Frankrijk en Engeland
antwoorden
dp, het aanhad aan de Mededanchehe
en ffietgióehe óxmaexeinen
Duurzame vrede slechts mogelijk door
herstel van onrecht
fN
Letteren on Kunst
BINNENLAND
AGENDA
MAANDAG 13 NOVEMBER 1939
DE LE1DSCHE COURANT
EERSTE BLAD - PAG. 2
Aboanem'mLspriJs: voor Lelden 18
cent per week; 2.50 per kwartaal.
Bij onze agenten 40 cent per wv»k;
ft.60 per kwartaal. Franco per part
2.95 per kwartaal Geïllustreerd
Zondagsblad 0.50 per kwartaal
Losse nummers 5 cent, met geïIL
Zondagsblad 9 cent
Advertentiën: 80 cent per regel
Ingezonden mededeelingen dubbel
tarief. Telefoontjes hoogstens 30
woorden, 50 cent .per plaatsing, al-
léén Woensdag en Zaterdag.
BOE WORDT HET WEER 7
NEVELIG OF BEWOLKT.
De BUI seint:
Verwachting:
Meest zwakke, later waarschijnlijk toe
nemende wind uit Zuidelijke richtingen.
Nevelig tot gedeeltelijk bewolkt, in den
nacht en morgen waarschijnlijk mist. Geen
regen van beteekenis. Weinig verandering
in temperatuur.
De weerstoestand van hedenmorgen
7.20 uur:
Den Helder: halfbewolkt, zwakke Zuide
lijke wind, 8 gr. C.
Vlissingen: mist, matige Z. O. wind, 9
gr. C.
De Bilt: betrokken, zwakke Z. O. wind,
f gr. C.
Groningen: nevel, zwakke Zuidelijke
wind, 6 gr. C.
Maastricht: betrokken, windstil, 10 gr. C.
BUITENLANDSCH WEEKOVERZICHT.
Het gebied van lagen luchtdruk, dat eeni-
ge dagen stationnair boven de Noorsche
Zee gelegen heeft, begon zich gisteren snel
naar Oost te bewegen. Het depressiestelsel
vertoont thans een kern van 983 mbar in
l et Zuid-Oosten van Finland en een tweede
eveneens van 983 mbar boven Noord-Noor-
wegen. Een lang gerekte rug van hoogen
luchtdruk van omstreeks 1020 mbar ver-
L indt over de Noorsche Zee en de Noordzee
iet luchtdrukmaximum boven Oost-Groen
land en de Poolzee met een uitgestrekt en
vlak gebied van hoogen luchtdruk over
Centraal en Oost-Europa, waarin de hoog
ste barometerstanden 1023 mbar zijn. De
Oceaandepressie begint thans een groote
activiteit te vertoonen bij IJsland en deed
in den nacht dén luchtdruk dalen en de
winden krimpen en toenemen in 't geheele
Noord-Westen. Bij de Azoren steeg de
luchtdruk na een tijdelijke daling tot bo
ven 1025 mbar. De verandering van de
luchtdrukverdeeling in het Noorden is oor
zaak, dat de arctische luchtmassa's zich
thans over Zuid-Noorwegen naar het Oost
zeegebied bewegen en aldaar een koude
inval veroorzaken zullen. Warme Oceani
sche luchtmassa's stroomen naar alle waar
schijnlijkheid over het Westelijk deel van
den Oceaan naar IJsland. Op het continent
heerscht overal fraai herfstweer met hooge
temperaturen.
LUCHTTEMPERATUUR
11.6 gr. C.
LICHT OP VOOR FIETSERS e.a.:
Van Maandagnamiddag 4.42 uur tot
Dinsdagmorgen 6.47 uur.
HOOG WATER.
Te Katwijk aan Zee op Dinsdag 14 Nov.
voorm. 4.10 en nam. 4.35 uur.
Maan op 10.14 uur Dinsdagmorgen.
Maan onder 7.01 uur Dinsdagavond.
„HET NED. TOONEEL".
Cor v. d. Lugt Melsert treedt af
als directeur.
De heer Cor van der Lugt Melsert, di
recteur van „Het Nederlandsch Tooneel"
heeft besloten, zijn functie als zoodanig
neer te leggen.
De reden van dit zeer onverwachte be
sluit ligt voor een deel in het feit, dat de
heer Van der Lugt Melsert nog zeer ge-
ruimen tijd niet in staat zal zijn zyn werk
zaamheden te hervatten, en op de tweede
plaats omdat hij met zijn medewerkers in
de directie van „Het Nederlandsch Too
neel" verschil van meening heeft gekre
gen. „Msbd."
Vrees voor Dultsche agressie
moei verdwijnen
HET ANTWOORD VAN PRESIDENT
LEBRUN
Het antwoord van president Lebrun heeft
den volgenden inhoud:
De regeering der republiek en het Fran-
sche volk brengen eensgezind hulde aan de
gevoelens, waardoor de boodschap, welke
Uwe Majesteit tot mij richtte, is bezield.
Zij waardeeren er ten volle de hoogheid
en den adel van. Geen natie ter wereld is
vreedzamer dan de Fransche. Geen enkele
natie heeft meer offers voor den Europee-
schen vrede gebracht. Frankrijk heeft réeds
menigvuldig tot uitdrukking gebracht en
zij herinnert daaraan thans nogmaals dat
zij besloten is en blijft om alle mogelijk
heden ter verzekering van een eervollen en
duurzamen vrede tusschen de volken te ver
welkomen. Een vrede, gegrondvest op recht,
is inderdaad alleen duurzaam.
Frankrijk heeft de wapenen opgeno
men om eens voor al een eind te maken
aan daden van geweld en macht, wel
ke sedert twee jaren ten spijt van alle
plechtige verbintenissen en met schen
ding van het gegeven woord reeds drie
Europeesche naties tot dienstbaarheid
heeft gebracht of vernietigd en welke
thans de veiligheid van alle volkeren
bedreigen.
Een duurzame vrede kan dus slechts
tot stand worden gebracht door het her
stel der onrechtvaardigheden, welke
het geweld aan Oostenrijk, Tsjecho-Slo-
wakije en Polen heeft aangedaan. Zij
zal dit ook niet anders kunnen, dan
naar mate deugdelijke waarborgen
van politieken en oeconomischen aard
voor de toekomst den eerbied voor de
vrijheid van alle volken verzekeren.
De menschheid zal eerst van haar onrust
en haar vrees bevrijd worden, wanneer zij
de zekerheid zal hebben, dat nieuwe aan
slagen op het recht voortaan uitgebannen
zullen zijn. Elke oplossing, die de overwin
ning van het onrecht zou wettigen, zou aan
Europa slechts een hachelijk bestand
schenken, zonder eenig verband met den
wettigen en bestendigen vrede, welks komst
Uwe Majesteit beoogt.
Het staat thans aan Duitschland en niet
aan Frankrijk zich uit te spreken voor of
tegen dien vrede, waarnaar alle bedreigde
landen haken, wier veiligheid en onafhan
kelijkheid door zijn toedoen bedreigd wor
den.
HET ANTWOORD VAN KONING
GEORGE
Het antwoord van den Engelschen Ko
ning luidt:
Ik heb met mijn regeeringen van het Ver
een igd Koninkrijk, Canada, het gemeene-
best van Australië, Nieuw-Zeeland, de Unie
van het Zuid-Afrika, het beroep, hetwelk
Uwe Majesteit en Zijne Majesteit de Ko
ning der Belgen op 7 November tot mij ge
richt hebben, aan een zorgvuldig onderzoek
onderworpen. Ik breng in herinnering den
oproep, door Z.M. den Koning der Belgen
op 23 Augustus, uit naam der staatshoofden
van de Oslo-groep gedaan, waarin Zijne
Majesteit gepleit heeft voor de onderwer
ping van geschillen en eischen aan open
onderhandeling, ten uitvoer gelegd in een
geest van broederlijke samenwerking. Zoo
wel mijn regeering van het Vereenigd Ko
ninkrijk. als de Fransche regeering, hebben
gunstige antwoorden op dezen oproep ge
zonden. Ik breng evenzeer in herinnering
het gezamenlijk aanbod van goede dien
sten door Uwe Majesteit en Z. M. den Ko
ning der Belgen aan mijne regeering van
het Vereenigd Koninkrijk en de Fransche,
Duitsche, Italiaansche en Poolsche regee
ringen op 28 Augustus gedaan. Dit aanbod
werd welkom geheeten door mijne regee
ring en door de Fransche, Italiaansche en
Poolsche regeeringen. Enkele dagen later
heeft de Duitsche regeering een niet-uitge-
lokten aanval op Polen gedaan, hetwelk op
de meest ruwe wijze onder den voet is ge-
loopen.
Mijne regecringen waardeeren hoo-
gelijk den geest van Uwer Majesteits
aanbod en zij zullen altijd bereid zijn
een redelijken en vasten grondslag voor
een billijken vrede aan een onderzoek
DE DEUR NIET GESLOTEN.
Bij informatie naar den indruk in
Ncderlandsche regeeringskringen van
de antwoorden, welke de president
der Fransche republiek en de Britsche
koning op het aanbod van goede dien
sten van H.H. M.M. koningin Wilhel-
mina en koning Leopold hebben ge
zonden, bleek ons, dat de regeering
door de beide antwoorden de deur
geenszins gesloten acht.
te onderwerpen. Het is en was steeds
mijn wensch, dat de oorlog geen dag
langer dure dan volstrekt noodzake
lijk is.
Ik kan daarom aanstonds antwoorden op
dat gedeelte van Uwer Majesteits beroep,
v/aarin U Uwe bereidheid tot uitdrukking
brengt om het onderzoek naar factoren tot
het bereiken van overeenstemming te verge
makkelijken.
De essentieele voorwaarden, waarop wij
besloten zijn, dat een eervolle vrede verze
kerd zal moeten worden, zijn reeds duidelijk
bekend gemaakt. De documenten, welke se
dert het uitbreken van den oorlog open
baar zijn gemaakt, verklaren daarvan dui
delijk den oorsprong en stellen de verant
woordelijkheid voor het uitbreken ervan
vast. Mijne volkeren hebben de wapens
eerst opgenomen, nadat alle pogingen ge
daan waren om den vrede te behouden.
De onmiddellijke aanleiding tot ons be
sluit om oorlog te voeren is Duitschland's
aanval op Polen geweest. Doch deze aanval
was slechts een nieuw voorbeeld van de
Duitsche politiek tegenover zijn naburen.
De ruimere doeleinden, waarvoor
mijne volkeren thans strijden, zijn te
waarborgen, dat Europa, om de woor
den te bezigen van mijn eersten mnis-
ter van het Vereenigd Koninkrijk,
moge worden verlost van de altijd
weer terugkeerende vrees voor Duit
sche agressie, ten einde de volkeren
van Europa in staat te stellen hun on
afhankelijkheid en hunne vrijheden te
bewaren en voor den vervolge te ver
hoeden het gebruik van geweld in stede
van vreedzame middelen ter beslech
ting van internationale geschillen.
Deze doeleinden zijn bij verschillende
gelegenheden aangevuld en verruimd, in
het bijzonder in de verklaringen door mijn
eersten minister van het Vereenigd Ko
ninkrijk afgelegd in het Lagerhuis op 12
October en door mijn minister van buiten-
landsche zaken in het Hoogerhuis op 2 No
vember. De factoren, welke naar het oor
deel van mijn regeeringen van elke regeling
deel behooren uit te maken, zijn uit deze
verklaringen onzer politiek helder en dui
delijk aan den dag getreden.
Mocht Uwe Majesteit in staat zijn mij
mededeelingen te doen van eenigerlei voor
stellen van Duitschland, van een zoodanigen
aard, dat zij een werkelijk vooruitzicht bie
den op verwezenlijking van het door mij
boven omschreven doel, zoo kan ik reeds
aanstonds verklaren, dat mijne regeeringen
daaraan de meest ernstige aandacht zullen
schenken.
DUITSCHLAND ONDERZOEKT NOG
De regeeringspersdient deelde Zaterdag
mede:
De Duitsche gezant heeft in opdracht zij
ner regeering aan minister Van Kleffens
medegedeeld, dat de inhoud van het tele
gram, dat Hare Majesteit de Koningin en
Zijne Majesteit de Koning der Belgen Dins
dag j.l. tot den rijkskanselier hebben ge
richt, zorgvuldig zal worden onderzocht.
ANTWOORDEN WORDEN
ONDERZOCHT
De antwoorden van den president der
Fransche republiek en van den Britschen
Koning op het aanbod van goede diensten
van H.H. M.M. de Koningin der Nederlan
den en den Koning der Belgen werden gis
teren door de Koningin en den Koning ont
vangen. Deze antwoorden worden thans
zoowel in den Haag als te Brussel nauwkeu
rig onderzocht.
DE ANTWOORDEN VAN KONING
GEORGE EN PRESIDENT LEBRUN.
De indruk in Duitsche politieke kringen.
BERLIJN, 13 Nov. (A. N. Pa). Het
Duitsche Nieuwsbureau meldt:
De Britsche koning en de° president der
Fransche republiek hebben op de bood
schap van den koning der Belgen en de Ko
ningin der Nederlanden in twee nota's ge
antwoord.
In Duitsche politieke kringen verklaart
men, dat deze nota's zich noch naar den
geest, doch naar den inhoud onderscheiden
van den toon, waarmede de Britscrffe regee
ring sedert maanden meent het Duitsche
volk te kunnen provoceeren.
Bij de vermelding van vroegere bemid
delingspogingen, bij de motiveering voor
de oorlogsverklaring aan het Rijk en bij de
behandeling der z.g. Britsche „oorlogsdoe
len" bedient Groot Brittannië zich hier
weer van dezelfde argumenten en pro
paganda-thesen, welke reeds de redevoe
ringen van den Britschen minister-presi
dent van 12 October en van den Britschen
minister van buitenlandsche zaken van 20
October, waarop de Britsche nota zich met
nadruk beroept, kenmerken.
Men verklaart verder, dat de verwij
zing naar de verklaringen van de Britsche
regeering een provocatie van het Duitsche
volk beteekent, welke de vernietiging van
Duitschland als oorlogsdoel openbaart.
De nota's saboteerden daarmede bij voor
baat bewust de vredesbemiddelingspoging.
Zij moeten beschouwd worden als een
verdere tactische manoeuvre, waardoor de
absolute oorlogswil en de schuld van Groot-
Brittannië aan den oorlog moeten worden
verdoezeld.
DE PRINS TE AALSMEER.
Bezoek aan de Koloniale Reserve.
Z. K. H. Prins Bernhard heeft vanoch
tend, vergezeld van zijn waarnemend adju
dant, luitenant-kolonel H. J. Phaff namens
H. M. de Koningin een bezoek gebracht
aan de Koloniale Reserve te Aalsmeer.
De Prins, die gekleed was in den uniform
van kapitein der grenadiers met de gouden
tressen, verbonden aan de waardigheid
van adjudant van H. M. de Koningin, ar
riveerde ongeveer kwart voor negen per
auto op het bureau van den kantonne-
mentscommandant, luitenant-kolonel Slag
ter. Deze ontving den hoogen bezoeker en
stelde den Prins de officieren van zijn 6taf
voor. Tot groote verrassing van de wach
tenden, begaf de Prins zich direct daarop
weer naar buiten en ging te voet naar een
nabijgelegen straat, waar Z. K. H. enkele
afdeelingen militairen inspecteerde. Hierop
maakte de Prins een rondwandeling door
het dorp. Tijdens deze wandeling inspec
teerde hij alle militaire verblijven. Om elf
uur was de inspectie der verblijven geëin
digd, waarop de Prins zioh weer naar het
bureau van den kantonnementscomman-
dant, dat met bloemen uit de kassen van
Aalsmeer was getooid, begaf om aldaar de
koffie te gebruiken. Tegen half twaalf defi
leerden alle troepen voor Zijne Koninklijke
Hoogheid, die kort daarop per auto in de
richting Utrecht vertrok.
TELEFOONVERBREKING 'S NACHTS.
De regeeringspersdienst deelde Zondag
ochtend mede:
Binnen enkele uren zal de telefonische
gemeenschap, die op last van het militaire
gezag hedennacht in bepaalde gebieden
in ons land verbroken is geweest, weer
normaal functionneeren.
VORDERING VAN AMATEUR-
ZEND-INSTALLATIES.
Gisteren hebben de militaire autoritei
ten de zendinstallaties van de gelicenceer-
de aniateurs opgevorderd en aan de be-
ti«:ffende adressen afgehaald.
SPOORWEGPENSIOENEN.
Met ingang van 1 Januari wordt de
korting ingetrokken.
De regeering heeft zich op het stand
punt gesteld, dat ten aanzien van de pen
sioenen der spoorwegambtenaren een uit
zonderingspositie niet langer behoort te
bertaan. Het ligt daarom in het voorne
men met ingang van 1 a.s. de
korting op de pensioenen in te trekken.
HERSTEL VAN MONUMENTEN IN
ZUID-HOLLAND.
Provinciaal subsidie.
Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland
hebben aan Provinciale Staten voorstel
len gedaan tot het verleenen van subsidie
of aanvullend subsidie in de kosten van
herstel van de volgende monumenten: 1.
het raadhuis der gemeente Oud-Beijer-
land, 2. de Groote of St. Janstoren der
gemeente Gorinchem, 3. de Hillegonda-
kerk te Hillegersberg, 4. de toren van ge
noemd kerkgebouw, 5. de toren der ge
meente Pijnacker, 6. het kerkgebouw der
Neder-Dnitsch hervormde gemeente te
Rhoon, 7. het kerkgebouw der Neder-
Duitsch hervormde gemeente te Strijen,
8. het kerkgebouw der Neder-Duitsch her-
vo—gemeente te Vi~"Ti. 9. het kerk
gebouw (dorpskerk) der Neder-Duitsch
hervormde gemeente te Wassenaar,
-10. het Prinsenhof te Delft.
LEIDEN.
Woensdag. „Wie is de dader"7door MariaT
Congregatie in het St. Ant. Clubhuis,
8.15 uur.
Donderdag, „Geloof en Wetenschap", le
zing met lichtbeelden „Monumen
tale bouwkunst in onzen tijd", door
C. M. van Moorsel.
Vrijdag, „St. Christoffel", ledenvergade
ring, „De Harmonie", 8.30 uur.
De avond-, nacht- en Zondagsdienst der
apotheken te Leiden wordt van Zater
dag 11 tot en met Vrijdag 17 Nov. a.s.
waargenomen door de apotheek C. B. Duys-
ter, N. Rijn 18, tel. 20523.
Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek
Wilhelminapark 8, tel. 26274.
ST. WILLIBRORD-HERDENKING.
Te Amsterdam.
De Katholieken van de hoofdstad, welke
twee kerken bezit, aan St. Willibrord toe
gewijd, hebben Zondag op luisterrijke wij
ze het twaalfde eeuwfeest van den apostel
van Nederland gevierd.
In de geheel gevulde en smaakvol ver
sierde kerk van St. Willibrord aan den
Amsteldijk heeft de Bisschop van Haar
lem om tien uur een pontificale Hoogmis
gecelebreerd.
Het versterkte zangkoor, onder leiding
van Theo van der Bijl, luisterde deze
plechtigheid op met de uitvoering van An
ton Bruckner's e-mol-Mis, met orgelbewer
king van Vincent Goller. De orgelbegelei
ding was in handen van Albert Thoeniess.
Na het Evangelie heeft mgr. Huibers
vanaf den preekstoel een predicatie ge
houden naar aanleiding van Ps. 132 1
Des avonds te acht uur had de sluitings
plechtigheid plaats met een pontificaal
Lof, in de eveneens rijk versierde kerk aan
de Prinsengracht, welke den stroom van
bezoekers nauwelijks kon bevatten. Ook
hier hield de bisschop een panegyriek op
St. Willibrord, waarna een plechtige pro-
céssie werd gehouden met de relieken van
den Heilige, waaronder de litanie van alle
heiligen werd gezongen. Deze relieken wa
ren in den namiddag van de kerk aan den
Amstel naar hier overgebracht. Na den
bisschoppelijken zegen voerde het ver
sterkte zangkoor het „Te Deum" van Hu-
bert Cuypers uit. De plechtigheid besloot
met een feestlied, waarvan de tekst met
een gedachtenisplaatje aan de aanwezigen
werd uitgereikt.
Te Utrecht.
Gisteravond werd als onderdeel van de
St. Willibrordugherdenking te Utrecht in de
St. Willibrorduskerk door den aartsbisschop
mgr. dr. J. dé Jong, een pontificaal Lof ge
celebreerd. Tijdens dit Lof werden de re
lieken van St. Willibrord in plechtige pro
cessie overgebracht naar de nieuwe St. Wil-
librordskapeu, welk een dezer dagen werd
gewijd. Aldaar zullen deze relieken ge
plaatst worden onder de menza in een re-
liekenschrijn, vervaardigd door de edel
smeden Jan Eloy Brom en Leo Brom.
DE VOORZITTER VAN HET
R.K. WERKLIEDENVERBOND
JUBILEERT
Donderdag a.s. zal bij gelegenheid van
het zilveren jubilé van Verbondsvoorzitter
De Bruijn in de St. Martinuskerk aan de
Oudegracht 401 te Utrecht een plechtige
H. Mis worden opgedragen door den Ver-
bondsadviseur, den hoogeerwaarden heer
Mgr. J. G. van Schaik, proost van het Me-
tropolitaan Kapittel.
Des middags van halfeen tot twee uur
zal in het Jaarbeursrestaurant gelegenheid
worden gegeven dert jubilaris geluk te
wenschen.
Verlaging van restituties bij invoer
van eieren.
Naar wij van officieele zijde vernemen,
zullen met ingang van 13 dezer de restitu
ties, welke bij den invoer van eieren wor
den verleend, verlaagd worden. Deze ver
laging houdt hiermede verband, dat de
prijs, waarvoor het voeder in het binnen
land beschikbaar wordt gesteld, in gerin
gere mate is gestegen dan de wereld
marktprijs voor voedergranen.
Voetballen voor de militairen.
Het bestuur van den K.N.V.B. heeft be
sloten om ter gelegenheid van het 50-jarig
bestaan van den Bond op 8 December a.s.
500 complete voetballen beschikbaar te
stellen voor de onder de wapenen geroepen
militairen, waarvoor door den opperbevel
hebber van land- en zeemacht de bestem
mingsadressen nader zullen worden opge
geven.
De Minister van Defensie heeft deze
schenking onder dankzegging aanvaard.
Wie z'n omzet
wil vermeeren,
moet atlverJeeren
