ZATERDAG 11 NOVEMBER 1939 31ste Jaargang No. 9488 S)e £ekitöli£0oi4/tai/nt Bureaux Papengracht 32. Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2. Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935. DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN Giro 103003. Postbus 11. v DU nummer bestaat alt vi|l bladen, w.o. geïllustreerd Zondagsblad. V Vrijheid en bandeloosheid Het feit en de oorzaken van de gees telijke crisis, waaronder Europa lijdt, worden zoo buitengewoon klaar uiteenge zet in de eerste encycliek van Paus Pius XII by herhaling bevelen wij de lezing van dit wereld-rondschrijven aan! In deze geestelijke crisis wijst alles er op, dat het verschil tusschen bolsjewisme en nationaal-socialisme steeds kleiner wordt; dat de stamverwantschap dezer twee dwalingen steeds duidelijker blijkt. Men concludeere hieruit echter niet, dat er geen vijandschap meer zou bestaan tusschen de machten, welke deze twee stelsels als 't ware representeeren. Beide staan, ondanks uiterlijke schijn, naar onze meening, nog in bittere vijandschap te genover elkaar een vijandschap, die haar bron vindt niet zoozeer in ideolo gische tegenstellingen als wel in tegen overgestelde machts-strevingen en in fei telijke verhoudingen van machts-bezit. In ons land zijn de Communisten en de Nationaal-Socialisten d e twee partijen, die de regeering bestrijden in felle oppositie en haar ook in dezen tijd, inplaats van steunende medewerking te verleenen, be lemmerende moeilijkheden veroorzaken. Niet alléén in ons land echter staan deze twee stroomingen tegenover de regeering. Volgend bericht van Havas uit Brussel is typeerend: Het orgaan van de rexistische be weging „Pays Réel" is door de regee ring voor onbepaalden tijd verboden, wegens ophitsende artikelen tegen Engeland. Een zelfde mataregel is getroffen tegen het communistische weekblad „Het Vlaamsche Volk", dat in Ant werpen verschijnt, en het Waalsch ge zinde radicale dagblad uit Charleroi „Bataille Wallonne". De regeering heeft ook in België verboden het anti-Joodsche Duitsche organ „Der Stuermer". Uit dit bericht blijkt ook. dat de Bel gische regeering krachtdadiger optreedt te gen vrijheids-misbruik apert en ernstig vrijheids-misbruik in de pers, dan men in Nederland pleegt te doen! Er verschijnen in Nederland in bepaal de bladen critieken op de regeering, in zulken vorm en met zulk een on-nationa- len en anti-nationalen inhoud, dat kracht dadig optreden daartegen wél hoogst ge- wenscht zou zijn. Al was 't alléén maar om bevrediging te geven aan de publieke opinie, die een dergelijke schrijvery ver foeit, vóóral in dezen tijd. Dat vrijheid is ontaard in immoreele bandeloosheid, is ook een der moreele ellenden van onzen tijd, waartegoenver men niet onverschillig mag staan, óók niet al zou men er geen direct en tastbaar na deel van vreezen. DE H. VADER OVER DEN VREDE. Gods Oppergezag en de wereld .In een toespraak, welke de H. Vader by de overhandiging van de geloofsbrieven van den gezant van Haiti gehouden heeft, zeide Hij onder meer: De eenheid van het groote menschenge- zinen vooral die van de geloovigen in Christus legt den volken, die zoo gelukkig zijn buiten den oorlog te zyn gebleven, de verplichting op belangstelling te toonen voor hen te lijden en hun smeekgebeden te vermenigvuldigen tot de Barmhartig heid van God, opdat Zijn almachtige hand de wereld orde en vrede lerugschenke. Maar, zooals Wij reeds vaak zeiden, de wereld zal den vrede, en de orde welke de grondslag van den vrede is, niet genieten, als de mannen, die voor de regeeringen en de volken verant woordelijk zijn, niet in hun wederzijd- sche betrekkingen afzien van den eere- dienst van de macht, welke tegen het recht gebruikt wordt. Als zij niet, in de erkenning van de onvoldoendheid en de vaagheid van een moraal, wel ke zuiver op menschelijke grondsla gen gebouwd is, het opperste gezag van den Schepper aanvaarden als de basis van elke individueele en collec tieve moraal. De taak van het Katholiek Dagblad HERDERLIJK SCHRIJVEN VAN KARDINAAL SCHUSTER. Naar aanleiding van den „Katholie ke Pers-Zondag" in Noord-Italië op Zondag, 12 November, heeft Kardinaal Schuster, Aartsbisschop van Milaan, een herderlijk schrij ven gericht tot de geloovigen over de zending en de beteekenis van de Katholieke Pers. Wij meenen ook hier op deze plaats dit schrij ven te moeten afdrukken, opdat de gedachten, daarin tot uitdruk king gebracht, ook onder ons over wogen worden. „Binnenkort zal de dag van de Katholie ke Krant en van de Goede Pers gehouden worden, en gaarne richt ik, evenals vorige jaren, hiervoor een aanbeveling tot u allen. Over het algemeen hebben de neutrale bladen ofwel geen begrip ofwel geen vol doende belangstelling voor de verschillen de gebeurtenissen, die zich in het kerke lijke leven voordoen. Zy hechten maar zeer weinig aandacht en waarde aan do cumenten van den H. Vader en van het Katholieke Episcopaat. Men zou zeggen, dat zy over het geestelijke niet willen of niet kunnen spreken. Dit is niets nieuws, want twintig eeuwen geleden werd ten opzichte van de omstandigheden, waarin de Kerk vertoefde, reeds geschreven: „En het licht kwam in de duisternis, en de duisternissen hebben het niet begrepen". Ik schrijf deze woorden met diepe droef heid en zonder iemand te beschuldigen: maar toch moet ik getuigenis afleggen van de waarheid van het Evangelie. Welnu, als de politieke pers over het al gemeen niet zorgt voor een betere kennis van de Kerk, wie anders zal dan de nood zakelijke zending op zich kunnen nemen, om de „Blijde Boodschap van het Evange lie" aan de wereld te brengen, dan de Ka tholieke Pers? Al het geschapene, de zon, de planten, de dieren verheerlijken Gods Glorie. De Kerk daarentegen heeft onder de verschillende middelen, die zij ter be schikking heeft, om zich te doen kennen en te beminnen, vooral het Katholieke Dagblad. De zending van het Katholieke Dagblad is tweevoudig. De eerste zending is innerlijk, bijna familiair, en zy is vooral van belang voor de geloovigen, voor wie het dagblad iederen dag het leven en de gedachten van de Kerk weergeeft, evenals de meest belangrijke woorden van den H. Vader en van het Episcopaat, en die de juiste plaats inruimt voor problemen van godsdienstigen en zedelijken aard en voor vraagstukken van recht en rechtvaardig heid. De tweede zending van de Katholieke journalistiek valt buiten onze eigen sfe ren. Zeer vele menschen staan buiten het leven van de Kerk, en het leven van zeer velen druischt juist lijnrecht tegen de Kerk in. Voor hen is het Evangelie even onbe grijpelijk als een oud-Indisch gedicht. Des ondanks moeten de regeerders, de intellectueelen en de groote massa in con tact blijven met de Kerk, daarom is het voor hen van belang, de oplossing te we ten die de Kerk aangeeft in de verschei dene moeilijke problemen, die- het mo derne staatsleven zoo gecompliceerd heb ben gemaakt. Ook voor die intellectueelen, die de God delijke autoriteit van de Kerk ontkennen, is het van belang de ideeën te kennen van een godsdienstig genoodschap, dat over twintig eeuwen studie en ervaring be schikt. Dan is er voor de regeeringen van on zen tijd nog een andere reden. Waar de moraal, het publieke en gezins-recht, de trouw aan internationale verdragen, we- derzijdsch vertrouwen en onderlinge inter nationale samenwerking ineenstorten, daar kan alleen de Kerk redding brengen; al leen zij kan verhinderen, dat de wereld te rugkeert tot een woeste barbaarschheid. Velen beginnen reeds in te zien, dat het hoogste heil van den staat uitsluitend ligt in de Kerk; ziedaar het motief van vele overheden en vele menschen van goeden wil, om zich te oriënteeren naar Christus en Zyn Kerk. Zoo opent zich voor de katholieke jour nalistiek een breed apostolaatsveld en een zeer edele zending ten gunste van de hui dige maatschappij; het is alleen noodzake lijk, dat de herauten van het Evangelie overal de vrijheid verkrijgen om de Waar heid te verkondigen. Dit vooral heeft de Kerk noodig: waarheid en vrijheid. Terwijl wij op den Pers-Zondag deze gunsten van den hemel afsmeeken, bren gen wij dank aan onze diocesanen voor hun steun aan dit heilig apostolaat ge schonken". Tweede Kamer over het defensiebeleid Blijkens hét voorloopig verslag der Tweede Kamer over de defensiebegrooting voor 1940 wenschte men, alvorens over te gan tot beschouwingen over dit wetsont werp, met een enkel woord te getuigen van de waardeering, welke bij heel ons volk leeft voor de persoonlijke offers, ge bracht door hen, die voor de handhaving van deze onzijdigheid uit arbeid en gezin zijn weggeroepen. Deernis ging uit naar de nabestaanden van de mannen, die in dienst van het va derland hun leven lieten. Algemeen stemde men in met het beleid van den minister. Leger en vloot zijn op het juiste oogenblik rustig en snel gemo biliseerd. Onze weermacht is thans een zeer krachtig wapen tegen hen, die onze onzijdigheid zouden bedreigen. Tegen schendingen van ons grondgebied door vliegtuigen is aanstonds krachtig opgetre den. Vele leden vestigden er de aandacht op, dat van vele gemobiliseerden de bedrijven na hun terugkeer in de bur germaatschappij zoozeer zullen zijn verloopen, dat zij daarin geen bestaan meer kunnen vinden. Men achtte het noodzakelijk, dat tijdig maatregelen ge troffen worden om deze personen te hulp te komen. Algemeen gaf men uiting aan zijn waar deering voor den goeden geest, die leger en vloot bezielt. Verscheidene leden vestigden de aan dacht op het feit, dat sommige staven zijn ondergebracht in hotels, welke tot de duurste van het land behooren, zoo bijvoorbeeld in hotel Paulez te 's-Gra- venhage en in het Casino te Schevenin- gen. Kon in deze en dergelijke gevallen niet een goedkooper gebouw worden gevonden? Sommige leden meenden, dat te veel auto's en paarden zijn gevorderd. Dui zenden gevorderde auto's staan onge bruikt dag en nacht in de open lucht. Als dit nog enkele maanden zoo voort duurt is al dit materiaal waardeloos. (O.i. een zeer juist* opmerking! Red. „L. Crt."). Zeer vele leden achtten aflossing van de oudste lichtingen dringend gewenscht zoowel in het belang van een goed geoefen de weermacht, van de dienstplichtigen zelf a:s in dat van de schatkist, aangezien on der de oudste dienstplichtigen het aantal kostwinners het hoogst is. De vraag werd gesteld of het mogelijk is, de zakenmenschen in de omgeving van hun woonplaats te legeren. Men zou het op prijs stellen, indien de minister nauwkeurig wilde uiteenzetten, in welke gevallen bedrijfsschade wordt ver goed, hoe het beroep is geregeld, hoe de be- taii'if geschiedt en hoe hij denkt te berei ken, dat vorderingen door meer deskun dige personen geschieden. Onder erkenning, dat het gemobiliseerde leger aan een groot aantal artsen behoef te heeft, meenden vele leden er toch de aandacht op te moeten vestigen, dat er op tal van plaatsen een groot aantal artsen is, nie nagenoeg gene of in het geheel geen taak hebben. Naar aanleiding van de ongevallen met de Willem van Ewyck en de Jan van Gel der, stelde men de vraag, of de minister de Kamer nauwkeurig wil inlichten om trent de oorzaken, welke tot deze rampen hebben geleid. Het voorval aan de grens Onze regeering heeft te Berlijn een onderzoek gevraagd naar dit ernstig misdrijf. Het onderzoek, door de bevoegde autoriteiten ingesteld, inzake het Don derdag aan de grens bij Venio voorge vallene, heeft, naar wy vernemen, het gebeurde wel nader gepreciseerd, ech ter niet opgehelderd. Er is komen vast te staan, dat Don derdagmiddag te half vyf op enkele tientallen meters van de grens een Ne- derlandsche auto heeft gestopt. Twee van de inzittenden stapten uit, waar op een zestal personen in burger toe snelden en hen beschoten, tengevol ge waarvan een inzittende vermoede lijk werd dood geschoten en een ander waar werd gewond. Daarop naderde uit Duitschland een auto,.die den Nederlandschen auto met de nog inzittenden en de beide slachtoffers over de grens voerde. Een en ander gebeurde in snel tem po onder bedreiging met geweld en kon niet worden verhinderd. Uiteraard is van de zijde der Neder- landsche regeering van dit ernstig mis drijf mededeeling gedaan te Berlijn, met het verzoek een onderzoek in te stellen. - De Nederlandsche autoriteiten zijn aanstonds begonnen aan deze zijde der grens alle beschikbare gegevens te verzamelen. 100 millioen voor defensie Tweede Kamer bereid het nieuwe crediet te verleenen. Aan het voorloopig verslag der Tweede Kamer over het wetsontwerp Wijziging en verhooging van het achtste hoofdstuk der Rijksbegrooting voor het dienstjaar 1939 ontleenen wij het volgende: Behoudens enkele leden, die van mee ning waren, dat ons land de steeds hoo- gere defensiekosten niet kan betalen, of die op principieele gronden tegen uitgaven voor de versterking van defensie bezwaar maakten, verklaarde men zich algemeen bereid, de regeering dit nieuwe crediet van 100 millioen ten behoeve van de defensie te verleenen. Nietemin maakten verscheidene leden ernstig bezwaar tegen de wijze, waarop we derom een aanzienlijk bedrag wordt aan gevraagd ter bestrijding van de uitgaven, voortvloeiend uit de huidige buitengewone omstandigheden. De leden, hier aan het woord, drongen er.- met kracht op aan, dat de regeoring, al thans in den vervolge, de Staten-Generaal in staat zal stellen hun budgetrecht naar behooren uit te oefenen. Daarom vroegen deze leden, of de regeering in groote trek ken wil mededeelen, voor welke doelein den het thans gevraagde crediet zal wor den aangewend. Dit moge de eerste maal slechts zeer glo baal kunnen geschieden, een volgende maal kan dit overzicht aan scherpte en overzich telijkheid winnen. Verschillende leden brachten in herinne ring, dat bij herhaling gepleit is voor de in stelling van een vaste commissie uit de Kamer voor overleg met de regeering om trent defensie-aangelegenheden. De regee ring verklaarde desgevraagd telkens aan de instelling van zulk een commissie geen behoefte te hebben. De leden, hier aan het woord, meenden, dat er thans meer aanlei ding is dan voorheen, om dezen aandrang te herhalen. Verscheidene leden zouden het toe juichen, indien de regeering voor de dekking van de buitengewone mobili satie-uitgaven een premieleening wilde uitgeven. Gevraagd werd, of de regeering kan me dedeelen, hoeveel de kosten der mobilisa tie per dag ongeveer bedragen. Bepalingen voor het teelt jaar 1940 TEELT VAN WARMOEZERIJGEWASSEN, FRUIT, VROEGE AARDAPPELEN EN TUINBOUWZADEN. De minister van economische zaken maakt bekend, dat, gezien de wenschelijk- heid van een zoo doelmatig mogelijke voedselvoorziening van mensch en dier, voor het teeltjaar 1940 de volgende rege lingen worden voorbereid: De teelt van frambozen, fruit onder glas en warmoezerijgewassen onder glas, zal voor dezelfde oppervlakte, welke was toe gestaan krachtens de per 31 December 1939 geldende teelt vergunning, zijn geoorloofd. De teelt van warmoezerijgewassen an ders dan onder glas, van vroege aardappe len met of zonder nateelt, van warmoeze rijgewassen als nateelt, spruitkool, witlof wortel, roode peen en blomkool zal voor de volle oppervlakte, welke was toege staan krachtens de per 31 December 1939 geldende teeltvergunning, zijn geoorloofd aan die telers, wier bedrijf, met inbegrip eventueel van boomgaard, boom- en bloemkweekerij, bloembollenteelt, akker bouw, weiland, enz. in het jaar 1939 een totale oppervlakte van 10 H.A. niet over schreed. Telers, wier bedrijf in het jaar 1939 wel een totale oppervlakte van 10 H.A. over schreed, mceten er rekening mede hou den, dat, behoudens in byzondere omstan digheden, de per 31 December 1939 te hun nen name staande teeltvergunning voor genoemde gewassen voor het jaar 1940 niet zal worden bestendigd. Aanleg van boomgaarden zal, behoudens met toestemming van de Nederlandsche Groenten- en Fruitcentrale, verboden zyn. Vervanging van oude boomen door nieu we en aanleg van nieuwe boomgaarden ter vervanging van oude zal, mits geen groo- tere oppervlakte zal worden beplant, zijn toegestaan. De aanplant van vruchtboo- men of struiken in een hoeveelheid, waar van aannemelijk is, dat zij uitsluitend voor eigen en/of gezinsgebruik bestemd is, blijft toegestaan. Telers van tuinbouwzaden dienen er re kening mede te houden, dat zij in 1940 ten hoogste een oppervlakte voor de teelt van deze zaden zullen mogen bestemmen als door hen in 1939 met deze zaden is be- teeld. Overdracht van tuinbouwteeltvergunnin gen zal, in verband met de bovenstaande regelingen, met ingang van 11 November 1939 totdat een nieuwe regeling hierom trent tot stand zal zijn gekomen, behou dens in bijzondere gevallen en ten aanzien van reeds ingediende aanvragen, niet meer worden toegestaan. VOORNAAMSTE NIEUWS Buitenland HERLEEFDE ACTIVITEIT AAN HET WESTFRONT. (2e blad). NA DEN AANSLAG TE MüNCHEN. VANDAAG BEGRAFENIS DER SLACHT OFFERS. (2e blad). NOG GEEN BASIS VOOR OVEREEN STEMMING TUSSCHEN DE FINNEN EN DE RUSSEN. (2e blad). Binnenland TEELT VAN WARMOEZERIJGEWAS SEN, FRUIT, VROEGE AARDAPPELEN EN TUINBOUWZADEN. (1ste blad). DE TWEEDE KAMER OVER HET DE FENSIEBELEID. (1ste blad). HET GRENSINCIDENT BIJ VENLO. (lste blad). BON 3 DER RIJKSDISTRIBUTIEKAART GEEFT RECIIT OP HET KOOPEN VAN EEN HALF KILO GROENE ERWTEN. (2de blad). TWEE ONTPLOFFINGEN EISCHEN ZES DOODEN. (4de blad). Aanvullende verhooging Tuinbouwsteun. Door de groenten- en fruitcentrale zyn met ingang van a.s. Maandag de minimum prijzen van verschillende tuinbouwpro ducten aanzienlijk verhoogd. Zoo is de mi nimumprijs van waspeen gebracht van ƒ1.50 op ƒ3.50 per 100 K.G.; roode kool van 2.op f 3.kroten van f 0.70 op 1.40, knolselderie 2.op f 3.50 p. 100 stuks. Bij doordraaien wordt echter slechts de helft van de minimum-prijs aan de tuin ders uitbetaald. TELEGRAM VAN DEN PAUS AAN KONING LEOPOLD. BRUSSEL, 11 November (A.N.P.). De Paus heeft het volgende tele gram gezonden aan Koning Leopold van België: „Wij hebben ten zeerste gewaar deerd de nobele gevoelens, welke de boodschap van Uwe Majesteit en van de Koningin der Nederlanden geïn spireerd hebben en Wij bidden God, Die de harten der menschen in handen heeft en de menschelijke gebeurtenis sen bestiert, dat Hij, in Zijn barmhar tigheid de wegen moge openen naar een waarachtigen en duurzamen vrede". NA DEN AANSLAG TE MÜNCHEN. BERN, 11 Nov. (A.N.P.) Men ver wacht in een zeer nabije toekomst een actie van Duitschland tegen Engeland. De hevige aanvallen, welke sedert den aan slag te München tegen Engeland zijn ont ketend en de duidelijke zinspelingen van de Duitsche pers schijnen een voorbode te zijn, dat Duitschland gebruik gaat ma ken van alle middelen, waarover het be schikt, om den oorlog tegen Engeland zoo snel mogelyk te voeren. Een datum voor het begin van deze actie is in Ber lijn uiteraard niet bekend en sommigen denken zelfs, dat Hitier eerst het resul taat van het onderzoek naar den bomaan slag wil afwachten. KOPENHAGEN, 11 November (A.N.P.) Volgens „Politiken" is de aandacht van de Gestapo na den aanslag te München gevestigd op de Joodsche en monarchis tische kringen in Beieren. Verscheidene bekende Joden te München en omgeving zijn gisteren naar het hoofdkwartier van de Gestapo overgebracht. Men vraagt zich af, zoo vervolgt het blad, hoe het mogelijk was, dat de hel- sche machine niet door de politie ontdekt is. Het gerucht gaat, dat men de Gestapo verhinderd heeft om, zooals gebruik is, het lokaal waar Hitier zou spreken, te doorzoeken, zeggende, dat de oude Nazi garde een voldoende bewaking vormde. Alle orders, welke de politie uit Berlijn ontvangen heeft, kwamen van het minis terie van propaganda, dat nauw met de Gestapo samenwerkt. Men gelooft, dat de bom celiniet bevatte.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 1