RINNENLAND
DINSDAG 12 DECEMBER 1939 31ste Jaargang No. 9514
3)e £eid&clve Sou/^a/nt
Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn-tarieven zie r>a* 2.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11,
Oil nummer bestaat uit
drie bladen.
V Openbaar en bijzonder
onderwijs
Onlangs heeft de Minister van Onder
wijs, de heer Bolkestein, op de jaarverga
dering van den Vrijzinnig-Democratischen
Bond, de verschillende school-richtingen
besprekend, het volgende gezegd:
„Voorop sta, dat men het openbaar on
derwijs niet langer ziet als een „overkoe
peling" van de verschillende richtingen,
maat- als een eigen richting naast de Pro-
testantsch-Christelijke en Roomsch-Katho-
lieke, met wie een leven als gelijkgerech
tigden en gelijkbegunstigden noodig en mo
gelijk is."
In deze opvatting ligt heel veel waars en
de waarheid er van vindt een kernachtige
uitdrukking.
De openbare school is niet een overkoe
peling van alle richtingen, die zich dan
ook onder die gemeenschappelijke overkoe
peling thuis zouden moeten gevoelen.
De openbare school staat naast de bij
zondere school, als een school van een
eigen, een geheel andere richting.
Zóó is het.
Katholieken b.v., die hun kinderen naar
de openbare school zouden zenden, in-
plaats van naar de katholieke, sturen hun
kinderen naar een school met een geheel
andere richting.
Zóó is het zeker in de practijk
van de openbare school, zooals wy die in"
onze omgeving kennen.
Katholieke cuders willen katholiek on
derwijs voor hun kinderen, omdat zij
hun een katholieke opvoeding willen ge
ven, o m d a t zij volkomen terecht in
het onderwijs ook zien een belangrijk ele
ment van opvoeding.
In het openbaar onderwijs is de opvoe
ding vóorzoover die ook in dat onder
wijs ligt en het element van opvoeding kan
nooit geheel buiten het onderwijs worden
gehouden niet gebaseerd op alle begin
selen, die voor den katholiek in de opvoe
ding basis en leiddraad zijn.
De katholieken zijn daarom niet te
genstanders van het openbare onderwijs
maar wel tegenstanders van het openbaar
onderwijs, voorzoover men dat wil
aandienen als geëigend en geschikt, vol
doende en gewenscht ook voor hun kin
deren.
Als het katholiek onderwijs door ons
wordt begeerd, wenschelijk en noodzakelijk
geacht ter wille van de katholieke opvoe
ding, dan ligt hierin opgesloten, hoe voor
naam en verantwoordelijk is de taak van
den katholieken onderwijzer, die moet zijn:
een katholieke opvoeder.
Van de gewichtigheid dezer functie moe
ten wij ons levendig overtuigd houden,
theoretisch, en die overtuiging moet in de
practijk op alle daarvoor geëigende wijzen
tot uitdrukking komen!
KERKVERVOLGING IN POLEN.
Vier Priesters en een Theologant vermoord
Naar uit Wilnius aan het K.N.P. wordt
geseind is de houding der Sovjet-Russi
sche troepen tegenover de katholieke
geestelijken in het gebied, dat vroeger tot
Noord Polen behoorde betrekkelijk ver
draagzaam. De plaatselijke Sovjet-autori
teiten, de Communisten en Godloozen heb
ben echter een geheel andere houding aan
genomen. Zij trachten op alle mogelijke
wijze den katholieken godsdienst uit te
roeien.
Uit betrouwbare bron vernemen wij nog
enkele -bijzonderheden over het droevig
lot van enkele Priesters in Noord-Polen en
op tal van plaatsen van het Aartsbisdom
Wilnius.
Een priester uit Slonim, Dr. Federo-
witsch is door de Sovjets vermoord. Zijn
lijk bleef in het open veld, op de plaats
waar hy werd gedood, liggen. De koster,
die het doode lichaam wilde begraven,
werd eveneens vermoord.
nl de stad Selva hebben communistisch
gezinde Baptisten den priester Krinski
vermoord.
In het district Lida is de legeraalmoeze
nier Tvarovski, toen hij van het front te
rugkeerde, tegelijk met een theoloog met
stokken doodgeslagen.
In de gemeente Mikelestohisna in de om
geving van Grodno is de 70-jarige priester
Kernis door de Sovjets om het leven ge
bracht.
De arbeidswet en de
handelsreizigers
VOORONTWEP RUSTTIJDBESLUIT.
De minister van sociale zaken heeft bij
den Hoogen Raad van Arbeid aanhangig
gemaakt een voorontwerp rusttijdbesluit
voor handelsreizigers (ter uitvoering van
art. 14, 15 en 18 der Arbeidswet 1919).
Het voorontwerp bevat o.m. de volgen
de bepalingen:
Een arbeider van 18 jaar of ouder
mag op Zondag geen arbeid als han
delsreiziger verrichten.
Een arbeider mag op Zaterdag na
1 uur des namiddags geen arbeid als
handelsreiziger verrichten.
Aan een handelsreiziger van 18 jaar
of ouder moet dagelijks een onafge
broken rusttijd van ten minste negen
uren worden verleend tusschen 9 uur
des namiddags en 7 uur des voormid
dags.
Onder „handelsreizigers" zyn in dit
besluit niet begrepen bedienden van
verzekeringsmaatschappijen en van
makelaars in verzekeringen.
In zijn toelichting zegt de minister:
Zoowel in lichamelijk als in geestelijk
opzicht is het beroep van handelsreiziger
dikwijls zeer inspannend. Het wil den on-
dergeteekende daarom gewenscht voorko
men, dat voor deze categorie arbeiders en
kele voorschriften tot het tegengaan van
een overmatigen arbeidstijd worden vast
gesteld.
Het is in verband met den aard van dit
beroep niet mogelijk gebleken een maxi
mum voor den dagelijkschen werkduur
vast te stellen. Derhalve is volstaan met
een voorziening ten aanzien van die pun
ten, welke voor regeling vatbaar waren,
te weten: Een verbod van beroepsarbeid
op Zondag en op Zaterdag na 1 uur des
namiddags en de vaststelling van een ver
plichten dagelijkschen rusttijd van negen
uren, gelegen tusschen 9 uur des avonds
en 7 uur des morgens.
Practisch wordt door handelsreizigers
reeds thans op Zondag niet gewerkt. De
arbeid op Zaterdag bestaat veelal in het
des morgens afdoen van administratie en
in het houden van besprekingen met den
patroon. De tijd van 9 uur des avonds tot
7 uur des morgens is weinig geschikt voor
het eigenlijke werk van den handelsreizi
ger en de meeste handelsreizigers werken
dan ook niet gedurende dien tijd.
Er komen evenwel ongunstige uitzon
deringen voor en bovendien zal vermoe
delijk nog menigmaal na 9 uur des avonds
administratief werk worden verricht. Ten
einde dit tegen te gaan is een regeling, als
in het voorontwerp neergelegd, gewenscht.
De regeling is zeer eenvoudig gehouden
Uitzonderingen zijn niet opgenomen, want
juist deze maken het vaststellen van al
lerlei administratieve voorschriften noo
dig en bemoeilijken de controle. Indien
zich bij de uitvoering der regeling ge
gronde bezwaren mochten voordoen, dan
kan daaraan met een vergunning ingevol
ge artikel 19 der arbeidswet 1919 worden
tegemoet gekomen
Afzonderlijke bepalingen omtrent den
reistijd zijn niet opgenomen. Voor han
delsreizigers moet het reizen voor hun be
roep als arbeid worden beschouwd.
De bedienden van verzekeringsmaat
schappijen en van makelaars in verzeke
ringen zijn uitgezonderd, omdat bespre
kingen met candidaat-verzekerden veelal
des avonds moeten worden gevoerd. Een
belangrijk deel der acquisitie valt in dit
bedrijf n.l. juist in de avonduren.
Aan een commissie uit den Hoogen Raad
van Arbeid zal worden opgedragen over
dit voorontwerp praeadvies uit te bren
gen.
Vergadering van de
vakcentralen
Wederom heeft een vergadering van de
groote nationale arbeiders vakcentralen
plaats gevonden ter bespreking van een
aantal voor de werknemers en voor de
gemobiliseerden belangrijke kwesties.
Allereerst werd kennis genomen van een
brief van den Minister van Sociale Zaken
dd. 7 December, als voorloopig antwoord
op het adres van de gezamenlijke vakcen
tralen van 20 October 1939, waarin op
grond van de ingetreden prijsstijging werd
bepleit het verleenen van een duurtetoe-
slag op de steunuitkeeringen aan werk-
looze arbeiders en op de loonen in de
werkverschaffing.
De Minister van Sociale Zaken deelt in
zijn brief van 7 December j.l. mede, dat
binnenkort naar buiten nadere mededee-
lingen zullen kunnen worden gedaan ten
DE „MAASKERK" KOMT THUIS.
Na ruim een maand oponthoud bij
Britsche controle.
De correspondent van de „Msb." te Lon
den seint:
De „Maaskerk" van de Vereenigde Ned.
Scheepvaartmaatschappij wordt hier reeds
meer dan een maand door de Britsche con
trabandecontrole vastgehouden. De oorzaak
van deze uitzonderlijke lange vertraging
ligt naar wij vernemen in het uitblijven
van de garanties, welke de Britsche con
trole eischte ten aanzien van de uiteinde
lijke bestemming van een gedeelte van de
lading.
Deze lading bevat n.l. verscheidene pos
ten, welke de aandacht vroegen van de
contrabandecontrole, n.l. cacao palmpitten
en palmolie, huiden, wat rubber, goud en
ivoor. (De „Maaskerk" kwam van West-
Afrika en had Liberia en Fransche West-
Afrikaansche havens aangedaan).
Verscheidene posten van deze lading
waren geconsigneerd aan een handelaar m
Nederland, doch van Britsche zijde werd
verklaard, dat men reden had te twijfelen
aangaande de uiteindelijke bestemming
dezer goederen.
Na geruimen tyd wachten is voor ver
schillende goederen uit Nederland de ver
klaring binnengekomen, doch een gedeelte
der laaing is door de contrabande-controle
in beslag genomen, terwijl naar de be
stemming van een aantal andere posten
nog veraere informaties worden ingewon
nen. De contrabande-commissie eischt n.l.
niet alleen de garantie, dat onder contra
bande vallende goederen niet zullen wor
den doorgezonden naar Duitschland, doch
ook dat geen equivalent in Nederlandsche
goederen naar Duitschland wordt uitge
voerd, na nieuwen aanvoer in Nederland.
Dat gedeelte der lading, waaromtrent de
controle nog verdere informaties aangaan
de de bestemming afwacht, zal thans door
de „Maaskerk" in een Britsche haven wor
den gelost, alvorens met de vrijgegeven
lading haar reis te kunnen voortzetten.
Indien voor deze achtergelaten lading
nog bevredigende verklaringen omtrent
haar bestemming brnnenkomen, zullen zij
per eerstvolgende gelegenheid nog naar
Nederland kunnen worden verscheept.
De „Maaskerk" zal nu zeer spoedig de
reis naar Nederland kunnen voortzetten.
KERSTPOSTPAKKETTEN VOOR
MILITAIREN.
Half tarief.
Evenals ter gelegenheid van het St. Ni-
colaasfeest zal ook met het Kerstfeest de
gelegenheid worden opengesteld, aan on
der de wapenen zijnde militairen beneden
de rang van officier tegen de helft van het
normale tarief postpakketten toe te zen
den. De regeling is geheel dezelfde als die,
welke voor de St. Nicolaaspakketten heeft
gegolden, n.l. de pakketten moeten aan het
veldpostadres van de militairen worden
geadresseerd, zooveel mogelijk met het
nummer van het veldpostkantoor, in welks
rayon de militair is gelegerd. Om deze pak
ketten voor de post duidelijk kenbaar te
maken, dienen over het adres op het
pakket en op de bijbehoorende adreskaart
met inkt twee elkaar schuin snijdende
lijnen te worden aangebracht.
Goedkoope postpakketten voor militai
ren dienen in het tijdvak van 18 tot en met
20 December ter post te worden bezorgd.
ONDERSCHEIDING.
De heer H. C. Nijkamp te Enschede,
voorzitter van den bond van R.K. werklie-
denvereenigingen in het aartsbisdom
Utrecht, is benoemd tot ridder in de orde
van den H. Gregorius den Groote.
aanzien van de beslissingen, die de regee
ring terzake heeft genomen.
De vergadering van de vakcentralen
sprak er haar ernstige teleurstelling over
uit, dat de regeering nog steeds niet tot een
gunstige beslissing voor de in het gedrang
gekomen gezinnen is gekomen.
Besloten werd een conferentie aan te
vragen met het departement van Defensie
ter bespreking van een aantal punten be
treffende de uitvoering en de toepassing
van de nieuwe regeling van de kostwin
nersvergoeding mobilisatie-vergoedings
beschikking).
Voorts werd verslag uitgebracht van een
gehouden bespreking. Daarbij is o.m. ge
sproken over de steun aan gemobiliseer
den, die schade lijden door de mobilisatie
en niet, of niet voldoende, voor kostwin
nersvergoeding in de termen vallen.
De steun aan gemobiliseerden, buiten de
kostwinnersvergoeding om, wordt ver
leend op grond van informaties ter plaatse
bij den burgemeester en bij den militairen
commandant.
VOOR DE GEMOBILISEERDEN.
Bataafsche schenkt nog drie ontspannings
gebouwen.
De Bataafsche Petroleum Maatschappij,
verrast door de ontvangst welke aan de
door haar geschonken ontspanningsgebou
wen van de zijde der gemobiliseerden in
Renswoude en in Langenbom ten deel is
gevallen, heeft besloten nog een drietal
van soortgelijke gebouwen ter beschikking
van den opperbevelhebber van land- en
zeemacht te stellen.
De nieuwe gebouwen zullen verrijzen
in Horssen in het land van Maas en Waal,
Eehteld in de Betuwe en Tuil en 't Waal
bij Vianen.
NAT. FONDS VOOR BIJZONDERE
NOODEN.
Het bestuur van het Nationaal Fonds
voor Bijzondere Nooden deelt mede, dat
de ontvangsten over de maand November
1939 hebben bedragen 10.464.93, zijnde
6819.80 uit periodieke bijdragen en
3.645.13 uit losse giften.
De uitkeeringen over hetzelfde tijdvak
bedroegen 17.136.75.
De plaatselijke commissies van samen
werking brachten ten behoeve van dezelf
de gevallen bijeen 26.439.75, zoodat in
die maand aan aanvragers, verdeeld over
88 gemeenten, eerj bedrag van 43.573.50
kon worden uitgekeerd.
WACHTGELDERS.
Aan de Memorie van Antwoord aan de
Tweede Kamer inzake het wetsontwerp
tot wijziging van de lager-onderwijswet
ontleenen we het volgende:
Naar den toestand op 1 December be
droeg het aantal wachtgelders, ingedeeld
naar de scholen, waarvan zy afkomstig
zijn, als in het hier volgende staatje is
aangegeven:
Afkomstig
van
hoofd
ond.
ond.es
O.L O.
41
60
52
Neutr. bijz. ond.
4
14
18
R.K.
8
44
51
Prot. Chr.
4
83
90
Totaal
57
201
211
Bovendien zijn 224 wachtgelders in vas
ten dienst herplaatst op een lagere dan
de z.g. laatstelijk genoten jaarwedde. Het
wachtgeld, dat dezen in totaal genieten,
bedraagt 52 351.
UITBREIDING VAN DEN HAAG.
De gemeenteraad van den Haag heeft
goedgekeurd het uitbreidingsplan Ocken-
burgh, Mae- en Escamppolder, benevens
he uitbreidingsplan Mariahceve.
Het eerste plan beslaat een oppervlakte
van 1545.93.63 ha., waarvan voor een op
pervlakte van 713.66.34 h.a. een plan in on-
derdeelen is oamengesteld.
Het plan-Mariahoeve, omvattende een
gebied van 233.93.91 h.a., wordt aan de
Zuidzijde begrensd door de Molensloot,
aan de N.W. zijde door het Huis ten Bosch
en Reigersbergen, den Leidsche straatweg
en het park Mariot, aan de N.O. zijde door
Wassenaar en Leidschendam en aan de
Z.-O. zijde door Voorburg.
Voor dit plan is 155.52-91 h.a. in onder
deden vastgesteld.
De uitbreidingsplannen zijn ontworpen
door den architect, den heer W. M. Dudok.
HERVATTING VAN DEN K.L.M.-
DIENST OP ENGELAND.
Na een korte onderbreking van den
luchtdienst op Engeland, tengevolge van
den toestand, waarin het vliegveld Shore-
ham verkeerde, kon heden, dank zij de
medewerking van de Britsche luchtvaart
autoriteiten, die alles in het werk hebben
gesteld om het terrein Shoreham zoo spoe
dig mogelijk weer voor de burgerluchtvaart
geschikt te maken, de dienst door de K.
L.M. worden hervat.
De aanvraag om passage en de aanbie
ding van vracht en poststukken was zoo
groot, dat hedenmorgen kort na elkaar
vier Douglas D.C. 3-vliegtuigen der K.L.
M., geheel bezet met passagiers en met het
maximum aan lading, van Schiphol naar
Shoreham zijn vertrokken.
LEGERBERICHTEN.
PARIJS, 12 Dec. (A. N. P.). Het Fran
sche legerbericht van hedenochtend luidt:
Activiteit van patrouilles aan verschil
lende deelen van het front.
BERLIJN, 12 Dec. (A. N. P.). Het opper
bevel van de Duitsche weermacht maakt
bekend:
Ten Oosten van de Moezel gering vyan-
delijk storingvuur van de artillerie. De
luchtmacht maakte verkenning vluchten
naar Engeland.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE VOLKENBOND POOGT VREDE TE
STICHTEN TUSSCHEN RUSLAND EN
FINLAND. (2e blad).
DE MILITAIRE ACTIE IN FINLAND.
(2e blad).
HELSINKI HEEFT EEN WIT-BOEK
UITGEGEVEN OVER DE RUSS1SCH-
FINSCHE ONDERHANDELINGEN (2de
blad).
Binnenland
DIESELTREIN GOUDA—UTRECHT OP
VRACHTAUTO GEREDEN. (3de blad).
NEDERLANDSCH VRACHTSCHIP
„SPAR" IN AANVARING. GEEN PER
SOONLIJKE ONGELUKKEN. (3de blad).
DE VOLKENBOND BIJEEN.
Vandaag geen vergadering.
GENEVE, 12 December. (A.N.P.)
Terwijl vanochtend de Sovjet-Unie en Fin
land de telegrammen van den Bond, waar
in zij worden aangespoord de wapens neer
te leggen, bestudeeren, heeft de commis
sie welke gisteren is gevormd om een re
solutie op te stellen naar aanleiding van
het beroep van Finland, haar werk voort
gezet.
Vandaag wordt geen zitting van de Vol
kenbondsvergadering gehouden. Men is
van oordeel, dat er zeer weinig kans be
staat op een gunstig of zelfs maar gema
tigd antwoord van de Sovjet-Unie. Toen
Molotof antwoordde op het verzoek een
afgevaardigde naar de vergadering te zen
den, zeide hij bijna uitdagend, dat deze
kwestie den Volkenbond niet aanging en
dat de Sovjet-Unie in volledige overeen
stemming handelde met de „wettige" Fin-
sche regeering. Het zou veel verwondering
wekken, wanneer hij zijn houding zou
hebben gewijzigd. De Bond zal zijn werk
voortzetten ongeacht het voorstel tot be
middeling. Indien evenwel de Sovjet-Unie
een langere termijn dan 24 uur zou ver
zoeken, zou dit vermoedelijk worden toe
gestaan, doch men is algemeen van mee
ning, dat de Sovjet-Unie zal antwoorden,
dat thans de vijandelijkheden niet meer
gestaakt kunnen worden. De Bond zal dan
moeten beslissen over het beroep van Fin
land en het voorstel van Argentinië, de
Sovjet-Unie uit den Bond te verwijderen.
Wat dit eerste punt betreft, veronder
stelt men, dat het besluit van den Bond
verder zal gaan dan indertijd ten aanzien
van China en dat ieder lid wordt vrijgela
ten te beslissen in hoeverre het Finland
kan, en wil helpen. Wat het voorstel van
Argentinië betreft, verondersteld men niet,
dat verzet zal ontstaan, hoewel een of twee
mogendheden zich van stemming zouden
kunnen onthouden. Volgens de statuten kan
een lid alleen uit den Bond worden ver
wijderd, wanneer niemand tegen stemt.
DE VORST EN DE KRIJGSOPERATIES
IN FINLAND.
MOSKOU 12 December. (A.N.P.) De
müitaue opera ties >n t inland zuilen on
gel wyi'eiü een Keer nemen, nu de korde
invalt. De gemotoriseerde eenneaen kun
nen gemaKKeiyk voortgaan over de hard-
oevroren gronu en de aicnigevroren me
ren, terwyi de vliegtuigen aoor het nel-
dere weer oeter Kunnen opereeren.
De Sovjetrussiscne ooriogscorresponden-
tan biyven Dericnten, aat ae „wute oan-
dietenaen strya voortzetten; hieruit kan
men opmaKen, dat de Kussen de binnen
ais reoeuen oescnouwen.
Volgens met te controleeren geruchten
zyn ae uoepen, die neooen aecigenomen
aun den stryd in Polen en die hier een
zekere gevecnlsrouline hebben opgedaan,
naar maand gezonden.
Men zegt te Moskou, dat het voor de
Finnen wel gtmakkelyK was doeltreffen
de versterKingen te bouwen in de land
engte van Karelië, doch dit ging niet langs
de 10UU K M. l?nge Oostgrens, waar de
SovjettroeRfH ui vijf richtingen aanvallen
om het land in twee stukken te snijden en
van Zweden te isoieeren. Men merkt op,
dat de ravitailleering van de Russiche
troepen niet gemakkelijk is, aangezien
slecnts één spoorlijn loopt van Leningrad
naar Moermansk Bovendien verklaart
men, dat de Sovjetrussische luchtmacht in
de Poolstreken in staat is de moeilykste
opdrachten te vervullen en dat de Sovjet
troepen goed zijn uitgerust.
