NIEUWS STADS AGENDA Aeact* Mienieuws WOENSDAG 24 JANUARI 1940 DE LEIDSCKE COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 Abonnenv/ntspriji: voor Leiden 19 cent j>er week; 2.5J per kwartaal. BIJ onze ^(enten /O cent per wo«ïk; fi.60 per kwartaai Franco per post 1.95 per kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal Losse nummers 5 cent, met geïlL Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 30 cent per regel Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. HOE WORDT UET WEER 7 HELDER VRIEZEND WEER. De Bil! sein!: Verwachting: Des nachts strenge tot matige, overdag matige tot lichte vorst. Nevelig tot helder of lichtbewolkt, in den ochtend plaatse lijk mist. Zwakke tot matige Zuidelijke tot Zuid-Oostelijke wind. De weerstoestand van hedenmorgen 7.20 uur: Den Helder: helder, matige W. Z. W. wind 0 gr. C. Vlissingen: lichtbewolkt, zwakke Z. Z. W. wind 6 gr. C. De Bilt: nevel, zwakke Zuidelijke wind —10 gr. C. Groningen: lichtbewolkt, matige Z. W. wind, 8 gr. C. Maastricht: mist, zwakke Zuidelijke v/ind, 7 gr. C. BUITENLANDSCB WEEKOVERZICHT. De depressie, die gisteren over Denemar ken was gelegen, trok naar de Noordzee, daarbij sterk opvullend. Over onze omge ving, België en waarschijnlijk ook over Noord-Oost Frankrijk en Duitschland, ont wikkelde zich een gebied van hoogen luchtdruk. Een nieuwe storing nadert de kust van Portugal en Noord-Spanje. Zij veroorzaakt daar sterke barometerdalin gen en zware regens. Onder invloed van de thans heerschende drukverdeeling is de wind in onze omgeving van West naar Zuid gedraaid en daalde de temperaturen over vrijwel ons geheele land weei tot 5 a 10 graden tengevolge van eenige aanvoer van koude lucht uit Frankrijk en nachte lijke uitstraling. Het maximum over Scan dinavië en Finland is verder in beteekenis afgenomen en vooral in het Zuiden aange tast door een minimum, dat van Hongarije naar de Randstaten is getrokken. Ook het arctische maximum in Groenland nam sterk af. In de Middellandsche Zee heeft zich een depressie ontwikkeld van 990 mbar, die op vele plaatsen zeer zware storm veroorzaakt: Van ochtend waaide te Triest een volle orkaan uit het Oosten en ook >n de Po-vlakte en aan de Golf van Genua komen orkaanachtige winden voor. In mid- den-Italië zijn zware regens gevallen. Ook daar heerschen stormachtige winden. Over oen Balkan stijgt de luchtdruk langzaam. LUCHTTEMPERATUUR 2 graden C. onder nul. LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.: Van Woensdagnamiddag 5.uur tot Donderdagmorgen 7.23 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Donderdag 25 Jan. voorm. 2.40 uur en nam. 3.05 uur. Maan op 4.28 uur Woensdagmiddag Maan onder 7.36 uur Donderdagochtend DIRECTEUR-GENERAAL WATERSTAAT. Bij K. B. is met ingang van 1 Maart 1940 aan ir. J. P. van Vlissingen te 's-Graven- l.age op zijn verzoek eervol ontslag ver leend als directeur-generaal van den Rijks waterstaat, met dankbetuiging voor de langdurige en gewichtige diensten door hem aan den lande bewezen, en is be noemd tot directeur-generaal van den Rijkswaterstaat dr. ir. L. R. Wentholt, noofdingenieur-direoteur van den Rijks waterstaat, te 's-Gravenhage. Uit den Leidschen Raad Het was Maandag een lange raadszitting; eerst om middernacht viel voor de laatste maal de hamer van den voorzitter en strompelden de raadsleden als zwarte fi guren door de hoogliggende en krakende witte sneeuw huiswaarts. Het verslag is vergeleken met dien langen duur echter onevenredig kort, want er was veel geheim zinnigs in deze raadszitting. Vooreerst werden de deuren tweemaal gesloten en bleven zij gesloten gedurende twee maal twee uren. En bovendien- wat er dan nog in openbare zitting bespreken werd, droeg sterk het stempel van de voor afgaande geheime zitting, omdat de raads leden zich beperkten tot korte verklarin gen, welke pas geheel duidelijk zouden zijn geweest, indien men kennis had ge dragen van het gesprokene in de geheime bijeenkomsten. Hoe kan men zich onder deze omstandig heden een oordeel vormen? Het begon reeds bij de benoeming van een leeraar in de handelswetenschappen aan de H.B.S. Deze benoeming was geheel voorbereid; candidaten waren opgeroepen en voorgedragen en het advies van den di recteur en van de Commissie van Toezicht ingewonnen. De Raad had nog slechts even te stemmen. Maar ter elfder ure kwam er uit den raad een idee naar voren. Was tot nu toe het onderwijs in dit vak opge dragen aan een practicus, thans wilden mige raadsleden opeens een theoretisch beter onderlegden jurist met het onderdeel handelsrecht belasten en wel in combina tie met de vakken staathuishoudkunde en staatsrecht. Nu is de mogelijkheid niet uit gesloten, dat er een dergelijke combinatie zou zijn door te voeren; zelfs is de moge lijkheid niet uitgesloten, dat zulk een com binatie zekere voordeelen zou bieden. Maar de directeur, die de situatie en de onderwijsbehoeften op zijn school toch wel kent, blijkt volgens de mededeeling van wethouder Tepe, geen behoefte te gevoelen aan een jurist, noch aan de bedoelde com binatie van vakken. Deze plotselinge uren lange strijd om een kwestie waarin de raad toch ondeskundig moet worden ge acht, doet daarom wat zonderling aan. Lig gen er soms persoonlijke motieven aan ten grondslag? Een andere kwestie, waarover al even zeer een sluier hangt, is die van het hono rarium van den architect van het stadhuis, welk honorarium met een zeer belangrijk bedrag moest worden verhoogd in verband met zekere uitbreiding van werkzaamhe den. Dit bedrag was gecamoufleerd tus- schen een soort waschlijstje van allerlei andere uitgaven, doch de heer Lombert had het eruit gepeuterd: Hij wees er op, dat deze verhooging in stryd was met een vroe ger gemaakte afspraak. In andere omstan digheden zou een dergelijke onthulling fu rore gemaakt hebben in den raad en een debat ontketend hebben van uren. Doch de raad zweeg, blijkbaar was deze aangele genheid al eens eerder doodgepraat. Ge heime zitting! Een derde geval, dat onder de domper van de geheime zitting bleef, was het ge meentelijk crediet voor de aanschaffing van luchtafweergeschut. De raad had 's avonds van 8 tot 10 uur geluisterd naar een uiteenzetting van den generaal b. d. Carstens en na afloop bleken er drie dingen: lo. dat de raad overtuigd was van de noodzakelijkheid van aanschaf fing van luchtafweergeschut, 2o. dat men de som van 20U.000 te laag achtte voor een zoo doelmatig mogelijken afweer, en 3o. dat de raadsmeerderheid van meenjng was, dat een half ei beter was dan leege dop. De gemeente zal nu een bedrag van 125.000 ter beschikking stellen en de Leidsche ingezetenen moeten het restant maar aanvullen. Wij zijn geen bewonde raars van dit systeem, maar wij denken aan het ei en de leege dop, en aan de ge heime zitting, en zwijgen er dus maar over. Tenslotte het laatste mysterie van deze mysterieuze raadszitting, n.l. de wijziging der electriciteitstarieven. Het mysterie schuilt hier niet in iets dat verzwegen zou zyn, maar in de ingewikkelde regeling. Sommige raadsleden erkenden ruiterlijk, dat zij er niets van snapten. De eenigen, die er iets van schenen te begrijpen, waren de heer Tobé, die de voldoening had, dat zijn amendement door het coll. werd aanvaard, en de voorz., die bijgestaan door ir. Stok- huyzen van de Lichtfabrieken, het project uitstekend wist te verdedigen. Het reeds een jaar in proef genomen cppervlaktarief wordt thans algemeen ingevoerd. De bur gerij in haar geheel is daarmee goedkooper uit, sommigen zullen echter iets meer moe ten betalen. Tevergeefs probeerde de heer Bejaarde man door het ijs gezakt en verdronken Het ijs blijkt op tal van plaatsen hoogst onbetrouwbaar. Dat het ys op tal van plaatsen nog steeds hoogst onbetrouwbaar is, bleek gisteravond ook hier ter stede aan de Oude Vest, waar een man door het ijs zakte en verdronk. De 65-jarige M. C., naohtstoker bij de Leidsche Zoutkeet, ging omstreeks kwart ver negen naar zijn werk. Om den weg te. bekorten ging hij aan len Ouden Singel over het ijs, doch op een zwakke plek zakte hy erdoor. Het was toen betrekkelijk stil in de om geving, doch zijn hulpgeroep werd gehoord in het politieposthuis aan de Haven, van waar men onmiddellijk een onderzoek in stelde en tot de ontdekking kwam, dat het hier een ijsslachtoffer betrof. Onmiddellijk werden pogingen in het werk gesteld om het slachtoffer, dat in middels in het ijskoude water was ver dwenen op te halen, hetgeen eerst na 20 minuten met een dreg gelukte. De E. H. D., welke inmiddels was ge waarschuwd, vervoerde den man naar het Acad. Ziekenhuis, doch hulp mocht niet meer baten, wijl het slachtoffer reeds was overleden. Tijdens het reddingswerk zijn ook twee militairen door het ijs gezakt. Het eerst de 31-jarige H. P. Nadat hij zich een hem toegeworpen lijn om het middel had ge bonden, kon hij zich op het ijs werken. Even later zakte de 28-jarige Joh. S. L. door het ijs, dooh deze had zich bij zijn reddingspogingen tevoren een lijn om het lichaam gedaan. Ook hij kon spoedig op het droge gehaald worden. In verband met dit tragisch ongeluk vestigen wij er nogmaals de aandacht op, dat het ijs door de sneeuw, door den dooi en niet minder door de loozing van fa brieken op tal van plaatsen hoogst onbe trouwbaar is. Ouders en onderwijzers wekken wij dringend op de kinderen niet ancjers dan op betrouwbaar ijs te doen rijden of spe len. LECTORAATSAANVAARDING VAN DR. N. TINBERGEN. Bij de aanvaarding van zijn ambt als lector in de experimenteele en propaedeu- tische dierkunde aan de rijksuniversiteit alhier, heeft dr. N. Tinbergen hedenmid dag in het klein auditorium der universi teit een openbare les gegeven over oorza ken en gevolgen van natuurverschijnselen. AMBTSAANVAARDING PROF. DR. J. H. KRAMERS. Dr. J. H. Kramers, benoemd tot gewoon hoogleeraar in de Faculteit der Letteren en Wijsbegeerte aan de Rijksuniversiteit al hier om onderwijs te geven in het Ara bisch, alsmede in de instellingen van den Islam, zal zijn ambt aanvaarden met het uitspreken van een 'inaugureele oratie op Vrijdag 9 Februari 1940, des namiddags om 4 uur in het Groot-auditorium van het Academiegebouw. RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDEN. De waarde der Peutinger kaart. Als eerste lezing van het voorjaarspro gramma van het Rijksmuseum van Oud heden werd gisteravond een voordracht gehouden over: „De waarde der Peutinger kaart", getoetst aan het Nederlandsche, Duitsche en Italiaansche gedeelte, door C. A. J. von Frijtag Drabbe, hoofd van den Opnemingsdienst bij den Topografischen Dienst te Den Haag. De Peutinger kaart een omstreeks het jaar 1500 teruggevonden afschrift van een Romeinsche reiskaart, stammende uit het begin onzer jaartelling heeft bijna 4 1/2 eeuw het onderwerp uitgemaakt van naar stig onderzoek door geleerden zoowel als amateurs. Daarbij was men ondanks alle pogingen tot de conclusie gekomen, dat deze blijk baar zoo dwaas vervormde kaart, alleen nog haar waarde ontleende aan de namen der bijgeschreven stations en de tusschen- liggende afstanden, voor zoover deze ten minste bij het overschrijven niet verminkt of verwisseld waren. Een geheel nieuwe weg is thans inge slagen door den inleider, die uitgegaan is van het standpunt, dat het zaak was eerst na te gaan op welke wijze de reiskaart kon zijn geconstrueerd. Dit was tenslotte niet zoo moeilijk terug te vinden, waarna hij tot verrassende ontdekkingen kwam. Uitgaande van het Duitsche gedeelte, omdat daarin de Rijn weg die o.a. op de Peutinger kaart voorkomt bekend is, bleek de kaart heelemaal geen dwaze ver vorming te zijn, doch volgens een bepaald stelsel te zijn vervormd. Daardoor werd v. Eek voor hen het lichtpuntentarief fa cultatief te stellen; het zou al te veel be zwaren opleveren, en zijn amendement werd verworpen. Mr. H. G. het mogelijk na te gaan, dat schijnbare fouten terug te brengen waren tot zeer juist beredeneerde omwerkingen en welke weg daarbij gevolgd was. Het bleek uitstekend doenlijk alle vraag stukken op het traject Nijmegen-Bazel op te lossen, terwijl kwam vast te staan, dat de origineele Romeinsche kaart, waarnaar de reiskaart is geconstrueerd, van een on gedachte juistheid is geweest, verre uit gaande boven onze Middeleeuwsche kaar ten. Daarna, toen eenmaal het systeem was gevonden, dat gevolgd was, bleek ook het Nederlandsche gedeelte tot oplossing te brengen. Weliswaar kunnen de Rijn- en Maasweg zelf in Nederland in hun juiste ligging niet gereconstrueerd worden, doch de plaats der stations (met hun benaming) staat thans vast in hun geografische lengte. Dat is een geheel nieuw en onverwacht element, dat het zoeken sterk beperkt en ons mogelijk maakt een nieuwe bladzijde aan onze vroegste geschiedenis toe te voegen. Op speciaal verzoek van de heeren Dr. Braat en Dr. Bursch, heeft de heer von Frijtag Drabbe ook nog het Italiaansche gedeelte nagegaan als proef op de som, waarbij over een traject van niet minder dan 650 km. kwam vast. te staan, dat langs denzelfden weg ook daar de vraagstukken tot oplossing komen. De geheele Peutinger-kaart aldus te be werken, is een taak die voor een persoon veel te omvattend is. Daartoe dient slechts bedacht, dat de Peutinger-kaart de Ro meinsche wegen behandelt van de Noord zee (blad Engeland is verloren gegaan) tot Voor-Indië en van ons land tot Noord- Afrika toe. Alleen voor het nu bedoelde gedeelte heeft men reeds vele honderden kaarten moeten raadplegen. Inleider hoopt dan ook, dat de talloozen, die belangstelling blijken te hebben voor deze kaart, die reeds zoo velen heeft ge boeid, thans hun krachten opnieuw zullen beproeven. VIERDE LUSTRUM LEIDSCH POLITIE MUZIEK GEZELSCHAP. Een welgeslaagde avond. Met belangstelling hebben wij deze uit voering van de dienaren van den H. Her mandad tegemoet gezien, en met evenveel genoegen kennis genomen van de presta ties van dit keurig geuniformde gezel schap. 't Was tevens voor het publiek ook wel eens aardig om nu zelf eens te zien en te hooren, of deze ordebewaarders, die ons altoos met een critisch oog beschouwen, nu zelf geen onregelmatigheden of over tredingen (al was het dan ook maar de verduistering van een enkel molletje of kruisje) pleegden. Gelukkig voor de leden van het gezel schap hebben wij geen noemenswaardige ongerechtigheden kunnen bespeuren, wat wel mede in hoofdzaak aan de voortvaren de leiding van directeur Bolderdijk zal hebben gelegen. De avond werd geopend door den voor zitter, den heer J. Dragt. Deze heette op de eerste plaats welkom den burgemeester mr. A. van de Sande Bakhuyzen, den commis saris van Politie A. J. Meijer en diens echt- genoote, vervolgens den garnizoenscom mandant overste Stadlander, alsook de de putaties van de dames en heeren Studen tenverenigingen. Spr. memoreerde ver volgens nog, dat van de leden, die het corps hadden helpen oprichten, er nog vijf of zes over waren. De ver. had in haar 20- jarig bestaan weinig met moeilijkheden te kampen gehad en groeit en bloeit nog steeds, dank zij aller medewerking. Het cadeau, dat de ver. is aangeboden, bestaat uit een groote collectie instrumen ten aangeboden door het damescomité en de burgerij, benevens een aantal bloem stukken, welke het geheel een feestelijk aanzien gaven. Zonder den financieelen steun zou de ver. nooit kunnen doen wat ze nu doet. Ook wenschte spr directeur Bol derdijk geluk met zijn jubileerende ver. en hij hoopte, dat hij het vijfde lustrum zal mogen medevieren. Vervolgens werd de afwerking van het programma begonnen. Een aanvang werd gemaakt met het spelen van de vlot uitge voerde marsch „Champion" van S. W. Ord Hume. De ouverture legére van Fr. v. Suppé werd voortreffelijk uitgevoerd, ter wijl een Fantasie op. de Opera van Mo?art „La flute enchantée" van M. J. H. Kessels ook zeer goed slaagde. De solisten, welke hierin hun partijtje te vervullen hadden, toonden zich kundige instrumentalisten, terwijl het orkest accuraat secundeerde. Een ouverture van Mozart „Titus" werd, wat tempo betreft, heel aardig uitgevoerd, doch eenige onzekerheid, vooral in wat moeilijke passages, deed veel aan het mooie af. Hierna bood een deputatie van de V. V. S. L. een krans aan en memoreerde te vens de hartelijke samenwerking van V. V S. L. en Politie, terwijl zij tevens hoop te, dat de instrumenten, gegeven bij he^ vierde lustrum van het L. P. M. het 8ste van V. V. S. L. zullen inluiden. Hierna sprak directeur Bolderdijk nog een woord van dank, waarna het corps met een zeer populair nummer, wat zou het anders kun nen zijn dan „Rats, kuch en boonen", waar mede de stemming er voor het laatste ge deelte van het programma werd inge bracht, besloot Na de pauze was 't woord tot dik na middernacht aan het cabaretgezelschap, dat het publiek heeft doen schateren. Vooral Fantasio heeft er slag van -het publiek te vermaken, Antoni om het versteld te doen staan door zijn waarlijk groote goochel trucs. De avond werd besloten met een bal o.l.v. den heer van Wijk. Vermelden wij nog, dat „The Hofenk's Melody Makers" de balmuziek verzorgden en tevens ook me dewerkten aan het cabaret-programma. Zondag. „St Christoffel". Jaarvergadering in „De Harmonie", 8 uur. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken te Leiden wordt van Zater dag 20 tot en met V r ij d a g 26 Jan a.s. waargenomen door de apotheken D. C. Kok, Rapenburg 9, telef. 24807 en Tot Hulp der Menschheid, Hooigracht 48, telefoon 21060. Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek, Wilhelm in apark 8, tel. 26274. LEIDSCHE IJSBAAN. Nadat de baan der Leidsche IJsclub van daag gesloten was geweest vanwege het •vertollige water, zal de baan vanavond ;eopend zijn. Morgenavond zullen kustr ij-demonstra ties gegeven worden door mej. Dandy en den heer de Jong. ACHTSTE LUSTRUM V.V.S.L. De Vereeniging van Vrouwelijke Studen ten hier ter stede zal a.s. Zaterdag veer tig jaar bestaan. De feestelijkheden in verband daarmede georganiseerd, zijn hedenmiddag aange vangen met een heel bij zonderen, een sympathieken, inzet: een feestmiddag n.l. •oor arme kinderen in de Stadsgehoorzaal. Door den Leidschen Armenraad waren de V.V.S.L. adressen verstrekt van de arm- sten der armen hier ter stede, die gretig het aanbod voor dezen middag hadden aan genomen. Zoo waren 700 kinderen en 200 moeders hedenmiddag de gasten van de jubileerende V.V.S.L., die de benedenzaal geheel vulden. Een militair orkestje zorgde voor een musicalen inzet en daarna kwam mej. v. Wermeskerken vertellen waarom deze middag was georganiseerd. Nadat een viertal damesstudenten op de accordeon enkele vroolijke wijsjes hadden laten hooren, volgde de opvcering van een sprookjes-operette, hetgeen zeer in den smaak viel. Dit was* nog meer het geval met de tractatie in den vorm van chocola de, welke hierna volgde. De heer B. Devilee bracht vervolgens het poppenkastspel: „de vroolijke schoenma ker Elzendraad" ten gehoore en het be hoeft niet gezegd, dat dit in den geest der kinderen viel. Daarna volgde weer een tractatie en ten slotte kregen de moeders ten afscheid nog bons voor levensmiddelen en pakketten kleeren mee. Morgenochtend zullen door het bestuur der jubileerende vereeniging, de lustrum commissie en de commissie uit de burgerij taarten worden uitgedeeld aan de Leidsche hofjes en aan de weeshuizen. Morgenavond zal in den Leidschen Schouwburg de eerste opvoering plaats hebben van „Artisten-ingang". Deze uit voering vindt plaats voor de in Leiden ge legerde gemobiliseerden. Ter gelegenheid van dit achtste lustrum is naar ontwerp van mej. Klink door Ger- rit den Blanken een tegel ontworpen, re sultaat van een uitgeschreven prijsvraag. Op dezen tegel staat de Academietoren met vlag afgebeeld, de initialen V.V.S.L. en de jaartallen 19001940 met daar tus- schen het Leidsche wapen. JAARVERGADERING „LIMBURGIA". Gisteravond werd de eerste jaarverga dering van „Limburgia" in de Doelen ge hóuden. Uit het uitvoerig jaarverslag van den secretaris bleek, dat de vereeniging in haar jonge leven reeds een groote activi teit, zij 't dan ook in beperkten kring, ont wikkeld heeft. De groote bezwaren zijn nog steeds het kleine aantal leden en de gerin ge financieele draagkracht. Desondanks zijn er in het afgeloopen jaar een achttal zeer geslaagde feestavon den georganiseerd. Vervolgens werd met algemeene stem men het zittende bestuur herkozen, terwijl de heer de Haan met overgroote meerder heid van stemmen hun aantal kwam ver sterken. Besprekingen werden verder nog ge voerd over Carnaval op 5 Februari in Den Burcht. Leden kunnen entrée en introduc- tiekaarten afhalen bij het secretariaat, Korte Mare 24. In de toekomst zullen Limburgsche sprekers gevraagd worden om eigen ge woonten en gebruiken in eere te houden. Na de rondvraag, waarvan druk gebruik werd gemaakt, volgde sluiting. LEIDEN. Bevorderd: tot doctor in de rechtsgeleerdheid op proefschrift getiteld: „Die ontwikkeling van die ooreenkomst ten behoewe van 'n derde", de heer J. C. de Wet geboren te Zastron, Oranje Vrijstaat en wonende te Leiden (cum laude). Geslaagd: candidaatsexamen Y7is- en Natuurkunde, leter I de heeren II. Odé, Delft, F. Kalis- vaart, Rotterdam.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1940 | | pagina 2