DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Weet een mfyncwlpjCoffin# te
Muhduinen
De distributie van
benzine
DONDERDAG 18 JANUARI 1940
31ste Jaargang No. 9543
S)e £cki^elve(Soti^mit
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
V Belangrijke dingen
Wij kunnen er ons niet over verwonde
ren, diat vele dingen, die als er geen
wereld-oorlog zou zdjn aller belangstel
ling zouden hebben, nu vrijwel langs de
mensohen heen glijden.
Zoo b.v. het feit, dat onze regeering
deze week een wetsontwerp heeft inge
diend, waarbij wordt voorgesteld een
nieuwe winst-belasting in te voeren, ter
vervanging van de bestaande dividend
en tantieme-belasting. De meerdere op
brengst die uit de N.V.'s zou moeten
worden geknepen wordt geschat op
niet minder dan 20 millioen. In een ande
ren tijd zou een dergelijk wetsontwerp een
aoh-en- wee-geschrei hebben verwekt in
stad en land. Nu blijft 't erg rustig. Een
hard woord over dit wetsontwerp is, mee-
nen we, nog niet geschreven, 't Zal nog
wel komen; maar anders was 't er al on
middellijk geweest!
Een ander voorbeeld. Bij den Hoogen
Raad van Arbeid is aanhangig gemaakt
een voorontwerp van een wettelijke rege
ling inzake vacantie met behoud van loon.
Ook hiervoor blijkt de belangstelling niet
buitengewoon groot te zijn.
Maar belangrijk is deze zaak ongetwij
feld en het feit van een wereld-oorlog
neemt deze belangrijkheid niet weg!
Wij willen er daarom iets van zeggen.
De minister heeft gemeend, bedoelde re
geling vooralsnog te moeten beperken tot
arbeiders, werkzaam in fabrieken of werk
plaateen, winkels en kantoren. Aan de
Kroon ware over te laten, haar mede van
toepassing te doen zijn op die categorieën
onder de overige arbeiders, ten aanzien
van wie eveneens reden is, een wettelijke
vacantie in te voeren. Zonder wetswijzi
ging zou door zoodanigen maatregel dus
bij v. aan de arbeiders in den land- of den
tuinbouw of aan bepaalde groepen onder
hen een verlof kunnen worden verzekerd
aldus minister v. d. TempeL
De bedoeling van deze beperking kun
nen wij ten deele wel vermoeden, maar
wij zijn het toch, vooralsnog, daarmede
niet geheel en al eens. Wij zullen
echter ons definitief oordeel opschorten,
totdat wij de juiste en volledige motivee
ring kennen. Het invoeren van een va
cantie met behoud van loon verdient
hartelijke toejuiching.
Hartelijke toejuiching, omdat de arbei
ders, die er nóg van verstoken zijn, er aan
spraak op maken.
Er zullen wel bezwaren worden geop
perd. Vele patroons kunnen, vooral in
dezen tijd, zelf nog geen dag vacantie ne
men, Dit zal één der objecties zijn. Wij
gelooven dat Maar daar stellen wij tegen
over, dat een fabrieksarbeider b.v. heel
wat meer is opgesloten en beperkt in
zijtn vrijheid, dan zijn patroon wie dan
ook óók al is ook voor dezen iedere dag
een werkdag, zonder tussehenpoozen van
vacantie.
Al hebben wij voor (het ingediend voor
ontwerp hartelijke sympathie, dat wil
niet zeggen, dat wij alle critiek daar
op reeds te voren zouden willen veroor-
deelen. Volstrekt niet!
Zoo hebben, naar onze overtuiging,
jongere mensohen minder vacantie noo-
dig, dan oudere. Zoo is voor den jongsten
bediende op een kantoor zes dagen va
cantie een vacantie van zes dagen
beoogt het voorontwerp zeker ruim vol
doende, terwijl dat daarentegen heel wei
nig is voor iemand, die dag in dag uit, in
onafgebroken gespannen toewijding, zwa
re verantwoordelijkheid op datzelfde kan
toor moet dragen. Wij willen deze al-
gemeene opmerking maken, dat de een
voud in het voorontwerp óók zijn gebrek
is! Maar het is nog slechts een vooront
werp en nog geen wet. Er zal nog wel een
en ander aan geschaafd worden voor
dat het zoo ver is wat ook ons inziens,
noodzakelijk is.
NIEUWE AARDSCHOKKEN IN TURKIJE.
Eischen vijftig doodei
ISTANBOEL, 18 Jan. (A. N. P.) Volgens
een bericht uit Ankara zijn, naar gemeld
wordt, vijftig personen gedood en 160 ge
wond tengevolge van twee hevige aard
schokken, die zich vannacht hebben voor
gedaan in het gebied van Niode in Zuid-
Anatolië.
OPNIEUW AANZIENLIJKE SCHADE AANGERICHT
WAT ANDERE BLADEN
Voor de tweede maal is de badplaats
Huisduinen door een mijnontploffing ern
stig beschadigd.
Nog versch ligt in de herinnering van de
bewoners de dubbele ramp van 30 Decem
ber, toen, zoowel in den vroegen ochtend
als des avonds, een mijn vlak voor het
dorp tegen den dijk tot explosie kwam en
geweldige schade aanrichtte.
Gisteravond om half twaalf is we
derom een Nederlandsche mijn, welke
door den Westerstorm naar de kust
was gedreven, vlak voor de Badhuis
straat, die van het dorp uit toegang
tot den Boulevard geeft, uit elkaar ge
sprongen.
Een gat van acht meter werd bij
hoog water in den dijk geslagen. De
schade door deze ontploffing veroor
zaakt, is grooter dan die van de ont
ploffing van 30 December, toen de
schade op ruim 7.000 gulden werd ge
schat.
Reeds was men in Huisduinen voor die
helft gereed met het herstellen van de
schade van de vorige ontploffing en was
voor duizenden guldens aan nieuw mate
riaal verwerkt, toen deze mijn alles weer
kwam verwoesten. Daar deze mijn iets zui
delijker uit elkaar sprong, werden ditmaal
villa's en huizen, welke op 30 December
vrijwel gespaard bleven, tot een ruïne ge
maakt. Van het hotel annex paviljoen van
de N.V. Zeebad Huisduinen, waarvan men
thans bijna alle ruiten, die op 30 Decem
ber gesneuveld waren, weer had aange
bracht, was nu letterlijk geen ruit meer
heel. De groote zaal lag bezaaid met glas
scherven. Het meubilair van het restau
rant lag in groote wanorde door elkaar en
het ziet er naar uit, dat het hotel voorloo-
pig niet im bedrijf kan worden gesteld.
Ruiten en vensters van deuren waren met
sponning en al verbrijzeld. Tallooze pan
nen waren van het dak gerukt en ver-
PROF Dr. P. V. SORMANI t
Gisteren is te Nijmegen overleden prof.
dr. P. V. Sormani, oud-hoogleeraar in de
klassieke taal- en letterkunde aan de uni
versiteit te Nijmegen.
Dr. Sormani, die den 80-jarigen leeftijd
bereikte, is te Boxmeer geboren. In 1886
promoveerde hij tot doctor in de klas
sieke taal- en letterkunde aan de univer
siteit te Groningen met een proefschrift:
„De Schraderi vita ac scriptis". van 1885
tot 1899 was hij eerst leeraar, daarna rec
tor aan het gymnasium te Maastricht. Van
1899 tot 1923 was hij rector aan het stede
lijk gymnasium te Nijmegen. In 1923 volg
de zijn benoeming tot lector aan de Nij-
meegsche hoogeschool en in 1926 tot bui
tengewoon hoogleeraar.
Door zijn uitgave van Herodotus, boek
14, heeft hij tallooze gymnasiasten en
menig leeraar aan zich verplicht, terwijl
hij met zijn hoogstaande bewerking van
twee boeken „Over de vriendschap" van
Aristoteles, dezen wijsgeer voor de rijpere
jeugd toegankelijk wilde maken. Zijn be
werking van Kaegi's Grieksche gramma
tica en themaboek, zijn zoo goed ge
slaagd, dat deze leerboeken nog op vele
gymnasia worden gebruikt
Dr. Sormani was de laatste jaren rus
tend. De regeering erkende zijn verdien
sten door hem te benoemen tot ridder in
de orde van den Nederlandschen Leeuw
en officier in de orde van Oranje Nassau.
scheidene daken van huizen in de omge
ving ingedrukt. De villa's van de N.V. Zee
bad Huisduinen, die eveneens gedeeltelijk
hersteld waren, zien er weer even trooste
loos en geruïneerd uit, als na de ontplof
fing op 30 December. De wind en de
sneeuwstorm hadden weer vrij spel. Doch
ook het Roode Kruis-Gebouw, dat op den
uitersten duinrand staat en een aantal vil
la's van particulieren uit Den Helder, ge
legen aan de Kijkduinlaan, bewoond door
officieren en hun gezinnen, welke villa's
de vorige maal bespaard bleven, werden
ditmaal ernstig beschadigd.
Niet alleen aan ramen en daken alle
ramen waren namelijk verbrijzeld ook
aan het inwendige van deze woningen
werd groote schade toegebracht. De bewo
ners zijn nog vannacht naar Den Helder
vertrokken, omdat hun huizen onbewoon
baar waren geworden. Verderop in het
dorp hebben winkels en particuliere wo
ningen eveneens weer schade opgeloopen.
Wij spraken met verschillende bewoners
van Huisduinen, die ons verzekerden, dat
de schade ditmaal die van 30 December
overtreft Bij een kruidenier in de Bad
huisstraat vond men een mijnschroef in de
suikerpot. Een flesoh met lysol was ka
pot geslagen en had een groote hoeveel
heid kruidenierswaren onverkoopbaar ge
maakt. Merkwaardig is, dat tal van rui
ten, die met kruisbandjes beplakt waren
gespaard zijn gebleven, ofschoon wij ook
konden constateeren, dat dit hulpmiddel in
vele gevallen niet gebaat had.
Onderhoud met den burgemeester
van Den Helder.
Wij hadden vanochtend nog een onder
houd met den burgemeester van Den Hel
der, den heer G. Rijmeester, die gister
avond onmiddellijk na de ontploffing een
bezoek aan het geteisterde dorp bracht.
Wij dienen ons ernstig te beraden, aldus
de heer Ritmeester, wat gedaan moet wor
den voor de naaste toekomst: De schade
herstellen of niet. Wij herinneren er na
melijk aan, dat de gemeente de vorige
week aan N.V. Zeebad Huisduinen een
renteloos voorschot heeft verstrekt van
7000 gulden om de schade van de ramp van
30 December te herstellen. Zulks in de
hoop, dat het rijk deze schade zal vergoe
den, aangezien deze werd veroorzaakt door
een Nederlandsche mijn, zooals ook dit
maal het geval is. Deze ontploffing heeft
echter de vraag doen rijzen, of het wel
raadzaam is, dadelijk aan te vangen met
het herstel van de schade, gezien de mo
gelijkheid, dat zich binnen enkele dagen
weer een ontploffing kan voordoen.
Naar wij verder vernamen heeft de ma-
riune gisteravond 'bij het fort Harssens
voor den haveningang een drijvende mijin
onschadelijk gemaakt.
VERBOD VAN SLACHTINGEN IN GEVAL
VAN MILTVUUR EN VERMOEDEN
VAN MILTVUUR.
Steeds voldoende serum aanwezig geweest
en ook in de toekomst aanwezig.
De directeur van den veeartsenijkundi-
gen dienst heeft, voor zooveel noodig, on
der de aandacht van de districtshoofden,
inspecteurs van den dienst gebracht, dat
het op grond van het Koninklijk besluit
van 23 Februari 1922, no. 80, exartikel 18
der veewet, verboden is bij miltvuur en
vermoeden van miltvuur, aan kadavers
van gestorven en afgemaakte dieren,
slachtingen te verrichten. Een en ander ter
voorkoming van verspreiding van smet
stof, tevens echter met het oog op het ge
vaar voor de personen, die deze hande
lingen zouden verrichten, alsmede voor
het personeel van de destructieonderne-
mingen. Tevens wijst de directeur er op,
dat het noodzakelijk is, dat bijzondere aan
dacht wordt geschonken aan gestorven
dieren in het algemeen.
Naar aanleiding van publicaties in dag
bladen, alsof er niet voldoende serum door
de rijksseruminrichting zou zijn afgeleverd
of afgeleverd zou kunnen worden, deelt ds
directeur voornoemd mede, dat tot dus
verre aan elke aanvraag is kunnen wor
den voldaan, terwijl ook in de toekomst
serum in voldoende mate aanwezig zal
zjjn.
Voor eventueele' ziektegevallen bij den
mensch tot op heden geen enkel is
door de rijksserum inrichting aan het cen
traal instituut voor de volksgezondheid in
Utrecht serum geleverd.
DE BELASTINGEN.
Over de zeer scheeve verhouding tus-
schen directe en indirecte belastingen
schrijft de Volkskrant:
„Berust men noodgedwongen in het hoo-
ge eindcijfer der belastingen, dit brengt
niet mee, dat men nu ook de onderlinge
verhouding der verschillende heffingen be
hoeft te bewonderen.
Tot bewonderen kan men allerminst ko
men waneer men rekening houdt met de
categorieën belastingplichtigen, die het
zwaarst worden getroffen.
Belastingplichtigen toch zijn niet alleen
zij die een of meer belastingbiljetten thuis
krijgen; cijnsplichtig zijn tegenwoordig
practisch alle Nederlanders.
En zonder belastingbiljet wordt men nog
meer gevild dan met.
Neem de twee posten suikeraccijns en
omzetbelasting.
Tezamen hebben zij in het afgeloopen
jaar niet minder dan 150 millioen gulden
opgebracht, meer dus dan alle directe
belastingen tezamen.
De twee belastingen, die met de invoer
rechten in opbrengst de kroon spannen,
treffen in bijzondere mate de groote gezin-
De suikeraccijns is een belasting, die een
zeer goedkoop product enkele centen
per pond buitensporig duur maakt.
Men heeft er feitelijk geen erg in omdat
men de accijns nooit op z'n belastingbiljet
ontmoet.
Niet anders staat het met de omzetbe
lasting: indien hetgeen rnen dag aan dag
opbrengt op een belastingbiljet werd uit
gedrukt, zou men de handen in elkaar
slaan.
Men betaalt ze evenals de suikeraccijns
ongemerkt.
Het zijn gemakkelijke belastingen.
Blijkbaar daarom heeft professor Mole
naar pas weer voorgesteld de omzetbelas
ting met één percent te verhoogen.
Het geeft twintig milloen meer, en er
kraait practisch geen haan naar.
Wanneer zal nu eens een minister van
Financiën optreden, die een nieuw systeem
van de grond durft opbouwen?
De eene minister komt en de andere gaat;
er wordt wat gekalefaterd, en daar blijft
het bij.
Maar de groote fouten die er zijn worden
niet weggenomen.
En wanneer minister A. een bescheiden
poging doet in de richting van een recht
vaardige verdeeling, dan blijft ze steken
en komt zijn opvolger weer met andere
plannen die het kwaad eerder verergeren.
Zoo worden wel zeshonderd millioen uit
de zakken der belastingbetalers gehaald,
maar naar heffingen die met de billijkheid
op gespannen voet staan.
De mingegoeden en de groote gezinnen
heeten er bij de directe belastingen goed af
te komen.
Maar wat baat hun dat als ze bij de
indirecte heffingen dubbel geschoren wor
den?
Aan directe belastingen 135 millioen, aan
indirecte 475 millioen, is en blijft een zon
derlinge verhouding."
HOE DEZE BIJ EVENTUEELE
INVOERING ZAL WORDEN GEREGELD.
„De Auto", het officieele orgaan der K.
N.A.C., bevat deze week een volledige uit
eenzetting van den opzet der distributie-
regeling van benzine.
Men diene in het oog te houden, dat om
trent den datum, waarop deze regeling in
werking zal treden niets vaststaat, omdat
zulks afhankelijk blijft van onze benzine
positie.
Het principe der distributie.
Het zal een ieder duidelijk zijn, dat bij
het vaststellen der grondslagen voor een
billijke distributie, een andere maatstaf
moest worden aangelegd, dan bij de distri
butie van levensmiddelen als b.v. boonen
en erwten of suiker of iets dergelijks.
Daarbij toch kan men volstaan met een
voor een ieder geldende toewijzing van
een bepaalde en gelijke hoeveelheid. Ten
aanzien van de verdeeling van den beschik
baren voorraad benzine gaat het eenvoudi
ge rekensommetje van zooveel kg. suiker
gedeeld door zooveel millioen personen
niet op. Om de eenvoudige reden, dat zulk
een simpele regeling uiterst onbillijk zou
werken; onbillijk zoowel tegenover den
verbruiker als tegenover den automobiel
fabrikant.
Hoe zal worden gedistribueerd.
Bij de toewijzing wordt gebruik gemaakt
van de opgave, waartoe iedere automobi
list door middel van het bekende rose
biljet is verplicht. Op dat biljet moest
Dit nummer bestaat uit
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
ZWEDENS NEUTRALITEIT EN DE
HULP AAN FINLAND. (2e blad).
KALMTE AAN HET WESTFRONT. (2e
blad).
BETREKKELIJK WEINIG ACTIVITEIT
IN FINLAND. (2e blad).
Binnenland
NIEUWE MIJNONTPLOFFING TE
HUISDUINEN VERNIELT ALLES, WAT
SEDERT DE LAATSTE ONTPLOFFIN
GEN WAS HERSTELD. (1ste blad).
NADERE BIJZONDERHEDEN OVER
HET LOT VAN DE DRIE SCHEPEN OP
HET IJSSELMEER. (3de blad).
BIJZONDERHEDEN OMTRENT DE
TORPEDEERING DER „ARENDSKERK".
(2de blad).
DE EVENTUEELE BENZINE-DISTRI-
BUTIE. HOE DEZE, INDIEN NOODIG,
ZAL GESCHIEDEN. (1ste blad).
BENOEMINGEN PATERS FRANCIS
CANEN. (4de blad).
men opgeven hoeveel km. men gemiddeld
per maand rijdt, hoeveel het gemiddelde
benzine- en olieverbruik bedraagt, en ten
slotte tot welke categorie van gebruikers
men behoort. Voor de laatste opgave was
bij het biljet een aanwijzing gevoegd, ver
meldende de verschillende soorten van ca
tegorieën en de onderverdeeling -daarvan.
Aan de hand van deze door den automo
bilist zelf gedane opgaven, zal worden vast
gesteld, voor hoeveel kilometers hem ben
zine zal worden toegewezen. Uiteraard is
daarvoor een grondslag vastgelegd over
eenkomende met 850 km. per door den Mi
nister vast te stellen tijdvak voor wat de
personenauto's betreft en 400 km. voor de
motorrijwielen, terwijl voor de bedrijfs
auto's geen vaste grondslag bestaat. Wan
neer tot distributie zal moeten worden
overgegaan, zal het van den beschikbaren
voorraad afhangen welk percentage van
dien grondslag voor een bepaald tijdvak
kan worden aangeschaft. Uiteraard zijn
door het bureau, dat de distributie regelt,
verbruiksnormen vastgesteld voor de ver
schillende merken en typen automobielen.
Het zal een ieder duidelijk zijn, dat het
percentage tevens afhankelijk zal zijn van
de categorie waartoe men behoort, en dat
de eene categorie dus beter bedeeld zal
worden dan de andere.
Speciale regelingen.
Terwijl men voor wat de motorrijtuigen
betreft thans gereed is, blijven er daar
naast nog speciale maatregelen ter verde
re uitwerking over.
Bedrijven, welke benzine voor drijf
kracht of anderszins gebruiken, hebben
onlangs reeds gelegenheid gekregen om op
gave te doen van hun verbruik, opdat
daarmede bij de toewijzing van benzine
rekening kan worden gehouden.
En dan is er tenslotte nog het vreemde
lingenverkeer. Daarvoor zal men nog een
aparte regeling moeten maken. Of en zoo
ja in welken geest men daarvoor een op
lossing heeft gevonden is ons niet bekend.
Identiteitskaarten cn zegels.
Het zal den automobilist natuurlijk in
teresseeren om te weten cp welke wijze
men de administratieve zijde van dit distri-
butievraagstuk heeft opgelost.
Iedere automobilist, die in het bezit is
van een motorrjjtuigenbelastingkaart
het bewijs dus dat hij zijn automobiel ge
bruikt en daarvoor ook motorrentuigenbe-
lastirig betaalt zal op vertoon van deze
kaart binnenkort een zoogenaamd identi
teitsbewijs kunnen verkrijgen. De kosten
daarvan bedragen 0.75 per stuk.
Op de identiteitsbewijzen zal worden
aangegeven in welke categorie men is on
dergebracht en volgens welken grondslag
met zijn aantal kilometers uitgedrukt in
liters benzine krijgt toegewezen. Zoodra
dan voor een bepaalde periode het percen
tage benzine zal zijn bekend gemaakt, dat
men voor zijn categorie gerekend naar de
basis-hoeveelhe'd kan koopen, zal men aan
het postkantoor, waarbij men staat inge
schreven, zegels moeten aanschaffen, wel
ke recht geven op de daarop aangegeven
hoeveelheid liters benzine. Deze zegels zul
len slechts worden verstrekt op vertoon
van de geldige motorrijtuigenbelasting-
kaart.
Ziet daar in groote lijnen hoe, wanneer
de noodzaak daartoe zal blijken, de ben
zine zal worden gedistribueerd.
