STADS NIEUWS WOENSDAG 29 NOVEMBER 1939 CE i.FWSCHF COURANT EERSTE BLAD - PAG. 2 sv Abonnem'mtsprys: voor Lelden IS cent r/et week; 1 2.5J per kwartaal. Bij onze agenten /O cent per w«*k; f 7i.60 per kwartaal. Franco per poat t 2.95 per kwartaal Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaal Losse nummers 5 cent, met geïll Zondagsblad 9 cent Advertentiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al- 'Aén Woensdag en Zaterdag. J BOE WORDT HET WEER 7 VRIJ ZACHT. De Bilt seint: Verwachting: Betrokken tot zwaarbewolkt, tijdelijk op klarend. Nu en dan eenige regen. Matige of krachtige Westelijke tot Zuid-Westelijke wind. Vrij zacht weer. De weerstoestand van hedenmorgen 7 20 uur: Den Helder: regen, matige Zuidelijke wind, 7 gr. C. Vlissingen: motregen, stormachtige Zui delijke wind, 8 gr. C. De Bilt: betrokken, matige Zuidelijke wind, 6 gr. C. Groningen: betrokken, matige Z. W. wind 6 gr. C. Maastricht: betrokken, matige Z. Z. W. wind, 7 gr. C. BU1TENLANDSCH WEEKOVERZICHT. De veranderingen in den weerstoestand blijven voortdurend groot. Hedennacht trok een rug van hoogen luchtdruk over onze omgeving. Deze strekte zich uit tot bij IJsland, en wordt gevolgd door een depressie, die zich met luchtdruk waarden onder 970 mbar op den Oceaan bevindt. On der invloed hiervan waait op de Zuidkust van IJsland een zware Oosterstorm, en is ook wat regen gevallen. De diepe depres sie, die gisteren voor de Noorsche kust ge legen was, is snel opgevuld. Plaatselijk steeg de luchtdruk in de afgeloopen 24 uur ongeveer 35 mbar. Thans ligt nog een gebied van lagen luchtdruk over Noord- Scandinavië en de Poolzee, dat verder op vult. Ten Oosten van Finland ligt een de pressie van 983 mbar, die het gebied van hoogen luchtdruk over Siberië in intensi teit deed afnemen. In Rusland valt op vele plaatsen sneeuw, de temperatuur is ner gens onder 10 graden. Het maximum over Spanje en Portugal is in beteekenis toegenomen tot 1035 mbar. Over het verde re Middellandsche Zeegebied blijft de luchtdrukverdeeling vlak. Het weer is er over het algemeen mooi. Op den Balkan i> de temnerat" ur ir vergelijking met gis terenmorgen gestegen. LUCHTTEMPERATUUR 12 gr. C. LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.J Van Woensdagnamiddag 4.23 uur tot Donderdagmorgen 7.14 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Donderdag 30 Nov. voorm. 4.40 en nam. 5.05 uur. Maan op 6.45 uur Woensdagavond. Maan onder 10.28 uur Donderdagmorgen. Storm waarschuwingsdienst. Hedenmorgen te 7.35 uur werd geseind aan alle posten: „Weest op uw hoede." a ca cl em I en i eu ws LEIDEN. Geslaagd: candidaatsexamen Geschiedenis, de heer A. J. Jansen, Middelharnis; candidaatsexamen Wis- en Natuurkunde, letter L, de heer E. G. Hoeffelman, O e g s t- geest; candidaatsexamen Wis- en Natuurkunde, letter L. mej. M. A. Groot, den Haag, de heer P. J. Prosé, den Haag; idem letter A, de heer G. van der Mey, L i s s e. Examen van Apothekersassistent de da mes J. v. d. Hammen, Schiedam, E. van Eek, Voorburg. Burgerliike Stand LEIDEN Geboren: Aafje Elina, dochter van H. W Colmjon en E. A. Hoogerwerf. O v e r 1 e d e n J. v. d. Gaag, dr. 6 maan den H. Visscher, zoon 9 jaar. BINNENLAND ONZE DELEGATIE BLIJFT TE LONDEN. Onderhandelingen schijnen nog niet geheel afgebroken. Het blijkt, dat de Nederlandsche dele gatie te Londen, die onderhandelingen voerde over een mogelijke overeenkomst met Engeland, Zaterdag nog niet is terug gekeerd, ofschoon haar vertrek naar Neder land was aangekondigd. Het vermoeden is dan ook gewettigd, dat de onderhandelin gen nog niet geheel zijn afgebroken. In officieele kringen weigert men echter vooralsnog eenige mededeelingen over den stand van zaken te doen. >,Tijd". PRINSES JULIANA. Opnieuw benoemd tot voorzitster van het Roode Kruis. Bij K.B. is met ingang van 1 December 1939 opnieuw benoemd tot voorzitster van het hoofdbestuur der vereeniging Het Ne derlandsche Roode Kruis Hare KoninklijKe Hoogheid Prinses Juliana der Nederlanden. H.K.H. Prinses Juliana heeft Maandag avond een bijeenkomst van het dagelijksch bestuur van het Algemeen Steuncomité 1939 bijgewoond. PRINS BERNHARD TE BREDA. Z. K. H. Prins Bernhard heeft heden na mens H. M. de Koningin, vergezeld door zyn waarnemenden adjudant luitenant-ko- lorel H. J. Phaff, een bezoek gebracht aan de centrale onderwijsinrichting te Breda, waarin de Koninklijke Militaire Academie en de scholen /oor reserve-officieren zijn geconcentreerd. AMBTENAREN-SALARISSEN. Voorshands worden voorstellen van Regeering tot loonsverhooging afgewacht Men deelt ons mede: In de vergadering van de centrale com missie voor georganiseerd overleg in amb tenarenzaken van Donderdag, 23 Novem ber j.l. bepleitten de zes centrale ambtena- renorganisaties ter voorkoming van soortgelijke moeilijkheden als zich tijdens en kort na den wereldoorlog van 1914—1918 hebben voorgedaan de instelling van een blyvend, officieus contact tusschen haar en de regeering ter regelmatige bestudeering van de vraag of, en zoo ja, op welke wijze en met ingang van welk tijdstip er aanpas sing van het loonpeil diende plaats te vin den met het gewijzigde prijspeil en met het gestegen indexcijfer voor de kosten van levensonderhoud. De voorzitter deelde mede, dat de regee ring de ontwikkeling der deze kwestie be- heerschende factoren nauwgezet en onaf gebroken in het oog houdt. Naar zijn mee ning mag verwacht worden, dat de regee ring indien deze ontwikkeling zulks mo tiveert tijdig met voorstellen tot even- tueele loonsverhooging zal komen. Het con tact tusschen organisaties en regeering wordt op bevredigende wijze gevormd door de centrale commissie. Er bestaat weinig aanleiding dit met een officieus contact ter zake uit te breiden. Na eenig debat besloot de commissie voorshands af te wachten of de regeering binnenkort met concrete voorstellen tot eenige positieverbetering van het rijksper soneel zal komen. De commissie vereenigde zich met een aantal regeeringsvoorstellen tot inciden- teele wijzigingen en aanvullingen van het bezoldigingsbesluit DE „VAN RENSSELAER" TE AMSTERDAM AANGEKOMEN. Een aantal geredden van de „Simon Bolivar" aan boord. Vanochtend vroeg heerschte in de groote loods van de K. N. S. M. aan de Sumatra- kade te Amsterdam groote drukte in ver band met de aankomst van het s.s. „Van Rensselaer" welke na een afwezigheid van twee maanden uit de West terugkeerde met aan boord een aantal geredden van de ramp met de „Simon Bolivar". Het betrof hier vier leden van het civiele personeel en twee leden der bemanning, alsmede een passagier, de Duitsche heer Schimon. Toen het schip om acht uur voor den wal lag begaf zich de onder-directeur van de K. N. S. M. ir Kruyff, vergezeld van de heeren Rijnders, de chef van den civielen dienst en van Caspel, van de afdeeling pas sage, aan boord van de „Van Rensselaer", ter verwelkoming van het gezelschap. Al len bleken in goeden welstand en in de beste stemming te verkeeren. Op de kade hadden zich vele bloedver wanten en andere belangstellenden van de geredden verzameld, het was een hartelijk en ontroerend weerzien. Met de „Van Rensselaer" arriveerden te vens negen lede*, van het civiele personeel van het m.s. „Columbia" van dezelfde maatschappij, buitenlanders, die in Enge land van boord moesten gaan en geruimen tijd geïnterneerd zijn geweest. Ook hun werd een hartelijk welkom bereid-. Zij waren uitermate verheugd na een ge dwongen afwezigheid van vele weken thans hun vrijheid te hebben teruggekregen. DE „SiBAJAK" VERTROKKEN. Vannacht om 3.10 is het m.s. „Sibajak" van de Rotterdamsche Lloyd, van Rotter dam vertrokken. De wassende rivieren De situatie wordt op sommige plaatsen bedenkelijk Uit Blerik wordt gemeld: De was van de Maas houdt nog voortdurend aan en was in den laatsten nacht in de omgeving van de gemeente Blerik wel zeer onrustbarend. Hedenmorgen om 9 uur was de waterstand alhier 16.25 centimeter boven A.P. (in den winter van 1P251926 was de stand 18.80 centimeter. Toen kwamen op verschillende plaatsen dijkdoorbraken voor en zijn groo te stukken land onder water geraakt). Men meldt ons uit Maastricht: In ver band met de berichten over den hoogen stand van de rivier de Maas en de vrees, d?t deze zal leiden door dijkdoorbraken en ernstige overstroomingen, vernemen wij van bevoegde zijde, dat er geen directe aanleiding voor deze vrees behoeft te be staan. Vanmorgen te elf uur was de stand van Ie rivier te Maastricht 46.01 boven N.A.P., hetgeen gelijk is aan dien van vanmorgen acht uur. Uit België wordt van de zijrivieren reeds val gemeld, zoodat men aanneemt, dat er nog slechts zeer weinig was va de Maas is te verwachten. De hoogste stand, die slechts weinig hooger zal zijn dan die van vanmorgen, wordt vanmiddag of op zijn laatst vanavond verwacht. Daarna zal ze ker val intreden. De was op de beneden-rivier zal nog even voortdv. en, doch er zal geen abnor- mj al hooge stand, zooals in den winter van 19251926 vorden bereikt. In Januari i926 was de hoogste stand van de Maas te Maastricht 46.93 meter boven N.A.P., hetgeen dus nog 92 c.M. hooger is dar vanmorgen. De Waal heeft het laatste etmaal het voorbeeld van den Rijn gevolgd en toonde heden een sterken was, n.l. van 43 c.M. De stand bedroeg 12.36 meter plus N.A.P. Het water~stijgt met het uur. De gemeen te Nijmegen heeft alle voorzorgsmaatrege len genomen en de toegangswegen tot de benedenstad door bekistingen tegen het water beveiligd. Op de rivier is de vaart stil. Af en toe komen er schepen afvaren, geladen met kolen voor Rotterdam. De uiterwaarden liggen diep onder water en hedenmorgen kon men zelfs met een roeiboot over de kade varen. De verschillende pontveren zijn uit de vaart genomen. Men doet alle mogelijke moeite, om door hulpdijken de polders voor het binnenstroomen van water te beveili- gen. Men verwachtte vandaag in Nijmegen nog een halve meter was. Te Keulen noteerde men vanochtend nog 85 c.M. was. DE GESPROKEN BRIEF. Thans, is in het hoofdpostkantoor te Amsterdam en te Rotterdam een installatie aanwezig. De gesproken brief, d.w.z. een gramo- foonplaat op welke de brief, in gesproken vorm, wordt opgenomen, is niet nieuw. Dat deze opnamen, met de mogelijkheid tot dadelijke verzending, thans in de hoofdpostkantoren van de beide grootste Nederlandsche steden, Amsterdam en Rot terdam, kunnen geschieden is echter wel iets nieuws. Daarvoor is, in beide kantoren, een cel ingericht, waar de gramofoon-briefspre- kers in een besloten ruimte, hun brieven kunnen dicteeren. De platen, welke op elke gewone gramofoon kunnen worden afgedraaid, zyn van aluminium. Zij kun nen worden verzonden. Voorloopig moet de verzending nog tegen brieftarief ge schieden, in afwachting van de invoering van een speciaal tarief, voor deze z.g. „phonopost", waartoe op het postcongres te Buenos-Aires in het begin van dit jaar is besloten. „ST. RAPHAcL". Maandag werd in Unitas te Nijmegen de Raad van Afgevaardigden van „Sint Ra- phaël" in den middag geopend door den bondsvoorzitter, den heer L. H. Wigman uit Amersfoort. Bij de behandelingvan het jaarverslag bleek het ledental gestegen te zijn tot 10.037, terwijl er 152 leden gemobiliseerd waren. Deze leden zijn vrijgesteld van contributie. De actie voor verbetering der pensioe nen zal binnenkort met succes bekroond worden. De directie overweegt de stichting van een belastingspaarfonds voor het per soneel der N.S. Nu de kosten voor het levensonderhoud stijgen, is een actie inge zet voor duurtetoeslag of loonsverhooging, vooral voor het tramwegpersoneel, dat het laagst wordt betaald. Veie tramwegen wer den gesaneerd, wat verzekering mede bracht voor de pensioenfondsen. 4o36 leden bleven aangesloten bij Onderlinge Hulp. De jaarverslagen werden goedgekeurd. Met algemeene stemmen werd tot voor zitter herkozen de heer L. H. Wigman uit Amersfoort. Tot leden van het hoofdbe stuur werden gekozen de heeren L. F. Du bois, klerk N.T. te Terneuzen; J. S. Goos- sens, teekenaar te Utrecht, en J. B. Velt- man, ploegbaas w.p.l. te Haarlem, allen aftredend. Door verschillende afdeelingen werd nog aangedrongen om de actie voor duur- tetoeslagen en loonsverhoogingen zooveel mogelijk te bespoedigen. De begrooting voor 1940, sluitende in inkomsten en uitgaven met f 88133.60, werd goedgekeurd. Vervolgens werd overgegaan tot de be handeling van verschillende voorstellen. Tegen zessen werd de vergadering ge sloten tot Dinsdagochtend, welke begon nen wordt met een H. Mis. De afd. Nijmegen bood des avonds den congressisten een feestbijeenkomst aan. „Tijd". KLEUR EN GLORIE ONZER TROPEN. Een film van de Stoomvaartmaatschappij „Nederland." In de groote zaal van ,,'t Schuttershof' werd gisteravond voor een groot aantal genoodigden een film-avond gegeven door de Stoomvaartmaatschappij „Nederland", waarbij de door mr. A. Hustinx vervaar digde kleurenfilm van Nederlandsch Indië „Kleur en glorie onzer tropen" werd ver toond. De avond was verzorgd door de agenten der maatschappij, de heeren Rollandet te Leiden. De groote zaal was geheel bezet. Mr. Hustinx sprak zelf het openings woord, waarin hij alle aanwezigen namens de maatschappij „Nederland" welkom heette. Spr. zeide, dat er to nu toe geen kleu renfilm van ons Insulinde bestond, tot hij in 1938 van de maatschappij „Nederland" de opdracht kreeg zulk een film te ver vaardigen. Spr. zeide, dat hij vooral dat verfilmd had, wat typisch Indisch was en interessant uit toeristisch en folkloristisch oogpunt. Hij hoopte dat de film aangena me herinneringen zou oproepen bij hen, die Indië kennen en lien, die het niet ken nen, zou opwekken in betere tijden dan deze eens een reis naar Indië te maken, maar in ieder geval allen de importantie van zulk een kolonie zou inprenten. Hierna werd de film vertoond. De film vangt aa^ tc Amsterdam, waar wij het m.s. „Johan van Oldenbarnevelt" d> groote reis zien beginnen. Een laatst vaarwel bij de sluizen van IJmuiden en ons schip kiest het ruime sop. In Genua zien wij o.m. de aankomst van den boottrein, zoomede het vertrek van 't schip, nadat de laatste passagiers zijn in gescheept. Elba en Stromboli glijden voorbij en na 3 1/2 dag naderen wij Port Said. Een be zoek aan Cairo met de Sphinx en Pyrami- den vormt las eerste landexoursie een even aangename als interessante afwisseling. Dan varen wij het Suezkanaal in, de Roode Zee tegemoet. Negen volle dagen water en lucht voor wij in Colombo zijn. Sport en spel, zwembad en lido, bals en feesten, vermakelijkheden en wedstrijden houden de eentonigheid verre. Dan komt het eiland Ceylon in zicht. Wy ankeren in de haven van Colombo, een stad, die ons doet denken aan de vertel lingen uit de 1001 nacht. Witte tempels en vergulde moskeeën rijzen op als sprook jespaleizen. Wij varen weer. Drie dagen later, als de opkomende zon de ochtendwolken kleurt, komt Sabang in zicht en zetten wij voor het eerst voet op Nederlandsch Indischen bodem. Na Sabang en Belawan-Deli op Su matra is Singapore aan de beurt, een woe lige havenstad met den bijnaam „de sleu tel van het Oosten." Nog twee dagen op zee en Tandjong Priok, de haven van Batavia is bereikt. De afwisselende en aantrekkelijke zeereis is hiermede ten einde. Het tweede gedeelte van de film begint met de landreis dwars door Sumatra. Dit immense eiland (1800 km. lang) met zyn grootsch natuursohoon is ons nog niet zoo bekend als Java. Wij vertrekken uit Medan met als doel Padang aan de West kust. Wij ljewonderen onderweg de Suma- traansohe cultures, aanschouwen cte pracht van het blauwe Toba-meer, rondom be woond door Batakstamimen en exploreeren verder het gebied der Minangkabauers met hun kleurige kleederdrachten en wo ningen. Van Padang uit bezoeken wij het weinig bekende Korintji, na de zeetuinen van Pai- nan en hun geheimzinnigheden te hebben gadegeslagen. Door de ongerepte oerbos- schen trekken wij naar den Piek van Ko rintji, den hoogsten berg van Sumatra. Over zee reizen wij naar Benkoelen, waar de tweede tocht dwars door het eiland, thans van West naar Oost, begint. Vreemde bloemen en bonte vlinders hou den onze aandacht een wijle vast; langs de bekende petroleumterreinen bereiken wij Palembang, het Venetië van onzen Archi pel. Het derde gedeelte van de film brengt ons Java, dat wij van Noord naar Zuid en van West naar Oost doorkruisen. Na Bui tenzorg met haar plantentuin en Bandoeng met haar bloemen te hebben bezichtigd, trekt het leven in de tropen aan ons oog voorbij. Dan volgt een interessante tocht naar den ontzagwekkende krater van den Papandajan, een der 18 werkende vulka nen van Java. Buitengewoon leerzaam zijn de bezoeken aan de thee- en kinaplan tages, welke wij even van nabij bekijken. De rammen-gevechten te Garoet en de visschery' in het romantische meer van Bagendit worden bijgewoond en dan geeft de film ons een serie prachtige sawah- landsohappen van den Preanger. Hier vol gen wij als- een boeiend verhaal de rijst culture in haar geheel. Vanzelfsprekend brengen wij een bezoek aan den beroemden Boroboedoer, het groo- LUCHTVAART DE POSTVLUCHTEN OP NED. O.-INDIë. De positie der K. L. M. postvliegtuigen op de Indië-lijn was gisteravond als volgt: Op de uitreis arriveerden de „Bui zerd" te Alexandrie en de „Gier" te Sin gapore. Op de thuisreis landden de „Wielewaal" te Rangoon en de „Torenvalk" te Napéls. te Boeddhistische bouwwerk, weliks sil houet overbekend is. Verder venpooaen wij even in de sultanstad Djocjakarta, om geven door de vruchtbare suikerrietvelden der Vorstenlanden. Het maalprcces van het suikerriet vormt het slot van het der de deel. Met een bezoek aan den kraton te Soe- rakarta begint de laatste acte. Een vorste lijk huwelyk geeft aan dit gedeelte een bijzondere bekoring, doordat dit gelegen heid gaf tot opname van de typische Wa- jang-Orang voorstelling, waarmede de hu welijksfeesten vergezeld gaan. Door de cacao- en iwuskaatnootbossohen van Oost Java reizen wij naar Soerabaia, de commercieel© hoofdplaats van Java. Zeer belangwekkend is de bestijging van den Bromo-krater. Wij begeven ons vervolgens naar het eiland Madoera, waar stierenrennen wor den gehouden en dan bezoeken wij ten slotte Bali. Pastelkleurige landschappen, bonte tempels, vergulde demonen, vreem de gebruiken en de uitgebreide ceremo niën van een lykverbrandinig worden in hun veelheid van kleuren op onze film vastgelegd. Als in een magische caleidos coop volgen de beelden elkaar op en wan neer tenslotte een zonsondergang lang zaam overgaat in de tropennacht, is het alsof wij in een sprookjeswereld hebben vertoefd. Deze waarlijk zeer interessante met ge voel voor romantiek en goede climax op genomen film werd met groote belang stelling gevolgd en na iedere acte met ap plaus beloond. Muziek LEIDSCHE KUNSTKRING., Nicolai Orloff. Over een planoavond van Nicolai Orloff schrijven blijft voor ons altijd weer een groote aantrekkelijkheid, vooral wanneer hij, zooals op dezen avond, meerdere Cho- pinnummers pe het programma heeft en bovendien nog een nocture, een étude en een valse van den componist als extra's aanbiedt. Want goed beschouwd kan men de pianistische en groote muzikale capa citeiten van dezen virtuoos niet beter en zuiverder benaderen en ook innerlijk analyseerend vaststellen, dan in deze wer ken. Het is kenmerkend opgevallen hoe Orloff hier al zijn wijd vertakte visies en opbruisende of doezelende accenten kan doen samenwerken to een verdiepte ka rakter-uitbeelding. Toen Orloff begon, vonden wij hem niet bijzonder in conditie. Het waren de „varia ties a gr. t." van Mozart en de „Es dur sonate" van Beethoven, maar ongemeene emotie vermocht hij niet te verwekken. Was het de keuze der pianowerken? 't Was alsof hij over iets niet heen kon komen, niet technisch natuurlijk, hy st*at voor niets. Er waren ook wel heel mooie dingen: b.v. „het Scherzando" in de sonate van Beethoven, maar het ware contact was er niet. Eerst na de pauze was dit er, maar dan ook volmaakt. Hij werd een heel an dere Orloff, die zich verlustigde, verdiep te en kracht vond in de geheimen van Chopin's klankenwereld. Een bewogen heid in de ..Impromptu", in de „drie Pré ludes", in de „Ballade g kl. t.", muziek, min of meer van eenzelfde karakter, maar toch zóó individueel verschillend van we zen. Wij kregen een fel expansieve inter pretatie. Dan volgde „Ondine" van Ravel, en ook hier was de pianist groot in zijn artistieke uitzegging en pianistisch-muzikaal kun nen. Dan volgden twee werken van Liszt, „Notturno" en „Mephisto Walzer". Wij stellen voorop, dat wij niet van Liszt hou den, de „Notturno" ietwat langademig, de „Mephisto Walzer" met haar satanische driftbuien en een brokje melodie om op te teren, maar fenomenaal werden beide ge speeld. Hij maakte er een creatie van, waarvan men niet meer los kwam. Er lag een suggestieve macht in Orloff's wezen, zooals dat op dat moment leeft en vorm aanneemt. En door die sterke indringende meerdreheid komt men niet meer los, noch in het meer motorisch brjllant tech nische, noch in het waarlijk fijnzinnig in gestelde. Zoo raakten de toehoorders bui ten zich zelf van dankbaarheid en extase en er was een applaus van belang. Orloff die er nu zco écht in was, wist van geen eindigen. Had misschien nog wel een uur bezig kunnen blyven, als men hem dit ge vraagd had, maar men vond ten slotte toch, dat meer dan vier toegiften (hij speelde nog een „étude" van Schiabine) onbescheiden zou wezen. Zco eindigde de pianist en hij had de warme vereering van een opgetogen gezelschap. J. K. De politie-brandweer is gisteravond te 11 uur uitgerukt naar het Lido-theater, waar kortsluiting was ontstaan in de Néon-ver- lichting. Er brak evenwel geen brand uit, zoodat de brandweer niet in actie behoefde te komen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2