Een ultimatum van Moskou Skinache tegeexing. afqeUeden RUSSISCHE DRUK VRIJUAü 1 ÜLLtMBtK 1939 31ste Jaargang No. 9505 S)e Cekl&ch^Soti/fca/nt Bureaux Papengracht 32. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Macht recht Een mensch, die niet in verzet komt te gen onrecht, dat geschiedt, is een verlo ren mensch verloren, in dezen zin, dat hij aan de elementaire eischen van het Christendom practisch niet meer voldoet en hij moge nog zoo „voornaam" schij nen evenmin beantwoordt aan de pri maire eischen an cultureelen aard. Natuurlijk behoeft dat verzet zich niet per se en altijd te demonstreeren in.... vechten. Zeker, de omstandigheden kunnen, zoo wel voor den enkeling als voor een volk, „gewapend verzet" aanwijzen als plicht van eer. Maar er kunnen ook omstandig heden zijn, welke een „gewapend verzet" overbodig en nutteloos maken dus ma ken tot een dwaasheid, den redelijken mensch, die overlegt en in de toekomst tracht te zien, eigenlijk onwaardig. De allerergste decadentie, het meest weerzinwekkende verval van de cultuur openbaart zich in het feit, dat men macht stelt in de plaats van recht. Soms nog eenigermate bedekt onder mooie woorden over recht, maar vaak ook héél bruut! Macht in de plaats van recht schept een afschuwelijke samenleving schept den toestand, waarin de wereld nu verkeert! Al kan 't moeielijk zijn in bepaalde geval len aan te wijzen, dat door een bepaalden leider van een bepaald volk als richtsnoer van zijn handelen macht is gesteld in de plaats van recht in vele gevallen is het zonneklaar, dat zulks geschiedt. Men durft dan spreken van het recht van den sterkste, alsof dat recht, als zoodanig, een recht is in eigenlijken, in moreelen zin; alsof op deze wijze niet in de plaats van recht wordt gesteld macht brute macht! Met de onverzettelijkheid, die een we zenlijk element is in ons Christen-zijn, moeten wij ëen zoogenaamd recht, dat niet geestelijk en zedelijk gegrond is, d a t geen recht is, maar dat niets anders is dan macht, niet als recht willen er kennen, hoe machtig het zich ook als zoo danig wil aandienen en opdringen. Heel het Nederlandsche volk althans voorzoover het eer en geweten heeft we ten vrij te houden van het heidensch en menschelijk: macht recht! voelt die pen afkeer voor het machtsvertoon van het groote Rusland tegenover het^ kleine Finland. Hier heeft zich, bruut, macht ge steld in de plaats van recht! Arm Finland! De verontwaardiging, die in ons kropt eij wrokt tegen zooveel onrecht over heel de wereld, bedreven door leiders vanj volkeren, moeten wij een uitweg ge ven. En die uitweg is deze: Wij willen zorgen, dat in eigen doen en laten het recht heersche en het af schuwelijke en verderfelijke macht recht geen toegang vinde. Wjj willen de heerschavpij van het recht propageeren bij anderen, in handel en verkeer, in alle onderlinge verhoudin gen. En dan vertrouwen wij op God. Wij den ken aan deze versregels van Guido Ge- zelle als geschreven voor in vertwijfelende onrust levende menschen van dezen tijd: Verbetert eerst u zeiven, daar 't en moet en kan geschieden. Helpt andre menschen volgen, en betrouwt op God, gijlieden! FINSCHE REGEERING OP BREEDER BASIS. HELSINKI, 1 December. (A. N. P.). Volgens een mededeeling van het Finsche Nieuwsbureau werd vanochtend om elf uur het besluit genomen een wijziging in de regeering te brengen, tenein alle parlemen taire groepen in de regeering vertegenwoor digd te doen zijn. Volgens een telegram van Reuter uit Helsinki was vanochtend om elf uur het bericht, dat de regeering van Cajander af getreden, nog niet bevestigd, doch kon dat aftreden wel ieder oogenblik worden ver wacht Adv. en Abonm-tarleven zie pag 2. Giro 103003. Postbus 11. VOORNAAMSTE NIEUWS Roosevelt richt zich tot beide fronten Een niet-bevestigd bericht uit Helsinki meldt, dat Rusland een ultimatum gericht heeft tot Finland. Dit ultimatum zou hierop neerkomen, dat, tenzij Finland alle Sovjet-Russische eischen vóór hedennacht drie uur zou hebben ingewilligd, het land verwoest zou worden. Vannacht om twee uur was het Finsche parlement, dat Donderdagavond om acht uur bijeen was gekomen, nog in vergadering bijeen. Hedenmorgen werd uit Helsinki vernomen, dat de Finsche regeering is afgetrel den en dat een nieuwe regeering wordt gevormd, waarin Kivimaeki minister van buitenlandsche zaken zal worden. De nieuwe regeering zal waarschijnlijk vandaag nog onderhandelingen met de Sov jets beginnen, nadat een wapenstilstand zal zijn tot stand gebracht. Tanner, de socialistische minister van Financiën, zal het nieuwe kabinet vormen. Kivimaeki is van December 1932 tot October 1936, minister-president geweest. Hij is jurist; hij is stichter der universiteit van Abo. De nieuwe minister van buitenland sche zaken is 53 jaren. De Finsche regeering heeft Moskou doen weten, dat het kabinet Cajander is afge treden. Het Finsche langegolfstation van Lathi heeft in zijn ochtenduitzending nog geen melding gemaakt van een aftreden der Finsche regeering. DE RUSSISCHE AANVAL OP DEN EERSTEN DAG. Volgens de laatste berichten die in Hel sinki ontvangen zijn aan het einde van den eersten dag der vijandelijkheden schijnt het wel, dat de Russische strijdkrachten be halve het ondernemen van luchtaanvallen op de hoofdstad, de groote steden, de in- dustrieele centra en de verbindingswegen, offensieven van zeer verschillenden aard tot ontwikkeling hebben gebracht op drie punten. De voornaamste aanval werd met aan zienlijke strijdkrachten ingezet tegen de versterkte stellingen van Finland op de Karelische landengte. Deze aanval wordt niet alleen gesteund door het zware ge schut van Kroonstad, dat vuurt op de Westkust der landengte maar ook door de luchtmacht. De Russische troepen treden voorzichtig op daar zij de sterkte kennen der Finsche stellingen. De tweede aanval komt tot ontwikkeling ten Noorden van het Ladogameer, ko-% mende uit de Russische streek van Aunus, waarbij gepoogd wordt op te rukken in de richting van Impilahti en Sortevala met het zeer duidelijke doel door het Noorden om de* versterkte linies der Karelische landengte heen te trekken. Bij deze onderneming hebben de Russen gepantserde strijdkrachten in het veld ge bracht, waarmede zij trachten zich een weg te banen door het reeds met sneeuw bedek te dichte woud. De Finnen bieden doeltref fend weerstand en hebben twee tanks bui ten gevecht gesteld. Deze operaties gaan ver gezeld van vlootdemonstraties tegen ver schillende punten van de kust. In het uiterste Noorden hebben de Rus sische strijdkrachten het visschersschier eiland bezet. Gezien den zeer bij zonderen aard van het terrein, de gestrengheid van het klimaat en de afwezigheid van verbin dingswegen (wegen en spoorv/egen ontbre ken vrijwel geheel en Rovaniemi. het eer ste Finsche station, ligt op een afstand van 400 K.M.). kan het in deze streek slechts gaan om een oorlog van koloniaal karak ter: strooptochten van groote patrouilles en opmarschen van lichte colonnes door moei lijk gebied. ROOSEVELT WENDT ZICH TOT HELSINKI EN MOSKOU. President Roosevelt heeft een boodschap gezonden aan Rusland en Finland, waar in hij er bij deze landen op aandringt, niet hun toevlucht te zoeken tot „onmenschelij- ke barbaarschheid" ''oor de bombardeering der burgerbevolking uit de lucht. De diplomatieke vertegenwoordigers der Vereenigde Staten hebben de bood schap overhandigd te Moskou en Hel sinki, nadat berichten waren ontvangen over de bombardeering van Helsinki. De inhoud der boodschap. De boodschap van president Roosevelt is bijna gelijkluidend aan die, welke inder tijd aan Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitschland werd gezonden. Zij luidt: De meedoogenlooze bombardeenng uit de lucht van burgers in nietversterkte bevol- kigscentra tijdens vijandelijkheden, wel ke in verschillenre deelen der aarde in de laatste paar jaren hebben gewoed het geen geleid heeft tot de verminking en dood van duizenden mannen, vrouwen en kinde ren zonder verdediging heeft de harten van ieder beschaafd mensch bedroefd en innig het geweten der menschhheid ge schokt. Indien tot dezen vorm van onmen- schelijke barbaarschheid gedurende de pe riode van den tragischen brand, waarvoor de wereld zich thans geplaatst ziet, een toe vlucht wordt gezocht, zullen honderddui zenden onschuldige menschelijke wezens, die in geen enkel opzicht iets uitstaande hebben met de vijandelijkheden, hun leven verliezen. Daarom richt ik dit beroep op de Sovjet- (resp. Finsche) regeering, zooals ik gedaan heb tot de regeeringen, die reeds openlijk bij de algemeene vijandelijkheden betrok ken zijn, om haar vastbeslotenheid te be vestigen, dat haar gewapende strijdkrach ten in geen geval en onder geen beding over zullen gaan tot de bombardeering uit de lucht van burgerbevolkingen of onver sterkte steden uitgaande van het begrip, dat deze zelfde regelen van oorlogvoeren nauw gezet door al him tegenstanders zullen wor den in acht genomen. Ik verzoek onmid dellijk antwoord. Deze boodschap werd opgesteld en over gebracht, nadat de president geconfereerd had met Cordell Huil. FINLAND AANVAARDT AANBOD VAN GOEDE DIENSTEN. De Finsche regeering heeft officieel het Amerikaansche aanbod van goede diensten aanvaard. Volgens United Press schijnt het ,dat de Sovjet-Unie het Amerikaansche aanbod heeft afgewezen. DE STEMMING TE MOSKOU. Het gaat tegen de Finsche „militaire kliek". De Sovjet-pers vermijdt de gisteren be gonnen gevechtshandelingen voor te stel len als oorlog of zelfs maar als ernstig con flict. De verhouding tegenover Finland vormt zelfs niet eens het voornaamste on derwerp in de Russische oladen. Deze discrete behandeling van de mili taire acties tegen Finland moet zonder twyfel tot uitdrukking brengen, dat de Sovjet-Unie geen reden heeft zich onge rust te maken over de gevechtshandelingen, u elke de troepen van het militaire district Leningrad hebben ingezet tegen Finland. Het uitbreken van het conflict met Finland Leeft totnutoe nog geen enkel blad aanlei ding gegeven tot een hoofdartikel. Alleen Je resoluties en betoogingen, waarover ook vandaag weer in de bladen wordt bericht, geven uitdrukking aan de stemming der Suvjet-Russische openbare meening. De moties hebben bijna allen hetzelfde twee ledige thema: Zij bedreigen de Finsche „militaire kliek", welke schuld heeft aan rte „provocaties" tegen de Sovjet-troepen, met volkomen vernietiging, doch wijzen op de sympathie van het Sovjet volk voor het Finsche volk, „welks bevrijding van avon turiers thans voor de deur staat." Overal komt verder tot uitdrukking, dat de Sovjet-Unie Finland niet wil veroveren, doch slechts haar eigen veiligheid streeft. DE RUSSISCHE VERTEGENWOORDI GING TE HELSINKI. Volgens berichten aan de Zweedsche bla den zou de Russische legatie te Helsinki in den nacht op Vrijdag de Finsche hoofd stad hebben willen verlaten en zich naar Stockholm begeven. Er zijn evenwel zekere moeilijkheden ontstaan, welke het ver trek hebben vertraagd. De Finsche autoriteiten hebben aldus Je berichten bij het Russische gezant schap gevraagd of het vertrek tot Vrijdag zou kunnen worden uitgesteld. Er is nog geen bericht o." de Russische le gatie is vertrokken of niet. NIEUW LUCHTALARM TE HELSINKI? Volgens een bericht uit Helsinki zou vanochtend om negen uur Finschen tijd in de Finsche hoofdstad luchtalarm zijn gegeven. Men weet niet, of de stad opnieuw gebombardeerd is. De Zweedsche bladen melden, dat de Laven van Petsamvo Donderdag door Rus sische vliegtuigen werd gebombardeerd. EEN RADIOTOESPRAAK VAN ERKKO. HELSINKI, 1 December. (A. N. P.). Erkko, de Finsche minister van buiten landsche zaken in de regeering van Cajan der, heeft gisteravond in een voor de Ver eenigde Staten bestemde radioredevoering gezegd, dat een groote mogendheid, waar mede Finland betrekkingen van goede na buurschap onderhoudt, en en nietaanvals- verdrag heeft geteekend, dat tot 1945 geldt, en niet alleen grensstellingen heeft aange vallen, doch ook open steden en ziekenhui zen, en den oorlog over Finland heeft ver spreid. De minister voegde hieraan toe: „Wij hebben niets dreigends ondernomen tegen over deze groote mogendheid. Sovjet-Rus land heeft herhaalde malen geconstateerd, dat het geen enkel gevaar te duchten had van Finsche zijde. Men heeft ons beschul digd van grensincidenten en van de weige ring de veiligheid van Leningrad mogelijk te maken. Integendeel aldus Erkko wij hebben alles gedaan wat wij konden voor de veiligheid van deze stad en met name de terugtrekking aangeboden van onze troepen tot een afstand, welke iedere dreiging terzijde stelde. Wij hebben de be middeling voorgesteld van een neutralen staat. Alles werd geweigerd. Finland, een democratisch land, factor van cultuur en vrede in Europa, heeft alles gedaan om een conflict te vermijden. De kleine Finsche democratie zendt haar groet aan het groo te Amerikaansche volk en dankt dit voor alle ten behoeve van Finland ondernomen pogingen. Buitenland BERICHTEN UIT FINLAND, DAT HET KABINET-CAJANDER ONDER DE RUS SISCHE DREIGING IS AFGETREDEN. (lste blad). HELSINKI VERSCHEIDENE MALEN DOOR RUSSISCHE VLIEGTUIGEN GE BOMBARDEERD. (lste blad). DE REACTIE IN HET BUITENLAND OP DE RUSSISCHE AGRESSIE. (2de blad). DALADIER KRIJGT VOLMACHTEN. (2de blad). Binnenland INLIJVING DIENSTPLICHTIGE 1940. (lste blad). Finland schijnt te zwichten onder den druk der Russische geweld-methoden. Zooals het in oogenblikken van hoog spanning meer gaat, is de berichtgeving over hetgeen zich rondom den Russischen aanval op Finland afspeelt, nog niet helder, doch gemeld wordt, dat Moskou een ulti matum heeft gezonden aan Helsinki, waar in met de verwoesting van het land wordt gedreigd, als Finland niet onmiddellijk alle Russische eischen inwilligt. Onder die cedreiging is de Finsche regeering bezwe ken. Het kabinet-Cajander is afgetreden en heeft plaats gemaakt voor een kabinet, waarvan men hoopt, dat het genade zal vin- c en in de oogen van Stalin en Molotof. Dat zal het geval zijn, indien de nieuwe minis ter-president Tanner ja en amen zegt op alles wat de heeren van het Kremlin ge lieven te bevelen. Wat zal dat zün. Zal Moskou zich beper ken tot die eischen, welke het vóór het uitbreken van het conflict heeft gesteld en welke de Finsche delegatie toen niet wilde aanvaarden? Of zal het nu van de gelegen heid gebruik maken om er een schepje op te doen? Het lijkt wei waarschijnlijk, dat de roode machthebbers, wanneer zij eenmaal de kans hebben om de betrekkin gen met het Finsche volk te „saneeren", cat grondig zullen doen. Uit de reactie van de Moskousche pers, die de aanval op Finland als een onderge schikte aangelegenheid beschouwt en uit uen inhoud van de „spontaan" overal aan genomen resoluties blijkt wel, dat de Rus sen niet van zins zijn om Finland eenvoudig Rusland in te lijven. Zij willen den schijn van onafhankelijkheid bewaren. Het is hun blijkbaar voldoende, als de „mili taire kliek" vernietigd is, dus als de weer stand van Finland is gebroken en al hun eischen worden ingewilligd. En deze eischen zullen dan wel neerkomen op af stand van gebied in Karelië en den aanleg van militaire bases in de Finsche Golf. Wat de Russen willen is, de Oostzee be- heerschen, opdat zij sterk komen te staan tegen een mogelijken aanval van Engeland ofvan Duitschland. Berlijn, dat thans den prijs betaalt voor de Russische neutraliteit, houdt zich afzij dig, maar het moet voor het Duitsche ge moed een hard gelag zijn, te zien, hoe de bolsjewieken, die zij hebben leeren haten, thans de Oostzee gaan beheerschen, de zee, die de Duitschers min of meer als „hun" zee beschouwen. Vandaag zijn de Russen neutraal, maar morgen draaien zij mis schien hun rokje weer om en buiten hun versterkte positie uit tegen Duitschland. Wat moet er om gaan in het hart van den Duitscher? De Engelschman is evenzeer verontwaar digd over de geweldmethoden van Rus land, maar officieel moet ook zijn regee ring zich koest houden, hoewel het voor de F.ngeische regeering hoe langer hoe moei lijker wordt om goede maatjes te blijven met Moskou. De Japanners zitten nu met spanning te wachten, hoe het incident met Finland zich zal ontwikkelen. De „Kokomin Sjimboen" voorspelt, dat de vijandelijkheden tusschen Finland en Sovjet-Rusland zullen leiden tót een ver dere uitbreiding van den Europeeschen oorlog met mogelijke verdere spanning in de verhouding tusschen Engeland en Rus land. De houding van de Sovjets tegenover Japan zal waarscnijnlijk vriendelyker wor den, terwijl Engeland mogelijk een com promis ten aanzien van Japan zal verkie zen, ingegeven door den wensch, de Sovjet- Unie eenerzijds van achteren te bedreigen en anderzijds den Europeeschen toestand in zijn zin gunstig te ontwikkelen en op die wijze de veiligheid van Indië te ver zekeren. Het blad raadt regeering en be volking aan, de nieuwe ontwikkeling van den internationalen toestand met de grootst mogelijke aandacht gade te slaan! Japan zit op het vinken touw!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1