Luchtgevechten boven de
Noordzee en het Westfront
,Panamiseeren" van Amerikaansche
schepen
De Russische
sphinx
De
Finsch-Russische
besprekingen
Belangstelling voor
den Batkan
Thyssen naar
Zwitserland
gevlucht?
BIOSCOPEN TE LEIDEN
WOENSDAG 8 NOVEMBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. fi
Krachtig kanonvuur
FRANSCH LEGERBERICHT.
Het Fransche legerberioht van gister
avond luidt:
„Plaatselijke activiteit 'van patrouilles
en artillerie op verschillende punten van
het front."
Uit Bern wordt gemeld, dat gisteren in
Bazel een krachtig kanonvuur werd ver
nomen, uit de richting van de Maginot-li-
in ie.
ACTIVITEIT DER LUCHTMACHTEN.
Het groote luchtgevecht aan het
Westelijk front.
Het grootste luchtgevecht sedert den aan
vang van den oorlog is Maandagmiddag
geleverd boven den centralen frontsector,
tusschen Forbach en Sarreguemines. Zes
en dertig jachttoestellen waren slaags. Ne
gen Duitsche toestellen werden, zooals men
weet, neergehaald.
De strijd speelde zich af in twee plaat
sen. Allereerst een vrij verward door el-
kaarvliegen, nadat de negen Fransche ja
gers op de zeven en twintig Duitsche toe
stellen af gevlogen waren. Vervolgens een
reeks luchtgevechten, waarbij elk Fransch
toestel of elke groep Fransche toestellen
Duitsche vliegtuigen aohtervolgde. On
danks hun numerieke overwicht trachtten
de Duitschers naar hun linie te ontko
men. Deze laatste phase ontwikkelde zich
over een zeer uitgestrekt front, tusschen
Forbach en Sarreguemines,d.w.z. over een
•breedte van 15 K.M. Verdere luchtgevech
ten volgden met succes voor de Franschen,
van wie alle toestellen veilig hun basis
bereikten.
Uit Bazel wordt vernomen, dat Dinsdag
morgen om zes uur weer groote activiteit
in de lucht boven den Rijn werd waarge
nomen. Er werd een Fransch vliegtuig ge
zien, dat uit de richting van Schaffhausen
kwam, doch zich op Duitsch gebied bevond.
Duitsche machines achtervolgden den
Franschman, doch deze wist ongedeerd de
Fransche grens te bereiken.
Voorts wordt vernomen, dat Duitsche
kabelballons pamfletten blijven uitwer
pen, welke voor de Fransche bevolking be
stemd zijn, doch die overwaaien naar
Zwitsersch gebied.
Luchtgevechten boven de Noordzee.
Het Britsohe ministerie van luchtvaart
deelt mede, dat gisteren boven de Noord
zee een aantal luchtgevechten zijn ge
voerd. Een vijandelijk vliegtuig, dat gis
terochtend de Shetland-eilanden naderde,
werd door het afweervuur verdreven en
daarna door Britsche toestellen op de
vlucht gejaagd. Verscheidene vijandelijke
machines werden boven de Noordzee
waargenomen; twee werden aangevallen
door Britsche patrouilles. De Duitschers
verdwenen in den mist en het is niet be
kend, of zij in staat waren hun basis te
bereiken. Alle Engelsche vliegtuigen keer
den terug. In één geval bracht de aanval
de vijandelijke toestellen zoo dicht bij el
kaar, dat het Britsche en het Duitsohe toe
stel, een Heinkelmachine, op weinig meer
dan een meter afstand langs elkaar vlo
gen. De Britsche piloot heeft gerappor
teerd, dat twee treffers geplaatst leken te
zijn. De vijand vloog de wolken in en werd
opnieuw getroffen van dichtbij. Het Duit
sche toestel werd daarna niet weer gezien
en de Britsche machine hervatte zijn pa
trouille.
Duitschers schieten eigen toestel neer.
Maandagavond is een Duitsch vliegtuig,
dat uit de koers geraakt was en bij ver
gissing in het luchtafweerdistrict van
Hamburg gekomen was, door het lucht
doelgeschut neergehaald. Beide inzitten
den konden zich met hun valscherm red
den en bleven ongedeerd.
DE OORLOG TER ZEE.
De Britsohe admiraliteit deelt mede:
Eenige van onze lichte eenheden, waar
onder Poolsche torpedojagers, zijn gister
morgen in het Zuidelijk deel van de Noord
zee in contact geweest met Duitsche vlieg
tuigen. Geen der vaartuigen liep eenige
schade op.
De vijandelijke verliezen zijn niet be
kend.
Mackay Radio heeft gisteren om 19.30 uur
(Britsche zomertijd) een noodsein opgevan
gen van het Britsche stoomschip „Mata-
roa", dat meldde achtervolgd te worden
door een duikboot van onbekende nationa
liteit. Hieraan werd toegevoegd: „De duik
boot is verdwenen of ondergedoken".
Het Finsche s.s. „Otawa" is door een
Duitsch schip in de Botnische Golf geno
men. Tengevolge van het slechte weer
moest de prysbemanning eenigen tijd wij
ken naar de Zweedsche wateren, alvorens
te kunnen doorvaren. Volgens zekere be
richten hebben de vuurtorenwachters van
Aaland waargenomen, dat de Duitsche vlag
wapperde op het voorschip van de vracht
boot, die een lading cellulose aan boord
had en naar Sunderland in Engeland on
derweg was.
De Letlandsche zaakgelastigde te Buenos-
Aires heeft een demarche ondernomen bij
het Argentijnsche ministerie voor buiten-
landsche zaken om de Argentijnsche inter
ventie te vragen in verband met het feit,
dat de Duitschers het Letlandsche schip
„Arisa" hebben genomen, dat een lading
hout en pootaardappelen voor Argentinië
vervoerde. De Argentijnsche minister van
buitenlandsche zaken heeft den Argentijn-
schen ambasadeur te Berlijn inlichtingen
gevraagd.
Het Zweedsche vrachtschip „Rira", groot
3000 ton, is door een Duitsch oorlogschip
bij Falsterbo in de internationale wateren
genomen. Het vervoerde cellulose.
HET „PANAMISEEREN" VAN
AMERIKAANSCHE SCHEPEN.
De Amerikaansche minister Huil heeft
zich een tegenstander verklaard van het
voornemen, om schepen van de „United
States Lines" over te brengen op het
scheepsregister van Panama, daar zulks zou
indruischen tegen de integriteit van de neu-
traliteitswet.
Hoewel Maandag was medegedeeld, dat
de scheepvaartcommissie goedgekeurd had,
dat acht schepen op het Panameesche
scheepsregister zouden worden overge
bracht, verklaarde de commissie later, dat
zij zich haar uiteindelijke goedkeuring nog
voorbehoudt.
Op zijn persconferentie heeft Roosevelt
onthuld, dat hij de overschrijving van een
aantal schepen der „United States Lines"
had uitgesteld. Hij verklaarde echter met
nadruk, dat de Vereenigde Staten naar zijn
overtuiging geen gevaar liepen in den oor
log betrokken te worden.
Roosevelt zeide, dat de neutraliteit in het
geheel niet bij deze kwestie betrokken is,
daar iedere Amerikaan volkomen gerech
tigd is zijn eigendom aan neutralen te ver-
koopen en zijn rechten aan neutralen over
te dragen. Indien de overschrijving zou
zijn geschied, zouden Amerikanen niet op
deze schepen dienst kunnen doen envbij
een tot zinken brengen zouden er geen in
ternationale stappen ten aanzien van schip,
lading en bemanning gedaan worden.
SCHERPE ITALLAANSCHE CRITIEK.
Op het manifest der Komintern.
Onder het opschrift „Een zonderling ma
nifest van de Komintern tegen de regee
ringen van Europa en de Vereenigde Sta
ten" publiceert de „Giornale d'Italia" een
belangrijk artikel van zijn directeur Gayda,
waarin deze, na te hebben opgemerkt, dat
de Komintern de rol van openbaren aan-
Kiager wil spelen tegen Engeland, Frank-
xijk en Duitschland, zonder onderscheid,
de volgende vraag stelt:
Welk onderscheid bestaat er tusschen
de Komintern en de regeering te Mos
kou?
Dit vraagstuk, aldus het blad, dat
nooit is opgehelderd, is van groote be-
teekenis, want op het oogenblik be
schuldigt de Komintern niet alleen de
beide democratieën, maar ook het
Duitschland van Hitier, dat de Moskou-
sche regeering zoo juist als een bond
genoot heeft verwelkomd.
Dat beteekent, dat er geen definitief ac-
coord bestaat tusschen Moskou en Berlijn
en dat het communisme, met zijn destruc
tieve actie aan ie Sovjetregeering zijn dien
sten opdringt, terwijl het tevens het richt
snoer vormt voor haar optreden.
Indien er op het oogenblik een imperia
listische belangenstrijd woedt, zoo vervolgt
de „Giornale" dan speelt daarin ook Rus
land zijn rol, dat tracht zijn grondbezit
te vergrooter. In tegenstelling tot de be
weringen in het manifest van de Komin
tern, werkt Sovjet-Rusland niet voor den
vrede, neen, sinds twintig jaren werkt het
adeen voor een oorlog, waarvan het de
communistische revolutie verwacht.
Dat wordt aangetoond door zijn inter
venties in Buiten Mongolië, in China en in
Spanje. Heel Europa heeft reeds erkend,
dat niet het communistische Rusland, maar
het fascistische Italië de taak op zich heeft
genomen van bewaker van den vrede op
den Balkan.
De Italiaansche afzijdigheid van den oor
log heeft het conflict beperkt, doch dit is
gaan groeien door de interventie van Rus
land in Polen. Overigens heeft Italië on
langs nog bewezen, dat het den vrede in
de Donau- en Balkanstaten wil bewaren.
Wat ten slotte de bewering van de Ko
mintern betreft, dat Italië het geschikte
oogenblik afwacht om zich aan de zijde
van de winnaars te scharen en zijn deel
van den buit- te grijpen, zulk een denk
beeld heeft tot dusver alleen de regeering
van Moskou beheerscht, die dit, na de
bliksemsnelle Duitsche overwinning, ver
wezenlijkte op de thans verslagen en weer-
looze gebieden van Polen.
De politiek van Italië heeft op open en
royale wijze getracht den vrede van Euro
pa te redden en geeft zich thans moeite het
conflict te beperken en de beschaving te
redden. Het gaat niet aan de komintern,
deze politiek te beoordeelen.
Nieuwe basis en nieuwe
Instructies
DE HOOP HERLEEFT.
De Finsche minister van financiën, Tan
ner, heeft gisteren uit Moskou een langdu
rig telefoongesprek gevoerd met Helsinki.
Naar verluidt heeft Tanner de Finsche
regeering er van in kennis gesteld, dat een
nieuwe grondslag is ontdekt voor de voort
zetting der Sovjet-RussischeFinsche be
sprekingen.
De bevolking, die uit Helsinki was ge-
evacueerd, begint naar haar haardsteden
terug te keeren en vele scholen worden
Mrandag weer geopend. Helsinki* herkrijgt
een normaal uiterlijk. De zandzakken, de
beschermde ruiten en de verduisterde stra
ten blijven er echter aan herinneren, dat
een regeling nog niet tot stand gekomen is.
Nieuwe instructies
De woordvoerder van het Finsche minis
terie van buitenlandsche zaken heeft me
degedeeld, dat de Finsche regeering de de
legatie te Moskou gisteren nieuwe instruc
ties heeft doen toekomen.
BUITENGEWONE BIJEENKOMST VAN
DE BALKEN-ENTENTE?
In aanwezigheid van Italiaansche en
Bulgaarsche waarnemers?
In Zuid-Slavische politieke kringen ge
looft men, dat de onverwachte aankomst in
Belgrado van den Zuid-Slavischen ambassa
deur uit Ankara, in verband staat met voor
stellen, die naar voren zouden zijn ge
bracht door de Turksche regeering betref
fende eventueel organisatie in Belgrado
van een buitengewone bijeenkomst van de
Balkan-entente, waar Italiaansche en Bul
gaarsche waarnemers bij tegenwoordig zou
den zijn.
De terugkeer van von Papen in Ankara
De Duitsche gezant te Ankara, von Papen,
is naar Turkije teruggekeerd.
Turksche politieke kringen weigeren een
besliste meening uit te spreken over de
nieuwe missie van von Papen, of over de
redenen van zijn korte bezoeken aan Bel
grado en Sofia. Men gelooft echter, dat
Duitschland een nieuwe actie inzet teneinde
ziji handelsomzet met de Balkanstaten tot
eer maximum op tt voeren. Men denkt, dat
door versnelling der aflevering van de voor
den oorlog geplaatste orders op bewapenin
gen en andere goederen in ruil voor lever-
ar ties voedingsmiddelen en grondstoffen
ui' de Balkanstaten Duitschland hoopt tot
zekere hoogte den wurgenden druk van de
EngelschFranscht blokkade te neutrali
seeren. Ook zou compensatit gezocht wor
de voor het gebrek aan werkelijken steun
uit Rusland. Vclgens Duitsche kringen is de
voornaamste taak van von Papen in Tur
kije pogingen in het werk te stellen om
onderhandelingen te opener* over de afslui-
tng van TurkschDuitsch handelsverdrag
ter vervanging van het accoord, dat eind
Augustus is afgeloopen en dat Turkije ge
weigerd heeft te vernieuwen.
Het Bazelsche blad „National Zeitung"
verneemt uit Berlijn, dat de Rijksminister
van Economische Zaken, dr. Funk, een con
ferentie wil beleggen niet Roemenië, Joe
goslavië en Bulgarije, ter bespreking van
handelsaangelegenheden. De conferentie
zou vooral ten doel hebben, de moeilijk
heden uit Jen weg te ruimen, waaronder de
buitenlandsche handel van Duitschland op
het oogenblik te lijden heeft.
De Duitschers in Joego-SIavië
De Duitschers oefenen druk uit op hun
minderheden in Joego-SIavië om hen naar
Duitschland te doen terugkeeren. Sinds
eenigen tijd wordt onder de Duitsche min
derheden een biljet verspreid, met het de
vies „Ein Volk, ein Reich, ein Fuehrer",
dal ondertee^end is met „de partijleiding".
In dit biljet wordt gezegd, dat de, Fuehrer
hen roept, dat de Duitschers moeten terug
keeren naar het Rijk, hun vaderland, dat
de Fuehrer op hen wacht, omdat hij hen
noodig heeft voor den eer en de grootheid
van Duitschland. Daarom adviseert hij hun,
hun bezittingen en alles wat zij niet kun
nen meenemen, te verkoopen.
HIJ ZOU ZIJN GEHEELE FORTUIN
HEBBEN ACHTERGELATEN
Steeds de nazi-beweging gesteund
Een bijzondere correspondent van de „Te-
let raaf' meldt uit Essen:
Reeds geruimen tijd deden geruchten de
ronde, dat Fritz Thyssen, een der meest
vooraanstaande figuren in de West-Duitsche
kolen- en ijzerindustrie, Duitschland zou
hebben verlaten en naar Zwitserland zou
zyn gevlucht. Van Duitsche zijde is naar
aanleiding van deze geruchten medegedeeld,
daf het geen verbazing kan wekken, indien
een industrieel met dergelijke uitgebreide
internationale relaties als Thyssen, zich
eens naar het buitenland zou begeven, en
evenmin, indien hij zich daar eenigen tijd
zou ophouden.
Op grond van mededeelingen, welke ik
uit volkomen betrouwbare bron verkreeg,
ben ik in staat de juistheid van het bericht
te bevestigen. De heer Thyssen is naar
Zwitserland gevlucht met achterlating van
zijn geheele fortuin, dat hier op een totaal
var R.M. 200 millioen wordt geschat.
Het bericht in dezen vorm is nog slechts
aar: enkele personen in het Ruhrgebied be
kend. Wij konden echter vaststellen, dat dit
nieuws in deze kringen en ongetwijfeld
zal dit, wanneer het bericht meer bekend
wordt, ook in breeder kringe- het geval
zijn een zeer deprimeerenden indruk
heeft gemaakt, aangezien men weet, dat
Thyssen de man was, die den eersten be
langrijken financieelen steun aan de natio
ns al-socialistische beweging heeft gegeven
en haar ook in later jaren voortdurend ster
ken financieelen steun heeft verleend.
v. ROSSUM DU CHATTEL DRIESSEN
JUWELIERS BREESTRAAT 95
TAFELZILVER
Uitgebreide sorteering. Nieuwste modellen.
GEMEENTERAAD VAN TER AAR
Gistermorgen om half tien kwam de ge
meenteraad van Ter Aar bijeen.
Uit het rijke dossier der ingekomen stuk
ken komt het niet geaccepteerde besluit
van verhooging presentiegelden stembu-
reaux, hetwelk door den vorigen Raad
was gebracht op zes gulden. Dit ontlokt
direct al eenige ontstemming bij de vroed
schap, die bij hoog en bij laag beweert, dat
de norm van vier gulden veel te schriel
is, te meer, wanneer men iemand in dienst
moet nemen. „Voortaan zal de thermos-
flesch er bij moeten", wordt opgemerkt; of
„dienst weigeren" interrumpeert een an
der lid. Enfin, het is een Wet van Perzen
en Meden, evenals het schrappen van de
post „vergoeding" leden commissie tot
wering van schoolverzuim, wat tenslotte
nog zieliger is, want hier moet vrije tijd
opgeofferd worden voor zaakjes, die meest
al een penibel karakter dragen. Het wijzi
gen van de veldwachtersverordening
kwestie van meer juridischen aard gaat
vlot onder de hamer door, terwijl Ged.
Staten aanraden, niet te hard van stapel
te loopen met het aanbrengen van veran
deringen in de bouwverordening, gezien
het ontwerp binnen afzienbaren tijd aan
de orde zal komen. Wel slaakten de heeren
P. Hoogervorst en v. d. Weijden een kreet
over het algemeen bouwverbod onder de
vigeerende verordeningdoch: houdt
moed tot de behandeling van het plan
„Stad en Land" een feit is!
Met de reclames honden- en straatbelas
ting blijkt de heer G. Bos recht te hebben
om ontslagen te worden van de vordering
straatbelasting, ten bedrage van 8.74;
zijn pand staat immers'langer dan twaalf
maanden achtereen leeg. Een verzoek van
den heer A. v. d. Vlugt om ontheffing
schoolgeld en straatbelasting wordt niet
ontvankelijk verklaard, evenals dat van de
Levensverzekering Mij. „Haarlem" met
pand C 12.
Bij de huur van drie noodslachtplaatsen
voor den tijd van één jaar tegen vijftig
gulden per perceel, wordt even stil gestaan
om gewag te maken van de reorganisatie
plannen, die in een vergevorderd stadium
verkeeren.
Met de aanbieding van de gemeentebe
groting 1940, deed de voorzitter de me-
dedeeling, dat zij sluitend is gebraoht, ech
ter met berekening van een extra-bijdrage
uit het Werkloosheidssubsidiefonds. Over
het algemeen maakt zij toch een gunstiger
indruk dan vorig jaar, gezien dat ook de
belastingen hooger geraamd konden wor
den. Over de begrooting van het electrisch
bedrijf ontvingen wij geer cijfers, dus
waarschijnlijk geen bezorgdheid om de
zaak sluitend te krijgen, maar helaas nog
geen verlaging der tarieven. Beide begroo
tingen zullen bij de raadsleden cirouleeren.
Namens de commissie tot het nazien der
gemeenterekening, rapporteert de heer M.
Holscher gunstig. Na dit eindverslag werd
de rekening, plus die van het electrisch
bedrijf, vastgesteld, vergezeld gaande met
een dringend verzoek van den heer Hol
scher, om geen pogingen onbenut te laten,
welke kunnen leiden tot verlaging van de
meterhuur der krachtbedrijven. Juist voor
de kleine bedrijfjes drukt deze maande
lijks terugkeerende huur zoo zwaar. De
voorz. deed de toezegging, deze kwestie in
vergadering van B. en W. opnieuw te be
handelen.
Het voonstel tot het aangaan van een re
kening courant bij de Bank van Ned. Ge
meenten, met een maximum van 68500.,
loopt vlot van stapel.
Bij het verleenen van eervol ontslag aan
mej. T. Westra, als onderwijzeres aan den
openbaren lage ren school, zegt de voorz.
dat het gemiddeld aantal leerlingen van
dien aard is, dat een leerkracht kan wor
den ontslagen. Met ingang van 1 Jan. 1940.
Wel is er een mogelijkheid, gelet op art. 56
der l.o., den Minister te verzoeken dit ont
slag op te schorten, waaraan onzerzijds
medewerking zal worden gegeven. Mocht
dit niet baten, dan volgt ontslag. Goedge
vonden.
Met de vaststelling van de vergoeding in
gevolge art. 101 der L.O.-Wet 1920 over
het jaar 1936 ten behoeve van de bizonde-
re lagere scholen, ontvangt de R.K. school
5940.19, Ned. Herv. f 1632.62, en de Ghr.
Nat 1193.19, met aan aantal leerlingen
van 463; 127 en 63.
Bij de rondvraag staat de heer Wouden
berg op de bres voor een stuk Korteraar-
schen weg, dat noodig verbetering behoeft.
De heer L. Hoogervorst klaagt over de la
ge kostwinnersvergoeding en wil het per
soneel van den luohtbeschenmingsdient
van een gasmasker voorzien, waarop de
voorz. antwoordt, dat de vergoeding is ge
baseerd op de inkomens, die misschien aan
stonds met de nieuwe regeling een gunsti
ger positie gaan innemen. De heer Egberts
breekt een lans voor de gemobiliseerden
en de heer Bogerd vraagt een soepele hou
ding bij de vaststelling der wachtweken.
Tot slot bracht de heer P. Hoogervorst het
bar en bar slechte kerkpad te berde, wat
schadelijk moet zijn voor de gezondheid
der kinderen, die dagelijks het pad passee-
ren naar de school. Is bier nu niets aan te
doen? Heel weinig van de zijde der ge
meente, aldus de voorzitter, hoogstens kan
men een verzoek richten tot het kerkbe
stuur voor een beter onderhoud. Hierna
sluiting.
THEATER
HOOFDFILMS
INHOUD
AANVANGbUUR
KEURING
Lido:
Kermis der ij delheid
(Miriam Hopkins).
Kentucky (Loretta
Young, Richard
Greene).
Najagen van
een carrière.
Romantisch
lederen avond 8.15 u.
Zondag 2—7 uur
Zaterdag en
Woensdag 2.30 uur
matinée.
Toelaatbaar
v. volwassenen
Luxor:
Doodloopende straat
(Silvia Sidney, Joel
Mc Oea).
Monte Carlo (Dita
Parlo, Albert Pré-
jean).
Dramatisch
Komisch
lederen avond 8 uur.
Zondag van 2—7 uur.
lederen dag matinée
(behalve Vrijdag).
Goedgekeurd
v. volwassenen
Trianon:
Hotel du Nord
(Annabella, Jouvet,
Arletty).
Wereldsche vrouwen
(Madeleine Carroll,
Fred Mac Murray)
Dramatisch
Komisch
lederen avon 8 uur
Zondag van 2—7 uur
Zaterdag en Woens
dag 2 uur matinée
Toelaatbaar
v. volwassenen
Casino:
't Zit in de lucht.
George Form by)
Zeeduivels (Jean
Carmen, Hobart
Bosworth).
Komisch
Avonturen
"•deren avond 8 uur
Zondag 2.4.30
en 8 uur.
Zaterdag en Woens-
ig half drip matinée
Goedgekeurd
volwassenen
Rex:
Marie Antoinette
(Norma Shearer, Ty
rone Power).
Verborgen hartstoch
ten (Bruce Cabot,
Margaret Lindsay)
Historisch
Dramatisch
lederen avond 8 uui
Zondag van 27 uui
lederen werkdag 2
uur matinée.
Toelaatbaar
volwassenen
