Sfe-
België maakt zich ongerust
MAANDAG 15 JANUARI 1940
31ste Jaargang No. 9540
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Stydeltyk g,een p&docUe&e
a&daam mem
Tot versterking van het leger besloten
KERKNIEUWS
Bureaux Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarleven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11,
Beschamend en ergerlijk
Wie het laatste nummer van „De Op-
marsch" heeft gelezen zal zijn veront
waardiging niet hebben kunnen be
dwingen wat ook volstrekt niet van hem
moest of mocht worden verlangd of ver
wacht!
Die verontwaardiging betrof, natuurlijk,
niet wat de redactie van dit wakkere pro
pagandablad der R.-K. Staatspartij schreef.
Zij werd opgewekt door een afdruk van
het Communistische „Volksdagblad" (de
Tribune) van 23 December j.l., met een
deel der gelukwenschen van Communisten
in Nederland aan het adres van Stalin.
Voor wie „De Opmarsch" niet leest wil
len wij hier enkele uit die vele gelukwen
schen citeeren:
„Geliefde leider, met jou nog lang ten
strijde voor de menschheid, fam. Jansen,
Den Haag". „Kameraad Stalin, onze ge
lukwenschen met uw geboortedag, onze
gedachten zijn steeds bij u en het Roode
Leger. Th. H. S." .Kameraad Stalin, dat
ook wij de bevrijding mogen beleven, zou
jouw beste belooning zijn. Fam. L. J. S.,
Amsterdam."
Van dit genre gelukwenschen staan en
kele pagina's vol. Bijna allen, slechts on
derteekend door initialen en zonder vol
doend-duidelijke adresvermelding. Die ad
vertenties kunnen dus gephantaseerd zijn.
Maar wij gelooven wel, dat ze allen „echt"
zijn, maar dat men te laf is, om ze voluit
met naam en adres te onderteekenen.
Lafheid is trouwens een karakter-trek,
welken men verwachten mag bij lieden, die
een kruipende hulde brengen aan Stalin
voor het feit, dat hij.... „democratie, vrij
heid en gelukkig leven" wil schenken aan
Finland, door middel van de macht van
zijn leger!
„Zijn deze Stalinisten nog wel Neder
landers?" vraagt „De Opmarsch".
Als een groot land, welk dan ook zyn
leger zou richten tegen het kleinere Ne
derland, dat niets anders wil dan den vre
de, niets anders wil dan een op rechtvaar
digheid en billijkheid gegronde samen
werking met andere volkeren, niets
kwaads aan een ander doet of wil doen,
zou ieder zulk een daad veroordeelen als
een afschuwelijke barbaarschheid. Wij
kunnen ons zelfs zulk een daad van een
groote mogendheid moeilijk voorstellen of
indenken.
Maar de „Nederlandsche" Stalinisten
juichen blijkbaar toe den aanvalsoorlog
van Rusland tegen Finland.... Zij huldi
gen Stalin ook voor déze daad, zich diep
neerbuigend voor den „geliefden leider",
den „geliefden kameraad".
Zoo treden lieden op in Nederland. Een
minderheid, een kleine minderheid. Maar
't gebeurt. En 't is beschamend en ergerlijk.
Elders in dit nummer nemen wy ook over
een beschouwing van de „Tijd" over het
hier bedoeld optreden der Stalinisten in
Nederland.
ERNSTIG ONGELUK IN GRONINGEN.
Bij oefening met springmiddelen.
VIER DOODEN.
Bij een oefening met springmiddelen in
het Oosten der provincie Groningen is
Zaterdag een ernstig ongeluk gebeurd,
twee soldaten zijn gedood, terwijl een on
derofficier en drie soldaten werden ge
wond.
Nader vernemen wij, dat de gewonde
fergeant en een der gewonde soldaten
later eveneens zijn overleden.
DE ONBEWAAKTE OVERWEG.
Militair overreden en gedood.
Vanmorgen werd nabij den onbewaak-
ten overweg bij het „Haantje" te Delft het
stoffelijk overschot aangetroffen van den
20-jarigen dienstplichtige B., afkomstig uit
Delft, die door een uit de richting Den
Haag komenden trein was gedood. De
Delftsche politie vervoerde het lijk naar
het Oude en Nieuwe Gasthuis.
De Regeeringspersdienst meldt ons:
In verband met eenige min-gunetige
symptomen in de internationale situatie
heeft de regeering, ten einde ook thans op
aile gebeurlijkheden geheel voorbereid te
zijn, besloten, tijdelijk geen periodieke ver
loven te verleenen.
UITZONDERINGEN.
Bij informatie te bevoegder plaatse ver
nam het A. N P., dat dit besluit geen be
trekking heeft op zakenverloren (ook al
v/orden zij periodiek genoten), op weer-
machtsindustrieverloven en op uitzonde
ringsverloven.
In Den Haag kwam Zondagmorgen de
Raad van Ministers bijeen, ter bespreking
van den internationalen toestand.
AANVANKELIJK EEN
VERKEERDE INDRUK.
Het bericht, dat de regeering besloten
had tijdelijk geen periodieke verloven
meer te verleenen, deed zeer spoedig de
ronde in het land en wel aanvankelijk door
mondelinge overbrenging nogal eens in
deze verminkte vorm: „De verloven zijn
ingetrokken." Talrijk waren dan ook de
telefoontjes op de dagbladredacties van
militairen, die weten wilden of zij nu on
middellijk moesten terugkeeren of niet.
Wanneer dan bleek, dat de reedis loopende
verloven normaal konden worden geëin
digd en dat het alleen de bedoeling was
tijdelijk geen nieuwe verloven te verlee
nen, was de opluchting duidelijk merk
baar.
LIMBURG REAGEERT RUSTIG
OP DE SITUATIE.
Een der Limburgsche correspondenten
van het A. N. P. schreef Zondagavond uit
Maastricht:
In de loop van den avond hebben wij in
de groote gemeenten van de provincie in
lichtingen ingewonnen, teneinde na te gaan,
hoe de stemming is over de berichten ten
aanzien van den internationalen toestand.
In tegenstelling echter met de spannende
dagen van November, was er vandaag niet
d'^e angstige spanning, die wij toen consta
teerden. Over het algemeen reageerde
het publiek vrij rustig op de verschillende
mededeelingen en men begreep, dat de re
geering geen risico wilde nemen.
Anderzijds zag men den toestand ook
ai' niet zoo ernstig in, omdat de zakenver-
loven niet in het besluit der regeering
betrokken waren. Was de toestand inder
daad dreigend, zoo meende men, dan zou
den zeer zeker deze verloven niet zijn ge
handhaafd. Ook het feit, dat degenen, die
reeds verlof 'hadden, dit rustig konden vol
tooien, werkte geruststellend.
In enkele plaatsen langs de Belgische
grens maakte men zich iet of wat ongerust,
omdat by onze Belgische buren eenigszins
omvangrijke maatregelen zijn getroffen.
Men kan de stemming aldus samenvatten:
Limburg volgt rustig de loop der gebeur
tenissen en vertrouwt volledig op de re
geering, die niet zal nalaten alle maatre
gelen te nemen, die voor de veiligheid en
onschendbaarheid van ons grondgebied
noodzakelijk zijn.
ENGELSCH OORDEEL OVER DE
MAATREGELEN IN BELGIë EN
NEDERLAND.
In Londsche diplomatieke kringen
aldus is Reuter van oordeel meent men,
dat ondanks de voorzorgsmaatregelen in
België en Nederland, er waarschijnlijk
op het oogenblik geen bijzondere reden be
staat, om een inval in één van beide lan
den te verwachten. Het lijkt waarschijnlijk,
dat België en Nederland inlichtingen heb
ben ontvangen, welke hen er toe hebben
gebracht te gelooven, dat er mogelijkerwij
ze moeilijkheden op handen waren. In
zulke omstandigheden, vervolgt Reuter,
zouden deze landen terecht onmiddellijk
voorzorgsmaatregelen nemen, om hun
veiligheid te verzekeren en niets aan het
toeval over te laten.
Hun optreden beteekent dus met nood
zakelijkerwijs, dat de situatie voor deze
landen verslechterd is, maar snelle wijzi
gingen zijn altijd mogelijk. Belde landen
staan bloot aan hetzelfde gevaar, maar het
is onduidelijk, in welke mate zij gemeen
schappelijk optreden. In dit verband her
innert men er in Londen aan, dat de Bel
gische minister van Buitenlandsche zaken
onlangs de nadruk erop heeft gelegd, dat
de onafhankelijkheid van Nederland van
groot belang was voor België.
BERLIJN ZWIJGT.
Volgens United Press weigert men in
officieele kringen te Berlijn ieder com
mentaar ten aanzien van de gang van za
ken in Nederland en België. Ten aanzien
van deze gebeurtenissen zou, naar werd
gezegd, „geen communiqué worden uitgege
ven." Het Duitsche Nieuwsbureau bracht
een drieregelig bericht uit Brussel over de
„order tot wederoproeping der troepen". In
een kort bericht uit Amsterdam meldde het
D. N. B„ dat de Nederlandsche minister
raad in Den Haag bijeen kwam „in ver
band met de internationale situatie."
De vooravond-edities der Maandagoch
tendbladen maken geen melding van de
gang van zaken in Nederland en België.
„Der Montag" heeft echter een onder-kop,
welke luidt: „Nederlandsch vliegtuig
schendt Duitsch grondgebied". Zoowel „Der
Montag" als de „Berliner Montagpost"
werken het communiqué van het oppercom
mando, waarin dit (inmiddels van Neder
landsche zijde tegengesproken) bericht
vermeld staat, sterk op; de „Montagpost"
Jegt echter den nadruk op de verkennings
vluchten over Frankrijk en de Noordzee.
Nog geen algemeene
mobilisatie
FAZE „D
Nadat Belga Zaterdagavond uit Brus
sel had gemeld, dat alle Belgische mi
litairen, van alle eenheden van het le
ger, die met verlof zijn, zich onmiddel
lijk bij hun eenheden moeten voegen,
kwam Zondagmorgen uit Brussel het
bericht, dat de Belgische militaire
autoriteiten besloten hebben, over te
gaan tot versterking van het leger.
Vroeg in den ochtend zijn in ver
band hiermede overal in de stad op de
muren biljetten aangeplakt.
De versterking van het leger betreft
de z.g. faze „D." Faze „D" beteekent
het oproepen van een aantal reservis
ten in het kader van het progressieve
mobilisatieplan van het leger.
Een aantal militairen, vallende on
der faze „D" is trouwens reeds vroe
ger onder de wapenen geroepen.
In den loop van Zondagavond zijn
twee treinen met geëvacueerden uit
de Oostelijke grensgebieden het Noord
station te Brussel gepasseerd.
Onder de geëvacueerden bevinden
zich met name zekere verpleegden uit
do ziekenhuizen van deze streek.
VREEMDE VLIEGTUIGEN.
Verscheidene buitenlandsche vliegtuigen
hebben Zaterdagmiddag gevlogen boven de
versterkte stellingen van Luik. Het lucht
afweergeschut trad telkens, in werking en
de toestellen trokken zich in Oostelijke
richting terug.
Voorts wordt gemeld, dat een driemoto-
rig Duitsch toestel gevlogen heeft boven
de streek van Verviers. Het vliegtuig vloog
op zeer geringe hoogte. Na boven Verviers
te hebben gevlogen, vertrok het in de rich
ting van Heusy en daarna naar Poleur,
waar men duidelijk een hakenkruis zag,
aangezien het toestel niet hooger dan 300
meter vloog. Het verdween in de richting
van Fagnes en men hoorde toen het vuren
van het Belgische luchtafweergeschut. Des
ondanks vloog het toestel daarna nog over
het dorp Sart, waarna het naar Duitsch-
land terugkeerde. In de omgeving van Else-
born passeerde het de grens.
TEGENSPRAAK VAN GERUCHTEN.
Belga meldde gistermiddag uit Brussel:
Het is raadzaam, de geruchten, die naar
aanleiding van de getroffen veiligheids
maatregelen in omloop zijfi gebracht, te
wantrouwen. Deze maatregelen worden ge-
konmrrkt door den overgang tot de vierde
faze van de weermachtsversterking faze
D en door zekere maatregelen van hoog
ste waakzaamheid bij de legeronderdeelen.
Als automatisch gevolg van den overgang
tot faze D is het algemeene hoofdkwartier
gevormd. Maar het is niet juist, dat de al
gemeene mobilisatie is afgekondigd, het is
niet juist, dat voor een bepaalde streek de
alarm toestand is ingesteld, het is niet juist,
dat men nieuwe maatregelen voor de eva
cuatie van bevolking en fabrieken heeft ge
nomen. De maatregelen, die thans ten uit
voer gelegd worden en die in het bijzonder
betrekking hebben op de voorraden van
bepaalde fabrieken, zijn reeds verscheide
ne maanden geleden vastgesteld en voor
bereid. Slechts enkele honderden men
sehen uit de grensplaatsen zijn naar het
binnenland overgebracht.
De dezer dagen getroffen maatregelen
toonen aan, dat de waakzaamheid der re
geering niet verflauwt. Geen enkele gebeur
tenis wordt voor het Belgische publiek ver
borgen gehouden: de onafhankelijkheid der
bronnen van informatie en de vrijheid der
pers moeten de openbare meening tot
kalmte inspireeren. In België en het bui
tenland zullen nog meer alarmeerende be
richten verspreid worden. In Engeland
heeft men vanmiddag zelfs gepubliceerd,
dat de Duitsche troepen de Belgische gren
zen hadden overschreden.
Dergelijke enormiteiten moeten geen be
roering verwekken onder onze landgenoo-
ten, die in hetgeen in het buitenland ge
schreven of verspreid wordt, de fantasie
rallen weten te herkennen.
GEEN NEDERLANDSCH TOESTEL
BOVEN DUITSCH GRONDGEBIED.
Onjuistheid van een Duitsch bericht
onomstootelijk gebleken.
In het Duitsche legerbericht van Zon
dag 14 Januari wordt onder andere mel
ding gemaakt van een Nederlandsch vlieg
tuig, dat Zaterdag in de middaguren bij
Nordhorn over de Duitsche rijksgrens ge
vlogen en Duitsch souverein gebied ge
schonden heeft.
Uit Den Haag ontvingen wy Zondag on
derstaand dementi:
Naar aanleiding van de mededeeling in
het Duitsche legerbericht van Zondagmor
gen, als zou een Nederlandsch militair
vliegtuig op 13 Januari j.l. Duitsch grond
gebied bij Nordhorn hebben overvlogen,
meldt de regeeringspersdienst, dat bij een
terzake onverwijld ingesteld onderzoek on
omstootelijk de onjuistheid van deze me
dedeeling is gebleken.
De Bollenstreek in
't nauw
Spoedige hulp noodlg
De stemming in die bollenstreek, welke
tot nu toe er een was van vertrouwvol
afwachten is die laatste dagen aan het ver
anderen.
„Er moet een einde aan komen" is de
beteekenis van schier elke uitlating, wel
ke men in de streek hoort, zy het dan dat
deze reedis menigmaal in krachtige of sar
castische termen is vervat.
En werkelijk er moet een einde gemaakt
worden aan het wachten op de Regeerinigs-
beslissing inzake het indertijd ingediende
steunplan, hetwelk onder meer bevatte een
garantie voor het surplusfonds en een te
gemoet koning in de gemaakte kasten voor
de, door de omstandigheden, onuitvoer
bare orders.
Hoe vele -.wekeers, die geen of weinig
leverbare bollen voor den export geleverd
hebben, zitten thans niet in den allergroot
sten financieelen nood.
De veilingen en boerenleenbanken zijn
wel bereid om een voorschot te geven op
de vorderingen, welke zijn ontstaan door
de in levering van leverbare bollei bij het
Surplusfonds, maar zy moeten zekerheid
hebben omtrent de waarde-van die vor
deringen, m.a.w. zy moeten weten, dat
het Surplusfonds de ingelverde bollen met
71 pet. van de minimumprijzen zal betalen.
Zeker, Minister Steeniberghe heeft ge
zegd: „Het Surplusfonds moet aan zijn
verplichtingen voldoen", en inderdaad:
dat is noodzakelijk voor het geheele sy
steem der saneering.
Zou het Surplusfonds niet alle bollen
uitbetalen, dan zouden die minimumprij
zen in het a.s. jaar niet gehandhaafd blij
ven en het geheele 6aneeringsplan zou in
een storten.
Door niet mede te werken aan de garan
tie van het Surplusfonds zou de regeering
haar eigen werk saboteeren. Maar waarom
dan nog getalmd? Heeft men dan in Den
Dit nummer beslaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
MILITAIRE VOORZORGSMAATREGE
LEN IN BELGIë. (1ste blad).
EEN OFFENSIEF AAN HET WEST
FRONT OP TIL? (2de blad).
MOSKOU VERWIJT OSLO EN STOCK
HOLM, DAT ZIJ DADEN STELLEN, WEL
KE NIET MEER NEUTRAAL ZIJN. (2de
blad).
EEN REVOLUTIONAIRE ORGANISA
TIE IN DE VER. STATEN ONTMASKERD.
(2de blad).
Binnenland
PERIODIEKE VERLOVEN STOPGEZET.
(tste blad).
BIJZONDERHEDEN OVER DEN AAN
KOOP VAN GEBRU1KS AARD APPELEN.
(3des blad).
HET BOUWBEDRIJF IN DEZEN TUD.
(2de blad).
DIOCESANE SYNODE VOOR HET
BISDOM HAARLEM. (1ste blad).
HET IJSSELMEER EISCIITE ZATER
DAGMIDDAG WEER TWEE SLACHTOF
FERS. (3de blad).
EEN KOLENDAMPVERGIFTIGING TE
WARFFUM EISCIIT TWEE DOODEN.
EEN GASVERSTIKKING TE ALKMAAR
MAAKT EEN SLACHTOFFER. (3de blad).
VIER DOODEN EN EEN GEWONDE
BIJ ONTPLOFFING IN GRONINGEN.
(1ste blad).
ZWARE JONGEN TE AMSTERDAM
MET ROND 30.000 AAN SIERADEN
DOOR DE POLITIE GESNAPT. (3e blad).
ALIE STIJL VERBETERT nET NED.
RECORD 100 M. SCHOOLSLAG. (4de
blad).
DE INGEVALLEN DOOI DEED HET
IJSVERMAAK PLOTSELING WEER OP
HOUDEN; OOK DE ELFSTEDENTOCHT
WERD AFGELAST. (4de blad).
Haag geen enkel begrip vam den nood, wel
ke in de bollenstreek heerscht? Meent men
dan, dat alle vertoogen en request en van
de leiders in het vak op fantasie berusten?
Waarom getalmd? Wil men wachten op
de juiste uitkomst van d-e thans in volle
gang zijnde telling van de ingeleverde
millioenen bollen?
Een officieele raming is bekend, en deze
zal werkelijk geen tonnen schelen met de
definitieve uitkomst. De bollenstreek heeft
zich prijzenswaardig gedragen onder de
leiding van de vertrouwensmannen, maar
de nood maakt de menschen ongeduldig en
onrustig. Wil de regeering een debacle
voorkomen, zij spreke het verlossende
woord. Zij kan er van overtuigd zijn, dat
zij duizenden daarmede redt.
Ook de vele exporteurs, die in voorjaar
en zomer 1939 hun kapitaal, zooals immer
geïnvesteerd hebben in reiskosten en re
clame om orders te bekomen in vele Euro-
peesohe landen en thans deze orders niet,
of slechts ton deele uit kunnen voeren,
verwachten de dringend noodzakelijke
hulp. Zij zitten zonder contanten en kun
nen daardoor geen andere wogen zoeken
om hun 'bedrijf iin stand te houden, om
daardoor aan de 'hunnen en vele anderen
levensonderhoud te verschaffen.
Ook zij verwachten dat de regeering te
huninen opzichte het van de organisaties
gevraagde en bekomen advies zal opvolgen.
Dat de regeering begrijpen moge, dat de
nood in de nijvere bollenstreek op zijn
hoogst is.
Diocesane Synode
Z. H. Exc. de Bisschop van Haarlem Mgr.
J. P. Huibers heeft een commissie ingesteld
ter voorbereiding van een Diocesane Sy
node, en in deze commissie benoemd' de
hoogeerw. en zeereerw. heeren: J. C. Aal-
berse, officiaal van het bisdom en kanun
nik, voorzitter; A. H. M. J. Homulle, de
ken van Leiden, H. W. Agterof, secretaris
van het bisdom, fr. dr. C. Hentzen, pastoor
te Haarlem, en prof C. G. van Trigt, hoog
leeraar Theologicum, leden. Prof van Trigt
is benoemd tot secretaris dezer commissie;
