men veel last heeft van stuif
sneeuw, was men met man en macht hezig
om alles in orde brengen. Laat in den
avond kwamen van de verschillende bur
gemeesters dèr steden en dorpen, die aan
de route van den Elfstedentocht gelegen
zyn, telegrammen binnen omtrent de ge
nomen maatregelen, die voor een goed
verloop noodig zouden zijn. Men meldde,
om den deelnemers den weg te wyzen,
dat de organisatie in orde was, dat er op
sommige plaatsen lantaarns zouden bran-
op andere stukken zouden borden staan
om aan te wyzen, dat daar gevaarlijke
plekken lagen. Zoo zit deze reuze organi
satie goed in elkaar en zoo hadden wij
den indruk, dat vandaag alles tot in de
puntjes in orde zou zyn.
1406
DE START VAN DEN FRIESCHEN
ELFSTEDENTOCHT.
Een kopgroep van vier rijders
te Stavoren.
Fel en guur woei de Noord-Oostenwind
door het oude stadje Stavoren. Blinkend
wit ligt de sneeuw over de verlaten vel
den, kil waren ook de straten en weggetjes
van de oude Zuiderzeestad.
De belangstelling voor den elfstedentocht
was in Stavoren niet zoo groot, als men
verwacht mocht hebben voor een feest,
waarover geheel Friesland reeds weken
lang sprak en niet uitgepraat raakte. De
menschen bleven in de huizen en slechts
weinigen heel erg enthousiaste liefhebbers
ivaagden zich op straat om bij café Cupe
rus nog iets te zien van het passeeren der
ijders.
Via Sneek, IJlst, Sloten en Balk bereik
ten de deelnemers, die om vijf uur van
Leeuwarden waren vertrokken, Stavoren,
waar de eersten precies acht uur aankwa
men. In drie uur hadden de leiders (er
was een kopgroep gevormd, bestaande uit
L. Geveke, Leeuwarden, A. Adema, Fra-
neker, D. van der Duin, Warga, en Sj.
Westra, Warmenhuizen) bijna acht en
zestig kilometer afgelegd, in een zeer snel
tempo dus. Maar bewondering behoefde dit
niet te wekken, want de stevige bries had
den de rijders vrijwel voortdurend in den
rug gehad. Zco kon het tempo hoog wor
den opgevoerd, en van den massalen uit
tocht in de nachtelijke uren te Leeuwar
den was te Stavoren niets meer te bespeu
ren, zoover lag het veld van honderden rij-
oers reeds uiteen.
Het was een fantastische uittocht ge
weest. In de Harmonie te Leeuwarden ver
trokken de wedstrijdrijders, in het beurs
gebouw degenen, die aan den tocht deel
namen in de klanderij een derde groep,
de z. g. nakomers. Hoeveel rijders, zou
men vragen. Velen bleken niet te zijn opge
komen en op het laatste oogenblik waren
er nog liefhebbers bijgekomen, zoodat
eerst in de avonduren bekend zal kunnen
zijn, hoeveel deelnemers er precies in den
wedstrijd en in den tocht zijn uitgekomen.
In het nachtelijk donker spoedden en
kele duizenden (de wedstrijdrijders voor
op) zich te voet naar de Schenkenschans,
waar de ijzers snel werden ondergebon
den. Stuk voor stuk verdwenen zij in de
richting Sneek. De meesten hadden een
lantaarn op de borst gespeld, want bijlich
ten voor wakken en scheuren was wel noo
dig. Zoo snelde het legioen der duizenden
op de smalle ijzers over het ijs met een
tocht van tweehonderd km. voor den boeg,
zwarte silhouetten tegen de blanke sneeuw,
terwijl de twinkelende lichtjes der zak
lantaarns het geheel iets fantastisch en
spookachtigs gaf. Mocht men nog niet
overtuigd zijn van de ernorme prestatie,
welke het volbrengen van een dergelijken
tocht beteekent, dan zou deze stille uit
tocht van het legioen ongetwijfeld indruk
maken op de fantasie der argelooze toe
schouwers, die zich misschien afvroegen,
wat deze menschen hier, ergens in Fries
land, eigenlijk kwamen doen en voort ging
de kilometerslange tocht naar Sneek.
Dijkstra en Jongert eersten
te Sneek.
De nurksen, die mochten hebben beweerd
dat de Friezen de organisatie niet in hun
macht zouden hebben, zijn er toch wel vol-
women naast. Een staaltje van voortreffe
lijke organisatie vonden wij aan de eerste
controle te Sneek. Honderden waren vroeg
uit de veeren gekomen, dit in tegenstel
ling met de Leeuwarders, om de rijders
te zien passeeren. En in den donkeren Ja-
ruari-nacht was het in het oude stadje
een drukte van belang. De rijders moesten
hun kaart laten afstempelen in een groote
garage, waar dertig dames en heeren aan
lange tafels waren gezeten. Stroo was op
den vloer gelegd ter bescherming van de
ijzers.
De eerste ryders, die zich hier kwamen
melden, waren S. Dijkstra en C. Jongert.
Over den bijna 24 km. langen rit hadden
zij nog geen drie kwartier gedaan. Succes
sievelijk kwamen ook de andere wedstrijd
rijders zich melden. Alles verliep in vol
komen orde. Snel stonden de deelnemers
weer op het ijs, voort in de richting Slo
ten. Het was tegen het ochtendgloren, dat
wy in dit plaatsje arriveerden. In deze
knusse stadsherberg meldde D. van der
Duin uit Warga zich om 1 minuut over 7
als eerste aan, onmiddellijk gevolgd door
•Van der Heide uit Leeuwarden en Keizer
van de Lier. Veel verschil in tijd was er
niet tuschen hen en de volgende rijders
Westra, Jongert en Dijkstra.
Steeds met den wind in den rug ging het
via Balk naar Stavoren over het Sloter-
meer, de Fluesen en de Morra, door het
wijde Friesche landschap, dat dik onder de
sneeuw lag en waar alleen het bruine riet
een aanduiding vormde, waar de meren
gelegen waren en waar het land. En zoo
bereikten de rijders het Noorden. De vol
gende doorkomst te Stavoren viel te no-
teeren: een greep van vier rijders, bestaan-
cp uit L. Geveke, Leeuwarden, A. Adema,
Franeker, D. van der Duin, Warga en Sj.
Westra, Warmenhuizen.
Twee minuten later C. Jongert, Alkmaar
en P. Keizer, de Lier.
Op drie minuten van de leiders kwamen
H. Vriezema, Harlingen, en S. Dijkstra,
Corajum.
Op zes minuten meldde zich F. van der
Heide, Leeuwarden.
De andere wedstrijdrijders lagen op dat
moment tien minuten of meer achter.
Maar in Stavoren begonnen de moei
lijkheden pas. Nu moest via Workum en
Hindeloopen naar Bolsward tegen den
scherpen wind worden opgetorn en
het ijs in deze omgeving was bovendien
niet zoo fraai.
Adema aan den kop te Franeker.
Van Stavoren ging het naar Bolsward,
over Hindeloopen en Borkuim, Het temipo
werd nu heel wat minder snel dan in de
vroege ochtend uren. Jongert, Westra en
Adema arriveerden het eerst te Bolsward,
op den voet gevolgd door van der Duim
en Keizer, terwijl Geveke reeds tien mi
nuten ten achter was geraakt. Via Harlin-'
gen werd, vrijwel steeds tegen den wind'
in, Franeker bereikt en in dit stadje vier
de Adema, inwoner van Franeker, triomph,
omdat hij zich als eerste aan de controle
meldde.
De publieke belangstelling in Bolsward;
Harlingen en Franeker was veel grooter
dan in Sneek en Stavoren het geval was
geweest. Franeker werd na ruim zeven
uur bereikt, wel een bewijs, dat de tocht
ondanks den sterken tegenwind op het
laatste gedeelte zeer snel was geweest. Na
Adema kwamen binnen van der Duim,
Keizer, Jongert en Westra, voor wie allen,
eenzelfde tijd werd genoteerd als voor
Adema. Een kwartier later kwam Dijk
stra binnen met van der Bij.
In Franeker begon het zwaarste gedeel
te van den tocht door de Bildt-dorpen naar
Dokkum, pal tegen den scherpen noord
oostenwind in en bovendien op slecht ijs.
En algemeen luidde het oordeel van de
deskundigen, dat op dit gedeelte van 59
K.M. de beslissing wel zou vallen.
Prins Bernhard te Leeuwarden.
Vanmorgen is Z. K. H. Prins Bernhard
omstreeks half twaalf met den trein te
Leeuwarden aangekomen ter gelegenheid
van den Frieschen Elfstedentocht. Voor dit
bezoek was een speciale Dieseltrein inge
legd.
Ter verwelkoming van Z. K. H. waren
de Commissaris van de Koningin in de
provincie Friesland, mr. P. A. V. Baron
van Harinxma thoe Slooten, en de waarne
mend commissaris van politie, de heer D.
J. Schilderman, aanwezig.
Zoowel op het perron als voor het sta
tionsgebouw hadden vele belangstellenden
zich verzameld om den prins hartelijk toe
te juichen.
Het land van de elfstedentocht en van
DE. Echte friesche Heeren-Baai. Beide
zijn beroemd; de elfstedentocht als een
zeer bijzondere sportprestatie. D.E. echte
Friesche Heeren-Baai door haar bijzondere
melange die „Wolken van genot" geeft
FRIESCHE
