De oorlog ter zee en in
de lucht
Zinkende schepen
DE STRIJD DER
FINNEN
De Russen vallen
heftig aan
België en Nederland
LUCHTVAART
ZATERDAG 16 DECEMBER 1939
OE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
Met EuchtgeaecM aan Qandexdag
TWEE TANKSCHEPEN OP MIJNEN
GELOOPEN.
Men vreest dat er veel slachtoffers zijn.
Gemeld wordt, dat in de Noordzee twee
Britsche tankschepen op mijnen zijn ge-
loopen. Men vreest, dat vele menschenle-
vens te betreuren zijn. In een haven aan
de Noordoostkust van Engeland zijn over
levenden aan land gebracht.
Nader wordt gemeld, dat het de „Aathel-
templar" (8939 ton) en de „Inverlane"
(8900 ton) zijn.
38 Leden der bemanning van de „Athel-
templar" zijn gered en 2 worden vermist.
Het schip heeft later assistentie ontvangen
van sleepbooten. Het is op het strand ge
zet.
De „Inverlane" is in brand geraakt en
men vreest, dat slechts 7 opvarenden zul
len kunnen worden gered.
Engelsche treiler op een mijn geloopen.
De secretaris der Britsche admiraliteit
maakt bekend, dat de treiler James Lud-
ford op een mijn geloopen en gezonken is.
Men gelooft, dat twee officieren en vijf
tien manschappen verloren zijn.
Het Duitsche vrachtschip „Duesseldorf",
groot 4930 ton, is door een Britschen krui
ser tot zinken gebracht. De Chileensche re
geering heeft het oorlogsschip „Arauco" op
dracht gegeven zich naar de plaats der tor
pedeering te begeven, om de overleven
den op te pikken. De „Duesseldorf" was 13
December des avonds om half negen uit
Valparaiso vertrokken.
NEUTRALE SCHEPEN VERGAAN.
Het Belgische schip „Rosa", metende
1103 ton, is na een ontploffing voor de
Noordoostkust van Engeland gezonken.
Een van de vijftien opvarenden is omgeko
men. Een patrouilleerend schip heeft de
veertien overigen gevonden. Zij voeren in
de reddingboot van hun schip. Twee van
hen waren gewond. Eén van dezen is met
een gebroken been in een ziekenhuis opge
nomen.
Naar verluidt is het Noorsche s.s. „Foei-
na", groot 1674 bruto registerton en thuis
behoorende in Haugesund, aan de Oostkust
van Schotland op een mijn geloopen en
gezonken. Het schip was met een beman
ning van achttien koppen onderweg naar
Grangemouth om steenkool te laden. Tot
dusverre is slechts een reddingboot in de
Moray Firth gevonden. In de boot zouden
twee doode zeelieden gelegen hebben.
Men neemt aan, dat zy door bevriezing
om het leven zijn gekomen.
Officieel wordt te Kaapstad bekend ge
maakt, dat jiet Duitsche koopvaardijschip
„Adolf Leonhardt" zelf zijn luiken ge
opend heeft, toen het opgevangen werd
door een Engelsch oorlogsschip. De „Adolf
Leonhardt" verdween in de golven.
HET LUCHTGEVECHT AAN DE
DUITSCHE KUST.
Te Londen verluidt, dat bij den lucht
aanval op de Duitsche kust Donderdagmid
dag 5 Messerschmidt-toestellen zijn om-
laaggeschoten. Bevestigd wordt, dat de
Britsche strijdkrachten slechts 3 toestel
len hebben verloren, ondanks de bewerin
gen der Duitschers, dat dit aantal zes of
njeer zou bedragen.
Naar thans uitlekt, is dit luchtgevecht,
dat Donderdagmiddag laat dicht onder de
Duitsche kust is geleverd, een van de he
vigste ontmoetingen geweest van dezen
aard, welke zich tot nu toe hebben voorge
daan.
Vernomen wordt, dat deze slag werd
voorafgegaan door een strijd tegen de
elementen. Kort na hun vertrek uit Enge
land zagen de piloten zich midden in re-
genstormen. Langen tijd was het zicht zoo
slecht, dat de vliegers bijna blind vlogen.
Ondanks deze omstandigheden was het ge-
heele eskadêr in staat den juisten koers te
houden. Toen vijandelijke oorlogsschepen
werden waargenomen moesten zij de te
genstanders bij verrassing nemen.
De leider van de Britsche formatie heeft
gedurende den geheelen strijd het logboek
bijgehouden. Dit is van niet te schatten
waarde met het oog op de door de Duit
schers genoemde verliezen. De comman
dant noemt den slag een gevecht bij achter
volging langs de Duitsche eilanden. Het
was van deze eilanden af, dat de vijand
groep na groep Messerschmidtvliegtuigen
omhoog zond. De commandant heeft vier
vijandelijke vliegtuigen brandend in zee
zien storten. Hij zegt: Het werd juist don
ker en deze vier hebben nog eenigen tijd
gebrand nadat ze in het water waren te
recht gekomen. Zij zagen eruit als vier
enorme bakens. Zij hebben niet alleen het
water verlicht doch ook den hemel in
gloed gezet.
Een vijfde Messerschmidt dook verticaal
in het water na door het geschut der Brit
sche vliegtuigen te zijn getroffen. Men ge
looft, dat de Engelsche vliegtuigen aan het
zoeken waren naar den Duitschen kruiser,
die getorpedeerd is door den Britschen on
derzeeër, die de „Bremen" in zicht had ge
kregen. Nadat de duikboot den kruiser had
aangevallen gaf zij draadloos de positie
van den kruiser op. Het Duitsche schip
vroeg ook bijstand en toen het door de En
gelsche vliegtuigen gezien werd, aldus een
Engelsche mededeeling, werd het geëscor
teerd door torpedojagers en een duikboot
mei gevechtsvliegtuigen als dekking.
Ofschoon de Britsche toestellen zware
bombardementsvliegtuigen waren, bonden
zij toch den strijd aan met de lichtere
Duitsche gevechtsmachines. Na een onge-
lijken strijd, waarbij de Duitsche oorlogs
schepen gebruik maakten van hun luchtaf
weergeschut, kwamen zij zegevierend uit
den strijd te voorschijn, na vier vijandelij
ke toestellen in zee te hebben toen stor
ten.
Wat de Duitschers ervan zeggen.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt, dat
de Duitsche Messerschmidt jachtvliegtui
gen tien Vickers-Wellington-bombarde-
mentstoestellen neergehaald hebben on
danks de ongunstige weersomstandighe
den. De „vliegende forten" van de Britsche
luchtvloot, die zich in de wolken aan de
Duitsche aanvallen konden onttrekken, al
dus het D.N.B., hebben niet eens hun bom
men in. het water, laat staan op doelen
kunnen neerwerpen, zoodat de Engelschen
de rekening voor hun aanzienlijk aantal in
gezette vliegtuigen hebben moeten betalen
met het verlies van 50 procent.
CHAMBERLAIN BIJ HET BRITSCHE
EXPEDITIELEGER IN FRANKRIJK.
Het Engelsche departement van oorlog
deelt mede, dat eerste minister Chamber
lain, in Frankrijk is aangekomen en eenige
dagen zal doorbrengen bij het Britsche ex-
peditieleger.
DE CONTROLE AAN DE DUITSCHE
GRENZEN.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
In tegenstelling met de oorlogvoerende
Westelijke mogendheden hebben de Duit
sche grensbeveiligingsautoriteiten de bepa
lingen voor het overschrijden van de grens
tot dusverre uiterst tegemoetkomend ge
handhaafd. Met gebruikmaking van deze
inschikkelijke handhaving trachten syste
matisch in 't Westen van het Rijk lichtschu
we elementen en buitenlandsche spionna-
ge-agenten, de Duitsche grens illegaal te
overschrijden.
Om de hieruit voortvloeiende gevaren te
voorkomen, is bevel gegeven, dat het over
schrijden van de grens, aan de Deensche,
Nederlandsche, Belgische, Luxem
burgsche en Zwitsersche grens, met ingang
van 18 December geregeld in den tijd van
20 uur des avonds tot zeven uur des mor
gens, stop gezet wordt. Dit geldt niet voor
het normale spoorwegverkeer. Vergrijpen
tegen deze bepaling zullen in de toekomst
meedoogenloos gestraft worden.
NOORSCH PROTEST BIJ
DUITSCHLAND.
Volgens den Stockholmschen correspon
dent van de „Neue Zuercher Zeitung" zou
de Noorsche regeering een protest indienen
bij de Duitsche regeering tegen herhaalde
schending van de Noorsche neutraliteit
door Duitsche onderzeeërs, die kortelings
drie schepen in de Noorsche territoriale
wateren hebben getorpedeerd. Een schip
werd getorpedeerd zonder voorafgaande
waarschuwing. Het optreden der Duitsche
duikbooten zou gericht zijn tegen vracht
schepen, die Noorsch en Zweedsch ijzer
erts naar Engeland en Frankrijk vervoeren.
HET FINSCHE LEGERBERICHT VAN
GISTERAVOND.
Het gisteravond uitgegeven Finsche le-
gerbericht meldt:
Te land: Op 14 December heeft de
vijand op verschillende plaatsen op de
Karelische landengte, gesteund door zwaar
artillerievuur en tanks, aanvallen onder
nomen. Vooral te Punnusjoki volgde aan- J
val op aanval. De Russen werden overal
afgeslagen en verscheidenen tanks wer
den vernield. Op het Oostelijke front is de
vijand aangevallen na zware artillerie-
voorbereidingen op een deel van het front
tusschen Loimala en het Ladogameer. Hij
werd echter afgeslagen en wij maakten
vijf tanks en ander oorlogsmateriaal buit.
Bij Totvajaervi gaan onze troepen voort
op te rukken. Het buitgemaakte oorlogs
materiaal nam toe en in den avond van
14 December waren in het geheel 15 mid-
delzware tanks in dezen sector in onze
handen gevallen. Te Suomussalmi zijn
onze troepen na vier dagen hardnekkigen
strijd erin geslaagd den weg af te snij
den, die van de kerk van Suomussalmi naar
de grens leidt.
Onze troepen hebben het dorp Suumus-
salmi heroverd en zelfs een deel van de
vijandelijke troepen naar het Westen van
het meer Kiantajarvi gedreven. Elders
geen wijziging in den toestand.
Het communiqué over de krijgsverrich
tingen ter zee deelt o.m. mede: Tijdens
een gevecht bij de buitenste eilanden der
archipel van Abo heeft het vuur van een
kustbatterij schade toegebracht aan een
Russischen torpedobootjager van het type
„Gorky", welke bodem volgens latere be
richten zou zijn gezonken
Volgens Havas meldt het legercommu
niqué over den strijd in de lucht nog het
volgende: Vijandelijke vliegtuigen hebben
gevlogen boven de streek van Petsamo en
eenige bommen neergeworpen die geen
schade veroorzaakten. Finsche vliegtuigen
hebben met succes vijandelijke colonnes
aangevallen. Finsche toestellen zijn er in
geslaagd een Sovjet-Russisch convooi, dat
benzine vervoerde, in brand te doen vlie
gen.
HET RUSSISCHE LEGERBERICHT.
Het Russische hoofdkwartier deelt mede
dat op Vrijdag 15 December de Russische
troepen in het district Moermansk de stad
Salmijaervi op 60 K.M. ten Zuiden van
Petsamo, hebben bezet. In het district
Ukhta zijn de Russische troepen opgerukt
tot 128 K.M. van de staatsgrens. In het dis
trict Petrosavodsk hebben zij het dorp
Leppasilta en de daar passeerende spoor
lijn bezet. In het district Kexholm hebben
de Russen hun opmarsch met succes ont-»
wikke'd.
Met het oog on de slechte weersomstan
digheden was er geen activiteit in de
lucht.
NAAR DE BOTHNISCHE GOLF.
De Russen schijnen nog steeds in het
nadeel te zijn op de Karelische landengte
en een weinig oprukken in de richting van
Sortavala, aan den anderen kant van het
Ladogameer, meldr Havas.
Vrij belangrijk schijnen zij op te ruk
ken naar de kust van de Bothnische Golf,
in het centrale deel van het land.
Welicht hebben de Russen er van afge
zien door de Karelische landengte heen te
Duizenden vluchtelingen uit Finland arriveerden te Tornea. aan de Zweedsche grens, waar
zij doo' de leden der vrouwelijke hulp-organisaties liefderijk werden verzorgd
breken en rekenen zij er op, een beslissend
succes te verwerven door hun operaties in
de richting van de Bothnische Golf.
RADIO-REDE VAN TANNER.
De Finsche minister van buitenlandsche
raken, Tanner, heeft voor de radio in het
Russisch een redevoering uitgesproken,
waarin hij zich tot Mr'otof richtte en hem
mededeelde, dat Finland bereid was de
onderhandelingen over een vreedzame re
geling van het geschil voort te zetten.
Tanner vroeg: „Zijt gij bereid de onder
handelingen te hervatten? Ik vraag u te
antwoorden langs denzelfden weg, dien ik
thans geb*i ik. Enkele weke:, geleden wa
ren Faasikivi en ik bezig met het voeren
van onderhandelingen met u en Stalin".
ENGELSCHE STEUN VOOR FINLAND.
In gezaghebbende Britsche kringen ver
neemt Reuter, dat Finland koopt wat En
geland ook maar van zijn eigen oorlogs-
voorarden kan missen. Behalve zestigdui
zend gasmaskers en ongeveer twintig
vliegtuigen waaromtrent reeds regelingen
geti'offen zijn, koopt de Finsche regeering
een aanzienlijke hoeveelheid oorlogsmate
riaal van Engelsche firma's ten einde Ie
voldoen aan Finlands esentieele behoef
ten. Sommige militaire zendingen zijn
reeds uit Engeland naar Finland verzon
den via Noorwegen en Zweden, welke weg
gekozen is om de transporten zoo veilig
mogelijk op hun bestemming te doen aan
komen.
FINLAND EN AMERIKA.
De Finsche gezant. Procope, heeft giste
ren aan den Amerikaanschen minister van
financiën, Morgenthau, een chèque ten
bedrage van 234.693 dollars overhandigd,
zijnde de regelmatige halfjaarlijksche be
taling van de Finsche oorlogsschuld.
Morgenthau stelde Procope er onmid
dellijk van in kennis, dat het geld op een
aparte rekening gestort zou worden, vol
gens de instructies van Roosevelt, hangen
de een aanbeveling aan het congres om
het te gebruiken ten bate van het Finsche
volk.
Procope vroeg Morgenthau om den
Amerikaanschen president en het Ameri-
kaansche volk de' diepgevoelde dankbaar
heid van Finland over te brengen.
DEBATTEN IN DE BELGISCHE KAMER
De Belgische Kamer heeft een aanvang
gemaakt met de behandeling van de be
grooting van buitenlandsche zaken.
Sprekende over de Belgisch-Neder-
1 a n d s c h e betrekkingen zeide het Kath.
kamerlid Delwaide, dat de goede verstand
houding tusschen de beide landen op tref
fende wijze aan den dag is getreden, in het
bijzonder in begin November. Men heeft de
vraag gesteld, wat België zou doen, wan
neer Nederland werd aangevallen. Men
moet bij die vraag niet blijven stilstaan,
aldus spr. Onze neutraliteit is niet in con
tracten vastgelegd en men moet vertrou
wen stellen in de regeering, dat zy de con
clusie zal trekken, die getrokken worden
moet, wanneer dit alternatief zich mocht
doen.
De Nederlandsch-Belgische samenwer
king behoort tot de eenige waarborgen, die
voor de bedreigde kleine landen bestaan.
Een toespeling makende op een artikel
van een Vlaamsch nationalistisch afge
vaardigde, waarin deze srhreef dat de
Belgen hun kalmte niet moesten verliezen,
wanneer Nederland werd aangevallen, zei-
de de socialist Huysmans, dat hij deze ge
moedsrust niet kon deelen.
Sprekennde uit naam van de liberale frac
tie verklaarde Huysmans vervolgens, dat
België in volledige onafhankelijkheid be
sloten heeft een loyale neutraliteit in acht
te nemen, welke in overeenstemming is
met zijn ligging en zyn historischen rol.
Spr. verklaart echter, dat de Belgische
kunnen worden genomen, wanneer de Bel-
neutraliteit opnieuw in overweging zou
gische situatie gecompliceerd zou wor
den door schending van het Nederlandsche
gebied.
Buitenlandsche Berichte*
GEEN SABOTAGE TE ZARNESTI.
De directie van de cellulosefabriek te
Zarnesti, waar zich eergisteren een ont
ploffing heeft voorgedaan, welke 61 per
sonen het leven heeft gekost, heeft een
communiqué gepubliceerd, waarin wordt
gezegd, dat volgens de eerste resultaten
van het onderzoek iedere daad van sabo
tage als oorzaak van de ramp volkomen
moet worden uitgesloten en dat deze zui
ver is toe te schrijven aan ongelukkige
omstandigheden.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft Vrijdag
het Nederlandsche leger vervaardigd
.ergens' in Nederland een bezoek gebracht aan een fabriek, waar o.m helmen voor
worden. De hooge bezoeker toonde veel belangstelling voor dit onderdeel ven
het bedrijf
VLIEGTUIGONGELUK IN BRAZILIë.
By Pante Nuova di Minas in Brazilië is
een vliegtuig bij de landing neergestort en
in brand gevlogen. De inzittenden kwa
men om het leven. Het waren de minister
van opvoeding van den staat San Paulo,
Alvaro Figuoredo Guiao, majoor Ferraz,
de heer Barros en de piloot.
VLIEGTUIGONGELUK IN ITALIë.
Een Italiaansch jachttoestel, dat acroba
tische toeren verrichte, is gisteren bij Ra
venna neergestort. De piloot kwam om het
leven.
DE POSTVLUCnTEN OP NED. INDIë.
De positie der K.L.M.-postvliegtuigen
was gisteravond als volgt:
Op de uitreis arriveerden de „Toren
valk" te Jodhpur en de „Wielewaal" te
Alexandrië.
Op de thuisreis landden de „Buizerd"
to Alexandrië en de „Nandoe" te Rangoon.
