Chamberlain antwoordt
Ribbentrop
De oorlog op de zeeën
De achtergrond van
den oorlog
Mae aon Slidêentwp aan mezning
aexandescde
Stampi aan Skiitacfi mwdne aaaxtuig
VRIJDAG 27 OCTOBER 1939
DE LEIDSCHE COURANT
TWEEDE BLAD - PAG. 5
„ER IS MAAR ÉÉN ANTWOORD EN WIJ
ZULLEN DAT GEVEN"
De verscherpte duikboolen-
Norlog
VAN HET WESTFRONT GEEN NIEUWS.
Chamberlain begon zijn wekelijksch
overzicht met de mededeeimg, dat er „ge
durende de laaiste week aan net WestenjK
front geen belangrijke operaties gewees.
zijn".
Üp zee is de duikbootencampagne ver
scherpt. Wij hadden dit verwacht en ik
kan het Huis met vol vertrouwen verzeke
ren, dat wij de situatie goed in hanaen
he boen. De vernietiging van vijandelijke
duikbooten wordt in voldoende mate voort
gezet om bij ons de overtuiging te vesti
gen,. dat aan deze bedreiging voor onzen
handel te zijner tijd een einde gemaakt zaï
woiden.
De leden van het Huis zullen vernomen
hebben, dat er in de laatste dagen vijl
schepen tot zinken gebracht werden, o.a.
de „Stonegate", die door de „Deutschland"
werd aangevallen. Deze vijf Britsche sche
pen vertegenwoordigen gezamenlijk een
tonnage van 22.715 ton. Anderzijds is een
aantal vijandelijke schepen met een ton
nage van 28.367 ton aangehouden.
De aandacht dient gevestigd te worden
op een bepaald aspect van de vijandelijke
duikbootcampagne en wel op het feit, dat
deze campagne steeds onwettiger wordt.
Hut schijnt thans regel geworden te zijn,
dat koopvaardijschepen zonder waarschu
wing tot zmken gebracht worden. Herhaal
delijk zijn passagiers en bemanningen tij
dens een storm in kleine open booten ge
zet, waarin zij blootgesteld werden aan
koude en ontbering. In het geval van de
„Yorkshire" hebben vrouwen, kinderen en
scldaten, die uit de Oost terugkeerden het
leven verloren. Dit schip werd op mijlen
afstand van het land door kanonvuur en
door een torpedo tot zinken gebracht, zon
der voorafgaande waarschuwing. Veertien
opvarenden worden vermist.
Geen woorden zijn sterk genoeg om on
zen afschuw uit te spreken voor deze laf
hartige wijze van oorlogvoeren. (Instem
ming).
HET VERDRAG MET TURKIJE.
Op het gebied van de buitenlandsche
politiek, zoo ging Chamberlain voort, was
de belangrijkste gebeurtenis, die zich sinds
mijn vorige verklaring heeft voorgedaan,
de onderteekening van het verdrag met
Turkije (applaus).
Het verdrag is met groote voldoening
door Engeland en Frankrijk ontvangen en
het is voor ons een groote aanmoediging
te weten, dat dit verdrag ook door breede
kringen in vele andere deelen der wereld
met instemming begroet werd. Hieraan
valt niet te twijfelen, want de wereld ziet
daarin een waarborg voor de handhaving
van den vrede, op zijn minst in één deel
der wereld.
Het pact is een zuiver defensief docu
ment, dat niemand bedreigt en alleen ten
doel heeft aan agressie weerstand te bie
den. Wij zijn er trotsch op te weten, dat
wij nu krachtens de bepalingen van dit
pact de gemeenschappelijke verantwoor
delijkheid deelen met het Turksche volk,
voor welks vaderlandsliefde, degelijkheid
en kracht wy de hoogste achting hebben.
(Applaus).
Ik wensch de gelegenheid te benutten,
het Huis mede te deelen, dat de Britsche,
Fransche en Turksche regeeringen sinds
eenigen tijd de kwestie van den financiee-
len en economischen bijstand aan Turkije
bespreken. De te verleenen bijstand heeft
in het bijzonder betrekking op de levering
van oorlogsmaterieel. De besprekingen
h:erover worden gevoerd met de Turksche
militaire missie te Londen en het was ons
een groot genoegen, die missie hier wel
kom te heeten. Deze besprekingen, die in
een geest van openhartigheid en hartelijk
heid gevoerd worden, naderen nu haar
einde en ik vertrouw dat zij tot nuttige,
practische resultaten zullen leiden.
VON RIBBENTROP'S REDE.
In de naar afgeloopen dagen zijn berich
ten uit Berliin ontvangen over de langdu
rige beraadslagingen tusschen de nationaal
socialistische leiders. Het is mogelijk, dat
de rede, die de Duitsche minister van Bui
tenlandsche Zaken op 24 October te Dant-
zig gehouden heeft, het resultaat van deze
beraadslagingen is (gelach).
Ik ben niet voornemens veel tijd van dit
Huis te verspillen aan commentaar op veel
details van die vertooning (gelach). Nie
mand in Engeland zal misleid zijn door de
verdraaiing der waarheid en er zijn reeds
overvloedige bewijzen, dat von Ribbentrop
bij zijn poging om onpartijdige waarne
mers in andere deelen der wereld te mis
leiden, evenmin succes gehad heeft. Ik
koester zelfs de hoop, dat in weerwil van
alle onderdrukking en vervalsching er nog
menschen zijn in Duitschland zelf, die zien
waar werkelijk de waarheid ligt (applaus).
De voornaamste stelling van von Rib-
bentrop's rede was. dat J^nge^and en niet
Duitscmand aen oonog wenschte te ont
ketenen. De geheele wereld weet, dat dit
niet waar is (applaus).
De geheele wereld weet, dat geen regee
ring zoo hartstochtelijk getracht heeft, oen
oorlog te vermijden en dat geen regeering
grootere risico's gedragen heeft voor het
oehoud van den vrede dan de regeermg
van Groot-Brittannië (applaus). Wij heb
ben reeds volkomen opennartig aLe be
langrijke documenten gepubliceerd, die op
de oorzaak van den oorlog betrekking
hebben. Wij zullen, tot onze voldoening,
door de feiten beoordeeld worden en het
doet ons goed, te weten, dat de uitspraak
van de groote meerderheid der neutrale
waarnemers in ons voordeel is.
Sir Nevile Henderson heeft in zijn eind
rapport over zijn missie te Berlijn gewag
gemaakt van de wijze, waarop von Rib
bentrop Hitler in zijn plannen ten aanzien
van Polen heeft aangemoedigd. Blijkbaar
heeft von Ribbentrop hem tot het laatste
oogenblik nog geadviseerd, dat Engeland
niet strijden zou. Dit nu is de man, die
beweert, dat de geheele Britsche politiek
van 1933 af op een oorlog tegen Duitsch
land geconcentreerd was (applaus).
DE ROL VAN VON RIBBENTROP.
Een van de vraagstukken, die de ge
schiedkundigen later zullen moeten bezien,
is de vraag, in hoeverre de groote tragedie
van onzen tijd het gevolg was van de fout
van von Ribbentrop, die noch de politiek
noch het karakter van het Britsche volk
begrijpt.
Ik wil nog een anderen commentaar op
de rede van von Ribbentrop geven. Het
schijnt dat hij de Sovjet-Unie wenscht uit
te noodigen tot een gemeenschappelijken
kruistocht tegen het Britsche rijk. Hoezeer
hij in dit opzicht veranderd is, moge blij
ken uit twee zinnen, die von Ribbentrop
heeft uitgesproken toen hii zich bij zijn
aankomst in Engeland in 1936 tot de pers
richtte.
Chamberlain las daarop de volgende uit
spraak van von Ribbentrop voor, n.l.:
„Duitschland wenscht een vriend te
zijn van Engeland en ik ben van mee
ning, dat het Britsche volk evenzeer
de vriendschap met Duitschland
wenscht. De Fuehrer is er van over
tuigd, dat er maar één werkelijk ge
vaar voor Europa en voor het Britsche
rijk bestaat en wel: dat het communis
me zich verder verbreidt, het commu
nisme, dat de meest verschrikkelijke
van alle kwalen is (gelach), omdat de
menschen over het algemeen het ge
vaar van het communisme pas bewust
worden, wanneer het te laat is" (ge
lach).
De conclusie, die wij klaarblijkelijk uit
de rede vail von Ribbentrop moeten trek
ken, is deze, aldus Chamberlain, dat de
Duitsche regeering thans de keuze gemaakt
heeft, waarvoor zij, gelijk op 12 October
verklaard werd, gesteld was.
Hij heeft aangekondigd, dat het de
bedoeling van de Duitsche regeering
is, den strijd met alle energie en
kracht **~3rt te zetten. Indien dit in
derdaad de beslissing der Duitsche re
geering is, dan kan er maar één ant
woord zijn en wij zijn bereid dat te
geven.
Het is echter niet Engeland, dat Duitsch
land heeft uitgedaagd. Het is de Duitsche
regeering, die door haar aanhoudende da
den van agressie, waarmede zij in weer
wil van onze herhaalde waarschuwingen
voortging, ons ten slotte tegen onzen zin
gedwongen heeft, de wapenen op te ne
men. Het is de Duitsche regeering, die
door het niets-ontziende schenden van
haar gegeven woord en van de rechten en
vrijheden van andere volken, de verant
woordelijkheid moet dragen voor dezen
oorlog en al zijn gevolgen.
Het Katholiek Comité van Actie
„Voor God" schrijft ons s
Voorbeelden trekken!
Het voorbeeld is een wel
sprekende redevoering. Men
overtuigt gemakkelijk als men
door zijne daden demogelijkheid
aantoont van hetgeen men voor
staat
St. Bernardus.
DE „CITY OF FLINT"
VRIJGELATEN
HET FRANSCHE LEGERBERICHT.
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt: „Handgemeen tusschen ver-
kenningsafdeelingen en wederzijds artille
rievuur op verschillende punten van het
front".
Sneeuw aan het front
Havas meldt nog het volgende: In het
Saargebied is het slecht weer.. Het heeft
gesneeuwd. Niettemin duurt de activiteit
der Fransche patrouilles voort. Over de
verliezen der Duitsche troepen op 16 en 17
October varieeren de schattingen tusschen
de 2000 en 3000 man. Volgens den com
mandant van een Fransch bataljon in de
streek ten Oosten van Saarbruecken heb
ben de Duitschers daar over een front-
breedte van enkele honderden meters 150
tot 200 man verloren. Volgens inlichtingen,
welke den Franschen staf hebben bereikt,
zijn verscheidene treinen met gewonden
over Trier geleid.
DE DUITSCHE VLIEGTUIGEN, DIE EEN
CONVOOI AANVIELEN.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
maakt bekend:
„Men weet, dat minstens zeven van de
twaalf Duitsche vliegtuigen, die Zaterdag
j.l. zC-nder succes op de Noordzee een
Britsch convooi hebben aangevallen, niet
in hun bases zijn teruggekeerd. Dit kan
worden vastgesteld wegens de redding
van Duitsche vliegers wier toestellen tij
dens het gevecht werden omlaag gescho
ten. Het is mogelijk, dat de Duitsche ver
liezen nog zwaarder zijn.
Na de actie verklaarde de Royal Air
Force slechts vier vijandelijke toestellen,
welke men had zien vallen, te hebben
neergehaald. Drie waren op zee gevallen,
het vierde dreef op zee. De bemanning is
met een rubberbootje ontsnapt, en werd
den volgenden dag opgepikt. De Britsche
vliegers, die aan het gevecht hebben deel
genomen, hadden den indruk, dat minstens
drie der andere vijandelijke vliegtuigen
nimmer hun bases zouden kunnen berei
ken, doch er bestond daarvoor geen enkel
tastbaar bewijs. Thans is dit bewijs gele
verd door de leden der drie Duitsche be
manningen, welke dflor zeer ver van de
kust op de Noordzee door een visschers-
boot en een torpedojager werden opge
pikt. Ook een Deensch stoomschip heeft
Duitsche vliegers gered. Aan Britsche zij
de werden geen verliezen geleden.
HET VERGAAN VAN EEN DUITSCH
MARINEVAARTUIG.
Slechts 5 van de 55 opvarenden gered.
Over het vergaan van een Duitsche voor
postenboot op 21 October 1939 maakt het
opperbevel van de Duitsche oorlogsmarine
bekend:
Als gevolg van aanraking met een mijn
is op 21 October tegen den middag in de
buurt van het Deensche eiland Moen een
Duitsche voorpostenboot gezonken. Van de
55 koppige bemanning konden slechts vijf
leden worden gered.
Bij de reddigsactie door een Deensch
vliegtuig verdient het optreden van den
Deenschen luitenant-vlieger Helvard vol
ledige erkenning. Helvard is er ondanks
de slechte weersomstandigheden in ge
slaagd, vier leden van de bemanning van
de gezonken voorposten boot, die hij aan
trof drijvende op een vlot, na herhaalde
pogingen bij zich aan boord te nemen. Het
vliegtuig was daardoor zóó overbelast, dat
het niet meer kon opstijgen en zich op het
water moest laten drijven totdat een an
der vliegtuig te hulp kwam.
Een vijfde lid der bemanning redde zich
door in tien uren naar de kust te zwem
men. De geredden werden in het zieken
huis te Stege (eiland Moen) opgenomen.
De geneesheer-directeur, dr. Hempel, heeft
de Duitsche soldaten op voorbeeldige wij
ze behandeld en laten verzorgen.
Wat de overige leden der bemanning be
treft, de lijken van 28 slachtoffers konden
aan de kust van Moen worden geborgen.
Ook hier zorgt de geneesheer-directeur
van het ziekenhuis te Stege voor de plech
tige opbaring in een waardige ruimte.
22 leden der bemanning worden nog
vermist. De bevolking van Stege heeft op
zeer hartelijke wijze door hulpverleening
van allerlei aard bij de verzorging der ge
redden en berging der dooden uitdrukking
gegeven aan haar bijzondere deelneming.
In de stad Stege hangen de vlaggen half
stok.
De bijzetting der geborgen slachtoffers
geschiedt vandaag (Vrijdag) op plechtige
wijze. De Deensche marine zou daarbij te
genwoordig zijn.
De vijf geredde leden der bemanning
zullen waarschijnlijk Zaterdag naar
Duitschland terugkeeren.
WRAK VAN EEN DUITSCHE DUIKBOOT
GEVONDEN.
De Britsche admiraliteit meldt, dat het
gehavende wrak van een Duitsche duik
boot op de gronden bij. Goodwin is ge
vonden.
Vlettermannen uit Deal verklaren, dat
zy het grootste deel van een duikboottoren
boven water hebben zien uitsteken op het
Zuidwestelijk deel van den zandbank. Hoe
de duikboot aan den grond is geraakt, is
niet verklaard. Woensdag was geschutvuur
buiten Deal gehoord. Men geloofde toen,
dat een duikboot wellicht was aangeval
len, maar doordat het mistte, kon niets ge
zien worden. Een andere veronderstelling
is, dat de duikboot misschien een paar da-
•;en geleden buiten Folkestone tot zinken
is gebracht en over den zeebodem gedre
ven is.
TWEE DUITSCHE SLAGSCHEPEN OP
DEN OCEAAN.
Vdlgens welingelichte Fransche kringen
schijnt het thans vast te staan, dat twee
Duitsche slagschepen van het z.g. „zakmo-
del", de „Admiral Scheer" en de „Deutsch
land" in den Atlantischen Oceaan operee-
DE „CITY OF FLINT" DOOR DE RUSSEN
VRIJGELATEN.
Duitsche prijsbcmanning aan boord.
Officieel wordt uit Moskou medegedeeld,
dat het Amerikaansche s.s. „City of Flint",
dat Dinsdag met een Duitsch prijscomman-
do aan boord wegens machinedefect de ha
ven van Moermansk was binnengeloopen
en daar vastgehouden werd, nadat de ha
venautoriteiten de lading onderzocht had
den, instructie heeft gekregen de Russi
sche weteren weder te verlaten.
De vrijlating van het stoomschip en de
reeds Wcensdag bevolen opheffing van de
interneering van het Duitsche prijscom-
mando geschiedden in overeenstemming
met de Haagsche Zeerechtconventie van
1909.
Naar men verneemt, bevindt de Duitsche
prijsbemanning zich weer aan boord.
Dit beteekent, naar het schynt, dat het
door de Duitsche prijsbemanning opge
brachte schop op grond van het zeerecht
aan Duitschland toebehoort en dat het
schip onder Duitsche vlag moet vertrek
ken.
Men veronderstelt, dat de Amerikaan
sche bemanning zich vrij te Moermansk
beweegt en later naar huis zal kunnen
gaan.
DE RUSSISCHE NOTA OVER DE
BRITSCHE BLOKKADE.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter verneemt, dat de Sovjetnota inzake
oorlogscontrabande nog niet te Londen is
ontvangen. Intusschen wordt de in de bla
den verschenen tekst door het ministerie
van buitenlandsche zaken en het ministe
rie voor de oeconomische oorlogvoering
bestudeerd.
Verklaard wordt, dat de procedure, wel
ke de Britsche regeering in haar beide no
ta's aan de Sovjetregeering heeft uiteenge
zet, gelijk is aan die welke tijdens den
grooten ooriog door alle bondgenooten,
met inbegrip van Rusland werd toegepast.
Ook wordt gezegd, dat gelijke nota's wer
den gezonden aan de andere neutrale lan
den op de geheele wereld.
ELZASSER AUTONOMISTENLEIDER
TER DOOD VEROORDEELD.
Karei Roos, een der voornaamste leiders
der Elzasser autonomisten, is wegens het
uitleveren van belangrijke militaire gehei
men aan agenten van den Duitschen spion-
nagedienst, te Nancy ter dood vercordeeld.
Drie zijner medeplichtigen werden tot vijf
jaar dwangarbeid veroordeeld en een tot
de doodstraf en militaire degradatie.
KERK EN STAAT IN DUITSCHLAND.
Duitsche dementi's.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt: Het
orgaan „Dienst aus Deutschland" noemt de
bewering van den Londenschen kortegolf-
zender, dat de pauselijke nuntius in Ber
lijn stappen ondernomen zou hebben bij
de Duitsche regeering tegen onderdruk
king van de Katholieke Kerk in Polen, een
„kerkelijk-politieke phantasie".
Naar het gencemde orgaan van welinge
lichte zijde hierover verneemt, heeft de
nuntius sinds geruimen tyd geen stappen
in het departement van buitenlandsche za
ken ondernomen en ook niet, zooals door
den Londenschen omroep beweerd was,
bezwaarschriften ingediend.
Een even groote phantasie, waarop het
orgaan nog opmerkzaam maakt, is verder
de bewering, dat de Duitsche minister van
onderwijs, Rust, opdracht zou gekregen
hebben de Kerk te ontbinden, of dat men
in Duitschland voornemens zou zyn, de
Katholieke Kerk af te schaffen en een
Duitsche nationale kerk op te richten.
Voorts spreekt het orgaan de berichten
van den Londenschen kortegolfzender te
gen over beweerde betoogingen van vrou
wen te Weenen wegens schaarschte aan le
vensmiddelen, alsmede de bewering, dat
Hitler's boek „Mein Kam; zou zijn weg
gehaald uit de etalages van de boekwinkels
te Praag en in beslag genomen zou zijn.
HET TELEFOONVERKEER MET
DUITSCHLAND.
Wij vernemen nog, dat ook het telefoon
verkeer van Duitschland met de Scandina
vische landen, België en Zwitserland sinds
gistermiddag is verbroken.
Daar het telegrafisch verkeer evenals
SCHOLING VAN RUSSISCHE TECHNICI
IN DE DUITSCHE INDUSTRIE.
Meer dan 10 pet. van Duit:chlands export
zal naar Rusland gaan.
Men telefoneerde gisteravond uit Ber
lijn aan de N. R. Crt.:
Naar wij vernemen is er tusschen Duitsch
land en Rusland principieele overeenstem
ming bereikt ten aanzien van het onder
brengen van een nog onbepaald, maar in
eik geval groot aantal Russische ingenieurs
en arbeiders in de Duitsche industrie, waar
zij zullen worden opgeleid om de indus-
trieele ondernemingen, welke Duitschland
in Rusland oprichten zal, op bekwame wijze
te leiden.
Volgens schattingen van Duitsche ex
perts zou, zoodra het Duitsch-Russische
waren verkeer op volle toeren draait, meer
dan tien procent van den Duitschsn uitvoer
naar Rusland gaan, waardoor Nederland
zyn positie van Duitschland's beste klant
aan de Sovjets zou moeten afstaan.
DE BELGISCHE NEUTRALITEIT.
De Belgische minister van buitenland
sche zaken, Spaak, zal vanavond te 20 uur
een radiorede houden. In Belgische poli
tieke kringen gelooft men, dat Spaak er
bij zijn medeburgers op zal aandringen,
alle voorvallen te vermijden, die de neu
traliteit van België in gevaar zouden kun
nen brengen.
De minister van openbare werken, van
der Poorten, zal dezelfde toespraak in het
Nederlandsch houden.
in een bijeenkomst van de senaatscom
missie voor buitenlandsche zaken zou
Spaak verklaard hebben, dat men aan de
grenzen troepenconcentraties heeft waar
genomen wat op aanvalsplannen tegen
België zou kunnen wyzen. De minister zou
er nogmaals op gewezen hebben, dat jour
nalisten en vooral zekere personen, die
een plaats in het openbare leven innemen,
het moeten vermijden, al te openlijk voor
een oorlogvoerende staat partij te kiezen
en. vooral geen onvriendelijke of al te hef
tige termen ten aanzien van deze staten
moeten bezigen.
VERGADERING VAN DEN HOOGSTEN
SOVJET.
Naar officieel gemeld wordt, is de hoog
ste Sovjet voor zijn vijfde buitengewone
bijeenkomst op 31 October te Moskou bij
eengeroepen. De agenda is niet bekend
gemaakt.
BESTUURSOVERDRACHT TE KRAKAU.
Het bestuur over de vroegere Poolsche
gebieden is gisteren door het militaire com
mando aan de burgerlijke autoriteiten
overgedragen. Te Krakau geschiedde de
overdracht op plechtige wijze.
LITAUEN EN WILNA.
Officieel wordt medegedeeld, dat van
ochtend de Litausche troepen in het gebied
van Wilna zouden binnenrukken. De stad
zelf zal Zaterdag bezet worden.
Uit Moskou wordt voorts vernomen, dat
Natkevicius gisteren door Molotof en Po-
temkin is ontvangen en bij hen een stap
gedaan heeft in verband met den toestand
ie Wilna. Hij heeft de vrijlating gevraagd
van Litauers, die 14 dagen geleden te
Wilna gearresteerd zijn en naar Bialostok
zyn overgebracht. Het onderhoud zou van
vriendschappelijken aard geweest zijn en
Molotof zou beloofd hebben, dat het
staatsbezit, dat in overdreven yver door de
plaatselijke Sovjet-autoriteiten was wegge
voerd, gerespecteerd zou worden.
het telexverkeer wel in stand gehouden
wordt, neemt men aan, dat de belemme
ringen in de telefonische verbindingen ver
band houden met een verscherpte cen
suur.
DE DUITSCHE VOLKSVERHUIZING.
De Duitschers verlaten ook Hongarije.
De actie inzake de repatrieering van
Duitschers is volgens het officieele orgaan
der Hongaarsche nationaal-socialisten
„Pesti Ujsag" ook van toepassing op de
Duitsche minderheid in Hongarije. Het
blad voegt hier aan toe, dat ongeveer
500 000 Duitschers in Hongarije door de
door rijkskanselier Hitler in zyn redevoe
ring van 6 October aangekondigde repa-
trieeringsmaatregelen zullen worden ge
troffen. Het Rijk zou voornemens zijn, te
werk te gaan volgens het reeds in de Oost
zeelanden toegepaste stelsel, hetgeen be
teekent, dat alle Duitschers uit Hongarije
naar Duitschland of door Hitier aangewe
zen door Duitschers bezet gebied zullen
moeten vertrekken voor koloniseering.
SLECHT WEER LANGS BELGISCHE
KUST.
Door het slechte weer is gisteren overal
de Belgische kust geteisterd. Alle reddings-
posten waren gealarmeerd. Ten gevolge
van de woelige zee zijn vele mijnen aan
gespoeld.
GRIEKSCH SCHIP MET
35 OPVARENDEN VERGAAN.
Het Grieksche stoomschip „Ambrakia",
dat den lijndienst onderhoudt tusschen Vo
los en Pireaus, is in de nabyheid van En-
boia gezonken. Tot dusver worden 35 per
sonen als verdronken opgegeven. De kapi
tein van het schip is als gevolg van deze
ramp waanzinnig geworden.
