STADS NIEUWS WOENSDAG 25 OCTOBER 193i» DE LEIDSCHE COURANT EtPSTE BLAD - PAG. 2 r Abonnem'mtsprijs: voor Lelden 18 cent per week; 1 2.5i) per kwartaal BU onxe agenten cent per wvvk; f ft.60 per kwartaal. Franco per povt 2.95 per kwartaaL Geïllustreerd Zondagsblad 0.50 per kwartaaL Losse nummers 5 cent, met geïll Zondagsblad 9 cent Ad verten tiën: 30 cent per regel. Ingezonden mededeelingen dubbel tarief. Telefoontjes hoogstens 30 woorden, 50 cent per plaatsing, al léén Woensdag en Zaterdag. v HOE WORDT HET WEER 7 KOUDER. De Bilt seint: Verwachting: Zwaarbewolkt met opklaringen, enkele regenbuien, iets kouder. Meest matige Noord-Westelijke wind. De weerstoestand van hedenmorgen 7.20 uur: Den Helder.' matige regen, zwakke Noor delijke wind, 6 gr. C. Vlissingen: zwaar bewolkt, krachtige Noord-Westelijke wind, 9 gr. C. De Bilt: zwaar bewolkt: zwakke Zuid- Westelijke wind, 4 gr. C. Groningen: zwaar bewolkt, zwakke Wes telijke wind. 4 gr. C. Maastricht: zwaar bewolkt, zwakke Wes telijke wind, 6 gr. C. BU1TENLANDSCH WEEKOVERZICHT. De depressie ten Noorden van Scandi navië veranderde weinig van plaats en diepte. Haar front, dat gisteren over ons land lag, trok in Zuid-Oostelijke riohting verder. Het werd gevolgd door een twee de, dat zich thans over onze omgeving be vindt en waarin een zwakke storing tot ontwikkeling kwam. Het weer was in ons land buiig, terwijl de temperatuur daalde. In het Zuiden kwam ook hier en daar on weer voor. Over Oost-Groenland kwam een nieuw gebied van hoogen luchtdruk tot ontwikkeling. Bij de Zuidpunt van Groenland is de luchtdruk onder invloed van een naderende depressie weer gedaald. Het gebied van hoogen luchtdruk bij de Azoren blijft nog stand houden. De uitloo- per over den Balkan, die plaatselijk nog veel regen bracht, trok naar het Oosten af. Over Italië ligt een gebied van betrek kelijk lagen luchtdruk. LUCHTTEMPERATUUR 8.2 gr. C. LICHT OP VOOR FTETSERS e.a.ï Van Woensdagnamiddag 5.17 uur tot Donderdagmorgen 6.12 uur. HOOG WATER. Te Katwijk aan Zee op Donderdag 26 Oct. voorm. 1.25 en nam. 1.50 uur. Maan op 3.58 uur Donderdagmiddag. Maan onder 5.43 uur Vrijdagochtend. NAZIEN VAN vJJj|V UITLOTINGEN 1206 Acadeniïenfeiiws LEIDEN. Geslaagd: candidaatsexamen Rechten: de heeren B. S. Frenkel, Rotterdam; H. E. H. Goossens, Rotterdam; mej. M. H. van Houwelingen Rijkhoek, Haarlem; doctoraal examen Wis- en Natuurkunde, hoofdvak Scheikunde: de heer K. A. de Vries, Den Haag; candidaatsexamen Theologie: de heer J. Ris, Schiedam. Examen van apothekersassistent mej. E. Hogerdijk, Rotterdam Zijn onze zieken genoeg zaam beschermd bij e.v. Juchtgevaar? Hoe de belangen der patiënten in het Academisch Ziekenhuis behartigd worden De wel zeer bijzondere tijdsomstandig heden doen den gezonden mensch wel eens met eenige huivering denken aan hetgeen komen kan, wanneer ons land onmiddellijk betrokken wordt bij den oorlog, die land en volken op het punt staat te verscheuren. De oorlogsmaatregelen aller.wege en de ver schrikkingen, welke zij in zich bergen, doen tegenmaatregelen van de meest uiteenloo- per.de strekking nemen en reeds jaren heeft men zich voorbereid op beveiliging van zichzelf en zijn gezin, op beveiliging ook van have en goed. Allerwege zijn de laatste maanden oefeningen van de meest uiteen- loopende strekking genomen.... maar zij golden voornamelijk wel de gezonden, mili tairen zoowel als burgers en voorzoover men dacht aan getroffenen bij e.v. lucht aanvallen, dan betrof het burgers. En zoo langzamerhand heeft de burgerij zelfs al was de medewerking niet in allen op zichte afdoende den indruk gekregen tenminste eenigermate beveiligd te zijn. Wat is er evenwel gedaan voor degenen, die bij e.v. lüchtgevaar reeds ziek zijn, die aan het ziekbed gekluisterd liggen in een ziekenhuis Het lig* niet in de eerste plaats op den weg der Luchtbeschermingsvereeni- ging om ook hier maatregelen te nemen en juist daarom behoeft het geen verwonde ring te wekken, dat er b.v. door de directie van het Academisch Ziekenhuis met de betreffende instanties overleg is gepleegd over de vraag, of beveiligingsmaatregelen voor een inrichting als deze noodig waren. De zieken, die bij lüchtgevaar heelemaal op de hulp van anderen zijn aangewezen, voelen het is alleszins verklaarbaar meer dan de gezonde burgers, dai zij vol slagen hulpeloos zijn en dat drukt meer dan iets anders op hun psyche. Tot groot ger .ststelling van alle betrok kenen mogen we even wel zeggen, dat het aan de voortvarendheid van de directie van het Acad. Ziekenhuis te danken is, dat ook voor de zieken de meest mogelijke maatre gelen ter beveiliging zijn genomen. Dr.-H. Maas, de directeur van het Acad. Ziekenhuis, heeft ons gistermiddag tot een bezoek aan het Boerhaavekwartier uitge- noodigd om met eigen oogen te doen aan schouwen, dat al het mogelijke in het werk gesteld is om den zieken tenminste deze ge ruststelling te geven, dat dreigend lücht gevaar hen niet za' behoeven te doen vree zen in een ziekeninrichting te vertoeven. Uit hetgeen we bij onze rondwandeling over de uitgestrekte terreinen van het groo- te gebouwencomplex te zien kregen, heb ben we daarbij kunnen zien, dat er met de meeste voortvarendheid is gearbeid om de meest bedreigde en gevaarlijkste plekken der gebouwen afdoende te beschermen en tevens te zorgen, dat er zoowel voor patiën ten als voor ziekenverzorgers (sters) ge schikte schuilgelegenheden werden ge maakt. In aansluiting daarop hebben we gister avond in de groote aula van het Ziekenhuis de bijeenkomst mogen bijwonen, welke door de directie was belegd voor het gezamen lijke personeel, waar dr. Maas op bevatte lijke wyze vertelde hetgeen in de afgeloo- pen maanden ten deze is gedaan. Dr. Maas vertelde, dat het vraagstuk te gen luchtbeveiliging directie rijksgebou wendienst en hoogleeraren heel wat hoofd brekens heeft gekost. Men was het tenslot te eens, dat niet gewacht kon worden tot dat het rijk maatregelen zou voorschrijven, omdat het ten eenemale niet doenlijk is voor de diverse ziekenhuizen gelijkluiden de voorschriften te maken, wijl er geen een ziekenhuis op het andere gelijkt. Daar mee was het vraagstuk hier echter nog geenszins opgelost. Bij het inwinnen van advies kreeg spr. van den een te hooren: heelemaal niets te doen en van den ander: het gebouwencomplex maar heelemaal in te pakken. Uit deze fwee uitersten heeft men den gulden middenweg gekozen en be sloot men het Boerhaavekwartier niet al leen te vrijwaren tegen gevaar van brand bommen, maar ook tegen granaatscherven en gasgevaar. Tenslotte heeft het overleg tot dit resul taat geleid, dat men moest zorgen voor: 1. Uitbreiding van het Ziekenhuis. 2. Maat regelen tot verduisteren van de gebouwen. 3. Inrichten tegen brandgevaar en gevaar van: 4 scherven en 5 gas. 6. Tenslotte het verleenen van hulp aan menschen, die in of nabij het ziekenhuis met gas besmet zullen worden. 1. De uitbreiding van het ziekenhuis was een van de eerste eischen, omdat het aantal patiënten bij oorlogsgevaar ongetwijfeld sterk zal toenemen. De eerste maatregel was om alle bedden der zusters ter beschik- king van de zieken te houden, waarvoor het noodig was voor de zusters andere bedden aan te schaffen, waarvoor men harmonica bedden heeft gekozen. Een andere uitbrei ding betrof de ziekenzalen zelf door het bij trekken van beschermde gangen, waar her stellende zieken gelegerd kunnen worden. Zoo kan men het aantal bedden onmiddelijk met 25 pet, uitbreiden, maar zoo noodig kan men er ook 100 pet van maken. Mocht dat nog niet voldoende zijn, dan zijn er dicht in de buurt twee HBS-gebouwen, wel ke onmiddelijk ter beschikking van het zie kenhuis staan. Ook het aantal verpleegsters wordt on middellijk uitgebreid door de derde- en tweede' jaars-leerlingen verpleegstersdien sten te laten verrichten. Bovendien zijn er in den lande 13000 Roode Kruisverpleegsters opgeleid, waaruit men eveneens kan putten. 2. Ten aanzien van de verduistering der gebouwen zijn de verst mogelijke maatrege len getroffen en deze mogen zeker bij nauwkeurige naleving zoo afdoende moge lijk genoemd worden. Er zijn zoowel blau- we als protector-lampen in voldoende ma te voorradig; alles kan met donkere gordij nen afgeschermd worden en voor de ope ratiekamers, verloskamer, onderzoek en verbandkamers zijn speciale maatregelen getroffen, waardoor het hier noodzakelijke werk zonder stoornis voortgang zal kunnen vinden. Alles wat branden moet, zal onge stoord kunnen branden, omdat de betref fende afdeelingen met zware rolluiken zijn beschermd. 3. Het brandgevaar door brandbommen kreeg speciale verzorgingsmaatregelen. Er zal een brandwacht van 16 man steeds op de zolders aanwezig zijn, terwijl daar te vens reeds alle benoodigde veiligheidsmaat regelen zijn getroffen. Er is een brandwacht in het ziekenhuis en tevens een gasploeg. Een groot ongerief voor het ziekenhuis is ongetwijfeld de aanwezige voorraad van ontplofbare stoffen, als benzine, petrol ether, ether, zuurstof- en koolzuur-cylin- ders. Van dit alles is tot een minimum ge borgen in de laboratoria, maar de voorra den zijn opgeborgen in eerf primitief, maar afdoend beschermd gebouwtje, een gedeelte van een rijwielbergplaats achter het ge bouw voor interne geneeskunde aan de Poel wetering. 4. Tegen brisantbommen is het gebou wencomplex beschermd doordat op alle kwetsbare plaatsen zandzakkenbescherming is aangebracht. Dit ging dikwijls met groote moeilijkheden gepaard, doch uit de wijze, waarop een en ander is voorzien, mogen we zeggen, dat het gevaar tot een minimum beperkt is. Schuilgelegenheid voor de patiënten is aangebracht in de beschermde gangen, die dubbele muren hebben. Voor de gezonden zijn schuilkelders aangebracht onder het administratiegebouw en onder de keuken. De eerste ruimte was oorspronkelijk fietsen bergplaats, doch de rijwielen zijn overge bracht naar het nog vrijstaande gebouw VI. De inrichting dezer schuilkelders overtreft alle gestelde verwachtingen en zelden zal men zulke uitstekende gelegenheden vin den. 5. Het gasgevaar. De directie beschikt reeds over 300 gasmakers voor de patiëten en reeds is machtiging verleend voor de aanschaffing van nog 400 stuks. De zieken zullen zich verlicht gevoelen, wanneer zij bij e.v. gevaar hun gasmaskers aan het bed zullen zien hangen. Op alle afdeelingen zullen thans de voor schriften voor alle voorkomend gevaar worden opgehangen. Alle personeel krijgt bovendien een gedrukte instructie, zoodat ieder zich op de hoogte zal kunnen stellen van hetgeen in tijd van nood gedaan moet worden. Dat deze voorschriften zoo spoedig mogelijk bestudeerd moeten worden, be hoeft geen betoog. Op alle afdeelingen zul len bovendien verbandtrommels worden geplaatst. Tenslotte is er ir gebouw VI een ont- smettingsafdeeling voor gaszieken ingericht, zoodat men ook hier op alle gebeurlijkhe den kan voorbereid zijn. Al deze mededeelingen van dr. Maas wer den nog verduidelijkt door lantaarnplaat jes, die de reeds genomen maatregelen in beeld brachten en uit een en ander heeft men de overtuiging gekregen, dat er in het Acad. Ziekenhuis met voortvarendheid is gearbeid om het gevaar uit de lucht zoo af doende mogelijk te bestrijden. De zieken en hun verwanten mogen gerust zijn. En zij zullen dankbaar zijn te vernemen hoe hun belangen hier in alle opzichten verzorgd zijn. Bovendien is de directie gaarne bereid e.v. vragen over de diverse onderwerpen onder de oogen te zien en ze zoo goed mo gelijk op te lossen. PASTOORS SMEETS. Men verzoekt ons te melden, dat ten ge volge van een lichte ongesteldheid, veroor zaakt door de heerschende griep, Pastoor Smeets morgen op zijn 75 sten verjaardag geen persoonlijke bezoeken kan ontvangen. OPGRAVINGEN TE URUK-WARKA. Lezing van prof. dr. F. M. Th. Böhl. Gisteravond heeft prof. dr. F. M. Th. Böhl, hoogleeraar te dezer stede, op uit- noodiging van het Voor-Aziatisch Egyp tisch Gezelschap „Ex Oriente Lux" studie kring Leiden, in het Prentenkabinet alhier voor de eerste maal na zijn terugkomst uit Mesopotamië een lezing met lichtbeelden gehouden, waarin hij in het openbaar na dere mededeelingen heeft gedaan over de resultaten van zijn studiereis naar Irak en Iran in het voorjaar van dit jaar. Voor deze lezing bestond groote belang stelling. Het volgende is er aan ontleend: De Zuid-Babylonische stad Uruk is het bijbelsche Erech (Genesis 10. 10), in het Grieksch Orché of Orchoé; de tegenwoor dige naam van de uitgestrekte ruïnes is Warka, gelegen in de steppe ongeveer 20 k.m. ten N.O. van Khidr (aan den Euphraat). Reeds uit den Sumerischen naam Unug (eig. „woonplaats" bij uitne mendheid) en uit het pictografische teeken (vaste toren op een terras) blijkt de cen trale beteekenis van deze stad reeds in het archaïsche tijdperk. Steden als Ur (de stad van den Maang'od) en Larsa (de stad van den Zonnegod) werden door hetzelfde tee ken met bepaalde uitbreidingen aange duid. Uruk was dan ook de stad van den Oppergod en Hemelgod Anu èn van de groote vrouwelijke godheid. Van de pe riode der rijken van Sumer en Akkah af laakte de dienst van Anu op den achter grond en werd Uruk vooral de stad van de godinnen Innanna of Istar en Nana; in de Hellenistische periode kwam de cultus van den ouden Hemelgod weer krachtig naar voren en was .Uruk blijkbaar weer (na de verwoesting der heiligdommen van Mar- duk en Nabü in Babyion en Borsippa) het religieuze middelpunt voor geheel Zuide lijk Babylonië. De grootste beteekenis van deze stad was gelegen aan het eerste be gin en aan het einde der Babylonische ge schiedenis in den ruimen zin van dit woord. Daartusschen ligt een tijdruimte van meer dan 4000 jaren; tijden van hoog- sten bloei zijn omstreeks 3300 en dan weer omstreeks 200 v. Chr. Volgens de oude ko- ningslijsten regeerden in Uruk de eers:e nog mythologische dynastieën naast die van Kis, Ur en Awan na den zondvloed; tot de oudste koningen behooren Lugal- banda, Tammuz en Gilgamesj. In het Gil- gamesj-epos worden de muren van Uruk, waarvan de „zeven wijzen" den grondslag gelegd hebben, aan het begin van tafel 1 en het eind van tafel 11 met dichterlijke bewoordingen beschreven. De fundamen ten van dezen muur uit planoconvexe ti chels, dus vroeg-dynastische periode, zijn in 1934/35 blootgelegd: de omvang was niet minder dan 9 K.M., het getal der torens bijna 950. De ruïnes werden ontdekt door W. K. Loftus in 1849. die, reeds een mozaiek-fa- cade heeft blootgelegd, zonder de ouder dom daarvan (Uruk-periode!) te beseffen. In 1912/13 begon het stelselmatige opgra- vingswerk der Duitsche expeditie, aanvan kelijk onder leiding van Julius Jordan. Lit work, door den oorlog onderbroken, werd pas in November 1928 hervat. De elf cam pagnes van 1928 tot 1939 stonden van 1931 al, toen Jordan hoofd van den oudheid kundigen d-enst in Irak werd, onder ei- ding van A. Nöldeke, met medewerking van E. Heinrich, H. Lenzen e.a. De spreker iteeft Warka in April 1932. kort na afloop der vierde van deze elf campagnes, be zocht en hij heeft thans in 1939, van begin Februari tot begin Maart j.l. in verband met zijn studiereis naar Irak en Iran aan de expeditie deelgenomen. Deze campagne was bijzonder belangwekkend door de vondst van bet bijna levensgroote en wei nig verminkte hoofd uit witte kalksteen van een godin of priesteres uit de Djem- det-Nasr of de oudste vroegdynastische pe riode, dus omstreeks 3000 v. Chr.. on 22 Februari 1.1., kunsthistorisch van de groot spa beteekenis, thans in het Museum te Baghdad. Lie ncntbeelden, die de spreker ook van dit belangrijke stuk vertoonde, zijn benal- ve' eigen opnamen de officieele opnamen der txpeaine, die hem voor dit uoei ter beschiKiung gesteid zijn. Ook voor de vondst van tal van andere, kleinere kunstwerken en vele spijker schrifttabletten (o.a. fragmenten van net Wereioscneppings-epos, tafel 6 en 7) was juist deze laatste campagne belangrijk. Bij het 'ontcijferen van deze tabletten heeft de spreker in Februari samengewerkt met p:ci. Schott uit Bonn. Uruk-Warka mag de groote leerschool voor onze kennis oer Beneden-iviesopc-ta- mische Praenistorie genoemd worden. Laat men de historie met de zoogenaamde vroeg dynastische of Lagasj-periode omstreexs 3Ü00 v. Chr. beginnen, die als I geteld wordt, zoo heeft men in Warka niet min der dan 18 oudere lagen daaronder bloot gelegd. De methodistische nauwkeurigneid, waarmede de opgravers te werk gaan is bewonderenswaardig. Opzettelijk legde de spreker den nadruk op ae wintercampagne van dit jaar, die door hem voor een groot deel werd bijge woond, maar hij poogde tevens aan de hand van de lichtbeelden en plattegronden een overzicht te geven van alle twaalf campagnes. In 1912/13 concentreerde men zich op den heuvel Wuswas, waar het Se- leukiedische Anu-heiligdom Bit-Rèsj gele gen was, boven en naast veel oudere tem pels. De oudste daarvan is de „Witte tem pel", op een terras met een monumentale tiap, waarvan de ouderdom door den op graver E. Heinrich waarschijnlijk over schat werd; de jongste van de verschillen de bouwperioden is waarschijnlijk vroeg- dynastisch, de oudste niet ouder dan laag VI of V. Ten Zuiden daarvan ligt de groo- Gemeentel. Aankondigingen SUIKER. De directeur van het Distributiekantoor, Oude Rijn 132, deelt mede: heeren grossiers kunnen van inrichtingen met een in aantal gelijkblijvende bevolking distributiebons in ontvangst nemen en op de vellen MD 18 plakken. Deze vellen moe ten met het ontvangbewijs evenals de an dere bonnen aan het Distributiekantoor ingeleverd worden. In ruil ervoor zal het Centraal Distributiekantoor te 's Graven- hage een week later een aanwijzing A 2 B 2 opzenden. Om een spoedige en accurate afwikkeling van zaken te bevorderen worden de heeren grossiers verzocht, in het vervolg hun stuk ken Dinsdags tusschen 14 en 17 uur aan het Distributiekantoor in te leveren. Zij kunnen de blauwe bonnen dan 's Woensdags tus schen 9 en 12 uur en tuhschen 14 ei 17 uur komen afhalen. De Directeur: P. ROOSENBURG. Leiden, 25 October 1939. 1222 AGENDA LEIDEN. Woensdag, Leidsche Kunstkring „Voor Allen", Concert met Simon Gold berg (viool), Stadsgehoorzaal, 8.15 Vrijdag. „St. Christoffel", ledenvergade ring in „De Harmonie", 8.30 uur. Zondag, Christus Koning-herdenking, spre ker Pater Borromaeus de Greeve o.f.m., Stadsgehoorzaal, 8.30 uur. De avond-, nacht- en Zondagsdienst der apotheken te Leiden wordt van Zater dag 21 tot en met V r ij d a g 27 Oct. a.s. waargenomen door de apotheken G. H. Blanken, Hoogewoerd 171, tel. 20502 en Reyst, Steenstraat 35, tel. 20136. Te Oegstgeest: Oegstgeestsche Apotheek, Wilhelminapark 8. Donderdag a.s. GEEN gelegenheid tot het verkrijgen van juridische inlichtingen. CHRISTUS' KONING-HERDENKING. De openbare Christus Koning-herdenking heeft plaats op Zondag 29 dezer in de groo te zaal der Stadsgehoorzaal. De plaatskaar- ten tevens programma zijn uitsluitend ver krijgbaar bij de fa. Huibers, Haarlemmestr. 123 Men kan daar tevens zijn plaats vóór- bespreken. Deze Christus Koning-avond is dit jaar een zeer bijzondere. Katholieken van Leiden en omstreken voorziet u tijdig van een toegangsbewijs. Men gelieve er rekening mede te houden dat precies op tijd (dat is 8.30 uur j wordt begonnen. te Hellenistische tempel, die kort voor 200 V. Chr. door een zekeren Kephallön ge bouwd werd en waaronder weer oudere, nog niet nader onderzochte bouwwerken liggen. Deze beide tempels behooren tot de grootste in geheel Babylonië. Voor ons belangrijker is Eanna, het „he- melsche huis", met den beroemden tempel toren, die door koning Ur-Nammu (om streeks 2300 v. Chr.) gebouwd is en waar van later vooral Sargon II, Merodaeh-Ba- ladan II en Nebukadnezar II gebouwd en hersteld hebben. Van den top heeft men nog heden een indrukwekkend uitzicht over het geheele terrein en den omtrek. In noesten arbeid heeft men nu vooral onder en rondom dezen kunstmatigen berg (Siqqurat) de overblijfselen van talrijke oudere tempels uit de periode tusschen 3700 en 2300 blootgelegd. Gedurende de verschillende onderdeelen der vroeg-dynas tische periode was hier slechts een terras van achtereenvolgens verschillende afme tingen. Daarvoor echter, vooral in den grooten bloeitijd van „Uruk IV" vond men onder en rondom dit terras de overblijfse len van inderdaad monumentale gebou wen, zooals men die in het vierde millen nium voor onze jaartelling niet zou heb ben verwacht. De tichels, waaruit deze ge bouwen evenals de Anu-Siaqurat zijn op getrokken, hebben den vorm van „riem- pjes";typeerend voor deze architectuur zijn vooral de pilaren en facades, bedekt met veelkleurige mozaiek-stiftjes uit klei of kalksteen. Tot deze praehistorische gebou wen behooren de „kalksteen en tem oei", de „roode tempel", de „zuilencolonnade" enz. Naast deze arcaïsche zijn juist in de laatste campagnes de Parthische overblijf sels van groot belang. De kleine Parthi sche tempel van Gareus mag zelfs als ruïne een iuweeltie genoemd worden en ook de Parthische begraafolaatsen met hun „partoffel-sarkophagen'' en hun vele voor- weroen, die aan den doode werden mee gegeven, zijn voor onze kennis van deze jongste periode der Babylonische geschie denis van belang. De oproep in de pers tot opsporing van ten nadeele ,van een grootwinkelbedrijf ontvreemde goederen heeft tot resultaat gehad, dat de kooper zich bij de politie gemeld heeft. Hij was geheel te goeder trouw en had zelfs veel te veel voor de goederen betaald.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1939 | | pagina 2