DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Inzegening rollende „militaire
vereenigingen1'
MAANDAG 8 JANUARI 1940
31ste Jaargang No. 9534
Gelcbefie Sowïa/^È
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015. Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
Dit nummer beslaat uit
drie bladen.
Een paar centen meer
Er is veel veranderlijks en wispelturigs
op dit ondermaansche. Vandaag kan het
hard vriezen en morgen flink dooien.
Wie in een verkiezingstijd constateert
de belangstelling voor de politieke orga
nisatie is waarschijnlijk nog wel niet hee-
lemaal tevreden, maar mag toch vaststel
len, dat deze organisatie loeft in de daad
werkelijke belangstelling van velen.
Doch: daags na de verkiezing is die be
langstelling gedaald tot ver beneden wat
als een normale belangstelling voor een
dergelijke organisatie kan worden be
schouwd.
En, dan gaat het verder steeds dieper de
put in! In dezen tijd b.v. is de belang
stelling voor de politieke organisatie zóó,
dat de leiders al hun energie moeten óp-
draaien, om niet zelf in indifferentisme, in
onverschilligheid af te zakken.
Zoo gaat het wat betreft de politieke
organisatie van en voor de katholieken:
de R. K. Staatspartij. Met andere poli
tieke organisaties is 't over het algemeen
niet beter gesteld; doch wij willen nu al
leen de aandacht richten naar ónze poli
tieke organisatie. En dan vragen wij, of
't eigenlijk niet treurig is, dat vele katho
lieken niet eens een lage contributie
over hebben voor der katholieken politie-
ken organisatie, ïerwijl vele andere, die
héél goed 'n paar centen meêr in de week
zouden kunnen missen, volstaan met een
minimum-contributie, één gulden per jaar
al 'n knap bedrag vinden!
Ja maar er wordt zoo veel gevraagd!
Wij denken hier aan wat prof. Otten gis
teren in zijn veertiendaagsche radio-cau
serie zoo juist opmerkte: zij, die het hardst
Carnaval of Vastenavond vieren, zijn ge
woonlijk niet de hardste Vasters! Zij, die
het luidst er over klagen, dat er zoo veel
wordt gevraagd, zijn gewoonlijk niet de
mildste gevers! Er wordt zoo veel gevraagd,
jammert mevrouw, en.... ze geeft nooit.
Ze scheiden niet uit met vragen, bromt
mijnheer, en: hij scheidt niet uit met wei
geren. Doch dat terloops. Wat voor de
politieke organisatie, wat voor de R. K.
Staatspartij wordt gevraagd, is niet een
aalmoes, maar positieve medewerking aan
een positieve taak, die de katholieke ge
meenschap, die allen katholieken als een
plicht is opgelegd.
Terecht gispte dezer dagen een voorman
der R.K. S.P. in het Aartsbisdom, de be
kende Friesche pastoor Overmeer, de kren
terigheid van vele partijleden, die voor
hun organisatie niet meer over hebben
dan een fooitje per jaar. Het Kath. dag
blad „Ons Noorden" stemde hiermee van
harte in.
„Wij geven, zoo schreef het, tientallen
guldens voor onze missiën, voor ons onder
wijs, voor allerlei prachtige sociale, cultu-
reele en godsdienstige katholieke organisa
ties maar voor het bolwerk, dat dit alles
moet beschermen, hebben we zoo goed als
niets over.
De politieke organisatie is het onont
beerlijke slagschip, dat heel ons katholiek
volksbestaan moet beschermen, maar als
we bij de katholieken aankloppen om
vernieuwing en versterking van dit slag
schip, dan houden ze de handen op den
zak, en na veel praten en bedelen geven
ze dan een klein fooitje.
Zie, dit is een kortzichtigheid van ons
katholieke volk, welke onbegrijpelijk is.
Niet alleen onbegrijpelijk, maar ook zeer
gevaarlijk, gevaarlijk voor onze katholie
ke scholen, voor onze kath. universiteit,
voor onze kath. pers, voor onze kath. radio,
voor onze kath. missies, voor onze bloeien
de kath. organisaties, kortom gevaarlijk
voor alles wat onze voorvaderen ten koste
van groote offers hebben opgebouwd.
Want laat men er toch aan denken, dat
wanneer het onzen tegenstanders, dank zij
mede onze eigen kortzichtigheid, mocht
gelukken onze staatkundige organisatie
kapot te maken en de katholieken gelijk
te schakelen, zooals dat heet, van al onze
mooie katholieke instellingen en stichtin
gen binnen korten tijd niets en niets over
blijft".
Dit ernstige woord, zonder éénige over
drijving, zij ter overdenking aangeboden
aan alle katholieken, die zeggen nota
bene: met een zekere fierheid dat zij
Belangstelling der militaire autoriteiten
Te Sclicveningen, op het voorplein
van „Maris Stella", zijn in den namid
dag van het Driekoningenfeest twee
wagens ingezegend, die dienst zullen
doen als rollende militaire vereenigin-
gen, vandaar de naam: „Romiver"-
wagens.
Groot was de belangstelling van de zijde
van militaire en kerkelijke autoriteiten bij
de wel zeer uitzonderlijke gelegenheid van
de inzegening der twee eerste wagens der
„Rollende Militaire vereeniging". Aanwe
zig waren de opperbevelhebber van Land-
er. Zeemacht, Generaal J. H. Reijnders,
luitenant-generaal P. van Mur.nikrede, ge-
f.eraal-majoor Jhr. J. Th. Alting von Geu-
sau, de oud-ministers Deckers en Goseling,
Trof. Dr. Steger en verschillende leden der
Tweede Kamer. Tot de kerkelijke autori
teiten behoorden de hoofdaalmoezenier ko
lonel Mgr. J. J. J. Noordman, de Deken
van den Haag, Mgr. J. M. v. d. Tuyn, de
secretaris van bet comité „Actie voor God",
Mr. Diepenbrock, de directeur van
de K. R. O., Pater Dito, de legeraalmoeze
niers v. d. Oudenhoven, Lücker, v. d. Ma
den, Brouwer, Morel en Linssen, en de
vlootaalmoezeniers Bangert en Schimmel.
Rector van Kampen uit Breda vertegen
woordigde „Amico". Onder de aanwezigen
bevonden zich ook L. Beumer, secretaris
van de actie „Naar de Nieuwe Gemeen
schap" en Mevr. Steenberghe Enghering,
de kapiteins Paters, Mr. Houben en Van
E.ndhoven, alsmede de directeur van het
autobusbedrijf V. I. O. S. .e Wateringen.
In de kerk van den H. Antonius Abt te
Schevëningen werd in de pastorie een inlei
dend woord gesproken door Prof. Dr. Ste
ger, de voorzitter van het Katholiek Co
mité „V. O. G.", die tesamen met den hoofd
aalmoezenier Mgr. Noordman baanbrekend
werk heeft verricht voor het tot stand ko
men van het werk der Rollende Militaire
Vereenigingen.
Prof. Dr. Steger gaf een kort overzicht
over de noodzakelijkheid van deze „Romi-
ver"-wagens, nadat hij een hartelijk woord
van welkom had toegeroepen aan generaal
Reijnders en de overige militaire en ker
kelijke autoriteiten.
Het initiatief, dat noodig bleek toen door
de aalmoezeniers aan V. O. G. werd mede
gedeeld, dat er in de huidige omstandig
heden te weinig kon gedaan worden voor
de katholieken in de zoogenoemde rimboe,
ontmoette vele moeilijkheden. Op zeer gun
stige voorwaarden echter konden enkele
buiten gebruik zijnde autobussen van de
V. I. O. S. te Wateringen worden over
genomen. Het interieur werd zeer stemmig
veranderd, zoodat de wagen als cantine
dienst kan doen en ook als kapel.
De grootste moeilijkheid was de exploi
tatie, maar ook dit werd opgelost, want de
Defensie zal hiervoor zorgen. De militaire
autoriteiten hebben ook twee chauffeurs
voor deze wagens beschikbaar gesteld.
Deze chauffeurs doen tevens dienst als
koster voor de kapel en als chef voor de
cantine.
Toespraak van Mgr. Noordman.
Hierna begaf het gezelschap zich naar
buiten, waar op het plein van „Maris Stel-
niet aan politiek doen, waarmede zij dan
bedoelen, dat zij tegenover de politieke
partij, tegenover de R. K. Staatspartij to
taal en volkomen 'onverschillig staan! En
ook aan de niet totaal onverschillige ka
tholieken, opdat zij er toe komen voor hun
politieke organisatie een paar centen meer
over te hebben!
:a" de plechtige inzegening door den hoofd
aalmoezenier Mgr. Noordman plaats had.
Deze sprak hierna een kort woord, en hij
maakte een vergelijking tusschen de Drie
Koningen, op wiens feestdag de wagens
worden ingewijd, en de aalmoezeniers, die
van deze wagens gebruik maken.
De wagens zullen als zij in cantines
veranderd zijn voor alle militairen dienst
doen, dus niet alleen voor katholieken maar
ook voor andersdenkenden. Deze voor
waarde werd door de militaire autoriteiten
gesteld en hieraan zal gaarne voldaan wor
den. Mgr. Noordman hoopte, dat de wagens
spoedig buiten gebruik kunnen worden ge
steld door de terugkëer van den vrede in
de wereld.
Spreker dankte ook bijzonder de aal
moezeniers, door wier vrijgevigheid dit
werk tot stand kon komen, alsmede de di
rectie van V.I.O.S. te Wateringen, die het
initiatief daadwerkelijk heeft gesteund.
Een woord van den opperbevelhebber.
Na de toespraak van den hoofdaalmoeze
nier werd het woord gevoerd door den Op
perbevelhebber van Land- en Zeemacht,
generaal I. H. Reijnders.
„Met bijzonder veel genoegen heb ik ge
volg gegeven aan de uitnoodiging, om bij
de inzegening van deze rollende militaire
tehuizen tegenwoordig te zijn. Ik ben daar
door tevens in de gelegenheid om van mijn
groote waardeering te getuigen niet alleen
voor de gedachte, die aan de Romiver ten
grondslag ligt, maar ook voor de wijze
waarop deze wagens tot stand zijn gekomen.
Ik sympathiseer ten volle met het doel,
geestelijke verzorging en ontspanning te
brengen aan hen die op een eenzame post
hun plicht doen voor het vaderland. Juist
zij hebben daaraan meer behoefte dan
anderen."
Generaal Reijnders dankte de aalmoeze
niers voor hun vrijgevigheid en verklaar
de dat zij daardoor bewijzen, ten volle hun
plicht te beseffen.
De opperbevelhebber besloot zijn toe
spraak met den wensch, dat er zegen zou
mogen rusten op het werk van de aalmoeze
niers en dat deze tehuizen volkomen zouden
beantwoorden aan het doel.
Vervolgens werden Romiver-wagens door
de autoriteiten bezichtigd.
De smaakvolle kapel, die ongeveer 40
militairen kan bevatten, werd ontworpen
door de heeren Vermeulen en Spierings te
Haarlem. Het altaar staat voor in den wa
gen, terwijl achter het altaar een biecht-
lokaal is aangebracht, dat tevens als sacris
tie dienst doet.
Het altaar is verplaatsbaar. In enkele
minuten is de kapel in een cantine veran
derd. Ook voor de wintermaanden is ge
zorgd, want een goede gaskachel is aan
wezig.
Des namiddags reed een van de „Romi-
ver"-wagens naar de woning van den minis
ter van Defensie minister Dijxhoorn, die
met groote belangstelling den wagen be
zichtigde.
BRITSCH SCIIIP GEZONKEN.
LONDEN, 8 Januari (A. N. P.). Het
Britsche schip „Cedrington Court", meten
de 3000 ton, is Zondag aan de Zuidkust van
Engeland na een ontploffing in tien minu
ten tijd gezonken. De uit 34 personen be
staande bemanning is gered. Een scheeps
jongen werd eenige meters de lucht inge-
slingerd, doch hij heeft alleen een been
gebroken.
BINNEN I. AND
MINISTER STEENBERGHE LICHT
ONGESTELD.
Naar wij vernemen is de Minister van
Economische Zaken wegens een lichte on
gesteldheid eenige dagen verhinderd ten
departemente te zijn.
DEN HEER F. V. VALSTAR OVER
DEN TUINBOUW.
Nederlandsche tuinders achter de
regeering.
De regeeringscommissaris F. V. Valstar
heeft in de jaarvergadering van de Noord-
Hollandsche Provinciale Commissie uit de
veilingen te' Alkmaar gesproken over den
toestand in den Tuinbouw.
De heer Valstar stelde op den voorgrond,
dat hij weinig optimistisch gestemd was.
Men klaagt en met reden, maar niemand
van ons zou vandaag graag Franschman,
Engelse hman of Duitscher, laat staan
Fin, willen wezen. Wij mogen ons geluk
kig prijzen Nederlanders te zijn en nog
met elkaar op vredige wijze onze belangen
te kunnen bespreken. Wanneer wij als
tuinbouwers de balans opmaken, dan is er
één post dubieus en dat is de export, doch
dit is ook de belangrijkste post van ons
veilingwezen. Vandaag is het met de kool
goed gegaan en dit zal morgen ook wel
weer zoo zijn, maar over de verdere gang
van zaken valt moeilijk iets te voorspel
len. Wat kunnen de veilingen op dit oogen-
blik doen, vraagt spr., wat zij tot dusverre
nog niet hebben' gedaan? Prov. Comm. en
Centraal Bureau hebben al het mogelijke
gedaan om den export op gang te houden,
zonder veel resultaat. Spr. heeft wel eens
hooren zeggen, dat de vorige oorlog was
een „rijke' oorlog, doch later is de motor
vastgeloopen, omdat men zich zijn armoe
de niet wilde realiseeren. Nadien is er rus
tig doorgevochten, niet met de wapenen,
maar economisch. Bij dit alles is er ech
ter een belangrijk lichtpunt: dat ieder
mensch met een maag wordt geboren en
dat de tuinbouw dus in de wereld een be
langrijke afzet zal houden. Spr. vreest
echter, dat wij nu geen „rijke" oorlog zul
len krijgen en 2tet daarom dan ook wei
nig perspectieven voor den export. Enge
land heeft de invoer van tal van produc
ten reeds radicaal verboden en Frankrijk
zit ook reeds over zijn deviezen te pieke
ren. Daarbij tracht ieder land de zaak zelf
zoo goed mogelijk draaiende te houden.
In het bijzonder wijst spr. hierbij op de
moeilijke taak van de regeering, welke
er in de eerste plaats voor moet zorgen,
dat het eigen volk op de juiste wijze van
groente wordt voorzien en dat tegenover
andere landen een stipte neutraliteit in
acht wordt genomen, waaraan ook de ex
port onderhevig is. Laten de Nederland
sche tuinders daarom achter de regeering
staan en hun moeilijkheden op de juiste
wijze onder de aandacht brengen. Er zal
met hun belangen zooveel mogelijk reke
ning worden gehouden zooals nu b.v. ook
met het vrijkomende bollenland, naar
schatting een 3000 H.A. Spr. gelooft niet
dat men gedwongen zal worden hierop
tarwe of suikerbieten te telen en hij kan
wel verklaren, dat hier in geen enkel
opzicht stukken zullen worden gemaakt.
Aan het einde van zijn betoog doet spr.
nog mededeeling van de nieuwe minimum
prijzen van kool, welke na overleg per 1
Januari als volgt zijn vastgesteld:
Roode kool f 3.witte kool 2.
gele kool 2.50. De vergoedingen zijn
resp. vastgesteld op 2.50, 1.50 en 2.
en voor afwijkend op 1.50, 1.en
1.30.
GEDWONGEN INLEVERING VAN
MAIS EN SPELT.
Van officieele zijde wordt bekend ge
maakt, dat landbouwers, die meer mais
hebben verbouwd dan zij in eigen bedrijf
kunnen gebruiken, het overschot ter over
neming dienen aan te bieden aan den
provincialen voedselcommissaris in hun
provincie. De prijs, welke dan zal worden
betaald voor inlandsche mais van gemid
delde kwaliteit, bedraagt 9.per 100
Kilogram.
Spelt, voor zoover het niet in eigen be
drijf kan worden aangewend, moet even
eens ter overneming worden aangeboden;
de overnemingsprijs hiervoor bedraagt
8.per 100 K.G. voor gemiddelde kwa
liteit.
Zandhaver (evene), zoomede lupinen,
willen en serradella van den oogst 1939
worden niet overgenomen, de telers heb
ben hierover de vrije beschikking.
NEDERLANDS OUDSTE BUREBE-
MEESTER NAM AFSCHEID.
In een speciale zitting van den raad der
gemeente Oud- en Nieuw-Gastel heeft de
heer A. G. J. Mastboom afscheid genomen
als burgemeester der gemeente Oud- en
Nieuw-Gastel na een ambtsvervulling van
42 jaar.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
HET AFTREDEN VAN HORE BKLISHA
ALS BRITSCH MINISTER VAN OORLOG.
(2de blad).
VERSCHEIDENE SCHEPEN VERGAAN.
(2de blad).
Binnenland
ZATERDAGMIDDAG ZIJN TWEE I K
KERS OP HET IJSSELMEER DOOR HET
I'S GEZAKT EN VERDRONKEN. (3d§
tlad).
STOOMTRAM TE DRACHTEN DOOR
GEOPENDE SPOORBRUG TE WATER
GEREDEN. (3de blad).
AUTO MET TOONEELGEZELSCHAP
TE RAUWERD DOOR DEN GLADDEN
WEG GESLIPT; EEN DER INZITTENDEN
GEDOOD. (3de blad).
Sport en Wedstrlfden
JAN LANGEDIJK ALGEMEEN SCHAATS
KAMPIOEN VAN NEDERLAND. (3de
Had).
DE BESPREKINGEN VAN CIANO EN
CSAKY TE VENETIë. (2de blad).
SLECHT ééN BRITSCH SCHIP
GEZONKEN.
LONDEN, 8 Januari, (ANP) In de
eerste zeven dagen van 1940 is slechts één
enkel Britsch schip verloren gegaan. Dit
feit heeft groote voldoening gewekt in de
Britsche openbare meen in g. Men acht dit
een bewijs, dat de maatregelen van de
admiraliteit tegen de vijandelijke onder-
zeeëers en magnetische mijnen doeltref
fend zijn.
OORZAAK MILTVUUR GEVONDEN.
Infecticbron bij leverancier van beender
meel, dat in mengvoeders werd vermengd.
Men deelt ons mede: Sedert midden De
cember 1939 deden zich gevallen van milt
vuur voor, in uitgebreider mate dan voor
heen, in het bijzonder in de districten
Zuid- en Noord-Holland en aangrenzende
districten, nadien sporadische gevallen in
andere provinciën.
De Veeartsenijkundige Dienst nam in de
eerste plaats maatregelen om op de boer
derijen waar zich een of meer gevallen
voordeden, uitbreiding te voorkomen door
preventieve serum-injecties, hetgeen ter
stond gunstige resultaten gaf. Intusschen
werd onverdroten gezocht naar de bron
der infectie; in aanmerking genomen het
vrijwel gelijktijdig voorkomen in ver
schillende deelen van het land, werd da
delijk gedacht aan voedsel-infectie.
Verder nasporen bracht aan het licht,
dat vrijwel alle gevallen terug te brengen
waren naar een zelfde bron, een leveran
cier van beendermeel, dat verwerkt was
onder de z.g. mengvoedsels.
Getracht is verder onheil te voorkomen,
door verbod van vervoer van mengvoed-
sel met dit beendermeel en/of bloedmeel
uit deze bron, terwijl maatregelen van
verder strekkenden aard in voorbereiding
zijn.
Er bestaat een voortdurend contact ter
zake tusschen den Veeartsenijkundigen
Dienst en het Bureau voor Voedselvoor
ziening in Oorlogstijd om in onderlinge
samenwerking uitbreiding te voorkomen.
DIES NATALIS UNIVERSITEITEN.
In een plechtige senaatszitting herdach
ten curatoren, professoren en studenten
van de technische hoogeschool te Delft
heden de Dies Natalis.
Prof. dr. J. A. Veraart, rector magnifi
cus van de tecnnische hoogeschool spra-c
op dezen gedenkdag een rede uit over „de
realistische sc'iool in de economie".
Hedenmiddag heeft de rector magnifi
cus der universiteit van Amsterdam, prof.
dr. J. J. van Loghem, ter gelegenheid van
den 308sten Dies Natalis dezer stichting
voor hooger onderwijs, een rede gehouden
over „Aanleg en verschijning".
ETHNOLOGENDAG.
In het geografisch instituut te Utrecht
had Zaterdag de drie en twintigste ethno-
logendag plaats, waarop verschillende be
langrijke inleidingen werden gehouden.
