gerzon
I WINTERMANTEL
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
ZEER LAAG
VRIJDAG 10 NOVEMBER 1939
31ste Jaargang No. 9487
Se Ccid^cheSoii^cmt
Bureaus Papengracht 32.
Telefoon: Redactie 20015, Administratie 20935.
Adv. en Abonn.-tarieven zie pag 2.
Giro 103003. Postbus 11.
DE AANSLAG
VAN MÜNCHEN
Het is gegaan, zooals wij gisteren ver
wacht hadden. De aanslag van München is
door vriend en tegenstander uitgebuit ten
eigen voordeel. Voor de Duitschers staat
het reeds bij voorbaat vast, dat de Engel-
schen er de hand in hebben en derhalve is
het gebeurde een aanleiding om de veront
waardiging van het volk om te zetten in
een aanvalswoede, gericht op Engeland.
De Berlijnsche correspondent van de
„Tijd" schrijft bijv.:
„Ook op het gebied der buitenlandsche
politiek zullen de gevolgen van de explosie
te München zich doen gevoelen. Er is alle
reden om aan te nemen, dat de betrekke
lijke rust die aan de fronten heerscht, niet
meer van langen duur zal zijn en dat de
toestand thans rijp is voor een beslissenden
aanval op Engeland".
Van de overzijde worden hatelijke toe
spelingen gemaakt op den Rijksdagbrand
en wordt de veronderstelling geuit, dat het
de Gestapo zelf zou zijn, die den aanslag
geënsceneerd heeft, om als dekmantel te
dienen voor een serie arrestaties.
Tot nu toe echter rechtvaardigt nog niets
deze veronderstelling evenmin trouwens als
de beschuldiging aan het adres van Enge
land.
Heel Duitschland zoekt thans naar den
dader. Het hoofd van de rijkspolitie Himm-
ler heeft iederen Duitscher zoowel in het
binnenland als in het buitenland aan het
werk gezet om eventueele aanwijzingen,
mede te deelen.
Het moet de Duitschers geweldig intri
geeren te denken, dat het mogelijk is een
dergelijke misdaad te plegen zonder dat de
dader te vinden is. Hitler is omgeven door
een lijfwacht en als hij ergens verschijnt,
wordt de omgeving zorgvuldig afgezocht.
De explosie vond juist plaats in een ge
bouw, dat dien avond uitsluitend toeganke
lijk was voor de trouwste aanhangers van
den Führer en men kan zich nauwelijks
voorstellen, hoe dit alles in het werk kon
gaan, zonder dat personen uit dezen intie-
men kring in het complot betrokken waren.
De dader moet overigens een „vakman"
zijn geweest, want de bom die waar
schijnlijk een tijdbom is geweest is zorg
vuldig en zeer deskundig klaar gelegd, ter
wijl hij ook op de hoogte moet zijn geweest
van het feit, dat Hitier spreken zou, hoewel
dat niet bekend was gemaakt. Integendeel,
volgens de publicatie zou Hess spreken. Het
is in elk geval een merkwaardige aanslag
en de nieuwsgierigen, die gaarne het
naadje van de kous willen weten, zullen
waarschijnlijk wel nooit heelemaal bevre
digd worden.
Voor de internationale politiek zal deze
explosie ook wel tot gevolg hebben, dat de
geringe kans van het vredesinitiatief van
koningin Wilhelmina en koning Leopold
eveneens getorpedeerd is. Ondanks de ver
steviging, welke het aanbod van goede
diensten nu weer gekregen heeft door den
steun van koning Carol van Roemenië.
KATHOLIEK COMITÉ VAN
ACTIE „VOOR GOD"
EEN WERELD
ZONDER GOD
Het Bolsjewisme kent geen eerbied,
geen vertrouwen, geen schaamte
gevoel.
De moreele en sociale anarchie,
welke steeds het gevolg van het
Bolsjewisme is. is niet van voorbij-
gaanden aard.
Men tracht het Bolsjewisme voor te
stellen als VTiend van de arbeiders
klasse.
Maar in werkelijkheid is de arme in
het Bolsjewistisch paradijs de man
die de klappen krijgt.
Het hoogste goed, dat Christus aan
den mensch gegeven heeft, n.I. het
bewustzijn van zijn menschelijke
waardigheid wordt door het Bolsje
wisme vernietigd.
Een wereld zonder God is een
wereld vol van den duivel.
Kard. Séredi van Hongarije.
Een „Nationale held"?
In het katholieke blad „Ons Noorden" is
St. Willibrord een „nationale held" ge
noemd, hetgeen niet de goedkeuring kan
wegdragen van het „Nationale Dagblad".
Met redenen omkleed geeft het Nat. Soc.
orgaan zijn misprijzen te kennen:
Een groote figuur in de kerkgeschie
denis is Willibrord ongetwijfeld; men
kan hem daarin onder de helden reke
nen. Maar den man, die hier optrad
als voorpost der Frankische overheer-
sching, aLs voorpost van de latijinsche
beschaving, als nationalen held vieren,
gaat te ver. Daar moeten zoowel Frie
zen als Saksen bezwaar tegen maken.
Men dient in het oog te houden, dat
voor hen de Frankische overheer-
sching beteekende: verlies van onaf
hankelijkheid, overheersching hunner
eigen cultuur; invoering van groot
grondbezit, van leenadel en kloosters;
in vele gevallen verbanning uit hun
eigen land; hoorigheid en verlies van
hun erfgoed. De schadelijke gevolgen
van deze maatschappelijke omwente
ling hebben zich tot onzen tijd doen
voelen. Daarom is het van volksbe-
wuste Nederlanders te veel gevergd,
hun Willibrord als een nationalen held
te willen opdringen.
Inderdaad heeft St. Willibrord bij zijn
apostolischen arbeid steun gezocht aan het
Germaansche hof der Franken, welk hof
met de Friesche en Saksische stammen
voortdurend in conflict was.
Hij heeft op eenigszins gelijke wijze par
tij getrokken van den Frankischen invloed
(die, het zij misschien ten overvloede er bij
gezegd, iets geheel anders beteekent dan
Fransche invloed!), als onze missionarissen
en zendelingen gebruik maken van het Ne-
derlandsche bestuur in Indië om het Evan
gelie te verbreiden.
Willibrord heeft nooit evenmin als on
ze missionarissen of zendelingen een
vijandige daad gesteld jegens de Friesche
en Saksische stammen, tenzij men de
Evangelie-prediking opvat als een vijandi
ge daad, omdat, als gevolg van de intrede
der christelijke heilsleer de goden-fabel
tjes en bijgeloovige volksgebruiken in dis
credit, geraakten.
'Men zou kunnen opwerpen, dat de Ma-
leische bewoners van Ned. Indië toch be
zwaarlijk hun blanke missionarissen kun
nen vereeren als „nationale helden". In de
geijkte beteekenis van het woord „nationa
le held" zal dat zeker niet het geval
zijn.
Maar Willibrord, en juist daarom dreef
zijn liefde hem naar onze landen, was
geen vreemdeling, hij was een Sakser, even
goed als iedere andere Sakser. Hij was ech
ter een christen-Sakser.
Geleid door een onbaatzuchtige voor
keur ten opzichte van de hem verwante
stammen is hij de zee overgestoken, om
zijn volksgenooten deelachtig te doen wor
den aan de zegeningen van het Christen
dom. Er is geen man geweest, die grooter
weldaad aan ons volk heeft bewezen dan
Willibrord en deze Willibrord was een
der onzen; hij sprak onze taal, hij kende
onze gebruiken en juist daarom vond hij bij
onze voorzaten ten slotte gereedelijk ge
hoor.
Er is geen man geweest, die grooter wel
daad aan ons volk heeft bewezen en
daarom heeft hij recht op den titel van na
tionalen held.
Door een gebrek aan onderscheidings
vermogen, waarvan het Nat. Soc. orgaan
meermalen blijk geeft, ten gevolge waar
van 't in een wetenschappelijk-juiste waar
deering van de vaderlandsche geschiedenis
zwaar wordt gehandicapt, husselt het de
gevolgen van St. Willibords-prediking en
die van het Frankische besiuur door el
kaar. Tevens wil het doen voorkomen als
of in ons tegenwoordige Nederland-
sche volk er nog een tegenstelling bestaat
tusschen Franken, Friezen en Saksen. Ons
volk is echter een samensmelting van die
drie Germaansche stammen, en de Franken
hebben daarin zeker niet het kleinste aan
deel bijgedragen.
Alleen degenen, die met hun denkbeel
den en begeerten nog leven in het hei-
densch verleden, kunnen in de vroegere
twisten tusschen enkele stammen een, on
gegrond, motief zoeken om aan St. Willi
brord de eerenaam van nationalen held te
ontzeggen.
ONGELUK IN JAPANSCHE MIJN.
TOKIO, 10 November. (A.N.P.) In
een mijn in het district Matsoeo Iwata
werden vandaag ongeveer 300 arbeiders
van de buitenwereld afgesneden.
Tot nu toe konden honderd man worden
gered. Men verkeert in groote bezorgd
heid voor het lot der ingesl'otenen.
V Goede gewoonten
De aanvang van een bericht in dit num
mer:
Van officieele zijde wordt bekend ge
maakt, dat, evenals vorige jaren, dit
jaar wederom zal worden bevorderd,
dat ter gelegenheid van het Kerstfeest
ten behoeve van armen bak- en braad
vet of plantenvet en/of margarine vrij
van heffing verstrekt zal kunnen wor
den, mits deze producten geheel gra
tis worden gegeven aan vereenigingen
of instellingen van weldadigheid.
Dit is de eerste zin van een bericht, dat
als kop heeft: „Margarine en vet als Kerst-
gave".
't Is ons een aanleiding, om met een en
kel woord er voor te pleiten, dat de aar
dige en mooie gebruiken van Sinterklaas-
surprisen en Kerst-gaven dit jaar niet
vanwege crisis en mobilisatie! wor
den verwaarloosd.
Zeker, daar zijn er velen, die er „min
der" aan kunnen doen, dan vorige jaren,
maar waarschijnlijk tóch nog wel iets! En
anderen kunnen er evenveel aan doen, óf
zelfs meer, dan waartoe zij vorige jaren in
staat waren.
Wij zijn nog niet aan Sinterklaas en wy
zijn nog veel verder van het Kerstfeest.
Maar nu reeds kan worden gemaakt het
goede voornemen, om dankbaar de
gelegenheden, die ons dan worden ge
schonken, te benutten, vooral om, door
Christelijke liefde fijn bedachte, attenties
of weldaden te bewijzen aan onze mede-
menschen. Vooral hierin ligt het echt
mooie van bedoelde gebruiken, die in we
zen ook zoo echt christelijk zijn.
Doe gewoon! Dit is een voortreffelijke
leuze voor dezen tijd, zooals wij al reeds
meer hebben geconstateerd. En speciaal
moet deze leuze gelden vooronze bij
uitstek goede gewoonten, de gewoonten,
die zijn geïnspireerd door en gebaseerd op
de Christelijke liefde.
HET AANBOD
van
GOEDE DIENSTEN
EEN VERKLARING IN DE TWEEDE
KAMER.
In de gehouden vergadering van de
Tweede Kamer, stelde de minister van
Buitenlandsche Zaken, mr. van Klef-
fens, uitdrukkelijk vast, dat de bijeen
komst, die Maandagavond en Dinsdag
ochtend ten paleize te Den Haag heeft
plaats gehad, beperkt is gebleven tot
een bespreking van het aanbod van
goede diensten; andere onderwerpen
zijn niet behandeld. Er zweeft geen
enkele geheimzinnigheid om deze sa
menkomst, evenmin als eenlge beïn
vloeding van buiten daaraan debet is
geweest. Het spijt den minister, dat hij
in eenige buitenlandsche persorganen
moest lezen, dat men in dit aanbod
niet veel meer meende te moeten zien
dan een manoeuvre, een soort uiting
van beduchtheid voor gevaren, die
Nederland en België zouden bedrei
gen. Die zoo schrijven, miskennen èn
de aan Nederland en België door de
belligerenten gegeven verzekeringen
dat zij onze onzijdigheid zullen respec
teeren verzekeringen welker ernst
niet kan worden betwijfeld èn het
feit, dat de toestand op militiar gebied
nu reeds geruimen tijd stationnair is,
en tenslotte vooral ook de bedoeling
der beide souvereinen die, juist om
dat zij zich de vrienden voelen van
alle belligerenten, dit initiatief kon
den nemen.
HONDERDEN ARRESTATIES IN
DUITSCHLAND.
KOPENHAGEN, 10 November. (A.N.P.)
Volgens den Berlijnschen correspondent
van „Politieken" zijn in Duitschland hon
derden personen gearresteerd, die door
gaan als vijanden van het regiem.
De helsche machine heeft zes pond ont
plofbare stof bevat.
De Joden zijn bezorgd, daar zij vreezen
allen naar concentratiekampen te worden
gestuurd, hetgeen een politieambtenaar
een uitstekende voorzorg voor de toekomst
acht. De politie meent, dat de plegers van
den aanslag Duitschers, zijn en dat, wan
neer een aanslag beraamd is, de scherp
ste voorzorgsmaatregelen tot niets die-
VOOR EEN
NAAR
Wij tonen U een enorme
collectie Wintermantels
tegen PRIJZEN, welke
ongetwijfeld
te noemen zijn.
GEEN PERIODIEKE VERLOVEN.
De regeerin-gspersdienst meldt:
Daar de regeering het gewenscht acht
de weermacht thans niet te zeer te ver
zwakken, zullen gedurende eenigen tijd
geen periodieke verloven kunnen worden
Verleend.
Zij, die met verlof zijn, ook zij die Don
derdag met verlof zijn gegaan, zullen he
denavond (Vrijdagavond) bij hun ondier-
dieelen moeten zijn teruggekeerd.
De zakenverloven blijven gehandhaafd.
Dit bericht zal duizenden een pijnlijke
teleurstelling brengen. En dengenen, wien
door deze bepaling verlof wondt ont
houden, en, talrijken gezinnen, waarin
de verlofgangers periodiek terugkeeren.
Wij houden ons er van overtuigd, dat
de regeering zoo spoedig als maar eenigs
zins mogelijk is weer zal laten doorgaan
het stelsel van de periodieke verloven,
waarin een der doeltreffendste middelen
ligt, om de lasten van het gemobiliseerd-
zijn dragelijk te maken, en dat daarom
ook door alle daarbij belanghebbenden
zoozeer wordt gewaardeerd.
VOORLOOPIG GEEN SCHEURPREMIES
Geen gedwongen afslachting van onzen
veestapel.
Naar in de M. v. A. aan de Tweede Ka
mer betreffende de begrooting Van het
landbouwcrisisfonds voo rl940 wordt mee
gedeeld, ligt het op dit oogenblik niet in
de bedoeling het scheuren van weiland
dwingend voor te schrijven. Mochten op
een later tijpstip gedurende deze oorlogs
periode scheurpremie gegeven worden,
zoo zullen deze terugwerkende kracht heb
ben tot 1 September 1939. Met nadruk
wil evenwel de minister vastleggen, dat
hij, op grond van de tegenwoordige om
standigheden en toestanden, niet tot het
geven van scheurpremies zal overgaan.
De huidige veevoederpositie maakt
het vooralsnog niet noodzakelijk
maatregelen te treffen, die tot een ge
dwongen afslachting van den Neder-
landschen veestapel leiden.
TEELTVERSCHUIVING TEN BEHOEVE
VOEDSELVOORZIENING.
Maatregelen ten aanzien van de groenten-,
fruit- en sierteelt.
Naar in de M. v. A. aan de Tweede Ka
mer betreffende de begrooting van het
Landbouwcrisisfonds voor 1940 wordt
meegedeeld, bereidt de regeering ten aan
zien van de groenten- fruit- en sierteelt
maatregelenvoor, die een teeltverschuiving
in de richting d~r voedselvoorziening be
oogen. Vanzelfsprekend zal daarmede de
noodige voorzichtigheid moeen worden be
tracht, opdat de werkgelegenheid in dit
soort bedrijven zooveel mogelijk bewaard
wordt en de structuur der bedrijven zoo
min mogelijk wordt gewijzigd.
Voor een tekort aan groenten en fruit
in eigen land behoeft zeker geen vrees te
bestaan. Tot nog toe is er een groot sur
plus geweest en ook in een verre toe
komst kan nog met een surplus worden
gerekend. Juist voor dit surplus moet de
uitvoer een weg vinden. Het is niet uitge
sloten, dat er door den oorlogstoestand in
het buitenland naar sommige dezer pro
ducten een grootere vraag zal ontstaan.
Dit nummer bestaat alt
vier bladen.
VOORNAAMSTE NIEUWS
Buitenland
DE AANSLAG OP HITLER TE MÜN
CHEN. (2de blad).
KONING CAROL STEUNT HET VRE
DESINITIATIEF. (2de blad).
DE REDE VAN CHAMBERLAIN. (2de
blad).
Binnenland
REDE VAN MINISTER VAN KLEFFENS
IN DE TWEEDE KAMER. (2de blad).
PERIODIEKE VERLOVEN TIJDELIJK
INGETROKKEN. (1ste blad).
BUITENGEWONE MINISTERRAAD.
Gisteravond is een buitengewone minis
terraad gehouden, welike van omstreeks
9 uur tot kwart voor éénen duurde.
KUSTLICHTEN GEDOOFD.
Lichtschepen binnengehaald
In een bericht aan luchtvarenden wordt,
teneinde te voorkomen dat door vliegtuig
bestuurders verondersteld wordt, dat des
nachts het meest Noordelijk waargenomen
Nederlandsche kustlicht ook het Noorde
lijkste punt van Nederland aangeeft, de
aandacht gevestigd op het feit, dat alle
groote kustlichten ten N. van Egmond tot
en met Rottumeroog zijn gedoofd.
Ook zijn alle Nederlandsche lichtschepen,
met uitzondering van het lichtschip „Noord-
Hinder" .binnengehaald.
DE FINSCHE ONDERHANDELINGEN
TE MOSKOU.
In critieke phase?
KOPENHAGEN, 10 November. (A.N.P.)
Er is alle reden te gelooven, dat de
Finsch-Russische onderhandelingen een
kritieken keer hebben genomen in tegen
stelling met het optimisme, welke vroe
ger in de week werd uitgesproken, aldus
de correspondent te Helsinki van de „Na
tional Tidende".
De onderhandelingen zullen nog wel
eenigen tijd kunnen duren.
De correspondent van „Social Democra
ten" te Helsinki verklaart, dat de Sovjets
hun eisch inzake Hangö hebben opgege
ven en dat de besprekingen thans klei
nere eilanden en Karelië betreffen.
Tanner, de minister van financiën van
Finland, en lid van de delegatie te Mos
kou, heeft verklaard, dat de Finnen de
Russische delegatie óf vandaag óf morgen
zou ontmoeten.
Tanner weigerde eenige verklaring af
te leggen over het beloop der besprekin
gen.
MILITAIRE MAATREGELEN IN
ZWITSERLAND.
BERN, 10 November. (A.N.P.) De Bonds
raad heeft vanochtend besloten tegen 13
November des v.m. om negen uur de vol
gende troepen op te roepen:
De staven van de lichte brigades 1, 2 en
3, de staven der lichte regimenten 2, 4 en
6, de staven der verkenningstroepen 2, 6
en 7 en 30 eskadrons dragonders.
De Bondsraad heeft 'verder nog beslo
ten, dat de mannen van 20 tot 40 jaar, die
afgekeurd waren voor den militairen dienst
zich aan een herkeuring moeten onderwer
pen.
Tegen 27 November moeten twee batal
jons reservisten opkomen.
GEVECHTEN IN HET MOEZELGEBIED.
LUXEMBURG, 10 November. (A.N.P.)
Gisteravond tusschen half acht en tien
uur hebben de bewoners uit de streek
van Schengen een hevig mitrailleurvuur
gehoord, gepaard gaande met de ontplof
fing van zware granaten.
De ontploffingen waren zoo krachtig,
dat de huizen in de aan de oevers van den
Moezel gelegen Luxemburgsche dorpen,
trilden.
Volgens het zeggen van getuigen, zou
het een actie betroffen hebben in den sec
tor van Perl.
